به نقل از «شبستان»

تحول بنیادین رسانه در سایه انقلاب تکنولوژیک

تاریخ انتشار: ۱۹ مرداد ۱۳۹۹ | کد خبر: ۲۸۹۰۶۶۵۰

تحولات پرسرعت تکنولوژی در سال های گذشته از انقلابی تکنولوژیک در آینده نزدیک خبر می دهد؛ تحولی بنیادین که همه فعالیت های انسانی از جمله خبرنگاری را دستخوش تغییر می کند.

خبرگزاری شبستان، سرویس فرهنگی- محمد پورعلم : شاید هنوز برای بسیاری از ما، تغییرات پیش روی جهان در دهه های آینده ملموس نباشد؛ این که شیوه زندگی و کار تا چه اندازه دستخوش تحول خواهد شد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

دورانی که در آن به سر می بریم احتمالا مهمترین دوره تاریخ بشر از منظر تحول تکنولوژی است. اغلب ما تلویزیون های سیاه و سفید را به یاد داریم. و زمانی که تماس تنها از طریق تلفن های ثابت و باجه های تلفن در سطح شهر امکان پذیر بود. حالا اما تنها در طول دو سه دهه چنان همه چیز متحول شده که سخن گفتن از آن روزها به مانند سخن گفتن از یک قرن قبل است. کودکان و نوجوانان امروز از وقتی چشم بازمی کنند، تعامل با گوشی های لمسی را تجربه می کنند و زندگی شان چنان با تکنولوژی عجین شده که تصور زمانی که چنین فناوری وجود نداشته برایشان امکان پذیر نیست.

 

 

داستان اما زمانی جالب تر می شود که بدانیم در آینده ای نزدیک، گوشی های تلفن همراه جای خود را به ابزارهای پوشیدنی می دهند و اندکی بعد آن ها نیز با پروتزها و چیپ های زیر پوستی جا به جا می شوند. احتمالا با سرعتی که تکنولوژی در پیش گرفته بسیاری از ما قادر خواهیم بود این دوره را پیش از مرگ تجربه کنیم. آن چه گفته شد، شاید دیروز رویاپردازانه به نظر می رسید اما امروز عدم تحقق آن غیرقابل باور خواهد بود.

 

 

جهانی که در آن زندگی می کنیم علاوه بر تحولات تکنولوژی، در آینده ای نزدیک با تحولاتی دیگر نیز روبرو خواهد شد. شیوه زیست انسان به خصوص در قرن های گذشته، کره زمین را آبستن حوادثی مهم در آینده کرده است. از انقلاب صنعتی تاکنون، بشر روز به روز بر بهره کشی از زمین و منابع آن در جهت منافع خود افزوده است. منابع زیرزمینی که طی میلیون ها سال وجود آمده را از دل زمین بیرون کشیده و جنگل های هزاران ساله را زیر کشت برده است. تولید انرژی به مهمترین خواسته انسان بدل شده و همه چیز در این راه فدا می شود. این میل سیری ناپذیر تا بدان جا پیش رفته که حتی با نمایان شدن مخاطرات آن، همچنان ادامه دارد. جالب این که چند سال قبل جامعه جهانی پس از چندین دور گفتگو، درباره کاهش گازهای گلخانه ای به تفاهمی تاریخی رسید اما طولی نکشید که برخی قدرت های جهانی به سادگی آن را بی معنا و بیهوده توصیف کردند و از این پیمان خارج شدند.

 

 

ادامه روند موجود در آینده ای نزدیک تر از آن چه فکر می کنیم به تغییرات غیرقابل کنترل اقلیمی خواهید انجامید. خشکسالی های گسترده و سیل های بنیان کن سال های آینده، دو روی سکه تغییر اقلیمی کره زمین هستند که عملا بخش وسیعی از مناطق مسکونی جهان را غیر قابل سکونت می کنند. نتیجه چنین وضعیتی مهاجرت گسترده خواهد بود و پس لرزه آن کمبود غذا. کمبود غذا در سطح جهانی هم یعنی منازعه بی پایان برای زنده ماندن. تصویری که امروز بسیاری از فیلم های سینمایی و سریال ها از آینده زندگی بشر روی کره زمین ارائه می دهند شاید در نگاه اول غیر قابل باور به نظر می رسد اما باید توجه داشت زمین ما دیگر تاب تحمل وضع موجود را ندارد. تداوم این وضعیت با واکنش سهمگین زمین برای بازسازی خود همراه خواهد بود؛ واکنشی که می تواند حتی به انقراض انسان در زمین منجر شود. آن ها که امروز همه دانش و توان خود را صرف ابداع زیرساخت های زندگی در سیاره ای دیگر مثل مریخ می کنند، نوابغ مجنون نیستند. آن ها آینده ای را می بینند که در آن زمین ما انسان ها به دست خود ما به نابودی کشیده شده و راه گریزی جز مهاجرت از آن وجود ندارد.

 

 

چنان که از شواهد پیداست «تحول تکنولوژی» و «آینده کره زمین» دو مولفه ای است که بیش از سایر مولفه ها بر آینده نسل بشر تاثیرگذار خواهد بود. آینده ای که لاجرم اتفاق می افتد و گریزی از آن نیست.

 

 

همان گونه که گفته شد، «تغییر تکنولوژی» مولفه ای تاثیرگذار بر زندگی در دهه های آینده است. در پی تحول تکنولوژی بسیاری از مفاهیم مربوط به زندگی و کار با تغییر مواجه خواهد شد. به طور مثال هوش مصنوعی جای بسیاری از مشاغل امروز را خواهد گرفت تا مشاغلی تازه تعریف شود. انقلاب تکنولوژیک از منظر تغییراتی که بر مشاغل انسانی خواهد داشت شباهت بسیاری به  انقلاب صنعتی دارد. در آن دوران هم با پدیدارشدن ماشین ها، بسیاری از مردم کسب و کار خود را از دست دادند. در عوض مشاغل تازه ای مبتنی بر بهره گیری از ماشین ها شکل گرفت. حالا هم چنین آینده ای پیش روست که باید برای رویارویی با آن آماده بود.

 

 

شاید در این جا تصور شود، آن ها که توانایی کار با کامپیوتر و تلفن هوشمند خود برای فعالیت های روزمره را دارند از گزند تغییرات پیش رو در امان خواهند بود اما باید توجه داشت تغییر پیش رو به طور کامل با آن چه تا امروز تجربه کرده ایم متفاوت خواهد بود. در این سال ها، ما از کامپیوترها و تلفن های هوشمند خود صرفا به عنوان ابزارهایی کامل تر از ابزارهای پیشین بهره برده ایم، مثلا کتاب کاغذی را در تبلت مطالعه کرده ایم یا به امکان تماس در هر جا و هر زمان دست یافته ایم. در این جا هنوز هوشمندی متعلق به ما و در انحصار ماست اما در آینده این گونه نخواهد بود.

 

 

پیش از این در گزارشی با عنوان «خبرنگاری امروز و روایت حرفه ای از واقعیت»  به چالش های پیش روی خبرنگاری و فعالیت در حوزه رسانه در جهان امروز پرداختیم. در جهان آینده اما همچون بسیاری از مشاغل، خبرنگاری و فعالیت در حوزه رسانه نیز دستخوش تحولاتی بنیادین خواهد شد. این تحولات چه خواهد بود و چگونه باید با آن دست و پنجه نرم کرد؟

 

ادامه دارد...

پایان پیام/14

منبع: شبستان

کلیدواژه: خبرنگاری تکنولوژی رسانه آینده ای خواهد شد کره زمین

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت shabestan.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «شبستان» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۸۹۰۶۶۵۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

تحول در بودجه تولید با شاخص‌های کیفی

  دررحکم اووظایفی ازاین قرارآمده بود:برنامه‌ریزی دقیق وعملیاتی جهت تحقق سند تحول رسانه‌ملی به‌عنوان میثاق مشترک سازمانی در دوره تحول، نظارت هوشمندانه براجرای برنامه‌های راهبردی وعملیات هماهنگ و هم‌افزای مالی و محتوایی، برنامه‌ریزی جهت تقویت بودجه و بنیه مالی سازمان با بهره‌‌گیری از ظرفیت‌های برون‌سازمانی و با هدف تحقق تکالیف قانونی دستگاه‌ها در قبال رسانه ملی، تقویت رویکرد «برنامه‌محوری» با بهره‌‌گیری هوشمندانه از«نظام بودجه‌ریزی» به‌عنوان ابزارتحقق برنامه درراستای ایفای نقش «‌تسهیلگر» و «‌پشتیبان» برای واحدهای عملیاتی سازمان، برنامه‌ریزی جهت بهینه‌سازی بهره‌وری و تعالی سازمانی، بازآرایی ساختار «مرکز طرح، برنامه و بودجه» با توجه به اقتضائات و الزامات رویکردی وسازوکاری مطرح در سند تحول.

وی در بازدیدی که از روزنامه جام‌جم داشت، با ما به گفت‌وگو نشست و دراین گفت‌وگو براساس محورهای مطرح‌شده دراین حکم از او درباره اقدامات تحولی سازمان در زمینه طرح، برنامه و بودجه در سال جدید پرسیدیم. وی در این خصوص توضیح داد: لازمه تحول ایجاد فرهنگ تحول است. تحول اتفاق نمی‌افتد مگر این‌که فرهنگ سازمانی تحول را پیش ببرد. تحول فردی نیست و حتی کار یک گروه هم نیست، بلکه کار یک مجموعه و سازمان است. برای تحول باید یک‌سری تمهیداتی در نظر گرفته شود که متأسفانه در این زمینه تأخیر ایجاد شد و چون تمهیدات لازم اندیشیده نشد، بسیاری از بخش‌های تحولی که در سند تحول به‌عنوان میثاق سازمانی در نظر گرفته شده، مسکوت و مغفول مانده بود. مظفری ادامه داد: ما به دستور دکتر جبلی طراحی کردیم که هیچ بخشی از سازمان نسبت به تحول غیرفعال نباشد. برای اولین‌بار بین بودجه، برنامه عملیاتی، اسناد راهبردی سازمان و سند تحول اتصال برقرار کردیم‌؛ یعنی ما‌به‌ازای هرچه در سند تحول پیش‌بینی شده است. در واقع متناسب با مأموریت هر یک از بخش‌ها، داریم ظرفیت تعیین می‌کنیم که اگر آن برنامه‌ها محقق شد، منابعش به تناسب با آن تخصیص یابد. این خود یک عامل انگیزشی و فرهنگ‌ساز است. 
   
واحدی به نام عملیات رسانه‌ای
مظفری در این خصوص تصریح کرد: واحد برنامه‌ریزی درسازمان و تخصیص منابع، معمولا از جنس برنامه رادیویی، تلویزیونی و پروژه بوده است. ما دراین دوره واحد را عوض کردیم و تعریف جدیدی به نام عملیات رسانه‌ای و بسته رسانه‌ای ارائه دادیم. بسته رسانه‌ای مجموعه برنامه برای تحقق یک انگاره یا گزاره در ذهن مخاطبان است که برای ارزیابی آن از مرکز تحقیقات کمک گرفتیم. در این زمینه ارزیابی پیشینی و پسینی داریم. در پیش‌تست، قبل از آن‌که بخواهد آن بسته رسانه‌ای اجرا شود، ارزیابی می‌شود‌؛ مثلا میزان شناخت مردم از یک شهید را ارزیابی می‌کنیم و بعد ‌که بسته رسانه‌ای درباره همان شهید اجرا شد، باز بررسی می‌شود که چقدر تأثیرگذار بوده است.  وی درباره چگونگی بررسی شرح داد: عملیات رسانه‌ای کاملا اجرایی و مبتنی بر آنچه بر افکار عمومی و گروه هدف مخاطب اتفاق می‌افتد، ارزیابی می‌شود. مثلا فرض کنید یک پویش درباره شعار سال طراحی‌ شده است؛ این‌که چند نفرعضو پویش شدند،چه آثاری فرستادند، چقدر مشارکت کردند، چقدر در جامعه جریان‌سازی ایجاد و افراد و گروه‌های مختلف را درگیر کرده که منتج به رفتاری درمخاطب شود، ارزیابی می‌شود.نکته مهم این است که برخی حلقه‌های مدیریت پیام در این زنجیره مفقود بوده واین حلقه‌ها داردکامل می‌شود.برای مثال در سازمان صداوسیما حوزه‌ای برای اندیشه‌ورزی هدایت شده و منسجم برای تولید فناوری نرم رسانه‌ای نداشتیم. برای فناوری سخت نظیر‌ تبدیل اس‌دی به اچ‌دی، تبدیل آنالوگ به دیجیتال داشتیم و در این زمینه مثلا جهاد خودکفایی در حوزه فناوری‌های سخت انجام شد. این مجموعه را داریم ایجاد می‌کنیم که در حوزه فناوری نرم هم ظرفیت مذکور شکل بگیرد. وی با ذکر مثال عنوان کرد: مردم و برنامه‌سازان ایده‌هایی می‌دهند و به نام خودشان ثبت و تبدیل به الگوی رسانه‌ای می‌شود. تا وقتی از این الگو استفاده می‌کنیم آنها بهره‌بردار هستند و حقوق معنوی‌شان لحاظ می‌شود. این ابتدای زنجیره است. انتهای زنجیره هم ارزیابی جامع نداشتیم. نهایتا اندازه‌گیری میزان بیننده و شنونده و یک‌سری گزارش‌ها بوده که مرکز تحقیقات ارائه می‌دهد. برای همین نظامی با عنوان مدیریت عملکرد و کنترل راهبردی را تعیین می‌کنیم که در حین عملکرد نیز اهداف عملکردی این برنامه و بسته رسانه‌ای را پایش می‌کنیم.  با توضیحات مظفری می‌توان گفت ارتباط با برنامه‌ها و بسته‌های رسانه‌ای عمیق‌تر شده است و پا‌یش فقط مختص به انتهای کار نیست. او در این خصوص گفت: داریم طرحی را با عنوان همیار تولید، طراحی می‌کنیم که با ناظر کیفی برنامه فرق دارد. این بخش برنامه راهمراهی می‌کند تا این مسیر درست طی شود و اگرتهیه‌کننده در راه تولید به هر مشکلی برخورد، این بخش می‌رود و مشکل را حل می‌کند. یعنی دیدمان، دید تسهیل‌گری و رفع مانع است تا با راهبری بهینه اثربخشی را بالا ببریم. هم میزان کمی مخاطب را لحاظ می‌کنیم و هم میزان منابعی که در اختیار آن برنامه و بسته رسانه‌ای بوده است را با خروجی آن می‌سنجیم تا به میزان بهره‌وری رسانه‌ای آن برسیم. به‌نوعی می‌توان گفت استفاده بهینه در رسانه برای ما به شاخص بدل شده است. 
   
افزایش بهره‌وری رسانه‌ای
مظفری می‌گوید: برنامه‌ای در سیما داریم که با پروداکشن سنگین، میزان مخاطب پایینی دارد. در نقطه مقابل برنامه‌هایی در رادیو و سیما هست که با هزینه کم، مخاطبان زیادی جذب کرده است؛ این یعنی بهره‌وری رسانه‌ای. باید به این برنامه‌ها ضریب تشویقی دهیم. این موارد تا امروز لحاظ نمی‌شده  و الان دارد لحاظ می‌شود‌؛ همچنین این‌که یک حوزه رسانه‌ای مثل یک شبکه، گروه برنامه‌ساز با چند تا شبکه دیگر تعامل می‌کند تا کار مشترک انجام دهند؛ یک نوع شاخص تحولی است. این‌که این گروها با چند معاونت دیگر ارتباط می‌گیرند- مثلا رادیو فرهنگ با شبکه دو یا فلان شبکه استانی یا یک نهاد فرهنگی در بیرون سازمان ارتباط ایجاد می‌کند  یا حتی درحوزه بین‌الملل با شبکه دیگر - ضریب تحولی منصوب می‌شود.مظفری ‌افزود: هرقدرهم افزایی دراین دوره بیشتر باشد و رویکرد قرارگاهی در طراحی این مدل عملیات، قوی‌تر دیده شده باشد، حمایت قوی‌تری از این جنس کارها خواهیم کرد. این باعث می‌شود تحول واقعا محقق شود چون نیازبه برخی زیرساخت‌ها دارد که باید فراهم می‌شد و در این مدت، انجام شده است. قدری در ایجاد این زیرساخت‌ها عقب بودیم. بااین حال به‌سرعت درحال فراهم کردن آنها هستیم. گرچه اتفاق‌های خوبی روی آنتن افتاده است.محفل ازبرنامه‌هایی است که به ما الگومی‌دهد که می‌توانیم در حوزه‌های تأثیرگذار فرهنگی و مورد دغدغه مخاطب جذب کرده، نشاط ایجاد و جریان‌سازی کنیم. اینها با رویکرد تحولی، امکان ایجاد و توسعه پیدا کرده است. رسانه در این دوره نیاز به یک زیست بوم جدید دارد که در آن، نقش اصلی به‌عهده مردم است. رسانه باید صرفا بسترسازی و زمینه‌سازی کند و مردم برای تولید وارد شوند. اگر ما واقعا صدای مردم شویم و مردم خودشان را در رسانه ببینند، آنچه در سند تحول با عنوان زیست بوم قید شده، محقق می‌شود. وی تاکید کرد: یکی از محورهای سند تحول، کیفی‌سازی است. جدول بودجه آن چیزی است که در برنامه هفتم توسعه قید شده و نگاه به رسانه فقط براساس شاخص‌های کمی بوده اما اصلاحیه و الحاقیه‌هایی در نظر داریم که این دیدگاه عوض شود. رسانه‌ای موفق است که در جامعه تأثیرگذار باشد. رسانه بدون پیام‌گیران فعال که خود احساس کنش داشته باشد، یک رسانه مرده خواهد بود. رسانه‌ای تأثیرگذار است که مخاطب او احساس کند وارد میدان عمل شده است. رسانه باید این کنشگری را درجهت مطلوب هدایت کند.نگاه من به سازمان، جامع است نه تک بعدی. من۱۲سال سیما و چند سال در صندوق بازنشستگی و معاونت صدا بودم. به همین علت ابعاد سازمان را می‌شناسم. زمانی می‌توانیم سازمان را به تعالی برسانیم که نگاه جامع و راهبردی داشته باشیم. باید با این نگاه راهبردی، سازمان را در زیست بوم واقعی خودش ببینیم و بعد وارد طراحی شویم. مظفری عنوان کرد: آینده رسانه، آینده هلدینگ‌های رسانه‌ای است که نیاز جامعه را احساس می‌کنند و مبتنی بر آرمان و گفتمان انقلابی تولید و انتشار است. درست مثل هلدینگ جام‌جم که در آینده می‌تواند یکی از آن زیست بوم‌های اصلی را به صورت متن پایه پیاده کند و مبتنی بر همین راه حل، بخشی از مردم را وارد تعامل و هم افزایی کند. در چنین شرایطی، محتوا تک بعدی نیست و به شکل ۳۶۰درجه است. مخاطب امروز در تمام عرصه‌های سیما و صدا فعال است. رسانه‌ای موفق است که بتواند ظرفیت لازم را برای فعالیت مخاطب براساس مسیر رشد و تعالی ایجاد کند. 

تخصیص بودجه براساس طرح تحول
مظفری گفت: متأسفانه حداکثر ارتباط میان برنامه با اجرا تاکنون، صرفا تولید و پخش بوده است. یعنی در بهترین حالت آمار تولید و پخش به‌صورت کمی، شاخص تخصیص منابع بوده است. اکنون داریم به این سمت می‌رویم که شاخص‌های کیفی تعیین کنیم. شاخص‌های کیفی که به‌صورت گزاره‌های معین ابعاد تحول را از حیث تحول درمحتوا،رویکرد و سازوکار به شاخص‌های ارزیابی کیفی و کمی متصل می‌کند. این شاخص‌ها را خود حوزه‌ها تعیین می‌کند. یعنی هرمعاونت متناسب با حوزه خود طرح تحولی ارائه می‌دهد و خود نیز شاخصش را پیشنهاد می‌کند. در تعاملی که با آنان داشتیم، بودجه امسال را مبتنی بر طرح تحول بستند. یعنی ما در واقع مازاد بر آنچه سال گذشته داشتیم، به هیچ حوزه‌ای تخصیص نمی‌دهیم؛ مگر این‌که برنامه تحولی داشته باشد. آن وقت ضرایب تحولی اختصاص می‌دهیم‌؛ ضرایبی مثل میزان هم‌افزایی.