به نقل از «قدس آنلاین»

نهاد خانواده در بستر رمان

تاریخ انتشار: ۲۵ مرداد ۱۳۹۹ | کد خبر: ۲۸۹۶۷۵۸۲

بی‌گمان خانواده اولین و شاخص‌ترین نهاد اجتماعی است که غالب انسان‌ها از زمان متولد شدن در ساختار این نهاد مهم حضور دارند و نقش‌آفرینی می‌کنند. خانواده محل شکل‌گیری و قوام‌یافتن شخصیت، احساسات، باورها، عادات و منش‌هاست.

کامران پارسی‌نژاد، نویسنده و منتقد

بی‌گمان خانواده اولین و شاخص‌ترین نهاد اجتماعی است که غالب انسان‌ها از زمان متولد شدن در ساختار این نهاد مهم حضور دارند و نقش‌آفرینی می‌کنند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

خانواده محل شکل‌گیری و قوام‌یافتن شخصیت، احساسات، باورها، عادات و منش‌هاست. مهم‌ترین و تأثیرگذارترین معلمان هر فرد والدین و سایر اعضای خانواده هستند. نهاد خانواده می‌تواند تشکیل‌دهنده اقوام، جوامع، نسل‌ها و ملیت‌ها باشد. نکته قابل تعمق این است که خانواده در هر قالب و فرمی همسان با سایر نهادهای اجتماعی برای خود ساختار، قوانین و مبانی دارد. شناخت اصولی قوانین منطقی حاکم بر هر خانواده موجب تحکیم و ثبات خانواده و بالطبع بروز انسجام در بستر جامعه می‌شود. ازهمپاشی بنیاد خانواده‌ها بزرگ‌ترین آسیب اجتماعی به حساب می‌آید و می‌تواند تأثیر مخربی بر جوامع و ملت‌ها بگذارد. اگر دولتی بخواهد جامعه‌ای سالم، پویا و موفق داشته باشد باید ابتدا تلاش  کند با دادن آگاهی لازم مشکلات و مصائب به‌وجود آمده در بستر خانواده‌ها را رفع کند.

در این میان ادبیات داستانی به دلیل ساختار و اسکلت‌بندی منسجم، منعطف و پیچیده‌اش می‌تواند تمام مسائل مختلف ساحت هستی را در دل خود مطرح، بررسی و تحلیل کند. از دیرباز نهاد خانواده پس از شخصیت‌های داستانی مهم‌ترین سازه داستانی به حساب می‌آید. در غالب رمان‌های مطرح، خانواده نقش بسیار مهمی را در روند شکل‌گیری حوادث و طرح مسائل عمیق محتوایی ایفا می‌کند. در داستان‌های ایرانی نیز همواره به خانواده به عنوان محور اصلی داستان توجه شده است، اما آنچه در این ارتباط روایت می‌شود صرفاً شبحی از ساختار و بنیاد این نهاد مهم است. متأسفانه به دلیل کم‌اطلاعی اغلب نویسندگان ایرانی به دانش جامعه‌شناسی، روان‌شناسی، فلسفه، دین، سیاست و اقتصاد، معمولاً خانواده به صورت عمیق و کاونده در زیرساخت رمان‌ها تحلیل و بررسی نمی‌شود. توقع نمی‌رود نویسنده در رمان به مقولات صرفاً تخصصی در این حوزه بپردازد، اما دانش او در حوزه علوم‌انسانی به او این توانمندی را می‌دهد که در بطن داستان، حوادث و گفت‌وگوها بتواند نگاه عمیق خود را تصویرسازی کند. نویسنده باید همچون پژوهشگری علاقه‌مند در این خصوص تحقیق کتابخانه‌ای و میدانی داشته باشد. صحبت با عموم مردم از هر قشر، گروه، سن و جنسیت می‌تواند در شناخت خانواده و جامعه روز تأثیرگذار باشد. کسب تجارب و باورهای مردم کمک زیادی به نویسنده می‌کند تا در شناخت فرد و نقشی که در خانواده و جامعه ایفا می‌کند، موفق باشد. در جامعه امروز جهانی ما با بسیاری از آسیب‌های بزرگ اجتماعی چون طلاق عاطفی، ازدواج سفید، بروز روابط نامشروع خاصه همجنس‌گرایی مواجه هستیم. شاید یکی از عوامل بروز چنین اتفاق‌های ناخوشایندی در اهداف و برنامه‌های سیاست جهانی ابرقدرت‌ها خلاصه بشود که ترویج‌دهنده آن هستند. آن‌ها به واسطه فیلم‌های سینمایی، رمان، سلبریتی‌ها و ... تلاش می‌کنند تا خانوادها و جوامع بی‌هویتی را ساماندهی و گاه متلاشی کنند. اما از سویی این وظیفه مهم ادبیات داستانی است تا این مسائل را با توجه به ساختار و بافت جامعه ملی و بومی خود بررسی کند. از نمونه شاخص رمان‌های برتر اجتماعی می‌توان به آثار جین‌آوستین اشاره کرد که در قالب داستان، نقش خانواده انگلیسی را به درستی  تحلیل می‌کند. بی‌شک نویسندگان ایرانی در این مسیر بسیار عقب افتاده‌اند، آن‌ها ابتدا باید به اصول نوشتن رمان براساس داده‌های رشته‌های علوم‌انسانی آشنا بشوند، پس از آن تازه می‌توان توقع داشت تا به درون و بن‌مایه خانواده ایرانی و سبک زندگی ایرانی رسوخ و نقاط مثبت و منفی آن را پیدا و تحلیل کنند. متأسفانه در ایران نویسندگان توانایی طرح مسائل را دارند، اما در بخش تحلیل و دست‌یازیدن به نتیجه‌گیری منطقی و اصولی، بسیار ضعیف عمل می‌کنند.

منبع: قدس آنلاین

کلیدواژه: خانواده رمان

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.qudsonline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «قدس آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۸۹۶۷۵۸۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

دلایل کاهش نرخ باروری در کشور

 علی اکبر محزون عضو کمیته علمی دومین جایزه جوانی جمعیت گفت: شروع کاهش نرخ باروری در کشور ما به حدود دهه چهل بر می گردد. در اولین سرشماری کشور که سال ۱۳۳۵ اجرا شد و پس از آن در سال ۱۳۴۵ برای اولین بار در ایران نرخ رشد جمعیت محاسبه شد که آن زمان ۱/۳ درصد بود از همان سال‌ها هشدارهای رشد جمعیت آغاز شد. سال ۴۶ بیانیه تهران در خصوص تنظیم خانواده و ضرورت کنترل جمعیت تصویب شد و بعد از انقلاب هم در دهه شصت بحث جمعیت دوباره مطرح شد. در برنامه توسعه سال ۱۳۶۷ طرحی با عنوان سیاست تحدید موالید مطرح شد. هدف این طرح چنین بود که اگر در سال ۱۳۶۷ میانگین هر خانواده ۵/۶ فرزند بود تا سال ۱۳۹۰ این عدد به ۴ فرزند کاهش یابد. درسال ۷۲ قانون تنظیم جمعیت در مجلس شورای اسلامی تایید شد که طبق این طرح فرزند چهارم به بعد محروم از فعالیت اجتماعی شود. سال ۱۳۷۳ و به میلادی ۱۹۹۴ اجلاس بین المللی جمعیت و توسعه در قاهره با مشارکت ۱۷۹ کشور جهان از جمله ایران برگزار شد و مواحده طرح کنترل جمعیت در سطح بین الملل تحت عنوان International Conference on Population and Development تصویب شد. ریشه اصلی کاهش نرخ رشد جمعیت در دنیا و کشورما از اینجا آغاز شد.

وی افزود: علت شدت این کاهش در ایران به این دلیل بود که علاوه بر کنترل اجتماعی کنترل فردی نیز به وجود آمد. خانواده‌ها از دهه ۶۰ بنا به عوامل مختلف مانند کاهش مرگ و میر کودکان و شانس زنده ماندن بالا، تصمیم به فرزندآوری کم‌تر گرفتند چرا که قبلا پنج فرزند متولد می‌شد که لااقل سه نفر از آنها زنده بمانند. دیگر نیازی به چنین اقداماتی نبود پس همان سه فرزند متولد می‌شدند.

وی در ادامه گفت:، اما به تعبیر خودم این‌ها حاصل یک نگاه مالتوسی بود بحث تنگ دستی که ناشی از افزایش فرزند می شود. بحث دوم جریان اجتماعی بود. افراد با استمرار فرایند توسعه وارد مباحثی شدند که باعث پیشرفت فردی آنها شود و به تحرک اجتماعی پرداختند و فرزند آوری را مانع این پیشرفت دیدند. بحث فردگرایی در جامعه باعث شد تحرک اجتماعی و فرزند آوری در مقابل هم قرار گیرند؛ و در مرحله سوم جایگزینی برای نهاد خانواده و تغییر نهاد خانواده که حاصل تغییر نگرش‌ها در جوامعی مثل ایران شد روند رشد را به شدت کاهش داد.

وی تاکید کرد: بر روی مبانی فکری و نظری موضوع باید بیشتر تمرکز کرد و اقدامات اساسی صورت بگیرد. در دنیا هم برای موضوعات مهم همینطور عمل می‌کنند. باید الگوی یک خانواده کامل را بسازیم، مبنی بر نظریه شهید مطهری از انسان کامل این قالب را در مبانی فکری خانواده جای دهیم و در ادامه به تعهد به خانواده بپردازیم.

جامعه دانشگاهی و حوزه علمیه نیز می‌تواند در حوزه شناسایی مسائل و ترسیم وضع مطلوب کمک شایانی به این راهبرد داشته باشد.

نقش جایزه ملی جمعیت در مرحله اول ایجاد انگیزه است و برای اثرگزاری بهتر می‌تواند به اصطلاح، کف میدانی‌تر و در محله‌ها و مراکز عمومی باشد. تا انگیزه نخبگان را در جامعه عمومی بیشتر کند. چرا که بحث خانواده است و حتی می‌تواند الگویی شود تا هم محلی‌ها و خانواده هم به نخبگان رجوع کنند. 

دومین جایزه ملی جوانی جمعیت به همت ستاد ملی جمعیت در بخش‌های خانواده، رسانه، سازمان‌های مردم نهاد، دستگاهای اجرایی، شرکت‌ها و موسسات خصوصی، مدیران و نخبگان اردیبهشت سال جاری با شعار سهم من از جوانی ایران برگزار خواهد شد.

علاقه‌مندان جهت کسب اطلاعات بیشتر می‌توانند به سایت jameyat.ir مراجعه فرمایند

منبع: باشگاه خبرنگاران جوان