الگوهای سنتی آموزش مانع رشد تفکر انتقادی می‌شوند
تاریخ انتشار: ۲۸ مرداد ۱۳۹۹ | کد خبر: ۲۹۰۰۲۵۹۵
به گزارش خبرنگار گروه دانشگاه ایسکانیوز، یادگیری منفعل و مبتنی بر پر کردن ذهن از اطلاعات نمی‌تواند پاسخگوی نیازهای تربیتی نسل جدید باشد. نسلی که به دلیل مواجه بودن با گسترش رسانه‌های عمومی و انفجار اطلاعات، به معیاری برای سنجش درستی و نادرستی اطلاعات نیاز دارند.
تفکر انتقادی از جمله روش‌هایی است که کمک می‌کند افراد تنها دریافت‌کننده اطلاعات نباشند بلکه فعالانه در فرآیند یادگیری مشارکت کنند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
متفکران انتقادی برای مسائل زندگی خود بهترین راهکار را پیدا می‌کنند. همچنین درک درستی از مسائل اقتصادی، سیاسی و اجتماعی دارند. به همین دلیل تفکر انتقادی در بعد فردی به پیشرفت و موفقیت افراد کمک می‌کند و در بعد اجتماعی سبب رشد جامعه می‌شود.
نظام آموزشی در ایران همچنان مبتنی بر انتقال اطلاعات پیش می‌رود و جایگاهی برای پرورش انسان‌های متفکر و خلاق قائل نیست.یکی از اهداف اصلی نظام آموزش و پرورش در جهان ایجاد تفکر انتقادی به معنای توانایی اندیشیدن مستقل و منعطف است. پژوهش‌ها نشان می‌دهد روش‌های سنتی تدریس و یادگیری مانع رشد تفکر انتقادی می‌شوند. با وجود این نظام آموزشی در ایران همچنان مبتنی بر انتقال اطلاعات پیش می‌رود و جایگاهی برای پرورش انسان‌های متفکر و خلاق قائل نیست.
رشد تفکر انتقادی در دانشجویان ایرانی پایین است
تاکنون پژوهش‌های بسیاری بر اساس آزمون‌های معتبر تفکر انتقادی از جمله آزمون کالیفرنیا، مهارت تفکر انتقادی را در دانش‌آموزان و دانشجویان ایرانی مورد بررسی و سنجش قرار داده‌اند. این پژوهش‌ها نشان می‌دهند نمرات دانشجویان ایرانی کمتر از دانشجویان کشورهای دیگر است.
پژوهش‌ها نشان می‌دهند نمرات دانشجویان ایرانی در تفکر انتقادی کمتر از دانشجویان کشورهای دیگر است.حسن بابامحمدی و حسین خلیلی در پژوهشی که در سال 1383 مهارت‌های تفکر انتقادی دانشجویان پرستاری دانشگاه علوم پزشکی سمنان را بررسی کرد، نشان دادند که این دانشجویان نزدیک به یک سوم کل نمره تفکر انتقادی کالیفرنیا را کسب کردند در حالی که میانگین نمرات کسب شده دانشجویان آمریکا و کره بالاتر از میانگین نمرات آزمون است.
رشد تفکر نقادانه در دانش‌آموزان و دانشجویان کشور سبب پرورش انسان‌هایی می‌شود که خوب می‌اندیشند، تحلیل می‌کنند و تصمیم می‌گیرند. یکی از روش‌های رشد مهارت‌های تفکر نقادانه استفاده از روش‌های تدریس مبتنی بر مشارکت دانشجویان در کلاس مانند روش حل مسئله گروهی است.
بررسی تاثیر یادگیری به روش حل مسئله گروهی بر تفکر انتقادی
رحیم بدری گرگری فارغ‌التحصیل دکترای روانشناسی تربیتی دانشگاه تبریز در پژوهشی تاثیر یادگیری به روش حل مسئله گروهی را بر تفکر انتقادی بررسی کرده و آن را با آموزش سنتی و معلم‌محور مقایسه کرده است. افراد مورد مطالعه در این پژوهش 55 نفر (15 پسر و 40 دختر) از دانشجویان مقطع کاردانی آموزش معلمان دانشگاه آزاد سراب بودند.
بدری در این پژوهش به این سوال پاسخ می‌دهد که آموزش مبتنی بر حل مسئله گروهی چه تاثیری بر گرایش و آمادگی تفکر انتقادی دانشجویان دارد و یافته‌های آن در مقالهای تحت عنوان «مقایسه تاثیر یادگیری مبتنی بر حل مسئله گروهی و آموزش سنتی بر تفکر انتقادی دانشجو معلمان» در مجله مطالعات تربیتی و روانشناسی دانشگاه فردوسی مشهد در سال 1386 به چاپ رسید.
شرکت‌کنندگان به دو گروه تقسیم شده و واحد درسی روانشناسی تربیتی را به دو شیوه سنتی و حل مسئله گروهی گذراندند. در کلاس نخست با 25 نفر، تدریس با روش سخنرانی و در کلاس دوم با 30 نفر، تدریس با روش آموزش مبتنی بر حل مسئله گروهی انجام شد. در تقسیم کلاس‌ها و انتخاب مدرسان سعی شده بود اختلاف بین افراد از نظر نمرات، سابقه آموزشی و امتیازات برابر باشد.
در گروه اول روشی سنتی یا سخنرانی تا پایان ترم ادامه داشت و در گروه دوم از ابتدای شروع جلسات، کلاس به 6 گروه پنج نفری تقسیم شد. گروه‌ها برای خود نام انتخاب کرده و با همفکری سوالات مطرح شده در کلاس را پاسخ می‌دادند. در پایان هر جلسه پاسخ‌های هر گروه در کلاس مطرح شده و مورد بحث قرار می‌گرفت.
مدرس در هر جلسه مسائل را به گونه‌ای مطرح می‌کرد که دانشجویان با موضوع درسی درگیر شده، با یکدیگر بحث کرده و سپس پاسخ‌های سوالات را به صورت مکتوب ارائه دهند. برای مثال در جلسه اول با موضوع روانشناسی تربیتی و هدف آن دانشجویان باید به سه سوال پاسخ دهند.
سوال نخست این بود که؛ معلم در کلاس درس باید چه چیزهایی را به دانش‌آموزان یاد دهد؟ آنها را فهرست کنید. سپس از بین موضوعاتی که فهرست کردید کدامیک مهم‌تر است؟ (کدامیک را آموزش بدهید در واقع همه چیز را یاد داده‌اید) و چرا؟ و در پایان اگر موضوعی را که مهم‌تر می‌دانید به دانش‌آموزان یاد دهید فکر می‌کنید چه پیامدهای مثبتی در کلاس، مدرسه و جامعه اتفاق می‌افتد؟
جلسه دوم با موضوع یادگیری و نظریه‌ها برگزار شده و دانشجویان باید به 2 سوال پاسخ دهند. نخست این که؛ زینب زن خانه‌داری است، هر موقع گوشی تلفن به صدا در می‌آید، رنگ‌اش می‌پرد و ضربان قلب‌اش تند می‌شود، چرا این حالات در او ایجاد شده است؟ و سوال دوم این که؛ علی در سر سفره حرف رکیکی بر زبان می‌آورد، پدرش عصبانی می‌شود. علی فردا باز هم همان حرف را تکرار می‌کند، به نظر شما علی چگونه آن را یاد گرفته است؟
جلسه سوم با موضوع نظریه‌های یادگیری با این سوالات پایان مییابد که فاطمه اصرار دارد که ابتدا برنامه کودکان تماشا کند و سپس تکالیف مدرسه را انجام دهد ولی مادرش میگوید اول باید مشق‌هایش را بنویسد و بعد تلویزیون تماشا کند. به نظر شما عقیده کدامیک صحیح‌تر است؟ چرا؟
دانشجویان برای پاسخ به سوال دوم باید این شرایط را بررسی کنند که چگونه این تفکر در زهرا ایجاد شده است که اگر مانتوی قهوه‌ای، کفش‌های اسپورت، مقنعه مشکی و ... بپوشد و به جلسه امتحانی بیاید، نمراتش بهتر خواهد شد.
در طول 14 جلسه نمونه‌هایی مشابه موضوعات و سوالات گفته شده برای دانشجویان طرح شد. در ابتدای جلسه اول و در پایان جلسه چهاردهم هر دو گروه بر اساس پرسشنامه گرایش به تفکر انتقادی کالیفرنیا مورد سنجش قرار گرفتند. حقیقت‌جویی، فکر باز، تحلیلی بودن، سیستماتیک بودن، کنجکاوی، اعتماد به خود و کمال و پختگی مولفه‌های هفت‌گانه گرایش به تفکر انتقادی در پرسشنامه کالیفرنیا هستند.
دانشجویانی که با روش یادگیری مبتنی بر حل مسئله گروهی آموزش دیده‌اند نسبت به دانشجویانی که با روش سنتی آموزش دیده بودند پختگی بیشتری در قضاوت و ارزشیابی کسب کرده‌اند.نتایج این پژوهش نشان داد دانشجویانی که با روش یادگیری مبتنی بر حل مسئله گروهی آموزش دیده‌اند نسبت به دانشجویانی که با روش سنتی (سخنرانی) آموزش دیده بودند پختگی بیشتری در قضاوت و ارزشیابی کسب کرده‌اند. همچنین این دانشجویان تفکر سازمان‌یافته و منظم‌تری دارند چرا که این افراد تلاش کرده‌اند به یک مسئله از دیدگاه‌های مختلف نگاه کنند.
بررسی پاسخ‌های دانشجویان گروه اول با روش آموزش سنتی پیش از آغاز ترم و پس از پایان آن به پرسشنامه تفکر انتقادی نشان داد که روش تدریس سنتی در افزایش یا کاهش هیچ‌کدام از مولفه‌های تفکر انتقادی تاثیر معناداری نداشته است.
با وجود این که روش یادگیری مبتنی بر حل مسئله گروهی سبب رشد تفکر منظم و پختگی در دانشجویان شد اما این روش بر مولفه‌های دیگر تفکر انتقادی مانند حقیقت‌جویی، تفکر باز، تحلیلی بودن، کنجکاوی و اعتماد بخود موثر نبوده است. به همین دلیل به نظر می‌رسد یک ترم فرصت کافی برای رشد این مولفه‌ها نیست و لازم برنامه‌های بلندمدت‌تری از سال‌های اولیه تحصیل و در مدارس تدوین شود.
انتهای پیام/
367 / 320 تفکر انتقادی آموزش عالی یادگیری فعالمنبع: ایسکانیوز
کلیدواژه: تفکر انتقادی آموزش عالی یادگیری فعال دانشجویان ایرانی دانش آموزان آموزش دیده رشد تفکر مولفه ها پژوهش ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.iscanews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسکانیوز» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۹۰۰۲۵۹۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
فیلم/ رهبر انقلاب: الگوهای جامعه معلمین باید به عنوان قهرمان معرفی شوند
رهبر معظم انقلاب در دیدار معلمان: الگوهای جامعه معلمین باید به عنوان قهرمان معرفی شوند.
دریافت 14 MB
مدیررسانهای پرسپولیس: سپاهان به جای شکایت بیجا، عذرخواهی کند