هوشنگ سیحون؛ پدر معماری مدرن ایران

سیحون یک تیغ دو لبه بود در آموزش کوتاهی نمی‌کرد اما در عین حال در کار بسیار سخت گیر بود؛ او معتقد به سبک نبود و هدف او معماری بی زمان بود و تابع هیچ گونه مدی نبود. وی می‌گفت کار ارزشمند نه زمان دارد و نه مکان می‌شناسد و همیشگی است از این رو معتقد بود ما باید به این نقطه برسیم. کار وی بر ماندگاری، مصالح محلی، استواری و بی زمانی مبتنی بود، به همین دلیل هرگاه آدمی پروژه‌های سیحون را می‌بیند زنده و قابل بحث بودن آن‌ها را نیز درک می‌کند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

حرف مهندس سیحون این بود که ما باید جوهره معماری ایرانی را درک کنیم، جوهره یعنی تأثیر اقلیم، فرهنگ، تبحر ساخت و مصالح بومی که همان چیزی است که امروزه به عنوان معماری بومی شناخته می‌شود و اگر یک معمار این موارد را رعایت کند اثر او اثری ماندگار، بومی و ایرانی خواهد بود.(۱)

این گزیده ای از سخنان محمود درویش پیشکسوت معماری و شهرسازی درباره هوشنگ سیحون است که برنامه‌ای با عنوان «خاطرات و تجربیات بیش از نیم قرن همنشینی با هوشنگ سیحون»، اظهار کره است. واقعیت اینست که برای اینکه فردی را بشناسیم باید از فضای پیرامون او نیز شناخت داشته باشیم، فضایی که هوشنگ سیحون در آن رشد کرد اواخر دوره قاجار و شروع کودتای رضا شاه بود.این فرد در خانواده‌ای هنرمند به دنیا آمد، به نقاشی علاقمند شد و جزء نخستین کسانی بوده است که در دانشکده هنرهای زیبا تحصیل کرد و به دلیل توانمندی در نقاشی دوران موفقی را در دانشگاه طی کرد و شاگرد اول شد.در ۱۳۲۳ خورشیدی  که سال‌های پس از جنگ جهانی است، دولت فرانسه بسیاری از شاگرد اول‌های کشورهای دیگر در رشته‌های مختلف را بورسیه می‌کرد، از ایران هم هشت نفر انتخاب شدند که مهندس سیحون از رشته معماری جزو آن‌ها بود.

 پس از فارغ التحصیلی و بازگشت از فرانسه سیحون دانشیار دانشکده، پس از چندسال استاد و در ۱۳۴۱خورشیدی رئیس دانشکده شد؛ وی در ۱۳۴۷خورشیدی  هم از ریاست دانشکده و هم از استادی استعفا داد و تمام وقت خود را وقف کار کرد.

سیحون در طول سال‌های فعالیت خود عضو شورای ملی باستان‌شناسی، شورای عالی شهرسازی، شورای مرکزی تمام دانشگاه‌های ایران و کمیته بین‌المللی ایکوموس Icomos(وابسته به یونسکو) و به مدت ۱۵ سال مسئولیت مرمت بناهای تاریخی ایران را برعهده داشته است.

هوشنگ سیحون و معماری

نخستین فعالیت هوشنگ سیحون در معماری در ۲۳ سالگی با طراحی بنای یادبود آرامگاه ابن سینا به وقوع پیوست. سیحون در گفت و گویی دراین باره می گوید: اولین بنای یادبودی که با طرح اینجانب برپا شد، بنای یادبود و آرامگاه واقع در همدان است که ۵۰ سال پیش ساخته شده‌است. این بنا، برای مراسم هزارهٔ ابوعلی به وجود آمد که توسط «انجمن آثار ملّی ایران»، سرپرستی می‌شد. تمام عوامل بنا، از اشکال هندسی و نمادین فراوان تشکیل شده‌اند و هر کدام مفهوم خاص خود را دارند. مربع، پایه و اساس این بنا است.خود آرامگاه در وسط تالاری مربع شکل قرار گرفته‌است که پلهٔ مدور و پایه‌های دوازده‌گانهٔ برج یادبود به دوره دایرهٔ پله، مزار را احاطه کرده‌اند. شکل بنا از خارج دارای ۲ قسمت است، یکی قسمت زیرین که در برگیرندهٔ ورودی، مقبره، کتابخانه، تالار اجتماعات و پذیرایی است و دیگر قسمت بالا که برج یادبود بنا است. در میان باغی در اطراف آن، قسمت زیرین بنا، از طرف در ورودی دارای ایوانی است با ۱۰ ستونکه هر ستون علامت یک قرن است و ۱۰ قرن اشاره به هزارهٔ ابوعلی است. از طرف دیگر، ابوعلی دانشمندی است بلندپایه با دانش‌های متعدد، فلسفه، حکمت، پزشکی، موسیقی، کیمیا و غیره که بعضی‌ها او را متفکر دوازده دانش دانسته‌اند.

طرح آرامگاه ابن سینا را مهندس هوشنگ سیحون به سبک معماری دوره و سده‌ای که بوعلی سینا در آن می‌زیسته از روی قدیمی‌ترین بنای تاریخ دار اسلامی یعنی برج گنبد قابوس در شهر گنبد کاووس اقتباس کرد.

از میان دیگر پروژه‌های طراحی و ساخته شده می‌توان به آرامگاه بزرگانی چون خیام، کمال‌الملک، ابن سینا، نادرشاه افشار و ده‌ها آرامگاه دیگر اشاره کرد.

وی همچنین طراح بنای «موزه توس» در ۱۳۴۷ و همچنین ساختمان مرکزی بانک سپه در میدان توپخانه تهران، مجتمع آموزشی فرح، ساختمان‌های سازمان نقشه‌برداری کشور، کارخانه نخ‌ریسی کوروس اخوان، کارخانه آرد مرشدی، مجتمع آموزشی یاغچی آباد، سینما آسیا، سینما سانترال (سینما مرکزی)، کارخانه کانادا درای (زمزم کنونی) در تهران و اهواز، کارخانه یخ‌سازی کورس اخوان و حدود ۱۵۰ پروژه مسکونی خصوصی را بر عهده داشته‌است.(۲)

هوشنگ سیحون و نقاشی

هوشنگ سیحون علاوه بر تبحر و تخصص در معماری به نقاشی از مناظر و روستاهای ایران نیز می‌پرداخت و نمایشگاه‌هایی از این آثار خود در ایران و در خارج از ایران برپا کرده‌است.آثار وی در نمایشگاهی در دانشگاه ماساچوست در ۱۹۷۲میلادی در کنار آثار هنرمندانی چون پیکاسو و دالی به نمایش درآمد. در این نمایشگاه تابلویی از کلافه‌های خط به نمایش گذاشت که در آن از خطوط موازی و پر پیچ و تاب که هیچ همدیگر را قطع نمی‌کنند، استفاده کرده بود. یکی از نمونه های تابلوی کلاف پرپیچ و تاب این چنین است:

در میان سبک های مختلف نقاشی ، سیحون علاقه خاصی به آبرنگ و رنگ روغن داشته اند.او در دوره تدریس و ریاست دانشگاه تهران، دانشجویان را به روستاهای مختلف می برد و همراو با آنها کروکی می کشید.

او از کارهای خود نمایشگاهی در فرانسه برگزار کرد که بسیار مورد استقبال قرار گرفت و سر دبیر مجله آرشیتکتور فرانسه از او اجازه گرفت که کارهایش را به چاپ برساند و این کتاب در دانشگاه معماری ایران تدریس می شود.

”نگاهی به ایران در پاریس” نام کتابی است که مجموعه آثار سیحون در آن به چاپ رسیده است و مجموعه تجربیات و دستاورد های او در کتابی به نام” هوشنگ سیحون” به چاپ رسیده است.

نوعی دیگر از کارهای هنری وی نوعی نقاشی خاص با ترکیب خطوطی است که در فضا  در هم می پیچند. او بیان کرده است که شروع این طرح ها از جلسات خسته کنتده اداری شروع شد .در سال ١٩٧٢ میلادی از سوی دانشگاه ماساچوست نامه ای به دست او رسید و از او خواسته شده بود که ۲ طرح برایشان بفرستد اما او ١۶ اثر از نوع کلاف خط را برایشان فرستاد تا آنها به سلیقه خود انتخاب کنند و بعد او نامه ای دریافت کرد که آثار بسیار مورد پسند قرار گرفته و آنها تصمیم گرفته اند که سه غرفه برگزار کنند ،یک غرفه از آثار پیکاسو،یک غرفه از آثار سالوادور دالی و دیگری هوشنگ سیحون.این نمایشگاه در آخرین سال زندگی پیکاسو برگزار شد.

از دیگر ابتکارات وی می توان طراحی بر روی نمد و ابداع کار با کاغذ ابری نام برد. در نقاشی های وی نقاشی اسب بسیار به چشم می خورد او گفته است “اسب جانور بسیار نیرومند است و نرمش خطوط و انحنای زیبای بدن از هر جانور دیگر زیبا تر است.”

سرانجام این هنرمند خلاق و با ذوق در ساعت چهار و نیم صبح ۲۶ مه ۲۰۱۴ مصادف با درگذشته ۵ خرداد ۱۳۹۳ خورشیدی در بیمارستان ونکوور بر اثر پاره شدن رگ آئورت در ۹۳ سالگی درگذشت.(۳)

منابع:

۱. سخنان محمود درویش در برنامه‌ای با عنوان «خاطرات و تجربیات بیش از نیم قرن همنشینی با هوشنگ سیحون»،یهمن ۱۳۹۸.

۲.امین اعظم (آوریل ۲۰۱۱).«خط در خیال: زندگی و آثار سیحون».

۳.فیروزه خطیبی-(۲۱ خرداد ۱۳۹۳). «هوشنگ سیحون: 'مرا با مشتی از خاک ایران به خاک بسپارید'»

برچسب‌ها دانشگاه تهران پیکاسو همدان دوره قاجار کمال‌الملک پاریس دانشگاه تهران

منبع: ایرنا

کلیدواژه: دانشگاه تهران پیکاسو همدان دوره قاجار کمال الملک پاریس دانشگاه تهران دانشگاه تهران پیکاسو همدان دوره قاجار کمال الملک پاریس دانشگاه تهران هوشنگ سیحون

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۹۰۴۳۹۱۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

محمدعلی علومی درگذشت + سوابق

به گزارش گروه فرهنگی ایسکانیوز، محمدعلی علومی رمان‌نویس، پژوهشگر، اسطوره‌شناس و طنزنویس روز گذشته یکشنبه ۱۶ اردیبهشت در بم شهر زادگاهش دار فانی را وداع گفت.

بیشتر بخوانید: مرتضی شفیعی درگذشت + سوابق

از آثار او می‌توان به رمان‌های معروف سوگ مغان، آذرستان، ظلمات و... اشاره کرد.

علومی متولد ۱۳۴۰ بود و فارغ‌التحصیل رشته علوم سیاسی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران بود.رمان «آذرستان» او در سال ۷۷ کتاب برگزیدهٔ سال از سوی وزارت ارشاد وقت و رمان طنز «شاهنشاه در کوچه دلگشا» برندهٔ سی سال رمان طنز ایران شد.

از محمدعلی علومی آثار پژوهشی متعددی در حوزه‌های مختلف ادبیات باقی مانده است.

این نویسنده مطرح، چندین سال بخش آموزش داستان‌نویسی در مجله جوانان را برعهده داشت. در همان سال‌ها شاگرد سید ابوالقاسم انجوی شیرازی (مشهور به پدر فرهنگ مردم) بود و آخرین مصاحبه مطبوعاتی با او مندرج در ادبستان را انجام داد.

علومی با لهجه شیرین بمی صحبت می‌کرد و مدت‌ها در تهران با دوست و همشهری هنرمندش ایرج بسطامی (خواننده‌ اهل بم) هم‌خانه بود.

داستان کوتاه «بمانی» اثر اوست که در آخرین شماره ماهنامه «فرجاد» در اواخر دهه ۶۰ یا اوایل ۷۰ چاپ شد. رمان «آذرستان» وی در سال ۷۷ کتاب برگزیده سال از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی وقت و رمان طنز «شاهنشاه در کوچه دلگشا» برنده ۳۰ سال رمان طنز ایران شد.

استاد علومی در زمینه‌ پژوهش‌های مربوط به طنز بنا به توصیه استاد عمران صلاحی آثار بی‌شماری را از جمله طنز در آمریکا (جلد اول)، طنز در مثنوی مولانا جلال‌الدین، انواع طنز در گلستان سعدی، طنز و شیوه‌های داستانی در بوستان، طنز در دوره‌ پهلوی با نقد و بررسی آثار طنزنویسان آن زمان، طنز ایران از مشروطه به بعد (جلد اول) و بررسی انواع طنز در خارستان اثر حکیم قاسمی کرمانی را منتشر کرده است.

رمان‌های طنز علومی شامل «شاهنشاه در کوچه دلگشا، من نوکر صدامم، وقایع‌نگاری بن لادن و جناب آقای دیو بوده است.

علومی همچنین در زمینه‌ ادبیات کودک و نوجوان کتاب گذر از کوه کبود را منتشر کرده است و در تحلیل قصه‌های ایرانی نیز می‌توان به کتاب اساطیر افسون وش او اشاره کرد.

این نویسنده بمی همچنین رمان‌های «سوگ مغان»، «آذرستان»، «ظلمات»، «اندوهگرد»، «پریباد»، «داستان‌های غریب مردمان عادی»، «هزار و یک شب‌ نو»، «خانه کوچک» و «عطای پهلوان» را در پرونده کاری خود دارد.

قصه اساطیر از جمله آخرین آثار این نویسنده مطرح ایران بود، همچنین کتابی دیگر در حال انتشار داشت که هنوز اطلاعاتی درباره نام و محتوای آن منتشر نشده است.

در وصف کارکردها و ویژگی های آثار استاد علومی آمده که با نگاهی تازه به مسائل مختلف، همواره توانسته توجه عمومی را به خود جلب کند و با انتقاد و پیشنهاد سازنده، به ساختار و شکل دهی بهتر جامعه ایران کمک کند.

این نویسنده بمی در سال های پایانی عمر خود به زادگاهش در بم بازگشته بود؛ بازگشت به زادگاه و جایی که هویت و شخصیتش ریشه‌دار است، به این نویسنده فرصتی داد تا با تمامی تلاش و انگیزه، به خلق آثاری جدید بپردازد و ارثیه ارزشمند خود را به سرانجام برساند.

شهر بم در ۱۹۵ کیلومتری شرق مرکز استان کرمان قرار دارد.

انتهای پیام/

کد خبر: 1229590 برچسب‌ها اخبار روز