پیشینه و شرح خدمات کتابخانه وزیری یزد
تاریخ انتشار: ۱۳ شهریور ۱۳۹۹ | کد خبر: ۲۹۱۶۹۹۹۰
این نهاد فرهنگ، مرهون درایت و دوراندیشی یکی از روحانیان دانشمند این دیار حجّت‌الاسلام وزیری است که پس از انجام خدمات ارزنده ای چون بازسازی مسجدجامع یزد (۱۳۲۴ش) احیای حوزة علمیه یزد به همراه دیگر روحانیان (شهریور ۱۳۲۰) و بنیان مدارس جامعة تعلیمات اسلامی یزد (۱۳۳۴) بواسطة نبود کتابخانه ای کارآمد و فراوان دوستداران دانش اندوزی و طلّاب و دانش آموزان، به اندیشة بنیان کتابخانه ای بر پایة کتاب هایی که از پدر بدو رسیده بود و کتاب هایی که خود، اندک اندک خریده بود، افتاد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
از این رو با عزمی پولادین و اراده ای استوار، کتابخانه ای را با ۱۶۰۰ جلد کتاب چاپی و خطّی در درون مقبرة امامان جماعت مسجد جامع، واقع در دهلیزشمالی مسجد جامع کبیر راه اندازی کرد.
او این اندیشه را زمانی در خود پروراند که به دیدن کتابخانة عظیم غلامعلی رئیس(فرهمند) رفته بود و آرزو نموده که ای کاش من هم چنین کتابخانه ای داشتم، پس از آن بدین نتیجه رسید، کتاب آن گاه ارزش دارد که مورد استفاده باشد، و گرنه اندوختن آن در گوشة خانه، مانند احتکار روزی مردم است که در نزد عقل حرام است. وی بسیاری از این کتابها را سالها به دور از چشم نااهلان و گزمه های حکومتی، درون چلیک های فلزی و در نقب سرداب خانه پنهان کرده بود.
در تاریخ بنیان کتابخانه، سه مادّه تاریخ گفته شده است:
۱- «کتابخانة وزیری یزد» =۱۳۳۳ش. از آیت الله حاج شیخ محمود فرساد
۲- «تُقَرءُ فیها کتب قیمة» = ۱۳۷۴ ق برابر ۱۳۳۴ ش از سید موسی بحرالعلوم نجفی
۳- کِتابُکَ اِن اَرَدتَ بَقاهُ اَرّخ «فَقَدِمهُ لِمکتَبه الوزیری»[۱] (۱۳۸۵ق)
از جمال هاشمی نجفی گلپایگانی
وزیری به دلیل نفوذ کلام و ارتباط خوبی که با بیشتر گروه های اجتماعی و فرهنگی یزد داشت، مانع از خروج بسیاری از کتب خطّی نفیس از یزد شد. وی برای حفظ و نگهداری نسخه های خطّی، افراد را ترغیب به فروش و یا اهدای نسخه می نمود. نیز بواسطة مسافرت هایی که به مراکز گوناگون علمی ، مذهبی و فرهنگی ایران و کشورهای همسایه نموده بود و ارتباطاتی که با این مراکز داشت و نیز ارسال نامه های عالمانه به مراجع تقلید، دانشمندان، استادان دانشگاه ، فرهنگیان و نویسندگان ، توانست در اندک زمانی کتابخانه را بواسطة وجودآثار ارزنده در ردیف کتابخانه های مشهور ایران در آورد.
پس از آنکه شمار کتابهای کتابخانه به حدود ۱۴۰۰۰جلد رسید و هر روز بر شمار مراجعان آن افزوده می گشت ، وزیری موضوع ساخت بنایی جدید را بر زمینی که قبلا رنگرزی بوده و خود خریده بود، با محمّد هراتی یکی از بازرگانان مشهور یزدی در میان نهاد، و از اینرو با سرمایة وی ساختمانی آبرومند در بخش ورودی شرقی مسجد جامع به سال ۱۳۴۴ ش ساخته شد و در یکم فروردین ۱۳۴۵ ش، کتابخانة جدید گشایش یافت. فضای جدید در ۹۰۰ مترمربع بنا شده بود و گنجایش حدود ۱۰۰ هزار جلد کتاب و ۱۵۰ نفر مطالعه کننده را داشت.
سپس در سال ۱۳۴۷ش با همّت و سرمایة حسین بشارت، دیگر بازرگان یزدی، ساختمان گنجینة کتابهای خطّی نیز به فضای پیشین افزوده شد در همان سال که وزیری، نگران آیندة کتابخانة بود، به دلیل آنکه کتابخانه از هر جهت آوازه و رونقی در خور یافته بود، از سوی مدیران وزارت فرهنگ و هنر، اوقاف ایران، دانشگاه تهران وشهرداری یزد، درخواست تملّک و زیر پوشش قراردادن کتابخانه ارائه شد، اما وزیری با دلایلی معقول نپذیرفت و به رغم توصیه و مخالفت برخی، و بواسطة الهامی که در سفر عتبات و در موقع زیارت بارگاه امام علی (ع) به او شده بود، با دوراندیشی و خرسندی خاطر، با نوشتن نامه ای برای احمد گلچین معانی، رئیس وقت کتابخانة مرکزی آستان قدس، عزم خود را بر اهدای آن به آستان قدس رضوی جزم نمود.
بی درنگ با این درخواست موافقت شد، و بر طبق وقف نامه ای که به شمارة ۴۷۱۴۳ به انشای مصطفی فرساد تحریر شده بود در دفتر اسناد رسمی شمارة پنج یزد،تنظیم گردید، در شبانگاه روز ۱۲ تیر ۱۳۴۸ با حضور و امضای عبّاس استادان صفار نمایندة قضایی آستان قدس و واقف، رسماً وقف بر آستان قدس رضوی گردید.
پس از آن در جلسة با شکوهی که ۲۴ آبان ۱۳۴۸ همان سال در محلّ فرمانداری یزد با حضور باقرپیرنیا، نیابت تولیّت آستان قدس و استاندار خراسان، دکتر احمدعلی رجانی، احمد گلچین معانی و غلامرضا دبیران فرماندار کل یزد تشکیل شد، از خدمات وزیری تجلیل گردید و همراه با دادن هدایای ویژه ، حکم خادمی افتخاری نیز به او داده شد، و سخنوران یزد، از جمله غلامرضا دبیران،اشعاری را که در ستایش ازاین کارنیک وزیری سروده بودند،قرائت کردند.
این اشعاربه تمامی دربخش «سروده ها»آمده است،ودراینجا به ذکربیتی ازمادهّ تاریخ، سروده دبیران بسنده می شود:
به یزد آی و تاریخ گنج گهر را «بیاد علّی بن موسی الرضا بین»
از اینرو از اوّل آذر ۱۳۴۸ کلیة امور مالی و اداری آن تحت پوشش آستان قدس قرار گرفت. کتابخانه در زمان واگذاری دارای ۱۷۹۶۷ جلد کتاب چاپی و ۳۳۰۰ جلد کتاب خطّی بود.
وزیری پس از آنکه در ساعت یک پس از نیمه شب، سند وقف نامه را به امضاء رساند، سجدة شکر به جای آورد و پس از آن ، این دو بیت را به خط خود در جایی درج کرد:
سزد که به سر خورشید سایه اندازیم چنین که سایة شمس الشموس بر سرماست
***
باز اگر آب حیاتی است به خُم خانة اوست باز اگر جام میی هست، به میخانة اوست
***
پس از پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی، توجّه بیشتری به کتابخانه مبذول شد و از این رو بر شمار کتاب ها ، کتابداران و کارمندان افزوده شدو در سال ۱۳۶۱ش گنجایش مخزن آن دو برابر گردید و باز چون فضای فعلی، هم فرسوده بود و هم جوابگوی خیل مراجعان نبود، با موافقت قائم مقام آستان قدس ، از تیر ۱۳۶۹ ش آغاز به خرید ۷ باب خانة قدیمی و ۹ باب مغازه در ضلع جنوبی کتابخانه شد و از نیمة دوم سال ۱۳۷۹ ش در پی تحریب خانه ها، عملیات ساختمان سازی آغاز گردید. فضای جدید مساحتی افزون بر ۶۳۰۰ مترمربع زیربنا دارد.
اکنون (مرداد ۱۳۹۹)تعداد کتاب های آن بیش از ۱۹۰۰۰۰ هزار جلد است که ۴۴۶۷ جلد آن خطّی و حدود ۵۰۰۰ جلد چاپ سنگی و ۵۰ جلد چاپ عکسی است.
کتاب های خطّی درون ساختمانی ضد زلزله و آتش سوزی معروف به قلعة کتاب در طبقة زیرین کتابخانه ، در میان دیوارهای پیشین آب انبار خواجه عطاء الله نقشنبد که از بناهای عصر صفوی است، قرار دارد.
کتاب های چاپ سنگی ، درون مخزنی جنب مخزن خطّی قرار دارد. کتابهای چاپی بیشتر در زمینة علوم انسانی بوده که یک سوم آن کتابهای مذهبی است و از این میان حدود۵۰۰۰ جلد کتابها به زبان انگلیسی ، فرانسه ، روسی و آلمانی است.
تهّیة کتاب برای کتابخانة وزیری به دو گونة اهدایی و خریداری انجام می شود. هنوز که هنوز است و سالها از درگذشت مرحوم وزیری می گذرد، بسیاری به عشق و ارادت او ، مجموعة خود را به کتابخانه اهداء می کنند و از سویی به دلیل اهمیّت کتابخانه در نزد نویسندگان و استادان دانشگاه های یزد و ناشران ، همیشه تازه ترین آثار به این کتابخانه سپرده می شود و از سویی همه ماهه جدیدترین کتابهای چاپی که توسّط واحد خرید کتابخانة مرکزی آستان قدس خریداری می شود، به این مجموعه افزوده می گردد.
در مجموعة مطبوعات کتابخانه بیش از ۴۰۰ عنوان مجله و ۱۰۰ عنوان روزنامه از سال ۱۳۱۱ ق تاکنون نگهدای می شود این نشریات به دو صورت اهدایی و خریداری به مجموعه افزوده شده است به طوری که آمار مجلدات آن اکنون به بیش از ۶۰۰۰ مجلد می رسد. این مجموعه در تالار مطبوعات قرار دارد.
تا سال ۱۳۷۵ کتابخانه به روش موضوع بندی سنتی، در ۳۲ موضوع به ترتیب حروف الفبا سامان دهی شده بود ،ولی از آن زمان به بعد با همکاری کتابخانة مرکزی آستان قدس کتابخانه به روش رده بندی دیوئی سامان دهی و نظام برگه نویسی ونمایه سازی و فهرست نویسی آن نیز تابع کتابخانة مرکزی گردید.
تا سال ۱۳۷۷ کتابخانه، به روش قفسة بسته اداره می شد و هم خروج کتاب از کتابخانه ممنوع بود. ولی از آن تاریخ، به استثنای کتاب های چاپی وقفی مرحوم وزیری که حدود۱۸۰۰۰ جلد می شود، بقیه کتاب ها به مدّت دو هفته امانت داده می شود که تا دو هفته هم قابل تمدید است.
تعداد اعضای آن هم اکنون ۱۸۰۰۰ نفر بوده و روزانه به طور متوسّط ۵۰۰ نفر از کتابخانه استفاده می کنند. کتابخانه به دلیل غنای کتاب ها، محلّ مراجعه اکثریّت دانشجویان ،دانشگاهیان و دانش پژوهان است . کتابخانه دارای دو تالار برادران و خواهران به روش قفسه باز همراه با امانت دهی برای منزل و یک تالار ویژة محقّقان است. در تالار محقّقان خدمات اطلاع رسانی،بهره وری از نرم افزارهای اطلاع رسانی مانند سیمرغ ،نمایه انجام می شود.
دو بخش جدید که به کار خدمات رسانی و اطلاع رسانی مشغول است، بخش کتابخانة دیجیتالی و مجازی و اینترنت با استفاده از خطوط پرسرعت ADSL است که در هر سه بخش تالار محقّقان، کتابخانة دیجیتالی و اینترنت، کتابدار راهنما و کارشناس برای اطلاع رسانی حضور دارند.
تعداد کارمندان بخش های مختلف آن در حال حاضر ۲۰ نفر است.
تمام بخش ها و تالارهای کتابخانه مجهّز به صندلی و قفسه ومیز استاندارد و نیز رایانة متصّل به شبکة مرکزی برای جستجوی اطلّاعات کتاب شناسی است.
در سال ۱۳۶۹ به همّت برخی از چهره های فرهنگی استان و همراهی مدیرکتابخانه و رئیس انجمن ادبی کتابخانه وزیری، مرکزی به نام یزدشناسی ، در جوار کتابخانه بنیان شد که وظیفة گرآوری اشیاء، جراید ، کتابها ، پژوهش ها و اسناد دربارة یزد را بر عهده داشت و تا اسفند۱۳۷۸ که به مرکز ایرانشناسی شعبه یزد واگذار شد، هزاران برگه (فیش) اطلاعات یزدشناسی ، استخراج شده از متون تاریخی و جراید را در اختیار داشت.
این مرکز در طول فعّالیّت خود موفّق به چاپ سه کتاب به نام های : سیمای فضیلت(۱۳۷۴)، مشروطیّت در یزد(۱۳۷۸) و جلد نخست یادنامة کنگرة بزرگداشت میبدی (۱۳۷۸) شد.
اسناد،نامه ها ،قباله ها ،اشیاء و عکس های آن مرکز، اکنون در اختیار موزة کتابخانة وزیری است.
ساختمان
مساحت ساختمان پیشین کتابخانه که باهمّت و سرمایة آقایان محمّد هراتی (در سال ۱۳۴۴ ش) و حسین بشارت(در سال ۱۳۴۷ش) بر روی زمین موقوفة حاجی آقا وزیری در ضلع شرقی مسجدجامع ساخته شده، ۹۰۰ مترمربّع بوده است، ریاضی یزدی دربارة تاریخ ساخت آن شعری به مطلع زیر سروده است :
این بارگاه قدس که عرشش مقام شد سقراط پاسبان و فلاطون ، غلام شد
در سال ۱۳۶۱ش با موافقت قائم مقام آستان قدس رضوی ،گسترش مخازن و تالار مطالعه، این فضا به ۱۱۰۰ مترمربّع رسید.در سال۱۳۶۹ برای گسترش فضای کیفی و کمّی آن با خرید ۷ باب خانه و ۹ باب مغازه در جنب کتابخانه و تخریب آن در سال ۱۳۷۵ ، عملیّات ساختمان سازی از سال ۱۳۷۹ ش با همکاری استانداری یزد و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی آغاز شد و در سال ۱۳۸۶ ش ساختمان جدید در سه طبقه با تمام تجهیزات امروزی و استاندارد آمادة بهره برداری گردید.
اکنون کتابخانه با مساحت ۶۳۰۰ مترمربّع ، دارای تالارهای مطالعة برادران، خواهران و محققّان ،مخزن های:چاپی ، چاپ سنگی و خطّی و مطبوعات، آمفی تئأتر ، موزه، نمایشگاه، بخش اداری، بخش صحافی و مرمّت ، کتابخانة مجازی، اینترنت، تأسیسات ، مهمان سرا و حیاط مرکزی است. هزینة نهایی ساختمان و تجهیزات کتابخانه بالغ بر ۵/۱ میلیارد تومان شده است که یک پنجم آن از سوی استانداری یزد و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی پرداخت شده است.
"پژوهشگر، نویسنده و یزدشناس"
برچسب‌ها میبد یزد کتابمنبع: ایرنا
کلیدواژه: میبد یزد کتاب میبد یزد کتاب کتابخانة مرکزی کتابخانه ای اطلاع رسانی ت کتابخانه آستان قدس جلد کتاب پس از آن کتاب ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۹۱۶۹۹۹۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
توسعه فضای سبز در بافت فرسوده شهر قم
مدیر منطقه ۳ شهرداری قم گفت: توسعه فضای سبز در بافت فرسوده منطقه سه یکی از برنامه‌های سال 1403 است.
مهرداد روحانی وزیری در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا در قم اظهار کرد: یکی از پروژه‌های سال ۱۴۰۳ ساخت فضای سبز در بافت فرسوده است که عددی بالغ‌بر ۵ میلیارد تومان نیز به آن اختصاص داده‌شده و امسال زمینی را برای آن تملک خواهیم کرد.
وی به پروژه تقاطع غیر همسطح بلوار شهید کیوانفر و خیابان امام خمینی (ره) اشاره کرد و گفت: این پروژه سال‌های است به خاطر مخالفت‌های بخش‌های مختلف اجرایی نشده که نیاز است به آن پرداخته‌شده و اجرایی شود.
مدیر منطقه سه شهرداری قم ادامه داد: در مورد نورپردازی و زیباسازی خیابان امام خمینی (ره) نیز امسال پروژه‌ای را اجرا کرده و سیما و منظر این خیابان را ارتقا خواهیم داد.
روحانی وزیری هزینه نگهداری فضای سبز منطقه را عددی برابر ۶۰ میلیارد تومان محاسبه کرد و گفت: بخشی از هزینه نگهداری از فضای سبز منطقه مربوط به آبیاری و نگهداری و هرس فضای سبز بیمارستان‌ها است.
وی از کاشت ۱۵ هزار نهال در سال ۱۴۰۲ در منطقه سه خبر داد و بیان کرد: همچنین آب‌نماها و بهسازی زمین‌های بازی بوستان ولایت نیز در سال ۱۴۰۲ در منطقه سه انجام‌شده است.
روحانی وزیری ادامه داد: همچنین کف سازی و پیاده‌روسازی بوستان بنیادی نیز انجام‌شده و اقدامات لازم برای خرید وسایل بازی و ست‌های ورزشی در بوستان بنیادی در حال پیگیری است.
حقوق کدام یک از ایثارگران در سال ۱۴۰۳ افزایش داشت؟