داغ قوانین مالکیتی بر دل میراث جهانی یزد
تاریخ انتشار: ۱۳ شهریور ۱۳۹۹ | کد خبر: ۲۹۱۷۲۶۳۶
ایسنا/یزد در حالی بخشی از عرضه و حریم میراث جهانی بافت تاریخی یزد گرفتار تخریب و بیهویتی شده است که مشکلات قانونی مربوط به مالکیت بناهای مجهولالمالک و چند مالکیتی آن هنوز پیگیری و رفع نشده و ضرورت دارد هر چه زودتر برای نجات این میراث جهانی از راهکارهای موجود به خصوص با استفاده از ظرفیت قانونگذاری مجلس استفاده کرد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
بافت تاریخی یزد که چند وقتی است در فهرست آثار جهانی یونسکو به ثبت رسیده، از میراث ارزشمند این سرزمین محسوب میشود که تا قبا از شیوع بیماری کرونا با رونق گردشگری، حال و هوای خوبی پیدا کرده بود و بوی کاهگل از هر کوچه و پس کوچه آن به مشام میرسید.
مردم برای مرمت خانههایی که تا چند وقت پیش برایشان ارزشی نداشت، به تکاپو افتاده بودند اما در همین عرصه و حریم بافت ثبت جهانی، ویرانهها و خانههایی مخروبه یا در آستانه ویرانی هستند که نه تنها وجهه بافت جهانی را نازیبا کرده بلکه ناامنی در بافت جهانی از بستر چنین فضاهایی تاثیر گرفته است.
علاوه بر این، پیوستگی بافت تاریخی یزد این نگرانی را ایجاد کرده که به دنبال تخریب یک بخش، سایر بخشهای دیگر نیز تخریب شده و آسیب ببینند لذا مسئله حفظ بافت جهانی یزد چنان اهمیت دارد که هر نوع تخریب و آسیب به این بافت میتواند، مهمترین بستر و زیرساخت گردشگری یزد را از بین ببرد.
رونق گردشگری بهترین راهکار برای حفظ بافتهای تاریخی
«محمدرضا دشتی اردکانی» رییس فراکسیون گردشگری مجلس شورای اسلامی در گفتوگو با خبرنگار ایسنا، با اشاره به این که عمده مشکلات بافت مربوط به رها شدن برخی از خانههای تاریخی آن است، اظهار میکند: برخی از خانهها و اماکن رهاشدهی موجود در این بافت دارای مالکیت چندگانه و موروثی هستند که باید برای جلوگیری از تخریب آنها راهکاری اندیشیده شود و در واقع معتقد هستم این مسئله نیازمند عزمی ملی برای تعیین تکلیف این خانههاست.
وی با بیان این که رونق بافتهای تاریخی و افزایش جذابیتهای گردشگری برای سرمایهگذاران میتواند عامل نجات این بافت تاریخی باشد، میگوید: قبلاً تجاربی مانند تبدیل خانهها به مجتمعهای مسکونی تا ارائه یارانههای دولتی برای حفظ زندگی و انتقال برخی از مجموعههای دولتی و نیمهدولتی به بافتهای تاریخی وجود داشت اما هیچ کدام به اندازه توسعه گردشگری نمیتواند این میراث جهانی را پویا نگه دارد.
دشتی اردکانی که معتقد است که تجربه یزد میتواند تجربه خوبی برای بافتهای تاریخی کشور باشد، میگوید: باید با توسعه گردشگری بتوانیم این بافتهای ارزشمند را حفظ کنیم و دستگاههای متولی به توسعه گردشگری و رونق کمک کنیم چرا که بافتی که رونق و مخاطب خاص و عمده پیدا کند، بهسازی، بازسازی و حتی نوسازی آن نیز تسریع میشود.
وی با تاکید بر این که مشکلات بافت تاریخی یزد شامل همه بافتها و حتی بناهای تاریخی کشور میشود، عنوان میکند: ثبت جهانی یزد حساسیت موضوع را افزایش داده اما تخریب فعلی بافتهای تاریخی، بحث و دغدغه جدی در سطح کشور است.
مشکلات مالکیتی عمده معضل مرمت خانههای تاریخی
نماینده اردکان در مجلس شورای اسلامی در مورد تخریب و مشکلات موجود در بافتهای تاریخی، میگوید: یکی از دلایل رهاشدن، تخریب یا رسیدگی نشدن برای مرمت از سوی صاحبان خانههای تاریخی به دلیل بحثهای فوت صاحب اصلی و قرار گرفتن ملک در مشکلات ارث و ورثه یا مالکیت چند نفر بر یک بنا و گاهاً نیز فوت یکی از وراث و تقسیم آن به وراث دیگر است که باعث شده تا تعداد مالکان یک بنا زیاد شود و عملاً تصمیمگیری و اقدام برای خود مالکان سخت شده یا ارزش مادی نداشته باشد.
وی اضافه میکند: از سویی برای خرید یا تملک این بناها، روبرو شدن با تعداد زیادی از مالکان بسیار سخت و گاهاً ناممکن میشود چرا که نمیتوان با یک یا چند صاحبان این مسئله را پیش برد.
دشتی اردکانی به غفلت از قوانین حریم آثار ثبتی و میراث فرهنگی اشاره میکند و میگوید: متاسفانه دیده میشود که این مسئله از طریق مردم و گاهاً بخشهای دولتی و نهادهای مردمی و خیریه و سایر بخشها رعایت نمیشود، به این معنا که قوانینی وجود دارند که رعایت نمیشوند.
وی ادامه میدهد: بعضا مشکل از این جا نشات میگیرد که فرد مالکیت بخشی از بنا را بر عهده دارد و با توجه به متناسب نبودن قیمت بخشهای دیگر این ملک، توان خرید آن را برای مرمت یا بازسازی ندارد.
نبود انگیزه در احیا و زندگی در بافتهای تاریخی
این مسئول تمایل افراد به ایجاد خانههای نوساز را عاملی برای نبود انگیزه مرمت و حفظ خانههای بافتهای تاریخی میداند و میگوید: اگر ملک فرد قابلیت تبدیل شدن به بنایی برای زندگی را نداشته باشد یا فرد به دنبال ایجاد خانهای نوساز باشد، رغبتی برای احیا و بازسازی بنا نمیماند.
وی با بیان این که الزام به اجرای قوانین موجود توسط دستگاههای متولی مسئله جدی دیگری در حوزه گردشگری است، تصریح میکند: این حساسیت باید اولا برای دستگاههای متولی ایجاد شود، از طرفی زیرساختها و نیازهای ساکنین بافتهای تاریخی باید تامین شود تا فرد انگیزه زندگی در این بافت را داشته باشد.
«سید مصطفی فاطمی» مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری یزد با بیان این که قوانین کشور ما با سایر کشورها متفاوت است، در این باره به خبرنگار ایسنا میگوید: شرایطی مانند تعلق گرفتن مالیات و مصادره توسط شهرداریها و سایر گزینههایی که در کشورهای دارای بافت تاریخی وجود دارد، بعضا نمیتواند در کشور ما اجرایی شود اما میتوان برای آن راهکارهایی پیدا کرد.
وی با بیان این که علیرغم وجود قوانین قوی میراث فرهنگی در حوزه مسائل حقوقی مربوط به بافت تاریخی، چالشهای دیگری نیز وجود دارد، میگوید: متولی بافت تاریخی یک ارگان نیست اما در صورتی که بخش یا قسمتی از آن تخریب شود باید با قوانین و ضوابط مشخصی ورود و مسئله را پیگیری کنیم.
فاطمی در مورد ممانعت از تخریب در بافت تاریخی، تصریح میکند: اگر بنایی به طور عمد تخریب شود، به این مسئله ورود و به سرعت شکایت میکنیم اما اگر تخریب از جانب عوامل طبیعی باشد، به فرد اخطار داده و مالک موظف به رسیدگی عاجل به بناست اما مسئله اصلی نبود قانونی الزام کننده برای مالکان این بناها و خانههای تاریخی است.
ظرفیت قانونگذاری مجلس برای نجات بافتهای تاریخی
فاطمی به ظرفیت مجلس در زمینه قانونگذاری و نظارت بر اجرای قانون اشاره میکند و میگوید: مجلس ظرفیت گستردهای در حوزه اصلاح، وضع و نظارت بر قانون دارد لذا خواسته اصلی در این باره، اجرای قوانین وضع شده در زمینه هزینهکرد و بازسازی از سوی ارگانهای متولی بناهای تاریخی مانند اداره اوقاف است.
وی در رابطه با مسائل مربوط به مالکیت ابنیه تاریخی یزد نیز اظهار میکند: کمتر بنای مجهول المالکی در بافت تاریخی یزد وجود دارد و تقریبا اکثر این بناها و خانه ها مصادره یا به مالکیت میراث فرهنگی درآمده است ولی مشکل بافت ویران و تخریب شده مربوط به خانهها و بناهای چند مالکیتی است که در حقیقت امکان سلب مالکیت از نظر قانونی برای آنها وجود ندارد و باید در این باره مجلس تدابیر لازم را در این زمینه داشته باشد.
عمده مشکلات بافت مربوط به رها شدن برخی از خانههاست که مالکیت چند گانه و موروثی دارند که قاعدتاً باید برای این خانهها راهکاری اندیشیده شود و این نیازمند عزم ملی در این باره است.
راهکار دیگر برای رونق بافتهای تاریخی، افزایش جذابیتهای گردشگری برای سرمایهگذاران است البته راهکارهای مختلفی در بافت تاریخی یزد تجربه شده که از تبدیل خانهها به مجتمع های مسکونی تا یارانه های دولتی برای حفظ زندگی و انتقال برخی از مجموعههای دولتی و نیمه دولتی به بافت را میتوان نام برد اما هیچ یک به اندازه توسعه گردشگری نتوانسته این بافت را پویا کند لذا شاید تجربه یزد بتواند تجربه خوبی برای دیگر بافتهای تاریخی کشور باشد تا با توسعه گردشگری از آنه حفاظت شود.
انتهای پیام
منبع: ایسنا
کلیدواژه: استانی فرهنگی و هنری میراث فرهنگی بافت تاريخي تخريب گردشگری یزد بافت تاریخی یزد خانه های تاریخی بافت های تاریخی توسعه گردشگری میراث فرهنگی میراث جهانی خانه ها بافت ها بخش ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۹۱۷۲۶۳۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
احیای خانه های تاریخی با هدف جذب گردشگری در تبریز
به گزارش خبرآنلاین از تبریز، خشت خشت تبریز، تاریخی مصور و مجسم از این کهنشهر، جمعیت، فرهنگ و هویت آن است. از چتر سرخفام عینالی بر سر شهر تا فیروزههای مسجد کبود و بلندای ارک و عمارت ساعتی که هنوز هم صدای زنگ آن گذر زمان را به یاد مردمان میاندازد. میتوان تاریخ را دوباره در تبریز زندگی کرد. هنوز هم میتوان از برج یانقین بر نقاط مختلف شهر احاطه داشت و در ارک سنگر گرفت.
هر چند دست روزگار و سهلانگاری برخی ازدستگاههای متولی موجب تخریب بخش بزرگی از تاریخ این شهر شد ولی هنوز هم در گوشه و کنار شهر و به خصوص بافت مرکزی آن، شاهد خودنمایی بناهای تاریخی با همان سبک و سیاق مکتب معماری تبریز و معماری ایرانی و اسلامی هستیم.
قدمت، اصالت و حفظ بافت اصلی برخی از بناها و اماکن تاریخی تبریز همچون بزرگترین بازار مسقف جهان و مجموعه ربع رشیدی، موجب ثبت جهانی آنها شده و برخی از آنها همچون مسجد کبود در فهرست انتظار برای ثبت جهانی قرار دارند. در کنار آن بسیاری از خانههای تاریخی و مساجد قدیمی شهر همچون موزه قاجار، موزه آذربایجان، مقبره الشعرا، مسجد جامع تبریز، مسجد استاد شاگرد، یخچال صادقیه، یخچال لهله بیگ و... نیز ثبت ملی شدهاند که میتواند نگرانی و دغدغه فرهنگدوستان و علاقمندان به تاریخ، هویت و اصالت این منطقه را از دستیازی افراد سودجو رفع کند.
در کنار نهادهای متولی شناسایی، حفظ و نگهداشت میراث تاریخی و فرهنگی شهر، شهرداری تبریز در راستای رفع دغدغههای شهروندان و پاسداشت فرهنگ، هویت و تاریخ این شهر اقدام به تملک، مرمت و پیشگیری از تغییر کاربری اماکن تاریخی کرده است.
عمارت ساعت، خانه هنر یا انجمن شهر، خانه علی موسیو، خانه ختایی، خانه نیکدل، خانه کلکتهچی، خانه باقرخان، خانه استاد شهریار، یخچال صادقیه، حمام نوبر و بسیاری از اماکن و خانههای تاریخی و محورهای گردشگری امروزه در تملک شهرداری تبریز است که کاربریهای این اماکن، موزه، یا فرهنگی و هنری است.
در کنار این تملک اماکن و خانههای تاریخی شهر، شهرداری تبریز همچنین اقدام به مرمت و بازسازی مجموعههای گردشگری، تاریخی و فرهنگی مقبرهالشعرا، خانه ستارخان، مجموعه دو کمال و ... کرده است. هرچند ساماندهی میراث فرهنگی شهر جزو ماموریتهای اصلی شهرداری تبریز نیست، ولی شهرداری تبریز در رفع دغدغه مردم تبریز در قبال میراث فرهنگی را اولویت کاری خود میداند که در این مقال نگاهی به برخی اقدامات شهرداری تبریز در حوزه احیای خانههای تاریخی و احداث پیادهراه و تکمیل محورهای گردشگری در بافت مرکزی شهر در ۲ سال گذشته میپردازیم.
مقبرهالشعرا، از مدفن ۴۰۰ شاعر و عارف تا پلازای شهری
مقبرهالشعرا یکی از جاذبههای مهم توریستی و گردشگری تبریز و مدفن بیش از ۴۰۰ شاعر و عارف از جمله شهریار، خاقانی، ثقهالاسلام، قطران تبریزی و ... است که هر ساله در فصل گردشگری و ایام نوروز میزبان میهمانان داخلی و خارجی میشود.
ضلع شمالی این مجموعه شهریور سال ۱۴۰۱ با هشت هزار مترمربع مساحت و با هزینه ۲۵ میلیارد تومان تکمیل و به بهرهبرداری رسید که در ادامه عملیات اجرای سنگفرش بهسازی و مناسب سازی صحن جنوبی مرکزی مقبره الشعرا، ضلع شرقی، غربی و جنوبی پیرامون موزه احد حسینی به مساحت ۵ هزار متر مربع استفاده از سنگ اسپراخون و همچنین ترکیبی از سنگ قرمز آذرشهر و سنگ کوبیک و مطابق با معماری مقبرهالشعرا اجرایی شده است.
همگونسازی معابر پیرامون مجموعه مقبرهالشعرا، ساماندهی ورودی این مجموعه، حذف انواع موانع فیزیکی و بصری، حصارزدایی و حذف نردههای محوطه پارک، کاشته شدن گونههای مختلف گیاهی همچون کاج سیاه، سرو، اقاقیا، نارون و دیگر گونههای گیاهی در محوطه این مجموعه، ساماندهی سیستمهای نورپردازی، تعمیر نیمکتها و فضای سبز از دیگر اقداماتی است که شهرداری تبریز در راستای توسعه این مجموعه انجام داده است.
شهرداری تبریز در سال ۱۴۰۲ بیش از ۱۱۰ میلیارد تومان در مجموعه مقبرهالشعرا هزینه کرده است که در سال جاری نیز تکمیل آبنمای مویکال و احداث سوغاتسرای مقبرهالشعرا را در دستور کار دارد.
باغموزه ستارخان، قطب جدید گردشگری تبریز
تملک املاک پیرامونی خانه ستارخان و تبدیل آن به فضای سبزو احداث باغموزه ستارخان یکی از پروژههای هویتی شهرداری تبریز است که عملیات اجرایی آن امسال به اتمام میرسد.
در فاز اول پروژه مجموعه فرهنگی تاریخی و گردشگری باغ موزه ستارخان، تملک ۸ ملک با هزینه ای بالغ بر ۲۰۰ میلیارد ریال و در راستای حفظ و هویت افزایی خانه های تاریخی صورت میگیرد که با آزادسازی ششمین ملک، تملک دو ملک باقیمانده در مراحل پایانی قرار گرفت و به زودی عملیات عمرانی این مجموعه آغاز میشود.
این پروژه جزو طرح های مهم عمرانی تبریز محسوب میشود که با پیگیری شهردار و اعضای شورای اسلامی شهر در این دوره مدیریت شهری قابل بهره برداری خواهد بود و پس از افتتاحش شاهد حضور گردشگران داخلی و خارجی در باغ موزه ستارخان خواهیم بود.
طرح فاخر باغ موزه خانه تاریخی ستارخان و با همکاری دانشکده معماری دانشگاه هنر اسلامی و معاونت شهرسازی شهرداری تبریز تدوین شده، محوطه سازی و طراحی باغ ایرانی ایجاد می شود.
احیای خانه باقرخان، سنگر مشروطهخواهان تبریزی
تملک و احیای خانه باقرخان یکی از پروژههای هویتی شهرداری تبریز است که تملک خانه اصلی و اراضی مجاور آن انجام گرفته و به زودی عملیات اجرایی آن آغاز میشود.
احداث پارکی با مساحت پنج هزار متر مربع در مسیر منتهی به این خانه، سنگفرش مسیر منتهی به این خانه و اتصال آن به خیابان شهید رضانژاد برنامه شهرداری تبریز در احیای این خانه تاریخی است.
شهرداری تبریز ۹۰ میلیارد تومان برای تملک و اراضی اطراف آن هزینه کرده است که در صورت حمایت دولت عملیات اجرایی آن تسریع مییابد.
جانی دوباره در کالبد خانهی تاجران چای کلکته
بن بست کلکتهچی در محلهی راستهکوچه، تکهای از تاریخ را در دل خود جای داده است. خانه تاریخی کلکتهچی، یکی از خانههای تاریخی تبریز به شمار میرود که قدمت آن به دوره قاجاریه بازمیگردد. این خانه به خانوادهی کلکتهچی، از تاجران بزرگ تبریز تعلق داشت که از یادگارهای آنها میتوان به کتابخانهی کلکتهچی در حیاط مسجد جامع اشاره کرد. ستونهای گچکاریشده و پنجرههای رنگی خانه، نشان از قدمت و معماری تاریخی عمارت دارند.
با توجه به فرسودگی دیوار ها، ستونها و طاق و سقف خانه تاریخی کلکته چی، و به منظور احیاء دوباره این خانه تاریخی، عملیات مرمت این خانه تاریخی مطابق طرح و نقشه سابق این خانه، آغاز شده و به زودی شاهد تداوم مرمت دیوارها و سقف های تخریب شده این خانه، خواهیم بود.
مرمت خانههای تاریخی شهر گام بزرگ شهرداری تبریز در حفظ هویت شهری
در کنار تملک و احیای ابنیه تاریخی شهر، حفظ و نگهداشت میراث تاریخی و فرهنگی موجود نیز دغدغه بسیاری از علاقمندان این حوزه است. شهرداری تبریز در تعاملی مطلوب با سازمان میراث فرهنگی و گردشگری استان، و با بهرهگیری از نظر کارشناسان این سازمان، اقدام به مرمت خانههای تاریخی، یخچالهای قدیمی، قنوات، مساجد و دیگر اماکن تاریخی شهر کرده است.
مرمت عمارت تاریخی ساعت، خانه نیکدل، خانه هنر، کتابخانه مسجد جامع تبریز، مقبره الشعرا، حیدر تکیه سی، یخچال صادقیه، لهله بیگ، مدرسه دارالفنون تبریز، بازار و تیمچههای آن، سنگفرش بازار، باروی تبریز، خانه ختایی، مجموعه تاریخی و گردشگری ائلگلی و بسیاری از اماکن تاریخی، گردشگری و فرهنگی تبریز در دو سال اخیر توسط شهرداری تبریز و با نظر کارشناسی سازمان میراث فرهنگی مرمت و بازسازی شدهاند.
جریان انسانمحوری در دل تبریز
یکی از مصادیق زیرساختی برای تحقق شهر انسانمحور، که علاوه بر زیبایی بصری شهری، موجب کاهش هزینههای مدیریت شهری میشود، سنگفرش معابر، بهخصوص در بافت تاریخی شهر است که مرجع گردشگری تبریز محسوب میشود. مدیریت شهری تبریز در همین راستا اقدام به اجرای پروژههای انسانمحور در معابر تاریخی بافت مرکزی شهر و همچنین مراکز پرتردد در سطح مناطق دهگانه کرده است. در کنار این موارد، پروژههای ویژهای همچون میدان شهید بهشتی که با الهام از نقش و طرحهای فرش تبریز، به بهترین شکل ممکن تبدیل به موازئیک فرش شده است.
پیادهراهها در طراحی شهری یکی از مصادیق انسان محوری شهرها محسوب میشوند. تبریز تا پیش از این با دو پیادهراه تربیت و ولیعصر شناخته میشد که سال گذشته با احداث ۳ پیادراه "کوچه ثبت"، "کوچه کرباسی" و "کوچه دالان میرزا رضا" سرانه پیادهراههای شهری افزایش یافت و بر اساس گفته شهردار تبریز، در سال جاری هر منطقه شهرداری، مکلف به اجرای حداقل یک رشته پیاده راه شهری جدید است و اجرای این طرح در اولویت برنامه های عمرانی شهرداری قرار گرفته است.
علاوه بر پیادهراه های افتتاح شده، چندین طرح مشابه در مناطق مختلف شهری به ویژه محورهای تاریخی، فرهنگی و گردشگری تبریز در حال اجرا هستند که با اتمام مراحل اجرایی این طرح ها، چهره شهری تبریز در این مناطق با رویکرد انسان محور و ایجاد بسترهای جدید گردشگری شهری متحول خواهد شد.
عملیات بهسازی و احداث پیاده راه در هفت منطقه از مناطق شهرداری از جمله شهرداری منطقه هشت که بدلیل واقع شدن در منطقه تاریخی و گردشگری شهر تبریز در حال اجرا است که بیشترین تعداد ایجاد پیاده راه و سنگفرش نیز در این منطقه صورت می گیرد.
شهرداری تبریز در سال گذشته حدود ۹ هزار متر طولی پیاده راه و سنگفرش معابر در سطح مناطق شهر احداث کرده است.
میراث فرهنگی و تاریخی، هویت و شناسنامه شهرها و دایرهالمعارفی اجتماعی از زندگی مردمان این شهرها در سدههای گذشته است. مرمت و بازسازی این اماکن تاریخی و همچنین ایجد بسترهای لازم جهت حضور مردم، چراغ راه توسعه شهرها است.
گزارش: جهانبخش احمدیان
46
برای دسترسی سریع به تازهترین اخبار و تحلیل رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید. کد خبر 1901633