به نقل از «خرداد»

"خداحافظ اصلاحات"!

تاریخ انتشار: ۱۳ شهریور ۱۳۹۹ | کد خبر: ۲۹۱۷۷۲۸۶

خرداد: گفتمان اصلاح طلبی، از دور نخست ریاست جمهوری سیدمحمد خاتمی در سال 1376 وارد ادبیات سیاسی کشور شد و آموزه هایی چون جامعه مدنی، به رسمیت شناختن مخالف، تساهل و تسامح، چند صدایی و ... را از درون کتاب ها به میان جامعه آورد؛ رخدادی بس خجسته!

به گزارش خرداد به نقل از عصر ایران ،با پیروزی خاتمی در انتخابات تاریخی دوم خرداد، حامیان انتخاباتی او که پیش از آن به جریان "چپ" معروف بودند، رفته رفته به نام "اصلاح طلب" شناخته شدند، نه از آن روی که برنامه ای برای اصلاح امور کشور داشته باشند که صرفاً برای آن که کاندیدای پیروز آنها، شعار اصلاحات سر داده بود.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

واقعیت آن است که در در ماه های منتهی به انتخابات ریاست جمهوری 1376، جریان چپ امید چندانی برای پیروزی نداشت. بزرگان این جناح سیاسی، هم از روی باور به این که تنور انتخابات نظام باید گرم باشد و هم به خاطر این که تجدید قوایی کنند و وزن آزمایی سیاسی، چهره ای را روانه کارزار انتخابات کردند که آن زمان، جزو شخصیت های اول جناح چپ نبود؛ خاتمی آمده بود تا جریان سیاسی اش به حاشیه نرود.

با این حال، هوشمندی خاتمی و باورِ - به زعم من واقعیِ - او به این که کشور واقعاً نیاز به اصلاحات دارد از یک سو و سیر تحولات سیاسی آن ماه ها ( از جمله رواج این گزاره که جریان راست قصد دارد ریاست جمهوری علی اکبر ناطق نوری را بر کشور تحمیل کند)، موجی ایجاد کرد که از دل آن، 20 میلیون رأی خالص و بی شبهه برای خاتمی پدید آمد و حماسه دوم خرداد شکل گرفت.

هر چند در 8 سال ریاست جمهوری خاتمی، تقریباً همه شاخص های توسعه ( از جمله اقتصاد و سرمایه اجتماعی)، رو به رشد نهادند ولی این دستاوردها - که بعداً هرگز تکرار نشدند - سه دلیل عمده داشتند:
- سرمایه اجتماعی کشور (امید، اعتماد عمومی، همگرایی ملی و ...) بسیار بالا بود
- رئیس جمهور وقت، "عِلم باور" بود و آنان که با او کار کرده اند شهادت می دهند که در تصمیمات مهم، از نظرات تخصصی کارشناسان بهره می برد و دیدگاه های علمی شان را بر نظرات شخصی اش رجحان می داد
- جایگاه ایران در نظام بین المللی، قابل قبول بود و از جمله تجارت ایران با جهان بسیار سهل تر از امروز بود.

اگر این دلایل سه گانه را بپذیریم، آنگاه خواهیم دید که جای دلیل چهارم، یعنی "استراتژی اصلاح طلبی" در آن خالی است. اصلاح طلبی، حتی هیچ گاه تعریف هم نشد و در کلیات باقی ماند. به همین دلیل نیز بعد از آن که امکان کاندیداتوری سه باره خاتمی در سال 1384 از نظر قانونی میسر نبود، برغم شخصیت محبوبی که داشت، فردی کاملاً متضاد با او به نام محمود احمدی نژاد رئیس جمهور شد (البته این یکی از دلایل بود).

در واقع، مردم اگر موفقیتی در 8 سال ریاست جمهوری خاتمی دیدند، باورشان بر این بود که این توفیق ها، رهین شخص مدیر و مدبری به نام خاتمی است نه مرهون گفتمانی به نام اصلاحات.
دلیل این مدعا را می توان در انتخابات منتهی به پیروزی حسن روحانی دید. حسن روحانی، به این دلیل مورد اعتماد مردم قرار نگرفت که مثلاً شورای عالی اصلاح طلبان تأییدش کرده بود بلکه به خاطر آن بود که چهره های جریان اصلاحات و مشخصاً خاتمی ( و مرحوم هاشمی) از وی حمایت کردند و از «اعتبار شخصی» شان برای او هزینه و "تکرار" کردند.


بدین ترتیب، حسن روحانی که خاستگاه سیاسی اش، جریان راست بود و به خاطر قرابتش با مرحوم هاشمی با اصلاح طلبان همنشین شده بود، در وانفسای ردصلاحیت چهره های اصلاح طلبان، کاندیدای آنها شد و رأی آورد.

با این حال در دوران او، دو اتفاق افتاد: خاتمی ممنوع التصویر و حاشیه نشین شد و هاشمی هم درگذشت. روحانی هم که گویا فراموش کرده بود با حمایت و اعتبار چه کسانی رئیس جمهور شده است، راه خود را در پیش گرفت که سنخیت چندانی با روش مورد انتظار حامیان سیاسی و رأی دهندگان مردمی اش نداشت.

در واقع، خاتمی و هاشمی و سایر اصلاح طلبان و نیز حامیان مردمی جریان اصلاحات، اعتبار و رأی شان را به پای روحانی ریختند ولی همه چیز از روحانی دیدند جز اصلاح طلبی که در 8 سال ریاست جمهوری خاتمی تجربه کرده بودند.

البته این به معنای خالی بودن عهده اصلاح طلبان از مسؤولیت انتخاب روحانی نیست. جریان اصلاحات، پای نام روحانی مهر تایید زد و رسانه ها و مردم نیز به اعتبار همین تایید پای کار آمدند و روحانی را به پاستور فرستادند. بنابر این اصلاح طلبان نمی توانند بگویند اگر روحانی موفق بود، مال ماست و اگر ناکام شده، ربطی به اصلاح طلبان ندارد. نمره قبولی یا مردودی روحانی، حتماً و قاعدتاً در کارنامه اصلاح طلبان نوشته می شود.

اما نتیجه این روند چیست؟
به باور من، فقدان استراتژی تعریف شده اصلاحات در زمان ریاست جمهوری خاتمی، تضعیف و حذف اصلاح طلبان واقعی در دوران احمدی نژاد و ضعف عملکرد دولت دوم روحانی (به هر علت) و رویگردانی عملی وی از ادبیات اصلاح طلبی، منجر به وداع تاریخی و رسمی با اصلاحات می شود.
آنچه در انتخابات اخیر مجلس شورای اسلامی دیدیم (رویگردانی اکثریت مردم از صندوق ها و پیروزی اصولگراها با رای حداقلی)، تنها بیت اول غزل خداحافظی است و ادامه ماجرا در انتخابات ریاست جمهوری 28 خرداد 1400، عیان تر و عریان تر رخ نشان خواهد داد. خاتمی نیز "تَکرار" نخواهد کرد و تکرار هم کند، گوش شنوایی نخواهد یافت.

این سرنوشت محتوم جریانی است که به جای گفتمان سازی استراتژیک و برنامه ریزی عملیاتی برای اجرای اصلاحات واقعی و مردمی، به اعتبار شخصی افراد تکیه کند و شروع به خرج کردن آن نماید و ناگهان ببینید که سرمایه بر باد رفته و دست ها خالی شده است؛ هر چند که مانع تراشی و تمامیت خواهی جناح رقیب نیز عامل موثری بود که نمی توان نادیده اش گرفت.


روزی که مردم به اصلاحات دل بستند، انتطار داشتند که مشکلات کشور (از بروکراسی اداری و فساد و ساختار فشل دولت گفته تا مسکن و تولید و آموزش و پرورش)، یک به یک فهرست شوند و برای هر کدام راهکاری مصلحانه، تدوین و عملیاتی شود اما این اتفاق، رخ نداد و همه چیز در حد "تدابیر اجرایی موفق" در 8 سال خاتمی، انتقاد سازنده و غیرسازنده در 8 سال احمدی نژاد و بلاتکلیفی گفتمانی در دو دولت روحانی باقی ماند. 
در واقع، اصلاح طلبی در گذر زمان تبدیل شد به یکی از دو روی سکه قدرت طلبی که "شیر و خط" اش "اصلاح طلبی و اصولگرایی" است.

از این رو، هر چند نیاز به اصلاح امور کشور همچنان باقی است، اما باید گفت که جریان اصلاح طلبی متعارف، رسماً به محاق می رود، جریانی که زمانی تنها از فقدان استراتژی اصلاح طلبانه رنج می برد و اینک، در افت سرمایه اجتماعی نیز دست کمی از رقیب اصولگرایش ندارد. شاید برای "هنوز دلبستگان اصلاحات" تلخ و گزنده باشد ولی باید به صراحت گفت که اگر در ماه های منتهی به انتخابات ریاست جمهوری سال آینده، اتفاقی در حد معجزه رخ ندهد - که بعید است رخ دهد - تاریخ معاصر ایران، می تواند دستکم به اصلاح طلبی متعارف امروزی بگوید: "خداحافظ اصلاحات"! برچسب ها: خاتمی ، جریان چپ ، اصلاح طلب

منبع: خرداد

کلیدواژه: خاتمی جریان چپ اصلاح طلب ریاست جمهوری خاتمی جریان اصلاح اصلاح طلبان اصلاح طلبی

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.khordad.news دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خرداد» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۹۱۷۷۲۸۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

ادعای‌های متعارض اصلاح‌طلبان در خصوص انتخاب هیئت رئیسه مجلس/ از نگاه چپ‌ها قالیباف با پایداری ائتلاف می‌کند یا با اعتدالی‌ها؟

در جریان اصلاحات تحلیل هماهنگی در خصوص انتخاب رئیس و هیئت رئیسه مجلس وجود ندارد به شکلی که برخی از ائتلاف قالیباف با طیف پایداری ها سخن می گویند و برخی از ائتلاف وی با مستقلین و اعتدالی‌ها!

سرویس سیاست مشرق- در میان انبوهی از گزارش‌ها و تیترهای خبری، در یک بسته کامل با نام «ویژه‌های مشرق» شما را در جریان مسائل مهم و اثرگذار از نگاه روزنامه‌های کشور قرار می‌دهیم.

در این ویژه‌نامه، نگاهی به آخرین مواضع جناح‌های سیاسی و تحولات مهم داخلی، خارجی، اوضاع اقتصادی و اجتماعی کشور انداخته می‌شود که مخاطبان بامطالعه آن به رهیافت‌های مهم، نکات و تأملات از سیر وقایع اثرگذار دست خواهند یافت، در این بخش با ما همراه باشید

************

روزنامه‌های امروز یکشنبه ۱۶ اردیبهشت ماه در حالی چاپ و منتشر شد که فلسطین محور اجلاس سازمان همکاری اسلامی، تأثیر توافق احتمالی حماس و رژیم صهیونیستی بر تنش‌های منطقه، کلاه بیمه‌ای بر سر کارگران ساختمانی و بازداشت عوامل پشتیبان گروهک جیش‌الظلم در راسک در صفحات نخست روزنامه‌های امروز برجسته شده است.

مروری بر کنش های سیاسی- رسانه ای اصلاح طلبان و اعتدالیون بیانگر آن است که آنان در خصوص انتخاب ریاست و هیئت رئیسه مجلس شورای اسلامی با تحلیل های متعارضی مواجه هستند.

بر اساس احصاء صورت گرفته، اصلاح طلبان و اعتدالیون در بازنمایی از شرایط مجلس مبنی بر استیلای رادیکال ها، شدت گرفتن لابی ها برای هئیت رئیسه مجلس، سهم خواهی و سهم دهی ها متفق القول هستند اما در خصوص ائتلاف ها برای ریاست مجلس از سویی و میزان توان مستقل ها، اعتدالیون و اصلاح طلبان از جانب دیگر تحلیل های متعارضی را ارائه می کنند.

برگزاری دور دوم انتخابات و تعیین تکلیف فراکسیون‌های مجلس به ویژه انتخاب هیئت‌ رئیسه مورد توجه روزنامه‌های اصلاح‌طلب قرار گرفته است، روزنامه آرمان ملی از توافق شورای ائتلاف نیروهای انقلاب و جبهه پایداری اظهار توجه کرده و نوشته است:

انتخاب رئیس مجلس بحث مهمی است. ۱۴ اردیبهشت با توجه به ائتلاف شانا و پایداری به‌طور قطع باید یا قالیباف و یا آقاتهرانی نامزد ریاست قوه مقننه شوند. حضور محمدباقر قالیباف رئیس مجلس یازدهم در رده چهارم انتخابات مجلس در تهران گمانه‌زنی‌هایی را برای اینکه وی در مجلس دوازدهم کرسی ریاست را به رقبایش واگذار می‌کند شکل گرفته است، اما با وحدتی که بین شورای ائتلاف نیروهای انقلاب اسلامی و جبهه پایداری شکل گرفته احتمال زیاد رقابتی بین این دو جریان وجود نداشته باشد.

این روزنامه در ادامه با تعیین نامزد برای هیئت رئیسه آینده مجلس نوشته است:

اما ائتلاف امنا که در خارج از این ائتلاف است جدی‌ترین رقیب قالیباف برای ریاست مجلس است. سیدمحمود نبویان، نفر اول انتخابات مجلس در تهران در کنار حمید رسایی، مرتضی آقاتهرانی، منوچهر متکی، مجتبی ذوالنوری و حمیدرضا حاجی‌بابایی از جمله افرادی هستند که نام آنها در کنار نام قالیباف برای ریاست مجلس شنیده شده، البته با توجه به ائتلاف شانا و پایداری به‌طور قطع باید یا قالیباف و یا آقاتهرانی نامزد ریاست قوه مقننه شوند.

روزنامه اعتماد نیز در گزارشی با عنوان آناتومی یک رقابت می‌نویسد:

از مجموع این احوالات تدارک رقابت برخی جریانات اصولگرا برای رقابت با قالیباف بر سر کرسی ریاست مجلس دوازدهم دور از انتظار نبوده و نیست. در مقابل اما جریان قالیباف نیز از انسجام منتخبان مجلس دوازدهم حول محور ریاست او، حتی پیش از برگزاری دور دوم انتخابات می‌گویند! روزنامه اعتماد ضمن تلاش برای پرهیز از نام بردن طیف اصلاح طلبان در مجلس مدعی شد که مستقلین و اعتدالی ها حدود ۱۰۰ کرسی در مجلس دوازدهم داشته و از نقش موثر این نمایندگان برای رایزنی برای کسب کرسی های مجلس در صورت حمایت از ریاست محمدباقر قالیباف سخن به میان آورد. این روزنامه مدعی شد که صحبت هایی در خصوص انتخابات مسعود پزشکیان به عنوان نائب رئیس مجلس و کسب دو کرسی هیئت رئیسه و ریاست ۳ کمیسیون مجلس انجام شده است.

اما در شرایطی که روزنامه اعتماد از احتمال ائتلاف میان قالیباف و با طیف مستقلین و اعتدالیون سخن به میان می آورد اما روزنامه «هم میهن» مدعی احتمال ائتلاف قالیباف با پایداری ها و طیف رادیکال برای ریاست مجلس خبر می دهد.

هم میهن با بیان اینکه «جبهه پایداری مؤتلف با شانا اگر در مجلس بعدی بخواهد همسویی با جریانی را در پیش بگیرد، بعید است با نمایندگان راه‌یافته از لیست امنا و صبح ایران به ائتلاف و همراهی نرسد»، می نویسد: «مسلما این شرایط قطعاً به نفع قالیباف نخواهد بود و این امر هم موجب شده که این تصور ایجاد شود که قالیباف از همین حالا و در مجلس کنونی علاوه بر همراهی جریان تندروی موجود، سیگنال‌های مثبتی را به تندروها در مجلس بعدی ارسال کند تا بتواند موقعیت فعلی‌اش را در دور بعدی هم حفظ کند؛ از جمله اینکه برخی حتی احتمال بازگشت طرح‌هایی مانند طرح صیانت به دستور کار مجلس در روزهای پایانی را در همین مسیر عنوان کرده‌اند.»

این روزنامه همچنین می نویسد:

درست است که قالیباف حامیانی داشته و به پشتوانه آن پا به میدان انتخابات مجلس گذاشت اما حمایت آنها برای رسیدن به ریاست دوره دوازدهم مجلس کافی به نظر نمی‌رسد. احتمالاً میانه‌روها و طیف اقلیت‌ سیاسی مجلس در رقابتی که اگر بین گزینه تندروها و طیف قالیباف شکل بگیرد، دست به همراهی با او خواهند زد اما قالیباف برای رسیدن به ریاست، نیاز به آرای بیشتری دارد و اگر ضرورتی از بیرون بر حضور قالیباف بر ریاست مجلس به میان نیاید، قالیباف چاره‌ای جز جذب رای جبهه پایداری و طیف‌های همسو با آن (جریان «امنا» و «صبح ایران») ندارد که آن هم بدون امتیازدهی صورت نمی‌گیرد و حالا با توجه به شواهد و قرائن مطرح‌شده به نظر می‌رسد مذاکرات آغاز شده و اگر قالیباف با همین روند خواهان دستیابی به صندلی ریاست مجلس باشد، با توجه به اینکه در سابقه سیاسی او بالا و پایین و حرکت در طیف‌های مختلف اصولگرایی دیده شده است؛ احتمالاً با چهره جدیدی از قالیباف روبه‌رو خواهیم بود؛ چهره‌ای که برآمده از همراهی بیش از پیش با تندروهاست!

با توجه به مطالب گفته شده می توان گفت که در جریان اصلاحات تحلیل هماهنگی در خصوص انتخاب رئیس و هیئت رئیسه مجلس وجود ندارد به شکلی که برخی از ائتلاف قالیباف با طیف پایداری ها سخن می گویند و برخی از ائتلاف وی با مستقلین و اعتدالی‌ها!

نکته قابل توجه اینکه اصلاح طلبان در بیان کرسی های متعلق به مستقلین مدعی هستند آرای مستقلین در جبهه اعتدالی ها و اصلاح طلبان می باشد، این طیف که از ۱۰۰ کرسی برای این طیف سخن به میان می آورند پیش از این از فقدان نیروهای اعتدالی و اصلاح طلب در مجلس سخن به میان می آوردند

اصلاح طلبان گرچه تحلیل های متعارضی از شرایط درونی مجلس ارائه می کنند اما کاملا روشن و مشخص است که به دنبال تولید شکاف در میان جبهه انقلاب بوده و تلاش می کنند با طرح برخی حواشی خود را به عنوان اقلیت موثر و تعیین کننده در فضای رسانه ای، بازنمایی کنند.