نقش خانواده در جامعه‌پذیری کودک

نشست «کودکی؛ مفهومی در دو راهی امر خصوصی و عمومی» از سلسله‌ نشست‌های مساله کودکی، دوشنبه ۱۷ شهریور ۹۹ به همت دفتر طرح‌های ملی پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات با همکاری گروه کودکی انجمن جامعه‌شناسی ایران به صورت آنلاین برگزار شد.

در این نشست «حسین اسکندری» روانشناس و عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی و «علیرضا کرمانی» جامعه‌شناس و پژوهشگر مطالعات کودکی -به عنوان دبیر جلسه- حضور داشتند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

  حسین اسکندری از اهمیت جامعه‌شناسی کودک و ارجحیت تربیت عمومی کودک برای ورود به جامعه سخن گفت. او معتقد است که کودک امر خصوصی ما نیست، بلکه هم متعلق به امر خصوصی و هم متعلق به اجتماعی بزرگ است.  در ادامه مشروح سخنان وی در این باره آمده است.

کودک مختص روانشناسان است  و کودکی مختص جامعه‌شناسی

اسکندری در خصوص چرایی انتخاب موضوع فوق گفت: بحث فوق در واقع یک بحث کاربردی است که من در این بحث سعی کرده‌ام از یک نگاه اجتماعی به مساله کودکی در جامعه توجه کنم. هر چند در این زمینه با دو قلمرو کاملا متمایز یعنی قلمرو روانشناسی و قلمرو جامعه شناسی رو به رو هستیم. بطوریکه روانشناسی، کودک را یک موجود طفیلی که وابسته به دیگران و والدین‌اش است می نگرد و بسیار هم فردگرایانه است و جامعه‌شناسی  به کودکی به عنوان یک مساله اجتماعی و دربطن اجتماع می‌نگرد.

وی افزود: با توجه به قلمروهای مختلف در ابتدا باید بدانیم که آیا تحت یک گفتمان قرار می‌گیریم یا خیر. کودک و کودکی تنها دو مفهوم نیستند بلکه دو مفهوم از دو قلمرو متفاوت هستند که ظهور و بروز یافته‌اند. کودک مختص روانشناسان و کودکی مختص جامعه‌شناسی است. اصولا روانشناسی کودک یک رشته است که به سلامت، بیماری و ... کودک می‌پردازد.

اسکندری ادامه داد: من فکر می‌کنم که خود روانشناسان باعث شدند کودک از یک امر خصوصی به امر عمومی تبدیل شود. هر چند در مورد بحث روانشناسی و جامعه شناسی در خصوص کودکی و نحوه تبدیل آن به امر عمومی گسلی وجود دارد که موضوع علم جدید نیز بحث و بررسی روی این گسل است. اما بحث‌های بسیاری در خصوص کودک و میان رشته‌ای وجود دارد؛ آنگونه که عده‌ای معتقدند باید به کودک از منظر میان رشته‌ای توجه شود حال آنکه من کودک را قبل از رشته به حوزه خصوصی برده‌ام. از طرف دیگر با کودک وارد اجتماع شده یعنی کودک کار و یا کودکی که ازدواج کرده نیز مواجه هستیم یعنی در این موارد کودک را وارد حوزه عمومی‌اش کرده ایم و در اینجاست که جامعه شناسی اهمیت بسیاری یافته است.

 تربیت عمومی در خانواده امری ارجح بر تربیت خصوصی

اسکندری در خصوص نحوه به وجود آمدن تصادم امر خصوصی گفت: معمولا خانواده‌ها هم وقت و هم هزینه بسیاری برای تربیت فرزندانشان می‌گذارند. کار می‌کنند و پول می‌دهند و وسایل مورد نیاز کودکان خود را تهیه می‌کنند و به مرور با بزرگ شدن فرزندشان ارزش‌ها و سبک‌های زندگی خود را به کودکان یاد می‌دهند. برای مثال کودکان خود را تا سن ۱۲ یا ۱۵ و یا حتی ۱۸ سالگی در قلمرو کودکی و امر خصوصی تربیت می‌کنند و بعد در را باز کرده و آنها را وارد اجتماع می‌کنند که در این زمان است که ما با تصادم امر خصوصی رو به رو می‌شویم. یعنی افرادی با امر خصوصی متفاوت. در اینجا است که همان گسل اتفاق می‌افتد. این در حالی است که اگر قرار است فرزندان خود را تربیت کنیم ابتدا باید به آنها تربیت عمومی را یاد دهیم اموری مانند احترام گذاشتن، ترتیب رعایت و... و بعد امر خصوصی. از تجمیع امر خصوصی امر عمومی بدست نمی‌آید. اگر قرار باشدکودکان خود را در خانواده و با سبک‌های خاص پرورش دهیم و سپس آنها را وارد جامعه کنیم، آن وقت است که در جامعه ازدحام و تراکم امر خصوصی اتفاق می‌افتد و نتیجه آن به وجود آمدن نزاع‌ها، خشونت‌ها و درگیری‌های اجتماعی است. حتی به لحاظ فردی هم تبعاتی خواهد داشت. مانند بی تفاوت بودن فرد نسبت به دیگران و یا چیزی که از آن با عنوان توده تنها می‌نامیم.

وی ادامه داد: بنابراین من معتقدم امر عمومی فقط حفاظت از امر خصوصی نیست بلکه در تولید امر خصوصی هم تقدم دارد. این دو طرف مدام در رفت و برگشت با یکدیگر هستند. یعنی امر عمومی در رجوع به امر خصوصی باید خودش را باز تعریف کند و امر خصوصی نیز در رجوع به امرعمومی باید خودش را بازتعریف کند. به این معنا که کودک همانقدر در شکل فردگرایانه در خانه و حوزه خصوصی رشد می‌کند که در معنای شهروندی‌اش در اجتماع و بر این اساس است که مساله کودکی را در دوراهی امر خصوصی و امر عمومی در نظر گرفته‌ام.

اسکندری افزود: قلمرو عمومی جایی است که دیگری و یا به اصطلاح the other شکل می‌گیرد و فرد در معرض دیگران قرار می‌گیرد. حتی به نظر من امر عمومی مقدم‌تر از امر خصوصی است. زیرا وقتی کودکان در معرض امر عمومی مبهم قرار بگیرند بر اساس آن یک امر خصوصی مبهم هم شکل می‌گیرد. من وقتی در معرض دیگری قرار بگیرم چه بخواهم و چه نخواهم در معرض امر عمومی قرار گرفته‌ام.  این در حالی است که بسیاری از تعارضات در خانواده، مدرسه و میدان های شهر ناشی از مفهوم سازی‌های نادرست از امر عمومی شکل گرفته‌اند که در نتیجه آنها نیز امر خصوصی ناقص و مبهم شکل می‌گیرد. چیزی که جامعه شناسان خصوصا بوردیو از آن با عنوان جامعه پذیری ناقص یاد می کنند. ما نباید کودکان خود را نه اجتماعی و نه خصوصی بلکه باید در معرض امر خصوصی و عمومی قرار دهیم. زیرا چنین امری نوع دوگانگی در تربیت به وجود می‌آورد.

 آموزش هنجارهای جامعه در کنار ارزش‌های فردی به کودکان

اسکندری در این خصوص که عده‌ای از والدین فرزندان خود جزو دارایی و مایملک خود می‌پندارند و فکر می‌کنند هر طور که دوست دارند می‌توانند با آنها رفتار کنند، گفت: معمولا خانواده‌ها چون فکر می‌کنند فرزندان در خانه هستند بنابراین جزو املاک آنها محسوب می شود این در حالی است که خانواده‌ها هم باید هنجارهای جامعه را به کودکان خود یاد دهند و هم ارزشهای خود را. ارزش‌هایی که والدین یاد می دهند موقتی است و فرزندان وقتی بزرگ شدند خود ارزش‌های خود را انتخاب می‌کنند. بنابراین کودک امر خصوصی ما نیست بلکه هم متعلق به امر خصوصی و هم متعلق به اجتماعی بزرگ است.

برچسب‌ها حقوق کودک جامعه شناسی روانشناسی کودک

منبع: ایرنا

کلیدواژه: حقوق کودک جامعه شناسی روانشناسی کودک حقوق کودک جامعه شناسی روانشناسی کودک کودکان خود جامعه شناسی هم متعلق امر خصوصی امر عمومی ارزش ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۹۲۲۲۲۲۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

تشکیل پرونده قضایی برای سریال افعی تهران

به گزارش تابناک به نقل از ایرنا، در پی توهین به جایگاه معلم در یکی از سکانس های قسمت هشتم سریال افعی تهران و در راستای صیانت از حقوق عامه و پیشگیری از وقوع جرم و به منظور حفظ حقوق معلمان و کارکنان نظام آموزش و پرورش کشور، غلامعباس ترکی، معاون حقوق عامه دادستان کل کشور در نامه ای از دادستان عمومی و انقلاب تهران خواست ضمن تشکیل پرونده قضایی جهت رسیدگی به تخلفات سازندگان و عوامل تولید سریال «افعی تهران»، چگونگی صدور مجوز و نحوه نظارت بر تولید و پخش مجموعه مذکور از سوی ساترا به عنوان متولی قانونی موضوع نیز در دستورکار قرار گیرد.

صبح امروز امید رضاوند مدیرکل حقوقی، املاک و معاضدت قضایی وزارت آموزش و پرورش از شکایت و اعلام جرم رسمی دفتر حقوقی و قضایی وزارت‌ آموزش و پرورش علیه دست اندرکاران اصلی یکی از سریال‌های نمایش خانگی خبر داده بود.

وی با اشاره به شأن و جایگاه رفیع و والای معلم در جامعه، اظهار کرد: با اینکه این مهم که معلّم به عنوان مهمترین و اصلی‌ترین رکن نظام تعلیم و تربیت، از نقش و جایگاه منحصر به فردی در جامعه برخوردار بوده و نقش وی در هدایت آینده سازان این جامعه غیرقابل انکار است؛ چندی پیش در یکی از سریال‌های نمایش خانگی نسبت به این قشر فرهیخته، توهین و اهانت و هتک حرمتی صورت گرفته که این رفتار ناشایست موجب جریحه دار شدن احساسات عمومی جامعه به ویژه فرهنگیان شده است.

بر اساس اعلام وزارت آموزش و پرورش، مدیرکل دفتر حقوقی، املاک و حمایت قضایی با تاکید بر اینکه وزارت‌آموزش و پرورش اولین مدافع حقوق معلمان است و یکی از وظایف دفتر حقوقی و واحدهای حقوقی تابعه در سراسر کشور نیز معاضدت قضایی از جامعه یک میلیونی فرهنگیان است اعلام کرد: در جهت برخورد با این اقدام ناشایست و غیر اخلاقی نویسنده و کارگردان و عوامل سریال یاد شده، شکایت و اعلام جرم رسمی وزارت آموزش و پرورش به دادستان عمومی و انقلاب ارائه و توقف پخش سریال مورد اشاره و برخورد قانونی لازم تقاضا شده است.

 منبع: ایرنا