به نقل از «دانا»

مجازی شدن آموزش و آسیبی که دانش آموزان مناطق دورافتاده می بینند/ عدالت آموزشی در سیستم برخط چه جایگاهی دارد؟

تاریخ انتشار: ۱۹ شهریور ۱۳۹۹ | کد خبر: ۲۹۲۲۹۹۱۹

درحالیکه بیماری کرونا دنیا را تحت شعاع قرار داده است در ایران نیز این بیماری مسائل و مشکلاتی را به وجود آورده که یکی از مهمترین آنها سقوط سطح آموزشی در فرایند تعلیم و تربیت مجازی است که در آینده نه چندان دور احتمالاً با آن روبرو خواهیم شد.

به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ به گزارش صاحب نیوز؛ در حالی که بیماری کرونا در برخی استان‌های کشور روند صعودی به خود گرفته که نه تنها اقتصاد جامعه را تحت تاثیر قرار داده بلکه اساسی ترین رکن جامعه که فرایند آموزش و پرورش نیز از این معقوله مستثنی نخواهد بود.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

اگر ساز و کار مناسبی برای مشکلات آموزشی طراحی نکنیم در آینده با مشکلات فراوانی روبرو خواهیم بود.

به گفته کارشناسان این حوزه، مهم ترین موضوعی که منجر به ناتوانی سیستم آموزشی خواهد شد، نبود زیرساخت‌ها و بسترهای آموزشی و محقق نشدن عدالت آموزشی است که از سوی برخی کارشناسان مورد انتقادات شدید واقع شده که به یک بسیج عمومی برای رفع آن را می‌طلبد. تمام وجود برای اطلاع از اوضاع آموزش و مشکلات پیشروی گفت‌وگویی با مسعود انصاری مهر از کارشناسان آموزشی و عضو دبیرخانه راهبری مدیران مدارس کشور انجام دادیم که در ادامه می‌خوانید:

 

*کارشناسان معقتدند هنوز زیر ساخت‌های آموزشی برای تکیه بر آموزش‌های مجازی آماده نیست، نبود این بسترها چه آسیب‌های آموزشی را به همراه خواهد داشت؟

انصاری مهر: وقتی صحبت از آموزش‌های مجازی می‌شود قاعدتاً یا آموزش مبتنی بر استفاده از کامپیوتر، آموزش به همراه کامپیوتر، آموزش با کمک برنامه‌های کامپیوتری و یا وسایل هوشمند مانند گوشی تلفن همراه است. متاسفانه بسیاری از خانواده‌ها توانایی تهیه کامپیوتر یا گوشی‌های هوشمند را ندارند و در مسیر آموزش با مشکلات متعددی مواجه هستند.

اما اگر فرض را بر این بگذاریم که همه خانواده‌ها توانایی دسترسی به این دستگاه‌های الکترونیکی را دارند، قطعاً آسیب‌های دیگری را به همراه خواهد داشت.

*آموزش غیر حضوری چه آسیب‌هایی را بر فرایند آموزش خواهد داشت؟

از دیدگاه من آسیب‌ها در پنج دسته تقسیم می‌شود؛

دسته اول آسیب‌های جسمی، حرکتی بوده زیرا زمانیکه فرد تلفن همراه در دست دارد یا روی کامپیوتر خود خم می‌شود نوعی آسیب “دفورمیتیک” در ساختار ستون فقرات فرد به وجود می آید که البته در گذشته نیز بسیاری از محققان به این موضوع اشاره کرده‌اند؛ برای مثال محققان رشته تربیت بدنی و علوم ورزشی اعلام کردند نتایج تحقیق به دست آمده حاکی از آن است که نزدیک به هفتاد درصد دانش آموزان دچار مشکلات “دفورمیتیک” شده اند به این معنا که  تغییراتی در ساختار قامتی آنها به وجود آمده است.

البته برای این آسیب راهکارهایی وجود دارد که باید عملی شود به عنوان مثال در فرایند آسیب‌های جسمی و حرکتی باید زمانبندی برای آموزش در فضای مجازی بین 30 تا 45 دقیقه باشد و دانش آموزان از حداقل 15 دقیقه فعالیت‌های ورزشی و کششی به جهت جلوگیری از خستگی و آسیبهای جسمی نیز استفاده کنند.

از طرفی نمی توان مسئله بینایی دانش آموزان را نیز نادیده گرفت که پرتو نور مستقیم امواج الکترومغناطیسی ساطع شده از گوشی تلفن همراه و یا لپ تاپ به چشمان دانش آموزان آسیب‌های جدی وارد خواهد کرد.

دسته دوم، آسیب‌های ارتباطی است که در فضای آموزش حضوری معمولاً ما شاهد ارتباط رو در رو دانش آموز و معلم هستیم اما در آموزش غیر حضوری این ارتباط یکسویه و محض بوده و لذا گفتمان آموزشی و تکرار مطالب محقق نمی‌شود.

البته همه معلمان بخاطر زمانی که در اختیار دارند توانایی استفاده از مدلهای آموزشی متفاوت را ندارند. لازم به ذکر است برخی از مخاطبین آموزش «کند یادگیر» یا برخی «تند یادگیر» هستند و مدل آموزشی برای آنها متفاوت است.

دسته سوم، عملکرد مدارس مطرح دنیا به سمتی رفته که بر توانمندسازی علمی و عملی دانش آموزان تکیه می‌کنند. در صورتی که در کشور ما و در شرایط آموزش مجازی معمولاً ارزیابی‌ها یارانه ای بوده که می‌توان نمرات حاصل از آن را غیر واقعی دانست. به عنوان مثال در آموزش غیر حضوری فراگیران از دیگران جواب سوالات را می پرسند یا گروه‌هایی تشکیل داده و برای جواب‌ها تعامل کرده یا از برخی منابع کمک درسی یا حل المسائل استفاده می‌کنند. این مسائل به ظاهر جزیی، گاهی پیشرفت تحصیلی دانش آموزان را تحت الشعاع قرار می‌دهد و از این جهت ارزیابی تحصیلی نیز واقعی نخواهد بود.

دسته چهارم، مشکلات اینترنتی و مخابراتی است که به دلیل سرعت پایین اینترنت و هزینه خرید بسته‌های نسبتاً گران، بی شک فشار مضاعفی را بر روی خانواده‌ها وارد می‌کند. علاوه بر هزینه‌های مطرح شده، مشکلات متعددی را نیز برای دانش آموزانی که تمام وقت خود را در فضای مجازی می‌گذرانند به همراه خواهد داشت. به عنوان مثال: دانش آموز اپلیکیشن‌های دیگری را در گوشی خود نصب می‌کند ولی وارد دنیای حاشیه فضای مجازی می‌شود و به خانواده می‌گویند در فضای آموزشی است. این موضوع سیستم نظارت و کنترل را از دست خانواده دور می‌کند.

دسته پنجم: برخی خانواده‌ها تمام وقت یا اکثر اوقات بیرون از خانه فعالیت می‌کنند و حضور دانش آموزان در فضای مجازی اثرات بسیار منفی روحی، روانی و رفتاری برایشان به همراه خواهد داشت. به عنوان مثال الگوسازی‌های غیرمتعارف از فضای مجازی یا با حضور خواهر یا برادر کوچکتر و همچنین تنش‌ها و درگیری‌ها به دلیل اختلاف نظرها بین بزرگترها می تواند تمرکز دانش آموز را تحت تاثیر قرار دهد.

بنابراین برای کنترل آسیب‌ها باید راهکارهای متفاوت ارایه کرد و توجه ویژه‌ای به این موضوع داشت تا درصدی از آسیب‌های آموزش غیر حضوری کاهش پیدا کند. زیرا اگر آسیب‌ها خارج از کنترل مدارس و خانوده‌ها شود اثرات مخربی بر جا می‌گذارد.

*زمانیکه امکانات کافی با عدالت اجتماعی همخوانی ندارد و بسترهای لازم مخابراتی و اینترنتی وجود ندارد، بنظر شما عدالت آموزشی محقق می شود؟

حتی زمانی که سیستم آموزشی حضوری بود باز هم نمی‌توان به صراحت گفت عدالت آموزشی وجود داشت زیرا عدالت آموزشی همیشه نه تنها در ایران بلکه در اغلب کشورهای جهان سوم شکننده است. برای مثال در ایران مردم به سه گروه از جمله افراد برخوردار، نیمه برخوردار و غیر برخوردار تقسیم می‌شوند. به نحوی که مثلاً در تهران مدارسی غیردولتی وجود دارد که هزینه شهریه آنها بالاتر از 30 میلیون تومان است و این موضوع ناهماهنگی خاصی را حتی در همام شهر تهران به وجود آورده است و هر خانواده بسته به شرایط مالی برای آینده تحصیلی فرزندش و حضور در مدارس تصمیم می‌گیرد.

یک ایراد دیگری که هم اکنون در آموزش غیر حضوری وجود دارد مدارسی است که از لحاظ سطح بندی با یکدیگر متفاوت است. برای مثال مدارس استعدادهای درخشان در مقابل مدارس عادی که مدل‌های آموزشی متفاوتی را می‌طلبد و نمی توان یک مدل مستقل را برای کل مدارس ارایه کرد. لذا باید وزارت آموزش و پرورش تفاوت هوشی میان دانش آموزان را برای سیستم آموزشی در نظر بگیرد.

همچنین سامانه شاد برای تمام دانش آموزان کافی نخواهد بود زیرا برخی دانش آموزان با یکبار آموزش یاد نمی‌گیرند و در این صورت باید خانواده‌ها کمبودها را با دادن اطلاعات مکمل تامین کنند یا با تهیه بسته‌های آموزشی و حضور معلم خصوصی این کمبودها را برطرف کنند.

 

اما متاسفانه برای همه خانواده‌ها مقدور نخواهد بود که معلم خصوصی یا بسته‌های آموزشی تهیه کنند که این موضوعات اثر منفی بر عدالت آموزشی خواهد گذاشت که البته بی عدالتی آموزشی به این مسائل بسنده نمی‌شود، بلکه نبود سیستم‌های مخابراتی و اینترنتی در شرایط کنونی هم موجب بی عدالتی آموزشی می‌شود. برخی دانش آموزان روستایی، عشایر، حاشیه شهر یا در محلات فقیر نشین با سطح درآمدهای متفاوت هستند و برخورداری از سیستم‌های اینترنتی از نظر سخت افزار و نرم افزاری برایشان مقدور نیست.

اگر بنگاه‌های خیریه با همکاری دولت نتوانند نیازهای اولیه آموزش غیر حضوری را فراهم کنند و اقدامات موثر زمینه سازی نشود اگرچه در گذشته هم مشکلات متنوع در آموزش داشتیم اما این مشکلات در آینده پررنگ تر و خطرناک تر خودش را به عرصه نمایش خواهد گذاشت.

* به نظر شما مناطق محروم که بستر آموزش از راه دور برای آنها فراهم نیست از چرخه آموزش خارج خواهند شد؟

قطعاً این اتفاق رخ خواهد داد زیرا معتقد هستم در این فرایند جدید قادر نخواهیم بود از یک مدل آموزشی استفاده کرده و از نتیجه مطلوبی بهره مند شویم. دانش آموزان با تمام تفاوت‌ها فردی خود از یک اپلیکیشین آموزشی تبعیت کنند.

و بی شک مجبور می‌شویم سیستم‌های نیمه متمرکز و آموزش‌های نیمه حضوری نیز به دانش آموزان تزریق کنیم. به عنوان مثال: استفاده از بسته‌های مکمل آموزشی به جای حضور در فضای مجازی، استفاده از راهنمایان تعلیماتی در داخل مدارس به ویژه برای نواحی محروم و استفاده از روش‌های آموزشی که دانش آموزان قوی‌تر به  کمک دانش آموزان ضعیف‌تر آیند، نیز بهره مند شویم که این موضوع در قالب نظارت بالینی خواهد بود به نحوی که با استفاده از مدلهای فوق ذکر و استفاده از روش‌های هم‌افزایی دانش آموزان به افراد ضعیف‌تر کمک کنیم.

تشکیل کارگروه‌های آموزشی از میان دانش آموزان برای کمک کردن به یکدیگر هم می توان مفید فایده باشد.

*به نظر شما در سالی که گذشت آموزش و پرورش اصفهان تا چه اندازه در بررسی مشکلات و معضلات برای آموزش از راه دور موفق بوده است؟

استان اصفهان بسیار پهناور است و شامل مناطق روستایی، عشایر، شهری پیشرفته و نیمه پیشرفته می‌شود و باید نگاه کلی به این موضوع داشته باشیم.

اداره کل آموزش و پرورش به ویژه در دوره ابتدایی طرح‌های مطالعاتی و پژوهشی را انجام داده و البته در دوره متوسطه نیز فعالیت‌هایی در این خصوص داشته است اما اینکه چقدر طرح تحقیقاتی انجام شده و مورد استفاده قرار گرفته نیاز به بررسی محققان داریم تا معضلات را شناسایی کنیم.

“منطق رادار” اصلی‌ترین منطق برای سیستم طراحی روش‌های نوین آموزشی است. در این روش محققان نتایج گذشته را بررسی کرده و نقاط ضعف و قوتش را استخراج می‌کنند و به طبع آن رویکرد تازه‌ای را ارایه می کنند تا موقعیت سازگار و استاندارد هر منطقه به صورت جداگانه تعیین شود. البته لازم به ذکر است که گاهی در یک منطقه و دو مدرسه استاندارهای متفاوتی وجود دارد که هر مدرسه به صورت جداگانه باید مورد ارزیابی و بازنگری قرار گیرد تا بهترین روش آموزشی در منطقه پیاده سازی شود. در اصطلاح به این چرخه آموزشی” منطق رادار” می‌گویند.

معتقدم که کارهای مطالعاتی و تحقیقاتی خوبی انجام شده اما اینکه برای برای سال تحصیلی 1400_1399  چه طرح‌هایی منطبق بر پژوهش ها و نتایج به دست آمده ارایه گریده را نمی توانم به صراحت پاسخ دهم و در این خصوص مسئولان باید پاسخ دقیق در این باره ارایه دهند.

*برخی مسئولان معتقدند که آموزش از راه دور باعث مسئولیت پذیری و خود کنترلی دانش آموزان شده، این در حالی است که بیشتر دانش آموزان اظهار کردند برای پاسخ به سوالات متوسل به روش‌های غیر اصولی شده اند، این موضوع چه آسیب‌های آموزشی را به همراه خواهد داشت؟

در دنیا یک قالبی وجود دارد به عنوان مدل “چهار خود“. اول اینکه فرد تصویر درستی از خود ارایه کند، دوم اینکه انگیزه‌ها درونی شود، سوم قدرت خودسنجی و خودارزیابی در دانش آموزان به وجود آید و در گام چهارم روش های خودکنترلی یا خود مدیرتی را ترویج کنیم لذا برای اینکه بدانیم تا چه حد دانش آموزان مسئولیت پذیر و خود کنترل هستند باید به اینکه توجه کنیم که استفاده از روش غیرحضوری قطعاً موجب افت سطح رقابت و کاهش اعتماد به نفس در دانش آموزان می‌شود، همچنین مسئولیت پذیری‌های تیمی کنار رفته و کارهای فردی افزایش می‌یابد.

توصیه حقیر این است که باید همچون سال‌های گذشته در مدارس مسئولیت تیمی را به دانش آموزان داده زیرا خانواده‌ها از سیستم‌های متفاوت حمایتی در آموزش برخوردارند و اطلاعات آنها نیز با هم متفاوت است و این مسئله هرچند ساده اما آسیب زا بوده و مشکلاتی را ایجاد می‌کند.

با این موضوع موافق هستم که پاسخ‌ها میان دانش آموزان رد و بدل می‌شود یا به اشکال متعدد ممکن است، تقلب کنند. از این بابت ما باید شاهد یک افت اطلاعاتی، تحصیلی، بینشی و نگرشی در سال‌های تحصیلی آینده باشیم زیرا خواسته یا ناخواسته نبود فضای رقابتی و تعاملات گروهی، نبود آموزش رو در روی این مشکلات را به همراه خواهد داشت.

در آینده مشکلاتی نظیر کمبود برنامه ریزی، نظم و انظباط، مسئولیت پذیری تیمی، تقسیم وظایف و پشتیبانی های آموزشی را شاهد خواهیم بود که هر کدام از این موارد برای تعلیم و تربیت آسیب زا هستند.

انتهای پیام/

منبع: دانا

کلیدواژه: همراه خواهد آموزش غیر حضوری عنوان مثال فضای مجازی آموزش و پرورش عدالت آموزشی دانش آموزان خانواده ها آسیب ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.dana.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «دانا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۹۲۲۹۹۱۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

جزئیات برنامه‌های آموزش و پرورش برای ارتقای کیفیت نمرات امتحانی از زبان وزیر

آفتاب‌‌نیوز :

رضامراد صحرایی وزیر آموزش و پرورش در پاسخ به این پرسش که «وزارت آموزش و پرورش برای افزایش کیفیت آموزشی و افزایش نمرات دانش‌آموزان در امتحان نهایی چه برنامه‌ای دارد؟»، اظهار کرد: موضوع ارتقای کیفیت آموزش و تقویت مدارس دولتی، هم اکنون یکی از دستورکا‌رهای اصلی ما هست که یکی از نقاط تمرکز آن، امتحانات نهایی است؛ نقطه تمرکز دیگر، تقویت امور تربیتی و پرورشی و همینطور تضمین کیفیت در سایر برنامه‌های وزارت آموزش و پرورش است.

وی ادامه داد: با توجه به اینکه سؤال شما درباره امتحانات نهایی است، بر این مسأله تمرکز می‌کنم. امسال امتحانات نهایی، ضریب قطعی ۵۰ درصد برای پایه دوازدهم و ۶۰ درصد برای پایه دهم و یازدهم در سال‌های آینده جهت ورود به دانشگاه‌ها خواهد داشت. بنابراین این امتحانات از اهمیت بسیار ویژه‌ای برخوردار هستند.

صحرایی اضافه کرد: هم‌اکنون نهضت ملی تقویت آموزش در دوره متوسطه دوم به راه افتاده است و مدیران یکایک مدارس کشور نمرات دانش‌آموزان پایه دوازدهم خود در سال ۱۴۰۲ را دریافت کردند و وضعیت آموزشی مدرسه خود را در تمام دروس نسبت به خودشان و نسبت به سایر مدارس شهرستان، استان و حتی نسبت به کل کشور می‌دانند.

 وی تصریح کرد: یک ستاد عالی آزمون در وزارت آموزش و پرورش شکل گرفته است که در آن ۶ کارگروه فعال هستند. کارگروه‌ها هر هفته جلسه می‌گیرند و هر دو هفته یکبار ستاد عالی آزمون نسبت به بررسی پیشنهادات سیاستی کارگروه‌ها اقدام کرده و پس از تصویب، آن‌ها را ابلاغ می‌کند.

وزیر آموزش و پرورش با بیان اینکه دبیرخانه‌های کشوری دروس مختلف بیش از هر زمان دیگری پای کار آمده‌اند، افزود: گروه‌های آموزشی در سطح استان‌ها و مناطق فعال شدند و نمونه سؤالات مفهومی نیز تدوین شد؛ همزمان از طریق شبکه آموزشی شاد و همینطور مدرسه تلویزیونی ایران، همه درس‌هایی که بیشتر در دوران کرونا تولید شده بود در دسترس قرار گرفته است تا دانش‌آموزان از آن‌ها استفاده کنند. 

وی اضافه کرد: مناطق مختلف آموزشی در کشور برای تقویت دانش‌آموزان و ارتقای کیفیت نمرات آنها، اقدامات کم سابقه‌ای را در پیش گرفتند. فعال کردن اردو‌های علمی در درون مدرسه‌ها، گشودن قرائت‌خانه‌ها یا سالن‌های مطالعه به صورت شبانه‌روزی، باهمخوانی دانش‌آموزان و کلاس‌های رفع اشکال در دستور کار همه مناطق است. 

صحرایی با بیان اینکه آنچه امتحانات نهایی سال گذشته نشان داد تصویر واقعی نظام آموزشی کشور بود، گفت: خرسندیم که رئیس‌جمهور نسبت به این موضوع بسیار دغدغه‌مند بوده و موضوع کیفیت آموزش روی میز ایشان قرار گرفت. شاید بیش از سه دهه است که افت کیفیت آموزش هر از چندی در محافل و مجالس ملی مطرح می‌شود، اما سابقه‌ای ندارم که هیچکدام از رؤسای دولت‌های پیشین نسبت به این موضوع به اندازه آیت‌الله رئیسی دغدغه‌مند بوده باشند. این دغدغه و حساسیت ایشان مهمترین سرمایه برای ارتقای کیفیت آموزش و تقویت مدارس دولتی کشور است.

وی تصریح کرد: شورای عالی آموزش و پرورش هم در حال تهیه یک بسته برای تقویت مدارس دولتی است و موضوع دریافت مجوز‌های لازم از مجلس شورای اسلامی و حتی ارائه لایحه تحت عنوان تقویت مدرسه در دستور کار قرار گرفته است.

منبع: خبرگزاری فارس