پشتپرده توافق «ابراهیم» چیست؟
تاریخ انتشار: ۲۸ شهریور ۱۳۹۹ | کد خبر: ۲۹۳۳۴۵۰۸
رویداد۲۴ در پی امضای توافقات عادی سازی میان برخی کشورهای عربی و اسرائیل، برخی کارشناسان دلیل اصلی این توافقات را فراهم کردن فرصت تهیه عکس انتخاباتی برای دونالد ترامپ دانستند. اما برخی دیگر ضمن اشاره به انگیزههای انتخاباتی ترامپ در امضای این توافقات، از دلایل بلندمدت و راهبردی نیز سخن گفتند.
عصر روز سه شنبه به وقت واشنگتن، عده زیادی از مقامات آمریکایی و خارجی در یکی از باغچههای کاخ سفید در فضای آزاد جمع شدند تا شاهد امضای توافقاتی شوند که آمریکا از آنها تحت عنوان «سپیده دم خاورمیانه جدید» یاد کرد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
در مراسم امضای این توافقات ترامپ با لحنی اغراقآمیز همیشگی خود گفت: «عصر امروز، اینجا حضور پیدا کرده ایم تا مسیر تاریخ را عوض کنیم. بعد از دههها تفرقه و نزاع، ما سپیده دم یک خاورمیانه جدید را شروع میکنیم.».
اما بر خلاف ارزیابی ترامپ، توافقات عادی سازی که به طور رسمی به «توافقات ابراهیم» شناخته میشوند، نه تنها تفرقه و نزاع را پایان ندادند، بلکه به اختلاف و منازعه دامن زدند. با اعلام رسمی این توافقات، موجی از انتقادات و محکومیتها به راه افتاد. عمده این انتقادات به انحراف امارات و بحرین از آنچه اجماع عربی در برابر اسرائیل خوانده میشود، مربوط بود. منتقدان عمدتا این دلیل این انحراف را اعطای امتیاز به ترامپ در آستانه انتخابات سوم نوامبر دانستند. از دیدگاه آنها، عادی سازی روابط امارات و بحرین با اسرائیل اساسا گامی در راستای نجات ترامپ و کمک به پیروزی مجدد وی در انتخابات بود.
با توجه به کاهش ادامهدار محبوبیت ترامپ در نظرسنجیهای متعدد، بهره برداری وی از توافقات عادی سازی کاملا امر بدیهی بود. برخی کارشناسان ضمن اشاره به تلاشهای ترامپ برای استفاده تبلیغاتی از این توافقات، اهداف بلندمدت آنها را نیز بررسی میکنند.
به اعتقاد برخی ناظران، توافقات عادی سازی برای اهدافی فراتر از انتخابات آمریکا امضا شده اند. اما اینکه این اهداف چیست، هنوز با قاطعیت نمیتوان در این خصوص اظهارنظر کرد. خصوصا که هم اماراتیها و بحرینیها و هم آمریکاییها سعی کرده اند بر کلیدواژه صلح تاکید کنند و برقراری صلح را هدف نهایی توافقات صلح قلمداد کنند. با این حال، به اعتقاد رسانههای نزدیک به سعودیها و اماراتیها، توافقات ابراهیم با تغییر توازن قوا در خاورمیانه در سالهای اخیر ارتباط دارد. این رسانهها عمدتا هنگام بحث درباره تغییرات توازن قوا در خاورمیانه به افزایش نفوذ ایران و ترکیه در منطقه اشاره میکنند و عمدتا این نفوذ را تهدیدی برای امارات و عربستان متحدانشان میدانند. اما این کشورها به تنهایی قادر با مقابله با این نفوذ نیستند. به عبارت دیگر، برخی کشورهای عربی حوزه خلیج فارس، برای مقابله با نفوذ رقبای منطقهشان – مثل ترکیه، قطر و ایران- به تحکیم روابط با آمریکا و اسرائیل روی آورده اند.
بیشتر بخوانید: توافقی برای فلسطین بدون نام فلسطین/ توافق صلح یا هدیه انتخاباتی به ترامپ؟
توافقاتی فراتر از تبلیغات انتخاباتیاما در عین حال این کشورها میدانند که دونالد ترامپ در چند هفته باقی مانده تا انتخابات ریاست جمهوری سوم نوامبر قادر به انجام هیچ اقدام استراتژیک در برابر کشورهایی نظیر ایران، ترکیه و قطر نیست. این نکته را مشخصا یکی از مشاوران سابق دونالد ترامپ در امور سیاست خارجی –ولید فارس- گفته بود. به گفته فارس، ترامپ رسیدگی به پرونده ایران و سایر مسائل مهم را به بعد از انتخابات ریاست جمهوری موکول کرده و بعد از انتخابات ریاست جمهوری – البته در صورت پیروزی وی- اقدامات تقابلجویانه با ایران را از سرخواهد گرفت. اقداماتی که حتی میتواند به مقابله میدانی نیز منجر شود.
اما پرسشی که اینجا مطرح میشود این است که آیا عزم ترامپ برای مقابله جدیتر با ایران و رسیدگی به سایر پروندهها بعد از انتخابات سوم نوامبر با توافقات عادی سازی روابط امارات و اسرائیل ارتباط دارد؟ تا حالا هیچ اظهارنظر رسمی در این خصوص صورت نگرفته است. بنابراین، فعلا فقط میتوان با شواهد و قراین صحبت کرد. از برخی شواهد اینگونه برمی آید که امارات و متحدانش برای جذب ترامپ به سمت خود و شکلدهی به سیاست وی در مقابل برخی رقبا در دوران بعد از انتخابات ریاست جمهوری گام برداشته اند. هر چند که اماراتیها بسیار حساس هستند که توافقاتشان با اسرائیل در مقابل هیچ کشوری معرفی نشود.
یکی از شواهدی که میتوان در این زمینه به آن اشاره کرد، عجله قطر برای تحکیم روابط خود با دولت ترامپ است. ظاهرا، مقامات قطر از توافقات امارات و اسرائیل نگران شده و احساس میکنند که این توافقات ممکن است به کاهش حمایت آمریکا از آنها منجر شود. امری که اگر اتفاق بیافتد ممکن است به تکرار ماجرای برنامه ریزی عربستان و امارات برای حمله نظامی به قطر منتهی شود. در حالی که دولت ترامپ به شدت سرگرم مذاکره بر سر توافقات عادی سازی امارات و بحرین با اسرائیل بود، وزرای قطری به واشنگتن رفتند و یک «گفتگوی راهبردی» با آمریکا به راه انداختند. قطر همچنین از انتقاد از توافقات عادی سازی پرهیز کرد. البته رسانههای قطری کم و بیش سعی کردند از امارات انتقاد کنند، اما در سطح رسمی موضع قطر بسیار ملایم بود.
در واقع اقدام محمد بن زاید در عادی سازی روابط با اسرائیل، قطر را در موقعیت دشواری قرار داد. قطر، که خودش زمانی با اسرائیل روابط نسبتا گرمی داشت، سر دوراهی استقبال از عادی سازی روابط با اسرائیل یا محکومیت آن قرار گرفت. اگر از روابط با اسرائیل استقبال کند، قدرت نرم خود را که در اثر حمایت از آرمان فلسطین و گروههای اسلامگرا بدست آورده، از دست خواهد داد؛ و اگر عادی سازی را محکوم کند، روابطش با آمریکا ممکن است آسیب ببیند. از این رو، قطر سعی کرده که قبل از انتخابات آمریکا روابطش با دونالد ترامپ را تحکیم کند تا از طرحهایی که بعد از سوم نوامبر ممکن است اجرا شوند، مصون بماند یا حداقل ضررها را کمتر کند.
منبع: رویداد24
کلیدواژه: رویداد24 عادی سازی روابط با اسرائیل ترامپ انتخابات ریاست جمهوری توافقات عادی سازی عادی سازی روابط بعد از انتخابات امارات و بحرین دونالد ترامپ سوم نوامبر کشور ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.rouydad24.com دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «رویداد24» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۹۳۳۴۵۰۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
معامله ریاض – واشنگتن به مویی بند است/ عربستان نمی تواند از شرط تشکیل کشور مستقل فلسطین بگذرد/ غنی سازی بومی اورانیوم در عربستان؛ خط قرمز قانونگذاران آمریکایی
به گزارش جماران، سایت خبری – تحلیلی المانیتور در تازه ترین گزارش درباره معامله بزرگ جو بایدن، رئیس جمهور ایالات متحده بین عربستان سعودی و اسرائیل نوشت:
پس از جلوگیری از درگیری منطقه ای با جمهوری اسلامی ایران، دولت بایدن اکنون خود را وابسته به توافق آتش بس بین حماس و اسرائیل برای نجات استراتژی خود در خاورمیانه می بیند.
اجزای لازم برای یک پیمان دفاعی تاریخی ایالات متحده با عربستان سعودی تقریبا فراهم شده است؛ توافقی که به عادی سازی روابط ریاض با دولت یهود کمک می کند و بنابراین، امکان جریان متقابل سرمایه و همکاری نظامی را فراهم می کند که می تواند ایران را بیشتر منزوی کند.
فیصل بن فرحان، وزیر امور خارجه عربستان سعودی روز دوشنبه در نشست مجمع جهانی اقتصاد در ریاض گفت: «در مورد توافقات دوجانبه بین پادشاهی سعودی و ایالات متحده، ما بسیار بسیار به پایان نزدیک هستیم و بیشتر کارها قبلا انجام شده است.» آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه ایالات متحده نیز آن را تکرار کرد.
جزییات پیمان مورد نظر آمریکا و عربستان سعودی علنی نشده است. آنچه که از طریق منابع دیپلماتیک به رسانه ها درز داده شده نشان می دهد که این توافق چیزی شبیه ماده 5 معاهده 1960 ایالات متحده با ژاپن که ایالات متحده را متعهد می کند در صورت حمله به ژاپن از این کشور دفاع کند را در دل خود ندارد . اما احتمالاً فراتر از متن توافق های موجود میان واشنگتن و کشورهای عربی خلیج فارس است که برخی از آنها متحد اصلی غیرناتو واشنگتن محسوب می شوند است. در توافق های فعلی صرفا بندی درباره ضرورت مشورت در مورد گام های دفاعی به چشم می خورد.
با این حال، سنگ بنای مورد نیاز برای دستیابی به موافقت کنگره برای توافق پیشنهادی، عادی سازی عربستان با اسرائیل است که همچنان مبهم باقی مانده است. یکی از خواسته های کلیدی محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی، تعهد رهبران اسرائیل به برداشتن گام های برگشت ناپذیر به سوی تشکیل کشور فلسطین – است که هنوز برآورده نشده است. مقامات آمریکایی می گویند رسیدن به این هدف، مستلزم پایان جنگ در غزه است.
بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل، که با فشار داخلی شدید مواجه است، بیش از آنکه به فلسطینی ها امتیاز بزرگی بدهد، به دنبال پایان دادن به حیات حماس است. نتانیاهو این هفته وعده خود را برای اعزام ارتش اسرائیل به رفح "با یا بدون" توافق آتش بس تکرار کرد.
دولت بایدن همه راهها را برای جلوگیری از آن انجام میدهد، در حالی که فشار بر حماس برای پذیرش فوری آخرین پیشنهاد آتشبس را مضاعف میکند.
جان کربی، سخنگوی شورای امنیت ملی کاخ سفید روز سه شنبه در پاسخ به این سوال که آیا دولت برنامه B دارد یا خیر، به خبرنگاران گفت: «فقط باید یک توافق وجود داشته باشد. اگر بتوانیم آتشبس به دست آوریم، میتوانیم چیزی پایدارتر به دست آوریم، سپس شاید به درگیری پایان دهیم و با پروژه عادیسازی پیش برویم. اما همه این پروسه باید با یک معامله شروع شود.»
به نظر می رسد که دولت بایدن برای به نتیجه رساندن مذاکرات جاری و رسیدن به سنگ بنای معامله مدنظر، از هر گونه اقدام تنش آفرین و تحریک کننده اسرائیل خودداری می کند. اوایل این هفته، وزارت امور خارجه از تحریم چهار واحد امنیتی اسرائیل که به نظر میرسید قوانین بشردوستانه بینالمللی را به شدت نقض کردهاند، خودداری کرد، چیزی که برخی آن را آخرین ژست آشتیجویانه در قبال دولت نتانیاهو تعبیر کردند.
بلینکن روز سهشنبه برای نزدیک به سه ساعت با نتانیاهو دیدار کرد تا برای ارسال کمکهای بشردوستانه بیشتر به غزه و پرهیز از تهاجم ره رفح که رئیس پنتاگون می گوید اسرائیل به اندازه کافی برای آن آماده نیست به او هشدار داده باشد. یک منبع مطلع در مورد این دیدار گفت که این دیدار برای طرف آمریکایی خوب پیش نرفت، اما جزئیاتی ارائه نکرد.
اکنون همه چیز به دستیابی حماس و اسراییل به یک توافق آتش بس بستگی دارد تا فشار بر دولت اسرائیل را به امید سازش در آینده کاهش دهند.
مقامات پیشین امنیت ملی آمریکا به المانیتور گفتند که به نظر می رسد پیشنهاد بلینکن در اوایل این هفته مبنی بر اینکه ایالات متحده و عربستان سعودی در حال آماده کردن توافقنامه دفاعی دوجانبه خود هستند، با هدف جلب نظر رهبران اسرائیلی بوده است، نه نشاندهنده هرگونه پیروزی قریبالوقوع برای واشنگتن.
عربستان سعودی مدتهاست که به دنبال دسترسی بیشتر به تسلیحات پیشرفته ایالات متحده، از جمله دفاع هوایی و موشکی، و کاهش کنترل صادرات ایالات متحده بر روی تراشه های پیشرفته مورد استفاده برای توسعه سیستم های هوش مصنوعی بوده است. ممکن است یک توافق دوجانبه موقت به عنوان یکی از راههای محدود کردن نفوذ استراتژیک چین بر ریاض تا زمانی که دولت آینده اسرائیل آماده ارائه امتیازاتی به فلسطینیان باشد، تلقی شود.
یکی از مقامات ارشد سابق آمریکایی می گوید که راههایی وجود دارد که میتوان چنین توافقی را بدون نیاز به تصویب سنا پیش برد. دولت بایدن در سال 2021 به قطر موقعیت متحد اصلی غیر ناتو اعطا کرد و سال گذشته یک توافق راهبردی گسترده با بحرین امضا کرد که به منامه اجازه دسترسی ممتاز به اشتراک اطلاعات، دفاع موشکی و همکاری در زمینه هوش مصنوعی را داد. یکی از مقامات ارشد کاخ سفید در آن زمان از توافق اخیر به عنوان «الگو»یی برای منطقه یاد کرد.
اما دیگر مقامات سابق امنیت ملی در مورد این گزینه تردید دارند. هر پیمانی که متضمن تضمینهای دفاعی ایالات متحده و انتقال تسلیحات عمده برای عربستان سعودی باشد، مستلزم کسب مجوز از جانب کنگره است. از سوی دیگر تحقق درخواست محمد بن سلمان برای برخورداری عربستان از پروسه غنیسازی کامل هستهای، نگرانی های آمریکا در مورد اشاعه تسلیحات هسته ای را به همره دارد. در غیاب عادی سازی رابطه عربستان با اسرائیل، جمهوری خواهان سنا احتمالاً این توافق را برای ایالات متحده ناکافی می دانند.
جاناتان لرد، مدیر برنامه امنیتی خاورمیانه در مرکز امنیت جدید آمریکا در واشنگتن می گوید: بخش بزرگی از این توافق میان عربستان و آمریکا از لحاظ سیاسی و استراتژیک مربوط به عادی سازی رابطه ریاض با اسرائیل بود. بدون آن، دولت بایدن احتمالاً باید عربستان سعودی را متقاعد کند که با واگذاری امتیازات اضافی موافقت کند تا شاید بایدن بتواند با دست پرتر اعضای کنگره را با خود همراه سازد. یکی از این امتیازها می تواند محدودیت های گسترده تر بر همکاری امنیتی عربستان و چین و تعهد عمیق مقامات سعودی برای ادغام نظامی با دیگر شرکای آمریکایی در منطقه باشد.
مقامات سعودی حداقل به طور علنی هیچ نشانه ای مبنی بر اینکه ولیعهد مایل است به چیزی کمتر از تضمین های کامل دفاعی ایالات متحده و راهی برای تشکیل کشور مستقل برای فلسطینیان رضایت دهد، بروز نداده اند. یک مقام منطقه ای آشنا به مذاکرات به المانیتور گفت که پذیرش هر چیزی جز این «برای ریاض بسیار دشوار خواهد بود».