دوفصلنامه «قرآن و علم» منتشر شد
تاریخ انتشار: ۸ مهر ۱۳۹۹ | کد خبر: ۲۹۴۶۳۱۳۰
بیست و ششمین شماره از دوفصلنامه «قرآن و علم»، به صاحبامتیازی جامعةالمصطفیالعالمیة منتشر شد.
به گزارش خبرگزاری شبستان؛ در بیست و ششمین شماره از دوفصلنامه «قرآن و علم»، مقالاتی با عناوین «جایگاه روش تفسیر علمی در روایات امام صادق(ع)»، «چیستی روانشناسی اجتماعی قرآنبنیان»، «چیستی و روششناسی دانش روانشناسی در قرآن»، «مؤلفههای روانشناختی مبلّغ موفق از منظر قرآن و روایات برای ساخت پرسشنامه»، «بررسی تطبیقی اصول تربیت انسان در تفاسیر اطیب البیان و فی ظلال القرآن»، «جایگاه علوم طبیعی در فرآیند تفسیر قرآن کریم از منظر علامه طباطبایی»، «کارآمدی بایدهای تغذیه قرآنی در پیشگیری از بیماریها»، «اهتمام راهبردی قرآن و روایات به صنعت دام»، «کاربرد اعجازگونه «سمع و ابصار» در قرآن از منظر فیزیولوژی»، «بررسی تفسیر کوههای ابری در آیه ۴۳ سوره نور»، «مفهومسازی افعال آخر آیات بر اساس زبانشناسی شناختی» و «مبانی حکومت در قرآن و سنت از دیدگاه امام خمینی (ره) و علامه مودودی» منتشر شده است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
جایگاه روش تفسیر علمی در روایات امام صادق (ع)
در چکیده مقاله «جایگاه روش تفسیر علمی در روایات امام صادق (ع)» میخوانیم: «روش تفسیر علمی»، در کنار سایر روشها همچون «تفسیر قرآن به قرآن»، «تفسیر قرآن به سنّت» و «تفسیر عقلی» از جمله روشهای تفسیر قرآن است که از جایگاهی ویژه برخوردار است. روش تفسیر علمی، عبارت است از روشی که مفسّر تلاش میکند با بهرهگیری و استخدام علوم اطمینانآور تجربی به عنوان منبعی خاص، در کنار سایر منابع به فهم بهتر و بیشتر اشارات عملی آیات قرآن بپردازد؛ بهگونهای که همه معیارها و شرایط یک تفسیر صحیح رعایت شود و هیچگونه تحمیل یا استخراجی در تفسیر به وجود نیاید. با بررسی روایات تفسیریِ برجایمانده از امام صادق پدیدار گشت که آن حضرت، برای «علم» عموماً و یافتههای قطعیِ «علوم تجربی» ـ خصوصاً جایگاهی ویژه قائل بوده و از روش تفسیر علمی در کنار سایر روشهای تفسیری، برای فهمِ بهتر و بیشتر اشارات علمی آیات قرآن بهرهگیری نموده است. یافتههای پژوهش نشان داد، گونههای تفسیر علمی امام صادق، گسترهای متنوع دارد که برخی از آنها عبارت است از: حرکت زمین، جاذبه عمومی در هستی، کروی بودن زمین، نقشهای باد، زوجیت در گیاهان و همه اجزای هستی، سفارش به خوردن خوراکیهای حلال، فلسفه تحریم برخی از خوراکیها.
چیستی روانشناسی اجتماعی قرآن بنیان
نویسنده مقاله «چیستی روانشناسی اجتماعی قرآن بنیان» در طلیعه نوشتار خود آورده است: در اسلامیسازی علوم انسانی، رویکردهای مختلفی وجود دارد. یک رویکرد این است که برای اسلامی شدن این علوم، باید مسئلهگزینی از جامعه خودی و حل مسئله با رویکرد اسلامی را بهعنوان دو راهبرد کلان تلقی کنیم تا از این رهگذر، بهتدریج طی تلاشهای مختلف، این علوم رنگ و بوی اسلامی بگیرند. هدف این پژوهش، عبارت است از «ارائه تصویری کلی از روانشناسی اجتماعی قرآنبنیان»، بهگونهای که ناظر به مسائل جامعه خودی باشد؛ پرسش این پژوهش این است که «ویژگیهای روانشناسی اجتماعی، بهعنوان زیرمجموعه روانشناسی قرآنبنیان، چیست؟» روش این پژوهش، کتابخانهای و بررسی تطبیقی بین ارکان «روانشناسی اجتماعی معاصر» و «روانشناسی اجتماعی قرآنبنیان» است؛ ارکان شامل موضوع، اهداف، مبانی، پیشفرضها، مسائل، روشها، مفاهیم اساسی و کاربردهای روانشناسی اجتماعی است؛ دستاوردهای پژوهش عبارتاند از اینکه روانشناسی اجتماعی قرآنبنیان: ۱. یک سیستم فرعی از «مکتب روانشناسی قرآنبنیان» است؛ ۲. تعریف متفاوتی ندارد، ولی باید در بافت فرهنگیِ جامعه قرآنی اجرا و عملیاتی شود؛ ۳. هدف کاربردیاش، عبارت است از ایفای نقش در جامعهسازی اسلامی؛ البته روانشناسی اسلامی، به تنهائی نمیتواند جامعه اسلامی بسازد، بلکه باید در حدّ خودش، تأثیرگذار باشد و ایفای نقش کند؛ ۴. علاوه بر روشهای جاری، از روشهای ویژهای نیز استفاده میکند؛ ۵. موضوعات و مسائلش گستردهتر است؛ ۶. اولویتهای آموزشی و پژوهشیِ مورد نظر، پیشنهاد شده است.
چیستی و روششناسی دانش روانشناسی در قرآن
در چکیده مقاله «چیستی و روششناسی دانش روانشناسی در قرآن» میخوانیم: روانشناسی بهعنوان یک رشته علمی یا عرصهای مطالعاتی که به بررسی علمی رفتار و فرآیندهای ذهنی انسان میپردازد، در کانون توجه اندیشمندان مسلمان بوده و است. اگر علم اسلامی بخواهد بهعنوان یک علم نوین، هماورد علوم انسانی معاصر مطرح شود، لازم است آن را از منظری اسلامی مورد بحث قرار دهد. این پژوهش با هدف بررسی و تبیین چیستی و ماهیت روانشناسی اسلامی و ارائه روشهای تحقیق در آن انجام شده است. برای پاسخگویی به این پرسش که تفاوت روانشناسی اسلامی و قرآنبنیان با روانشناسی رایج چیست؛ و مبانی، اهداف، موضوع و مسائل آنها چه تفاوتهایی با یکدیگر دارند. روش این پژوهش روش تحلیلی ـ استنتاجی است و شیوه گردآوری اطلاعات بهصورت کتابخانهای بوده است. با توجه به اینکه روانشناسی اسلامی مصداقی از علوم دینی است، طبعاً هر آنچه درباره علم دینی گفته شود، در خصوص روانشناسی اسلامی نیز گفته میشود؛ بنابراین روانشناسی اسلامی، علمی تجربیِ صرف نخواهد بود و بهعنوان یک شاخه معرفتی جامع، بخشی از هندسه معرفتی اسلام خواهد بود. درنتیجه در بحث روششناسی آنهم از روش تجربی صرف تعمیم پیدا میکند و از روشهایی مانند تجربه درونی و بیرونی، پیمایش میدانی و تاریخی، استدلال عقلی، تعبد نقلی نسبت به آنچه منبع معقول دارد، تحلیل محتوای متون دینی و... استفاده میکند. در مباحث قرآنی نیز از روشهایی مانند استنطاق، استخدام، نظریهپردازیهای علمی و مطالعات میانرشتهای سود خواهد جست.
بررسی تطبیقی اصول تربیت انسان در تفاسیر اطیب البیان و فی ظلال القرآن
در چکیده مقاله «بررسی تطبیقی اصول تربیت انسان در تفاسیر اطیب البیان و فی ظلال القرآن» آمده است: قرآن کریم با نظام تربیتی خاص خود و نگاه واقعبینانهای که به ساختار وجودی و روانی انسان و پدیدههای اجتماعی دارد، درصدد رساندن انسان به سعادت واقعیاش در سایه این نظام تربیتی است. از اینرو میتوان در آیات شریفه قرآن نکات بسیار زیادی پیرامون اصول تربیت را مشاهده نمود. با بررسی آیات قرآن و با توجه به اندیشههای دو مفسر بزرگ شیعه و اهلسنت معاصر طیب و سید قطب در حوزه اصول تعلیم و تربیت درمجموع به نه اصل کلی در تعلیم و تربیت قرآنی میرسیم که عبارتاند از: ۱ـ اصل تعقل و تفکر، ۲ـ اصل تدریج و پیوستگی، ۳ـ اصل تکریم و حرمتگذاری، ۴ـ اصل مساوات، ۵ـ اصل اختیار، ۶ـ اصل تناسب و اعتدال، ۷ـ اصل هدفمندی، ۸ـ اصل فطرتگرایی، ۹ـ اصل فعالیت. گرچه سید عبدالحسین طیب و سید قطب تقریباً در یک دوره میزیستند؛ اما محدوده جغرافیایی، موقعیت سیاسی، اجتماعی و دغدغههای فکری متفاوتی داشتند. سید قطب، بهعنوان یک دانشمند مبارز و روشنفکر مصری، قرآن را صرفاً یک کتاب عرفانی یا نظری نمیداند، بلکه آن را کتاب «حرکت و پویش» میشناسد و ازهمینرو در تفسیر خویش به وجود اندیشههای ارزشمندی در قرآن برای رسیدن به سعادت بشری، مشکلات عصر حاضر و اوضاع نابسامان کفار تأکید دارد و مسلمانان را به تمسک به این تنها طریق دعوت میکند. طیب نیز رویکردی اجتماعی داشته و در تبیین اصول تربیتی، دیدگاه اهل بیت: را آنگونه که در روایات شیعه آمده، بسیار موردتوجه قرار داده و سعی میکند در تفسیر آیات از این دیدگاه تخطی نکند. طیب به میزان بسیار زیادی از روایات برای تفسیر آیه و چه در تکمیل مباحث مطرحشده در ذیل آیات استفاده نموده است که در مقایسه با میزان سید قطب بسیار بیشتر است.
بررسی تفسیر کوههای ابری در آیه ۴۳ سوره نور
در طلیعه نوشتار «بررسی تفسیر کوههای ابری در آیه ۴۳ سوره نور» میخوانیم: آیه ۴۳ سوره نور از آیات چالشی قرآن کریم است که به یکی از مسائل علوم طبیعی میپردازد و مفسران درباره عبارت «وَ ینَزِّلُ مِنَ السَّماءِ مِنْ جِبالٍ فِیها مِنْ بَرَدٍ» در آن، تفاسیر مختلفی ذکر کردهاند و برخی نیز به وجه علمی بودن آیه اشاره داشتهاند. آنچه حائز اهمیت است پاسخ به این پرسش است که آراء مفسران در ذیل آیه چیست و آیا آراء مذکور یا یکدیگر قابلجمع است؟ پژوهش حاضر با روش توصیفی- تحلیلی و اسناد کتابخانهای، حاکی از آن است که علت این تفاوت دیدگاهها به نوعِ برداشت مفسران از معنای واژه «جبال» برمیگردد. همچنین نویسندگان با تحلیل دیگر آیات هم موضوع و معنای لغوی واژه «جبال»، سعی بر آن داشتند که تفسیر آیه تبیین شود. بر اساس یافتهها، این تعدد اقوال تفسیری، بدوی است و از جهت سلایق متفاوت در توجه به وجوهات مشترک در کوه و ابر است و میتوان همه تفاسیر را در یک نظر جمع کرد با این بیان که همگی بر پدید آمدن تودههای ابر شبیه به کوه مشترکاند.
پایان پیام/49
منبع: شبستان
کلیدواژه: جامعة المصطفی العالمیة قرآن و علم فصلنامه روان شناسی اسلامی روش تفسیر علمی بررسی تطبیقی عنوان یک اصول تربیت تفسیر قرآن روش شناسی امام صادق سید قطب روش ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت shabestan.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «شبستان» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۹۴۶۳۱۳۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
فال حافظ امروز : یک غزل ناب و یک تفسیر گویا (15 اردیبهشت)
روزگاری شد که در میخانه خدمت میکنم
در لباس فقر کار اهل دولت میکنم
تا کی اندر دام وصل آرم تذروی خوش خرام
در کمینم و انتظار وقت فرصت میکنم
واعظ ما بوی حق نشنید بشنو کاین سخن
در حضورش نیز میگویم نه غیبت میکنم
با صبا افتان و خیزان میروم تا کوی دوست
و از رفیقان ره استمداد همت میکنم
خاک کویت زحمت ما برنتابد بیش از این
لطفها کردی بتا تخفیف زحمت میکنم
زلف دلبر دام راه و غمزهاش تیر بلاست
یاد دار ای دل که چندینت نصیحت میکنم
دیده بدبین بپوشان ای کریم عیب پوش
زین دلیریها که من در کنج خلوت میکنم
حافظم در مجلسی دردی کشم در محفلی
بنگر این شوخی که چون با خلق صنعت میکنم
برخی اطرافیان حسود و بدخواه سعی می کنند شما را از مسیر درست منحرف کرده به بیراهه بکشانند. مراقب این افراد باشید و جانب احتیاط را از دست ندهید.
قبل از شروع هر کاری، خوب فکر کرده و با عقل و درایت تصمیم بگیرید و عمل کنید تا موفقیت تضمین شود. دوستان مورد اعتماد و دلسوز را بشناسید تا در مواقع نیاز از آن ها یاری بگیرید.
زندگی نامه حافظحافظ، شاعر فارسی زبان قرن هشتم هجری بوده که در سال ۷۲۷ هجری قمری در شهر شیراز متولد شد. پدر او بهاءالدین محمد نام داشت که در دوران کودکی حافظ، از دنیا رفت. حافظ در دوران نوجوانی شاگرد نانوا بود و بههمراه مادرش زندگی سختی را سپری میکرد. گفته میشود او در اوقات فراغت خود به مکتبخانهای که نزدیک نانوایی بود میرفت و خواندن و نوشتن را از همان جا فراگرفته است. او در مجالس درس علما و بزرگان زمان خود شرکت میکرد و نیززمان برای کسب درآمد به کارهای سخت و طاقت فرسا میپرداخت. خانه حافظ در محله شیادان شیراز بود.
این شاعر بزرگ در دوران جوانی بر تمام علوم مذهبی و ادبی مسلط شد و در دهه بیست زندگی خود به یکی از مشاهیر علم و ادب سرزمین خود تبدیل شد. جالب است بدانید که او قرآن را بهطور کامل حفظ بود و به همین خاطر تخلص حافظ را برای او انتخاب کردند. شمس الدین محمدبن بهاءالدین محمد حافظ شیرازی حدود چهل سال در حوزه درس استادان آن زمان از قبیل قوام الدين عبدالله، مولانا بهاء الدين عبدالصمد بحرآبادی، مير سيد شريف علامه گرگانی، مولانا شمس الدين عبدالله و قاضی عضدالدين عيجی شرکت میکرد و به همین خاطر به اکثر دانشهای زمان خود مسلط بود.
حافظ در دوران شاه شیخ ابواسحاق به دربار راه پیدا کرد و شغل دیوانی را برای خود انتخاب کرد. او علاوه بر شاه ابواسحاق، در دربار شاهان دیگری همانند شاه شیخ مبارزالدین، شاه شجاع، شاه منصور و شاه یحیی نیز حضور پیدا کرده بود. حافظ از طریق دیوانی امرار معاش میکرد و شاعری شغل اصلی او نبود. جالب است بدانید که بزرگترین گناه از نظر حافظ، ریاکاری و مردمفریبی بود. حافظ در دوران زندگی خود اشعار بهویژه غزلیات بسیار زیبا و معنیداری سروده است که نیزاکنون پس از گذشت قرنها از آن، بوی تازگی داده و خواندنش آرامشبخش است. دیوان اشعار حافظ شامل غزلیات، قصیده، مثنوی، قطعات و رباعیات میشود.
حافظ در دوران جوانی عاشق دختری به نام شاخه نبات شد؛ البته برخی بر این عقیدهاند که نام همسر حافظ نسرین بود و او این نام را بهدلیل شیرین زبانی معشوقهاش به او اختصاص داده است. او برای رسیدن به معشوقهاش، ۴۰ شبانه روز را بهطور مستمر در آرامگاه باباکوی شب زندهداری کرده و به دعا پرداخت. سپس، با شاخه نبات ازدواج کرد و حاصل این ازدواج یک فرزند پسر بود. حافظ تنها یک بار ازدواج کرد و پس از مرگ همسرش مجرد ماند. به همین خاطر بسیاری از عارفان و عاشقان، عشق مقدس و واقعی را در حافظ جستجو میکنند. پسر این شاعر بزرگ نیز در دوران جوانی در راه سفر نیمهکاره به هند همراه پدرش از دنیا رفت.
در تقویم رسمی ایران، ۲۰ مهر روز بزرگداشت حافظ است و هر ساله در این روز مراسم بزرگداشت حافظ با حضور پژوهشگرانی در سراسر دنیا روی آرامگاهش در شهر شیراز برگزار میشود.
آثار حافظ
دیوان حافظ شامل ۵۰۰ غزل، ۴۲ رباعی و چند قصیده است که آن را در در ۵۰ سال از زندگی خود سروده است؛ یعنی بهطور متوسط در هر سال تنها ۱۰ غزل سروده است؛ زیرا او در لحظاتی خاص به سرودن اشعار خود میپرداخت و تمرکز خود را روی خلق آثاری ناب گذاشته بود که شایسته مقام معشوق باشد. این نکته بسیار قابلتوجه و تاملبرانگیز بوده و به همین خاطر دیوان او را به یک کتاب خاص و خواندنی تبدیل کرده است. دیوان حافظ بیش از ۴۰۰ بار به زبان فارسی و زبانهای دیگر دنیا به چاپ رسیده است. حافظ لقب ماهرترین غزلسرای زبان فارسی را نیز با اقتدار از آن خود کرده و تک بیتهای او بسیار درخشان و تماشایی است.
شاید تعبیر کردن یا قدرت تاویل پذیری را بتوان از مهمترین خصوصیات اشعار حافظ به حساب آورد؛ زیرا هر کس که دیوان حافظ را باز کرده و غزلی از آن میخواند، با توجه به شرایط روحی خود برداشت متفاوتی از آن میکند؛ بهگونهای که حافظ آن شعر را فقط برای حال آن لحظه او سروده است. در اشعار حافظ، تناسبات هنری به شکلی ظریف و دقیق رعایت شدهاند و ایهام و ابهام را به جا و درست به کار برده است. در برخی از اشعار حافظ، زبان طنز نیز به کار گرفته شده تا ناگفتهها به کمک زبان طنز بیان شود.
کانال عصر ایران در تلگرام