به نقل از «تسنیم»

ماجرای شوک ۱.۵۷ جمعیتی در ژاپن چه بود؟

تاریخ انتشار: ۱۰ مهر ۱۳۹۹ | کد خبر: ۲۹۴۸۶۲۸۲

ژاپن در سال ۱۹۸۹ کم‌ترین میزان باروری خود را با نرخ باروری ۱.۵۷ فرزند تجربه کرد! این مسئله به عنوان "شوک ۱.۵۷" در ژاپن معروف شد؛ این کشور سالخورده با تمام پیگیری‌ها تا کنون نتوانسته مانع از کاهش نرخ باروری خود شود. - اخبار اجتماعی -

به گزارش خبرنگار اجتماعی باشگاه خبرنگاران پویا؛ بُعد اقتصادی سالمندی جمعیت، عمده‌ترین مسئله‌ای است که تقریباً در همۀ جوامع درگیر با آن مشاهده شده است؛ همچنانکه جمعیت‌شناسان به آن اشاره کرده‌اند، سالمندی برای جوامع «یک بار اقتصادی بی‌سابقه» دانسته شده‌است!

علت آن است که فرد سالمند با خروج از چرخه فعالیت اقتصادی و تولید به یک انسان مصرف کننده تبدیل می‌شود، در حالیکه سهمی در تولید نداشته و نرخ "سرباری" را افزایش خواهد داد، بنابراین در بررسی بعد اقتصادی سالمندی، تحولاتی را می‌توان مدنظر داشت که از نظر جامعه شناختی و جمعیت شناختی نیز حائز اهمیت است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

 

در این رابطه، برای نمونه می‌توان به مورد ژاپن اشاره کرد؛ ژاپن از جمله شاخص‌ترین کشورها با جمعیتی سالمند است؛ مطالعه وضعیت و سیاست‌های جمعیتی این کشور در خصوص شرایط اقتصادی آن، می‌تواند برای کشورهایی همچون کشور ما که در خطر سالمندی جمعیت قرار دارد، مفید باشد.

در آسیای شرقی ژاپن از جمله نخستین کشورهایی بود که گذار باروری در آن رخ داد، کاهش باروری در ژاپن به لحاظ وسعت از همه ملل صنعتی بزرگتر بوده است؛ به طوری که کاهش شدید باروری از یکسو و افزایش امید به زندگی از سوی دیگر ژاپن را به یکی از سالخورده‌ترین کشورهای جهان در سال 2005 تبدیل کرد.

دولت ژاپن در سال 1989 کمترین میزان باروری را در طول تاریخ آمارهای حیاتی خود تا آن زمان تجربه کرد یعنی TFR برابر با 1.57 فرزند؛ تجربه‌ای که همراه با سالخوردگی جمعیت از یک سو و افت اقتصاد ژاپن از سوی دیگر به عنوان "شوک 1.57" در کشور معروف شد و به طور وسیعی توسط رسانه‌ها در سراسر کشور منتشر شد؛ دولت از سال 1990 به بعد تلاش‌های مستمر و پیگیری را برای مقابله با کاهش باروری تا امروز در پیش گرفته‌ است اما این تلاش‌ها در مجموع شکست خورده و نتوانست مانع از کاهش باروری شوند تا جایی که ژاپن در حال حاضر باروری بسیار پایینی را در حدود TFR کمتر از 1.4 تجربه می‌کند!

در خصوص علل شکست برنامه‌ها و سیاست‌های دولت ژاپن روایت‌های مختلفی توسط جمعیت‌شناسان عنوان شده است؛ "ماتسوکورا" و همکارانش آن را بر مبنای فرضیه مخصمه باروری پایین تبیین کرده و اشاره می‌کنند که بیش از 30 کشور در دنیا میزان باروری کل یعنی TFR  کمتر از 1.5 دارند که هیچ یک از آنها موفق نشدند روند کاهشی باروری را معکوس کرده و آن را به سطح جانشینی بازگردانند؛ آنها در نهایت پیشنهاد می‌کنند به رغم شکست برنامه‌های افزایش باروری در ژاپن، این برنامه‌ها را نباید بی‌اهمیت تلقی کرد؛ آنها همچنین معتقدند دولت در ابتدا باید سلامت را به اقتصاد بازگرداند تا هزینه‌های سنگین برنامه‌های افزایش باروری تأمین شود.

پژوهشگران سه دلیل را علت شکست سیاست‌های افزایش جمعیت در ژاپن می‌دانند:

1- سیاست‌های خانواده در خصوص بخش خصوصی ژاپن چیزی بیشتر از یکسری توصیه‌های الزام‌آور نبوده است؛ برای مثال در خصوص مرخصی والدین برای پدرها، کمپانی‌ها مقاومت زیادی کرده و آن را امری برخلاف اخلاق کار تلقی می‌کنند.

2- سیاست‌های خانواده در ژاپن در هدف‌گذاری گروه مهمی از جامعه ژاپن یعنی زنان جوان ناموفق بوده است؛ زنانی که زندگی خارج از مرزهای سنتی در سیستم اقتصادی و اجتماعی ژاپن اختیار کردند.

3- این سیاست‌ها بشدت تحت تأثیر سیاست‌های افزایش جمعیت در قبل از جنگ جهانی اول هستند تا جایی که سیاست‌های افزایش جمعیت تبدیل به یک تابوی اقتصادی و اجتماعی ژاپن شده‌اند.

کشورهای صنعتی اروپایی براساس سطوح باروری‌شان به دو دسته تقسیم می‌شوند؛ دسته اول: شامل کشورهای شمال، همه کشورهای انگلیسی و فرانسه و هلندی زبان در اروپای غربی می‌باشد که میزان باروری کل در آنها بالای 1.5 بچه به ازای هر زن می‌باشد.

دسته دوم شامل همه کشورهای اروپایی جنوبی و همه کشورهای آلمانی زبان اروپایی غربی است که میزان باروری کل در آنها پایین‌تر از 1.5 قرار دارد؛ کشورهای صنعتی آسیای شرقی مانند ژاپن هرچند خارج ازمحدوده اروپا هستند اما در گروه دو جای می‌گیرند؛ وجه اشتراک کشورهای گروه دوم وجود ارزش‌های سنتی قوی در خصوص مسئولیت‌های خانوادگی و جنسیتی شدن کارِ خانه و بچه‌داری می‌باشد، براین اساس پژوهشگران معتقداند که کاهش باروری به رغم دو دهه تلاش‌های دولت ژاپن برای مقابله با آن به دلیل عنصر فرهنگی و ارزش‌های سنتی حاکم در جامعه ژاپن است.

ارزش‌هایی که نگرش جنسیتی به نقش زن و مرد، مشارکت کمِ شوهر در کارهای خانه، و عدم توسعه سیاست دوستی خانواده در ژاپن را تقویت می‌کند؛ براساس پیمایشِ گذران وقت و اوقات فراغت، شوهران ژاپنی نسبت به شوهران آمریکایی یا اسکاندیناویی به میزان در خور توجهی زمان کمتری را به کار خانه اختصاص می‌دهند، بدین ترتیب نابرابری جنسیتی در سطح خانواده دلیل بسیار خوبی برای تداوم باوری بسیار پایین در ژاپن است.

در سال 1399 اندازه جمعیت ایران حدود 84 میلیون نفر برآورد شده است، از این مقدار بیش از 5 میلیون و 500 هزار نفر سالمند 65 سال به بالا خواهند بود که 6.6 درهم درصد جمعیت ایران را تشکیل می‌دهند؛ این آمار حاکی از آن است که ما در حال حاضر یک جمعیت میانسال داریم و از سال 1385 به این مرحله سنی ورود کرده‌ایم؛ با در نظر گرفتن آمارهای مربوط به سرشماری نفوس و مسکن و گزارش‌های سازمان ملل متوجه می‌شویم که فعلاً افزایش سالمندی کل یک روند طبیعی را طی می‌کند اما از سال 1409 به بعد ما شاهد افزایش چند برابری در جمعیت سالمندان کشور خواهیم بود و در صورت ادامه در سال 1430 به یکی از سالمندترین کشورهای دنیا تبدیل خواهیم شد! اینها در حالی است که نرخ باروری کشور در حال حاضر به حدود 1.8 فرزند به ازای هر زنِ در سن باروری رسیده است!

افزایش جمعیت سالمندان در استان فارس؛ کارت منزلت سالمندان در شیراز رونمایی می‌شود"دولت روحانی" در کاهش فاکتورهای جمعیتی کشور رکورد زد!فیلم‌نوشت/ جمعیت ایران "میانسال" شده است!آقای روحانی در آستانه ترک پاستور به‌یاد مسئله "بحران کاهش جمعیت" افتاد!اقدامات ضدجمعیتی دولت سازندگی اثرش کمتر از موشک‌های صدام نبود!افزایش خانوارهای یک تا چهار نفره زنگ خطر "کاهش و سالمندی جمعیت ایران!" + آماربرنامه‌های نمایشی صدا‌و‌سیما و سریال‌های تلویزیونی "کم‌فرزندی و تجرد" را ترویج می‌کنند!

انتهای پیام/

منبع: تسنیم

کلیدواژه: اخبار ژاپن سالمندان کاهش جمعیت اخبار ژاپن سالمندان کاهش جمعیت میزان باروری افزایش جمعیت جمعیت ایران کاهش باروری برنامه ها سیاست ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.tasnimnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «تسنیم» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۹۴۸۶۲۸۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

استاندارد پایین خودروهای داخلی عاملی در بروز ناترازی بنزین

ناصر سودانی کارشناس انرژی در گفت وگو با خبرنگار مهر درباره معضل ناترازی بنزین در کشور گفت: کشور ما از ابتدا در موضوع بنزین وابستگی قابل توجهی را به خارج داشته است و جز در مقاطع کوتاهی نتوانسته به خودکفایی بایسته ای برسد.

وی ادامه داد: عمده ترین دلیل ناترازی بنزین در کشور بالا بودن مصرف این فرآورده سوختی است و هم عدم تعادل بین تولید و مصرف باعث شده که با ناترازی بنزین در کشور مواجه شویم.

این کارشناس انرژی توضیح داد: عمده ترین تلاشی که باید در کشور صورت بگیرد کاهش مصرف و افزایش تولید است به نحوی که تولید بنزین از مصرف آن بیشتر باشد.

سودانی افزود: کاهش مصرف بنزین به عوامل متعددی وابسته است، ابتدا اینکه باید استاندارد خودروهای تولید داخل را به استانداردهای جهانی نزدیک کنیم که متاسفانه تا این استانداردها فاصله قابل توجهی داریم.

این کارشناس انرژی توضیح داد: موضوع دیگر که باعث مصرف بالای بنزین شده تردد ماشین های تک نفره است، این تردد های نامتعارف تقریباً در کشور ما خیلی زیاد است و از سوی دیگر جاده ها و خیابان های ما هم شرایط مطلوبی را ندارد و همین امر بر افزایش مصرف بنزین تاثیر گذار است.

وی ادامه داد: از سوی دیگر ما نتوانسته ایم که سبد سوختی را متنوع کنیم و جایگزینی را برای بنزین در نظر بگیریم. باید برای کاهش مصرف بنزین از گاز و برق و سایر سوخت های فسیلی هم استفاده می کردیم تا مصرف بنزین در کشور و تقاضا برای آن کاهش پیدا کند.

این کارشناس انرژی توضیح داد: متاسفانه تولیدات خودروسازان ما به سمت خودروهای هیبریدی و با سوخت های سبز پیش نرفته است. با وجود گشایش پالایشگاه خلیج فارس هنوز نتوانسته ایم پا به پای مصرف تولید را افزایش دهیم و این امر باعث شده که به واردات بنزین تن دهیم.

سودانی گفت: البته سیاست های دیگری وجود دارد که عمده این سیاست ها به مصرف کننده آسیب می رساند و اگر سیاست گذاران مجموعه تولید و مصرف بنزین یعنی وزارت نفت، وزارت راه و شهرسازی و نیروی انتظامی و صنعت و معدن یک قرارگاه واحدی را تشکیل دهند و راهکارهای علمی و به روز را با استفاده از تجارت جهانی و همین طور متخصصان داخلی و خبرگان و نخبگان برای متنوع کردن سبد سوخت خودروهای داخلی استفاده کنند.

این کارشناس انرژی توضیح داد: باید از توان نخبگان موجود در کشور برای متنوع کردن سبد سوخت استفاده کنیم و اقدام به پروراندن این اندیشه ها و ایده های جوانان کشورمان کنیم. البته باید به این نکته توجه کنیم که بنزین خودش مافیایی است که همواره سعی کرده به واردات این فرآورده سوختی دامن بزند تا خودشان به نان و نوایی برسند.

کد خبر 6093837 محمدحسین سیف اللهی مقدم