راز مسکوت ماندن ریاست‌جمهوری زنان در خبرگان قانون اساسی / تا ۱۴۰۸ با خانم رئیس‌جمهور؟!
تاریخ انتشار: ۱۳ مهر ۱۳۹۹ | کد خبر: ۲۹۵۱۷۶۷۶
شفاف نبودن و نداشتن تفسیری واضح و قابل استناد از عبارت رجل سیاسی و مذهبی باعث شده تا در هر دوره از انتخابات ریاست جمهوری با این پرسش مواجه شویم که سرانجام تکلیف زنان در عرصه ریاست جمهوری چه می‌شود؟
گروه سیاسی خبرگزاری دانشجو- ریحانه پناهی؛ «قانون اساسی فعلی، آن قدر مسلم را در مورد رجال سیاسی و مذهبی گفته؛ یعنی رجال سیاسی می‌توانند زمامدار باشند و فعلا قانون، مسئله را راجع به زنان مسکوت گذاشته تا وقتی که زمینه‌ی فقاهتی گسترده آن به صورت روشن آماده شود.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
شهید بهشتی از اولین کسانی است که نظر خودش را در مورد ریاست جمهوری زنان آن هم در قامت یک مسئول جمهوری اسلامی بیان کرده:«رای خود من دلایلی که در روایات آورده می‌شود که زن نمی‌تواند زمامدار و رییس‌جمهور باشد، کافی نیست و هیچ‌وقت هم کافی نبوده است؛ از ابتدا که در این مسأله به صورت بررسی اجتهادی تحقیق کردم، دلایل برایم غیرکافی بوده است. ولی تا این نظر به صورت گسترده مورد قبول تحقیقی دوسوم آراء ملت و فقهای ملت در نیاید و مورد قبول قرار نگیرد، برای آن شتاب‌زدگی نکنید.»
حالا با گذشت چهل سال از انقلاب با غیبت پر رنگ حوزه علمیه و فقها برای پاسخ به این سوال بررسی تکلیف جمله‌ی "زنان مصداق رجل سیاسی هستند یا خیر؟" ضرورت بیشتری پیدا کرده.
زن سیاسی یا مرد سیاسی
لزوم حضور زنان در بدنه سیاست و نقش آفرینی مستقیم شان بحث دیروز و امروز نیست؛ کنشگری اجتماعی و سیاسی زنان از آن دسته مواردی است که از ابتدای پیروزی انقلاب مورد بحث واقع شده و "رجل سیاسی" شاید به عنوان سنگین ترین و چالش برانگیز ترین بخش این مباحث شناخته شود؛ "چه کسانی مصداق رجل سیاسی هستند؟ آیا زنان هم در دامنه رجل سیاسی قرار می‌گیرند یا نه؟ اصلا رجل سیاسی کیست؟ " از آن دست سوالاتی است که بخاطر شفاف نبودن این عبارت در اذهان چرخ می‌خورد و به دنبال پاسخی روشن می‌گردد.
شفاف نبودن و نداشتن تفسیری واضح و قابل استناد از عبارت رجل سیاسی و مذهبی باعث شده تا در هر دوره از انتخابات ریاست جمهوری با این پرسش مواجه شویم که سرانجام تکلیف زنان در عرصه ریاست جمهوری چه می‌شود؟
معیار منهای جنسیت
مجلس یازدهم به تازگی طرح اصلاحی قانون انتخابات ریاست جمهوری را به جریان انداخته؛ هرچند در این طرح تکمله‌هایی در مورد سن کاندیداها و میزان تحصیلات و شرط داشتن سوابق سیاسی و اجرایی لحاظ شده اما هم چنان نتوانسته سدی در برابر تفسیرهای سلیقه‌ای در مورد رجل سیاسی باشد و به حاشیه‌ها پایان دهد.
برخی ویژگی‌ها مانند لزوم ارائه‌ی برنامه، معرفی مشاوران کاندیداها، برخورداری از سوابق کافی سیاسی و اجرایی و موارد دیگری که در طرح اصلاح قانون انتخابات توسط کمیسیون شوراها لحاظ شده می‌تواند از شکل گیری صف‌های طولانی داوطلبانِ نامربوط ریاست جمهوری جلوگیری کند اما با این حال این طرح روی جمله‌ی "رجل سیاسی در قانون انتخابات ایران تعریف نشده است" توقف کرده و نتوانسته پس از سال‌ها این موضوع پرحاشیه را جمع بندی کند.
زنان در مقابل مردان؟!
استدلال گروهی که معتقدند واژه رجال دلالت بر مرد بودن رئیس جمهور می کند در واقع تاکید بر معنای لغوی واژه رجال است که در مقابل نسا قرار گرفته؛ اصطلاحی که اگرچه همیشه گفته می‌شود به معنای افراد معروف و مشهور مذهبی و سیاسی است اما در عمل به نظر می‌رسد که استدلال گروه مذکور درست است و آن چه مد نظر شورای نگهبان برای تصمیم گیری در مورد کاندیداها قرار گرفته همین معنای لغوی آن است.
آیت الله یزدی در کتاب "قانون اساسی برای همه" در مورد رجال می‌گوید:«تصور و برداشت اولی از این عنوان این است که باید از مشاهیر و معاریف سیاسی و مذهبی باشد؛ مذاکرات خبرگان قانون اساسی به روشنی نشان می‌دهد و من خودم از نزدیک در متن گفتگوها بودم که بحث اول مسئله رجولّیت بود یعنی رئیس جمهور باید مرد باشد اما برای اینکه این مطلب با تعبیری سنگین‌تر که سوژه‌ای برای دیگران نشود بیان شود،این تعبیر انتخاب شد که رئیس جمهور باید از میان رجال سیاسی و مذهبی که واجد شرایط زیر باشد انتخاب شود.»
در واقع دلیل استفاده نکردن قانونگذار از کلمه "مرد" در قانون اساسی مصالح نظام و وجهه بین المللی جمهوری اسلامی بوده و با توجه به سخنان شهید بهشتی تفسیر موسع این عبارت را به زمانی موکول کرده که زمینه ها و شرایط لازم فقهی به وجود آمده باشد.
البته درمشروح مذاکرات مجلس موسسان قانون اساسی هم می‌بینیم که نظریه عدم صلاحیت زنان برای ریاست جمهوری مورد قبول تمامی فقها واقع نشده و آن‌ها رای به آوردن کلمه مرد در متن قانون نداده‌اند اما آن چیزی که واضح است لزومِ نقش آفرینی موثر فقها و حوزه علمیه برای روشن کردن تکلیف رجل سیاس و مذهبی است تا بتوانند بعد از نزدیک به سه دهه انتخابات پیش رو را با مدلی جدید جلو ببرند.
رجل سیاسی در رفت و آمد بین شورای نگهبان و مجلس
ابوالفضل ابوترابی در رابطه با تعریف واژه رجل سیاسی در طرح اصلاح قانون انتخابات در مرداد ۹۹ در گفتگویی با برنا گفت:«در این اصلاحیه تعریف رجل سیاسی را مسکوت گذاشتیم و تعریف نکردیم ولی ان موضوع کما فی السابق در ید شورای نگهبان است؛ اینکه در تعریف رجل سیاسی بازنگری صورت بگیرد یا نه را مسکوت گذاشته‌ایم چون در خود شورای نگهبان هم به شدت در این باره اختلاف است؛ اگر بخواهیم در تعریف رجل سیاسی "زنان" را مطرح کنیم قطعا شورای نگهبان رد می کند، ولی ما اعتقاد داریم باید با کمک افکار عمومی از جمله خود خبرنگاران این کار صورت بگیرد.»طرح اصلاح قانون انتخابات تا به امروز به گفته نمایندگان مجلس واعضای کمیسون شوراها نقطه قوت خود را روی تعریف شرایط داوطلبان ریاست جمهوری و مخصوصا رجل سیاسی گذاشته اما به نظر می‌رسد که نمایندگان کمیسیون شوراها در این باره با هم اختلاف نظر دارند.
محمدصالح جوکار که ریاست این کمیسیون را بر عهده دارد در گفتگو با خبرگزاری دانشجو عنوان کرده که در طرح اصلاحی تکلیف رجل سیاسی مشخص شده و مشکلی برای حضور زنان در انتخابات ریاست جمهوری وجود ندارد اما با توجه به صحبت های ابوالفضل ابوترابی طرح اصلاحی مجددا نخواسته وارد بحث رجل سیاسی و تعیین تکلیف حضور زنان در انتخابات شود و عملا این مسئله هم چنان به نقطه مطلوبی نرسیده.
این تعلل در تفسیر در حالی اتفاق افتاده که در مهر ۹۵ رهبر انقلاب در راستای ماده ۱۱۰ قانون اساسی، سیاست‌های کلی انتخابات را ابلاغ کردند؛ طبق یکی از بند‌های این ابلاغیه قرار شد تا به بحث پر حاشیه و مبهم "رجل سیاسی" پایان داده شود؛ پس از چند ماه کدخدایی، سخنگوی شورای نگهبان، در شهریور ۹۶ اعلام کرد که بررسی‌های تفصیلی شورای نگهبان با فقها صورت گرفته و طی چند ماه آینده نظر نهایی شورا در مورد تفسیر عبارت رجل سیاسی از طریق پژوهشکده شورای نگهبان به اطلاع می‌رسد.
علی رغم ارائه‌ی نظر تفسیری شورای نگهبان، حدود این عبارت شفاف نشد و رجل سیاسی هم چنان زیر سایه تفسیر مردسالارانه اش باقی ماند.
خانم رئیس‌جمهور
تا به امروز که انتخابات ریاست جمهوری سیزدهم را پیش روی خود داریم زنانی بوده اند که در هر دوره کاندیدای ریاست جمهوری شده و البته رد صلاحیت شده اند.چهره شناخته شده و ثابتی هم که در وهله اول به ذهن مان می آید "اعظم طالقانی" است. زنی که می‌خواست رجل سیاسی باشد و کاندیداتوری در انتخابات ریاست جمهوری را حق مسلم زنان می‌دانست؛ در خرداد ۷۶ در انتخابات ریاست جمهوری اعلام کاندیداتوری کرد و نهایتا هم رد صلاحیت شد.
اعظم طالقانی پس از رد صلاحیتش در مجله پیام هاجر بیانیه‌ای منتشر کرد و نوشت:«رد صلاحیت خانم‌ها نه از باب جنسیت یا زن بودن بلکه از این باب بوده که خانم‌ها رجال به معنای شخصیت ها و نخبگان سیاسی و مذهبی نبودند.» او در همین بیانیه خواسته بود تا شورای نگهبان تفسیری روشن و واضح از رجل سیاسی را ارائه کند و البته تا زمان درگذشتش هم دست از تلاش برای رسیدن به این تفسیر برنداشت.
رفعت بیات هم دوبار نامزد انتخابات ریاست جمهوری نهم و دهم شد و هر دو بار را با رد صلاحیت به پایان رساند؛ او در گفتگویی با شرق در آبان ۹۵ عنوان کرد که «رجل سیاسی به لحاظ ماهوی دلالت بر مرد بودن رئیس جمهور نمی‌کند و بحث توانمندی مطرح است.»زنانی که تا به امروز برای نشان دادن اعتراض سیاسی و یا حضور جدی در انتخابات ریاست جمهوری به وزارت کشور رفته اند زیاد نیستند؛ در هر دوره از انتخابات ریاست جمهوری با رد صلاحیت این زنان بحث ها پیرامون رجل سیاسی بالا گرفته و با خوابیدن تب و تاب انتخابات هم فراموش شده، حالا باید ببینیم که عزم مجلس یازدهم برای شفافیت این عبارت پر حاشیه جدی است یا خیر.
منبع: خبرگزاری دانشجو
کلیدواژه: انتخابات انتخابات ریاست جمهوری کمیسیون شوراها رجل سیاسی شهید بهشتی انتخابات ریاست جمهوری قانون انتخابات سیاسی و مذهبی شورای نگهبان حضور زنان قانون اساسی شهید بهشتی رجل سیاسی رد صلاحیت ی زنان
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت snn.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری دانشجو» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۹۵۱۷۶۷۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
رابرت کندی به بایدن: کنار بکش تا ترامپ را شکست بدهم
نامزد مستقل انتخابات ریاست‌جمهوری ۲۰۲۴ آمریکا از بایدن خواست تا برای شکست دادن ترامپ در انتخابات از حضور در این رقابت انصراف دهد.
به گزارش فارس به نقل از پولتیکو، رابرت اف. کندی، نامزد مستقل انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا عنوان کرده که جو بایدن، رئیس‌جمهور فعلی آمریکا و نامزد حزب دموکرات باید از رقابت‌ها کناره‌گیری کند تا وی بتواند مانع از این شود که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور سابق آمریکا بار دیگر به کاخ سفید بازگردد.
کندی در جریان یک سخنرانی ۳۰ دقیقه‌ای در مرکز شهر بروکلین در ایالت نیویورک آمریکا عنوان کرد: ما فقط یک شانس برای شکست دادن دونالد ترامپ داریم. ما به نامزدی نیاز داریم که بتواند این کار را انجام دهد و آن نامزد من خواهم بود.
کندی سپس در ادامه سخنرانی‌اش از بایدن خواست تا از حضور در انتخابات کناره‌گیری کند و عنوان کرد بر خلاف بایدن که شانسی برای پیروزی ندارد، ترامپ می‌تواند پیروز انتخابات باشد مگر آنکه بایدن با کنار کشیدنش از رقابت‌ها راه را برای شکست دادن ترامپ فراهم کند.
اظهارات کندی در حالی مطرح می‌شود که وی در روزهای اخیر در شبکه‌های اجتماعی مورد انتقاد شدید ترامپ قرار گرفته است و ترامپ به صراحت اعلام کرده هر گونه حمایت رای‌دهندگان از وی مانند هدر دادن حق رای‌شان است.
دموکرات‌ها نیز در مقابل اظهارات کندی علیه بایدن، انتقادات زیادی علیه وی مطرح کرده‌اند.
در همین رابطه مت کوریدونی، سخنگوی کمیته ملی دموکرات آمریکا عنوان کرده است که پیشنهاد کندی برای کنار کشیدن بایدن از رقابت‌های ریاست‌جمهوری را به همان اندازه کمپین انتخاباتی‌اش نباید جدی گرفت.
با این حال کندی به همراه مدیر کارزار انتخاباتی‌اش، آماریلیس فاکس کندی، نظرسنجی را ارائه کردند تا بر مبنای آن استدلال کنند که چرا بایدن باید از رقابت‌های ریاست‌جمهوری کناره‌گیری کند.
وی با اشاره به نتایج این نظرسنجی تنها راه شکست ترامپ در انتخابات را، کناره‌گیری بایدن عنوان کرده است.
هنوز نه کمپین ترامپ و نه کمپین بایدن در باب اظهارات کندی اظهار نظر نکرده‌اند.
کندی پیش از این هم در اظهاراتی بایدن را خطری بزرگ برای دموکراسی آمریکا دانسته و عنوان کرده بود خطر وی برای دموکراسی بیشتر از خطر ترامپ است.
تصاویر پدر ساواکی مهران غفوریان