کمک علم ژنتیک به فرزندآوری/ رویای کودک طراحیشده به حقیقت میپیوندد؟
تاریخ انتشار: ۲۰ مهر ۱۳۹۹ | کد خبر: ۲۹۵۹۲۸۲۹
علم ژنتیک هر روز پربارتر از دیروز میشود، پیشرفتهای این شاخه نهتنها فرایند بچهدار شدن را آسانتر کرده بلکه میتواند به تشخیص بیماریها و اختلالات ژنتیکی در سطح جنینی نیز کمک کند.
گروه فناوری خبرگزاری آنا، انسانهای قرن بیست و یک در جامعهای همواره رو به پیشرفت زندگی میکنند و نهتنها عادت کردهاند هر آنچه میخواهند را انتخاب کنند بلکه به محض تقاضا آن را به دست آورند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
بنابراین جای تعجب نیست که بشر به دنبال روش شخصیسازی و سفارشسازی ویژگیهای فرزندان آینده است، انسان امروزی میخواهد ویژگیهای ظاهری و باطنی نسل آینده را نیز کنترل کند. البته هنوز انسان به فناوری مورد نیاز برای شخصیسازی ویژگیهای ظاهری جنین دست نیافته اما روشهای دیگری برای سفارشیسازی کودک وجود دارد.
تأثیر پیشرفت فناوری در فرزندآوری شدن
40 سال قبل تنها اطلاعاتی که والدین از فرزند متولدنشده خود در اختیار داشتند، تصاویر اولتراسوند بیکیفیتی بود که خواندشان بسیار دشوار به شمار میرفت. والدین امروزی نهتنها میتوانند در مورد آرایش ژنتیکی رویانها اطلاعات کسب کنند بلکه براساس همین اطلاعات و با استفاده از روشی به نام «تشخیص ژنتیکی قبل از لانهگزینی» امکان تصمیمگیری درباره بکارگیری رویانها را نیز دارند.
فرآیند تشخیص ژنتیکی قبل از لانهگزینی یکی از پیچیدهترین روشهای آزمایشگاهی موجود در دنیاست که از طریق آن میتوان قبل از شروع حاملگی سرنوشت جنین را تعیین کرد. معمولاً والدین از این روش استفاده میکنند تا اطمینان حاصل کنند فرزندشان دچار بیماریها یا اختلالات ژنتیکی خاصی نمیشود.
کودکان طراحی میشوند
بشر امروزی میتواند هر چیزی را مطابق میل و سلیقه خود درآورد، پس چرا قادر به انتخاب ویژگیهای ظاهری فرزند خود نیست؟ شاید این سوال دلیل اصلی یکی از جدیدترین ترندهای جهان یعنی «کودک طراحیشده» باشد. کودک طراحیشده اصطلاحی در علم ژنتیک است که در آن برای ایجاد ویژگیهای خاصی در کودک از دستکاری ژنتیکی استفاده میشود.
شاید این اصطلاح در ابتدا شبیه به موضوع یکی از فیلمهای علمی تخیلی به نظر برسد اما گروههای تحقیقاتی در جهان روی این موضوع کار میکنند. سوالات زیادی در این باره مطرح میشود اما شاید مهمترین آنها این است که تداخل در روند بیولوژیکی انسان در بلندمدت چه پیامدهایی برای ما خواهد داشت؟
لقاح آزمایشگاهی چیست؟
معانی مختلفی برای کودک طراحیشده تعریف شده است. در جوامع علمی یک کودک طراحیشده، نوزادی است که در مرحله رویانی و طی فرایند آیویاف به دلیل دارا بودن ویژگیهای خاصی انتخاب شده باشد. دو دلیل وجود دارد که از این روش برای بچهدار شدن استفاده میشود: والدین میخواهند جنسیت کودک را انتخاب کنند یا قصد دارند مانع از تولد کودکی با بیماری ژنتیکی خاص شوند.
آیویاف یا لقاح آزمایشگاهی فرایندی است که در آن روند تخمکگذاری تشدید شده تا چند تخمک بالغ از تخمدان برداشت شود. این تخمکها در محیط آزمایشگاهی با اسپرم ترکیب شده و در نتیجه رویان به وجود میآید. در مرحله بعدی رویانهای وارد رحم مادر میشوند و بدینترتیب احتمال بارداری افزایش مییابد.
دستکاری ژنتیکی جنین ممکن است؟
تشخیص ژنتیکی قبل از لانهگزینی نوعی فناوری مشتقشده از آیویاف است. تخمکها از رحم مادر برداشت شده، با اسپرم پدر بارور میشوند و سپس کیفیت کلی رویانهای به دستآمده آزمایش میشود. در حال حاضر بشر میتواند دو نوع آزمایش ژنتیکی روی رویان انجام دهد: تست کامل کروموزوم برای تشخیص ناهنجاریهای تریزومی (حضور یک کروموزوم اضافی در سلول) و سندورم داون و تست اختلال تک ژنی برای تشخیص بیماری سلول داسیشکل، دیستروفی عضلانی و فیبرویز سیستیک.
علم ژنتیک با سرعت زیادی در حال پیشرفت است و هر روز روشهای نوینتری در آن ابداع و کشف میشود، به زودی پزشکان میتوانند برای تشخیص شرایط ژنتیکی پیچیده از روشهای غربالگری بهره ببرند.
چرا آنالیز ژنتیکی جنین مهم است؟
بیماریهای قلبی نوعی بیماری پلیژنی است، بنابراین وقوع آنها را با یک ژن نمیتوان پیشبینی کرد. با این حال دانشمندان ترکیبات ژنتیکی خاصی را شناسایی کردهاند که حضور آنها احتمال ابتلا به بیماریهای قلبی را افزایش میدهد. حال پزشکان برای پیشبینی احتمال وقوع بیماریهای قلبی در یک جنین از این روش استفاده میکنند.
محققان ژنهای عامل بروز سرطان سینه را نیز شناسایی کردهاند. 70 درصد از افرادی که با ژن «BRCA1» و «BRCA2» متولد میشوند تا قبل از 70 سالگی مبتلا به سرطان سینه میشوند. یکی از دلایلی که بسیاری از والدین از روش تشخیص ژنتیکی قبل از لانهگزینی استفاده میکنند، پیشبینی احتمال ابتلای هر رویان به سرطانهای مختلف است.
ویرایش ژنتیکی برای ویژگیهای ظاهری امکانپذیر است؟
ناباروی بیماری شایع است که دلایل مختلفی از جمله سندروم تخمدان پلیکیستیک، ناهنجاری لوله رحمی، کیفیت پایین اسپرم و آندومتریوز(نابهجایی آستر رحم) باعث آن میشوند. حدود یک سوم از ناباروریها به دلیل ناباروری زن، یک سوم به دلیل ناباروری مرد و یک سوم دیگر به دلیل ناباروری هر دو والد یا دلایل ناشناخته است. نرخ ناباروری با افزایش سن والدین افزایش مییابد. بارداری در زنان بالای 35 سال دشوارتر است و احتمال سقط جنین به دلیل کاهش کیفیت تخمک نیز افزایش مییابد.
در حال حاضر هیچ تکنولوژی برای شناسایی ویژگیهای ظاهری مانند قد، وزن، مو یا رنگ چشم جنین وجود ندارد و بیشتر افراد از روش تشخیص ژنتیکی قبل از لانهگزینی برای غربالگری بیماریهای ژنتیکی استفاده میکنند. در این روش رویان برای بیش از 100 نوع بیماری و اختلال غربالگری میشود.
انتهای پیام/4021/
منبع: آنا
کلیدواژه: ژنتیک ناباروری بارداری اسپرم تخمک لقاح مصنوعی رحم تخمدان دستکاری ژنتیکی ویرایش ژنتیکی آی وی اف کودک طراحی شده تشخیص ژنتیکی قبل از لانه گزینی ویژگی های ظاهری استفاده می کنند کودک طراحی شده علم ژنتیک بیماری ها رویان ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت ana.press دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «آنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۹۵۹۲۸۲۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
کشف شگفت انگیز سرنخهای ژنتیکی افسردگی
فرارو- از توصیف تجربیات اصلی افسردگی تغییرات در انرژی، فعالیت، تفکر و خلق و خو بیش از ده هزار سال میگذرد. واژه افسردگی حدود ۳۵۰ سال است که مورد استفاده قرار میگیرد. با توجه به چنین پیشینه طولانیای ممکن است شگفت زده شوید اگر بدانید که متخصصان در مورد چیستی افسردگی و هم چنین درباره نحوه تعریف یا علت بروز آن با یکدیگر اجماع نظر ندارند. با این وجود، بسیاری از کارشناسان با این موضوع موافق هستند که افسردگی خانواده بزرگی از بیماریها به علل و سازوکارهای مختلف است. این امر باعث میشود تا انتخاب بهترین درمان برای هر فرد چالش برانگیز باشد.
افسردگی واکنشی در برابر افسردگی درون زادبه گزارش فرارو به نقل از کانورسیشن، یک استراتژی آن است که انواع فرعی افسردگی را جستجو کرده و ببینید که آیا ممکن است با انواع مختلف درمان بهتر عمل کنند یا خیر. یک مثال در این باره مقایسه افسردگی واکنشی با افسردگی درون زاد است. افسردگی واکنشی (هم چنین به عنوان افسردگی اجتماعی یا روانی نیز شناخته میشود) ناشی از قرار گرفتن در معرض رویدادهای استرس زای زندگی است. این موارد ممکن است مورد تعرض واقع شدن یا مواجهه با از دست دادن یک عزیز باشد و یک واکنش قابل درک به یک محرک خارجی قلمداد میشوند.
در مقابل، افسردگی درون زاد (که به عنوان افسردگی بیولوژیکی یا ژنتیکی نیز قلمداد میشود) توسط چیزی در درون ایجاد میشود مانند ژنها یا شیمی مغز. بسیاری از افرادی که به صورت بالینی در زمینه سلامت روان کار میکنند این نوع از تقسیم بندی را میپذیرند. با این وجود، پژوهشگرانی از دانشگاه سیدنی این تقسیم بندی را بیش از اندازه ساده قلمداد کردند. آنان به این موضوع پرداختند که ژنها و رویدادهای استرس زای زندگی ممکن است به صورت جداگانه در ایجاد افسردگی نقش داشته باشند، اما همزمان با افزایش خطر ابتلا به افسردگی یک فرد با یکدیگر در تعامل هستند. شواهد نشان میدهند که در قرار گرفتن در معرض عوامل استرس زا یک جزء ژنتیکی وجود دارد. برخی از ژنها روی مواردی مانند شخصیت یا کاراکتر تاثیر میگذارند. برخی از ژنها بر نحوه تعامل ما با محیط تاثیر میگذارند.
در نتیجه، آن تیم تحقیقاتی در دانشگاهی سیدنی تصمیم گرفتند نقش ژنها و عوامل استرس زا را بررسی کنند تا متوجه شوند آیا طبقه بندی افسردگی به عنوان واکنشی یا درون زاد معتبر است یا خیر. افراد مبتلا به افسردگی به پرسشهایی درباره قرار گرفتن در معرض رویدادهای استرس زای زندگی پاسخ دادند. محققان دانشگاه سیدنی DNA نمونههای بزاق آن افراد را برای محاسبه مخاطرات ژنتیکی آنان برای اختلالات روانی مورد تجزیه و تحلیل قرار دادند. سوال آنان ساده بود این که آیا خطر ژنتیکی برای افسردگی، اختلال دو قطبی، اسکیزوفرنی، اختلال کم توجهی – بیش فعالی* (ADHD)، اضطراب و روان رنجوری* (Neuroticism) بر قرار گرفتن گزارش شده افراد در معرض رویدادهای استرس زای زندگی تاثیر میگذارد یا خیر.
شاید بپرسید آن محققان چرا برای محاسبه خطر ژنتیکی اختلالات روانی در افرادی که پیشتر دچار افسردگی بودند به پژوهش پرداختند و کم و بیش بودن این واریانت در افراد مختلف متفاوت است. حتی افرادی که پیشتر به افسردگی دچار بوده اند نیز ممکن است خطر ژنتیکی کمی برای آن داشته باشند. این افراد ممکن است به دلیل برخی علل دیگر دچار افسردگی شده باشند.
محققان دانشگاه سیدنی خطر ژنتیکی شرایطی به جز افسردگی را به چند دلیل بررسی کردند. نخست آن که واریانتهای ژنتیکی مرتبط با افسردگی با افسردگی مرتبط با سایر اختلالات روانی همپوشانی دارند. نکته دوم آن که دو فرد مبتلا به افسردگی ممکن است واریانت ژنتیکی کاملا متفاوتی داشته باشند. بنابراین، محققان قصد داشتند شبکه گستردهای برای بررسی طیف وسیع تری از واریانتهای ژؤنتیکی مرتبط با اختلالات روانی ایجاد کنند.
اگر تقسیم بندی افسردگی به دو دسته واکنشی و درون زاد معتبر باشد انتظار میرود افرادی که مولفه ژنتیکی کم تری در افسردگی خود دارند (گروه واکنشی) رویدادهای استرس زای زندگی را گزارش کنند. هم چنین انتظار میرود افرادی که دارای مولفه ژنتیکی بالاتری هستند (گروه درون زاد) رویدادهای استرس زای کم تری را گزارش کنند.
با این وجود، پس از مطالعه بیش از ۱۴ هزار فرد مبتلا به افسردگی نتیجه کاملا برعکس آن چه انتظار میرفت حاصل شد. محققان دریافتند افرادی که در معرض خطر ژنتیکی بالاتری برای افسردگی، اضطراب، اختلال کم توجهی – بیش فعالی یا اسکیزوفرنی قرار دارند میگویند که در معرض استرسهای بیش تری قرار گرفته اند. مواجهه با حمله از طریق سلاح، تجاوز جنسی، سانح رانندگی مشکلات حقوقی و مالی و سوء استفاده و مورد بی توجهی قرار گرفتن در دوران کودکی در افرادی که خطر ژنتیکی بالاتری برای افسردگی، اضطراب، اختلال کم توجهی – بیش فعالی یا اسکیزوفرنی داشتند شایعتر بود.
ژنها چگونه نقش ایفا میکنند؟خطر ژنتیکی اختلالات روانی حساسیت افراد را نسبت به محیط تغییر میدهد. دو نفر را تصور کنید یکی با خطر ژنتیکی بالا برای افسردگی و دیگری با خطر ژنتیکی پایین برای افسردگی. آن دو نفر شغل شان را از دست میدهند. فرد آسیب پذیر از نظر ژنتیکی از دست دادن شغل را به عنوان تهدیدی برای ارزش خود و موقعیت اجتماعی اش تجربه میکند. احساس شرم و ناامیدی در او وجود دارد. او از ترس از دست دادن شغل دیگر نمیتوانند خود را مجبور کنند به دنبال شغل دیگری باشد. برای فرد دیگر از دست دادن شغل کمتر با چنین احساسی همراه است. آن دو نفر یک رخداد را به گونهای متفاوت درونی میکنند و آن را به شکلی متفاوت به یاد میآورند.
خطر ژنتیکی برای اختلالات روانی همچنین ممکن است باعث شود افراد در محیطهایی قرار بگیرند که اتفاقات بدی در آن رخ میدهد. برای مثال، خطر ژنتیکی بالاتر برای افسردگی ممکن است بر عزت نقس تاثیر بگذارد و فرد را بیشتر در معرض روابط ناکارآمد قرار دهد که سپس تبدیل به روابطی بد خواهند شد.
مطالعه محققان برای افسردگی چه معنایی دارد؟نخست آن که نتیجه مطالعه تایید میکند که ژنها و محیط مستقل نیستند. ژنها بر محیطهایی که در نهایت در آن زندگی میکنیم و بر رخدادهای پس از آن تاثیر میگذارند. ژنها هم چنین بر نحوه واکنش ما به آن رویدادها تاثیر میگذارند.
دوم آن که نتیجه مطالعه محققان استرالیایی از تمایز بین افسردگی واکنشی و درون زاد پشتیبانی نمیکند. ژنها و محیطها تعامل پیچیدهای دارند. در اکثر موارد افسردگی ترکیبی از ژنتیک، بیولوژی و عوامل استرس زا است.
سوم آن که افراد مبتلا به افسردگی که مولفه ژنتیکی قوی تری در افسردگی خود دارند گزارش میدهند که زندگی شان با عوامل استرس زای جدی تری نشانه گذاری شده است. بنابراین، از نظر بالینی افرادی که آسیب پذیری ژنتیکی بالاتری دارند ممکن است از یادگیری تکنیکهای خاص برای مدیریت استرس خود بهرهمند شوند. این ممکن است به برخی از افراد کمک کند تا در وهله نخست احتمال ابتلا به افسردگی را کاهش دهند. هم چنین، ممکن است به برخی از افراد مبتلا به افسردگی کمک کند تا مواجهه مداوم خود را با عوامل استرس زا را کاهش دهند.
اختلال کم توجهی – بیش فعالی یک اختلال عصبی رشدی است که با اختلال عملکرد اجرایی و علائمی همچون نقص در توجه و تمرکز، بی احتیاطی، بیش فعالی و تکانشگری که فراگیر، مخرب و در عین حال برای سن فرد غیرطبیعی هستند مشخص میشود.
*روان رنجوری یا روان آزرده گرایی یک تمایل طولانی مدت به یک حالت عاطفی منفی یا اضطراب است. روان رنجوری یک بیماری نیست بلکه یک ویژگی شخصیتی است. افراد مبتلا به روان رنجوری تمایل بیشتری به افسردگی دارند و بیشتر از دیگران احساس گناه، حسادت، عصبانیت و اضطراب میکنند.