به نقل از «فارس»

وقتی قاری مصری با دعوت استاد ایرانی، شیعه شد

تاریخ انتشار: ۲۲ مهر ۱۳۹۹ | کد خبر: ۲۹۶۲۴۹۶۳

به گزارش خبرنگار قرآن و فعالیت‌های دینی خبرگزاری فارس ۲۲ مهرماه برابر است با سالروز درگذشت یکی از اساتید و پیشکسوتان قرآن کریم یعنی مرحوم محمدتقی مروت.

استاد قرآنی که بیش از ۵۰ سال قبل موضوع تلاوت قرآن را به صورت حرفه‌ای پیگیری کرد و شاید بتوان از او به عنوان پدر تلاوت نوین قرآن کریم در کشور یاد کرد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

مرحوم مروت برای این امر به مصر سفر کرد و با سال‌ها زندگی در کنار اساتید بزرگ تلاوت جهان اسلام علوم و فنون تلاوت را به کشور آورد و تا امروز هم ثمرات این اقدامش مشاهده می‌شود.

مرحوم مروت در محضر شیخ مصطفی اسماعیل

محمدتقی مروت سال ۱۳۲۳ در تهران متولد شد. وی از همان کودکی به قرآن کریم روی آورد و بخشی از علوم قرآنی را زیر نظر استادش مرحوم ملا محمدباقر فانی فرا گرفت.

علاقه‌اش به تلاوت قرآن سبب شد به مطالعه گسترده در این زمینه بپردازد اما از آنجایی که آن زمان اطلاعات و منابع علمی چندانی در زمینه تلاوت قرآن کریم وجود نداشت خودش تصمیم به تولید محتوا گرفت و با مطالعه تحقیق و پژوهش در این زمینه راه‌های نویی در زمینه تلاوت قرآن باز کرد.

برگزاری جلسات قرآن کریم آموزش به جوانان از دیگر فعالیت‌های این استاد قرآن بود که همزمان با فراگیری علوم و فنون تلاوت آن را به دیگران خصوصاً جوانان می‌آموخت و امروز شاگردان وی از برترین اساتید قرآنی کشور و حتی جهان اسلام به شمار می‌روند.

 

فرازی زیبا از تلاوت مرحوم مروت در دوران جوانی

 

مرحوم مروت در محضر عبدالباسط

تلاش او در زمینه تلاوت سبب شد که به یکی از قاریان تراز اول کشور و حتی جهان اسلام تبدیل شود تا جایی که سال ۱۳۵۳ برای شرکت در مسابقات بین‌المللی قرآن مالزی انتخاب و راهی این کشور شد.

تا آن سال ۱۵ دوره مسابقات بین‌المللی قرآن در مالزی برگزار شده بود که در همه ادوار نمایندگان کشور میزبان به مقام نخست دست پیدا کرده بودند و هیچ شرکت‌کننده خارجی مقام اول این رقابت‌ها را به دست نیاورده بود اما حضور محمدتقی مروت در این رقابت‌ها پایانی بود بر یکه‌تازی مالایی‌ها در این رقابت‌ها و وی با ارائه تلاوتی شورانگیز نظر هیئت داوران را به گونه‌ای جلب کرد که دیگر بهانه‌ای برای اعطای مقام نخست به یک شرکت‌کننده غیر مالایی نداشتند و برای نخستین‌بار در جهان توانست مقام اول این رقابت‌ها را به دست بیاورد.

مرحوم مروت و مرحوم مولایی

شاید بسیاری از قاریان قرآن امروز با کسب چنین مقامی دیگر خود را استاد تراز اول قرآن کریم بدانند اما این موضوع درباره مرحوم مروت صدق نکرد و حتی سبب تلاش بیشتر وی برای یادگیری فنون تلاوت شد تا جایی که پس از کسب مقام اول مسابقات بین‌المللی قرآن مالزی به کشور مصر سفر کرد و با زندگی در کنار اساتید بزرگ تلاوت از جمله مصطفی اسماعیل، عبدالباسط، محمود علی‌البناء، ‌خلیل‌الحصری، عبدالعزیز علی الفرج، عامر السید عثمان، احمد الرزیقی صفحه‌ای جدید در زندگی حرفه ای‌اش در حوزه تلاوت قرآن رقم زد.

سیدمحسن موسوی بلده از اساتید قرآن کشورمان درباره مرحوم مروت می‌گوید: مرحوم مروت از نقطه‌ای شروع کرد که استادی نداشت اما به لطف خدا به یکی از برترین اساتید قرآن تبدیل شد و در مسابقات قرآن مالزی به مقام اول رسید همه ما شاگردان کوچک وی هستیم و نسل امروز باواسطه و بی‌واسطه شاگردان مرحوم مروت هستند.

مرحوم مروت ارادت خاصی به اهل بیت (ع) داشت و تلاش‌های زیادی برای ترویج تشیع می‌کرد. او عامل اصلی گرایش شیخ‌ احمد الرزیقی به تشیع بود. خود استاد می‌گفت: با صحبت‌هایی که با شیخ کردیم اشتیاق پیدا کرد و شیعه شد.

استاد مروت با اطمینان می‌گفت: عبدالباسط هم شیعه است خود من نهج‌البلاغه را به وی معرفی کردم و استاد عبدالباسط فرازهایی از نهج‌البلاغه را حفظ کرده بود و در جاهای مختلف به کار می‌برد. حتی یک بار استاد مروت به منزل عبدالباسط رفته بود و آنجا شیخ الازهر میهمان عبدالباسط بود و به گواهی مرحوم مروت عبدالباسط با شیخ الازهر در حقانیت علی بن ابیطالب (ع) صحبت می‌کرد و فرازهایی از نهج‌البلاغه را به عنوان شاهد بیان می‌کرد.

 

مرحوم مروت در محضر عبدالباسط، مصطفی اسماعیل و ابوالعینین شعیشع

سال‌ها تلاش مرحوم مروت در جهت اعتلای هنر تلاوت قرآن کریم سبب شد تا از وی به عنوان استادالاساتید یاد کنند و تقریباً همه اساتید قرآن امروز خود را مدیون محوم مروت می‌دانند. تا جایی که برخی عقیده دارند اگر شیخ محمد رفعت نهضتی در تلاوت قرآن در مصر ایجاد کرد به وجود آورنده این نهضت در ایران مرحوم مروت است.

علی‌اکبر حنیفی از اساتید پیشکسوت درباره مرحوم مروت می‌گوید: در زمانی که فعالیت‌های قرآنی کمتر مورد توجه قرار داشت و رژیم شاهنشاهی مانع توسعه امور قرآنی بود، استاد «مروّت» جلسه قرآن برگزار می‌کرد و سعی در پرورش قرآن‌آموزان داشت. جلسات استاد مروّت با شور خاصی برپا می‌شد به طوری که بیشتر اوقات محل برگزاری جلسه قرآن استاد مملو از جمعیت بود و هر کدام از قرآن‌آموزان از راه‌های دور و نزدیک در این جلسه حضور می‌یافتند.

 

تلاوت مرحوم مروت در آخرین سفر به ایران در سال 1388

 

در گذشته نحوه تلاوت قاریان با تلاوت‌های اساتید مصری اختلاف بسیاری داشت به همین دلیل استاد مروت با مطالعه و شنیدن تلاوت‌های اساتید مصری که به راحتی نیز به دست نمی‌آمد متوجه این اختلافات شد و سعی کرد که تلاوت‌های ایرانیان را به تلاوت‌های اصیل مصری نزدیک کند.

استاد مروت مدتی پس از کسب رتبه نخست مسابقات بین‌المللی قرآن مالزی به مصر رفت و در مصر از اساتید دوران طلایی مصر بهره برد و پس از آن به کانادا رفت. البته قرار بود پس از بازنشستگی به ایران بازگردد که این امر محقق نشد.

حضور مرحوم مروت در نمایشگاه قرآن کریم

استاد مروت همواره به شاگردان خود توصیه می‌کرد که برای یادگیری تجوید به تلاوت‏ های شیخ محمود خلیل‏ الحصری گوش دهند. اما در مقام القای معانیِ آیات قرآن به شیخ مصطفی اسماعیل رجوع کنند. چرا که از نظر ایشان، مصطفی اسماعیل، معانی، تفسیر و شان نزول آیات قرآن را به خوبی می‌دانست و به همین دلیل می‌توانست این معانی را در تلاوت به مستمع بفهماند. و در آخر نیز اضافه می‌کرد که باید قبول کرد که هیچ ‏یک از قاریان معروف، کمال مطلق در تلاوت نیستند، مگر تلاوت پیغمبر (ص) یا اهل بیت (ع).

این استاد قرآن کریم سال ۱۹۸۰ به منظور تبلیغ آیات الهی و با توصیه و حمایت مرحوم عبدالباسط از مصر به کشور کانادا رفت و آنجا با آموختن زبان انگلیسی به ترویج قرآن کریم پرداخت.

مرحوم مروت و مرحوم مولایی در محضر شیخ الرزیقی

او سال ۱۳۸۸ به کشور بازگشت و در مدت حضورش در ایران ضمن دیدار با دوستان و شاگردان به برگزاری کارگاه‌های آموزشی خصوصاً در نمایشگاه قرآن کریم پرداخت. او در این سفر از آرزویش برای زندگی در ایران خبر داد و گفت: پس از بازنشستگی به ایران برمی‌گردم اما اجل مهلتش نداد و نهایتاً ۲۱ مهرماه ۱۳۹۵ در سن ۷۲ سالگی پس از گذراندن یک دوره بیماری در کانادا دعوت حق را لبیک گفت. البته در آخرین روز‌های عمرش خواسته بود تا در ایران دفن شود و با پیگیری فعالان و نهاد‌های قرآنی پیکر استاد به تهران منتقل و در بهشت زهرا به خاک سپرده شد.

انتهای پیام/

منبع: فارس

کلیدواژه: قرآن مصر اسلام علوم قرآنی محمدتقی مروت تلاوت عبدالباسط مصطفی اسماعیل الرزیقی مرحوم مولایی مسابقات بین المللی قرآن مصطفی اسماعیل مرحوم مروت رقابت ها اساتید قرآن قرآن مالزی استاد مروت تلاوت قرآن قرآن کریم مقام اول

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.farsnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فارس» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۹۶۲۴۹۶۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

هر صبح و شام در آستانه مقدسه رضوی قرآن تلاوت نمایند / نگاهی به شواهد تاریخی درباره پیشینه قرائت قرآن در حرم مطهر امام رضا(ع)

پنجشنبه گذشته به رسم دیرینه، جلسات سنتی قرآن کریم در یکی از شبستان‌های مسجد گوهرشاد در قالب برنامه دارالحفاظ آغاز شد. در این جلسه که ساعت 4 صبح پنجشنبه 6اردیبهشت در مسجد گوهرشاد برگزار شد استاد سیدمرتضی سادات فاطمی به عنوان پیشکسوت و صدرالحفاظ آستان قدس رضوی دعوت شد تا استاد این جلسه سنتی قرآنی در حرم مطهر رضوی باشد. قرار زیبایی که بناست با حضور سایر اساتید پیشکسوت تکرار شود. به این بهانه مروری بر پیشینه برنامه‌های قرآنی حرم مطهر رضوی داریم.

قرائت قرآن در جوار بارگاه علی بن موسی‌الرضا(ع) سنتی به قدمت این صحن و سراست. نشان آن، قدیمی‌ترین قرآن وقفی این آستان است. سنتی که طی قرن‌ها به مرور شکل گرفت و به شکل مراسمی آیینی قد کشید. نشان به این نشان که در دوره صفوی حفاظ حرم مطهر دارای جایگاه ویژه‌ای بودند و واقفان برای پایداری سنت تلاوت در حرم علی بن موسی الرضا(ع) وقف‌های متعدد داشتند. یکی از این وقف‌ها مربوط به خواجه علاءالدین حاجی در عهد شاه طهماسب اول صفوی است که به تاریخ 993 قمری وقف  و بخشی از درآمد آن صرف تأمین هزینه تلاوت قرآن در حرم مطهر شده تا حفاظ هر صبح و شام در روضه متبرکه، قرآن تلاوت کنند. سنتی دیرین که تا امروز ادامه دارد. کافی است سحرگاه به نیت زیارت به حرم مطهر رفته و پس از عرض ارادت، سری به مسجد گوهرشاد بزنید تا قاریان را نشسته به احترام ببینید و نوای ملکوتی قرآن را بشنوید که بر بال‌های ملائک تا آسمان می‌رود.

سنتی که از آغاز بود

قرائت قرآن در اماکن مقدس توصیه پسندیده‌ای است که در مزارات سرزمین‌های اسلامی از آغاز اسلام برقرار بوده است. با شکل‌گیری مشهدالرضا(ع) در قرن سوم هجری و حضور زائران بر گرد مرقد مطهر علی بن موسی‌الرضا(ع) قرائت قرآن نیز رایج بوده است. به نوشته مؤلف عیون اخبارالرضا(ع)، در قرن چهارم هجری زائران در کنار مرقد امام رضا(ع) قرآن تلاوت می‌کردند. ابن‌بابویه با واسطه از ابوعلی محمد بن معاذ و به نقل از ابوعمر و محمد بن عبدالله حاکم نوغان می‌نویسد: «مسافری از ری که نامه‌ای از بعضی سلاطین حمیر برای نصربن احمد امیر بخارا داشت، به زیارت حرم آمده، شب را در حرم به سر برد و بعد از نماز شروع به خواندن قرآن کرد».

قرآن‌های موجود در موزه آستان قدس رضوی با قدمت هزارساله خود شاهدی دیگر بر این ماجرا هستند. قدیمی‌ترین قرآن وقفی به شماره 3004 که به خط کوفی بر پوست آهو نوشته شده، متعلق به ابوالقاسم علی بن ناصرالدوله ابی‌الحسن محمد بن ابراهیم سیمجور است که به سال 363 وقف شده است. به جز این، دو قرآن دیگر نیز یکی وقف سلطان محمود غزنوی به تاریخ 393 قمری و دیگری مربوط به ابوالبرکات که در رمضان 421 قمری وقف شده است. غیر از تاریخ، نکته دیگری که در وقف‌نامه این قرآن آمده و از نظر اثبات تلاوت قرآن در این آستان دارای اهمیت است، تصریح به عدم خروج قرآن از حرم است. گفته می‌شود  با گسترش این صحن و سرا و رونق مشهدالرضا(ع) به موازات توجه به خدمات رفاهی برای زائران، در خصوص نیازهای عبادی و زیارتی آن‌ها نیز اندیشه می‌شده است. اما در این مورد تا قرن نهم هجری سندی در دست نیست و نخستین و قدیمی‌ترین خبر در این خصوص متعلق به برگزاری آیین قرائت قرآن در حرم  مطهر به گزارش فضل‌االله روزبهان خنجی است که در شرح سفر زیارتی محمد خان شیبانی به مشهد، در وصف مراسم قرائت قرآن حفاظ نوشته است: «...و اشارت علیه سانح شد که حفاظ در بیرون قبه قرائت قرآن نمایند و فرمودند مکروه است در پایین قبر قرآن خوانند و تأکید نمودند که «... باید بعد از این، حفاظ مرقد مقدس رضوی در بیرون قبه تلاوت نمایند؛ به رعایت ادب اقرب است». سپس مولانا حافظ جامی، غزلی ترکی در هشت بیت در منقبت امام رضا(ع) با رخصت همایونی قرائت کرد و آن گاه حدیثی قدسی به اسناد مسلسل، به روایت حضرت رضا(ع) قرائت و ترجمه شد و همگان فیض بردند».

با مرور این شرح به جزئیات مهمی در خصوص مراسم قرائت در حرم مطهر رضوی می‌رسیم. نخست اینکه مراسمی اینچنین دارای سابقه بوده‌ و در پایین پای حضرت اجرا می‌شده‌ و پس از این زمان به مکانی دیگری منتقل شده‌است. جز این می‌توان درباره تشریفات مراسم نتایجی گرفت، مانند اینکه در پایان تلاوت قرآن، برنامه‌های دیگری مانند سخنرانی و شعرسرایی برقرار بوده و همچنین شرح احادیث انجام می‌شده است. اشعار و احادیثی که بعدها منشآت خواجه نصیر طوسی و مدایح دوازده امام جای آن را گرفت.

دارالحفاظ، رواقی برای حفاظ حرم مطهر

دیگر خبری که از قرن نهم می‌تواند در خصوص سنت تلاوت قرآن در حرم مطهر رضوی ذکر کرد، وجود رواق دارالحفاظ در حرم مطهر است. رواقی که گفته می‌شود به دست گوهرشاد بیگم در اوایل قرن نهم هجری ساخته شده و نامش را از حفاظ قرآن کریم حرم مطهر دارد. گفته می‌شود وجود این رواق و نامش نشان‌دهنده این است که مراسمی اینچنینی در عهد تیموریان و حتی در قرن هشتم نیز مرسوم بوده و به همین دلیل مکانی ویژه برای آن ساخته و تدارک دیده‌اند. دیگر شاهد و سند ماجرا نشان مصدری حافظ مسجد جامع گوهرشاد است که سلطان حسین میرزای بایقرا به نام خواجه حافظ حسینعلی (که از حافظان و قاریان بزرگ آن دوره خوراسان بوده) صادر کرده است و به موجب این حکم، او ریاست حفاظ بیت‌المغفره و مسجد جامع گوهرشاد را عهده‌دار شده است. برای فهم بیشتر از این سنت باید در تاریخ جلوتر بیاییم تا به عهد صفوی برسیم. در این دوره به خاطر وقف‌نامه‌هایی که عواید آن به این مراسم اختصاص یافته و همچنین اسنادی که درزمینه مواجب حفاظ و شرح هزینه برگزاری مراسم وجود دارد می‌توان به اصطلاحات مربوط به این مراسم رسید. اصطلاحاتی مانند صدرالحفاظ، حافظ، سلطان القراء و صدر القراء که به جایگاه و اهمیت حافظان قرآن و این مراسم در عهد صفوی اشاره دارد. گفته می‌شود حفاظ در عهد صفوی زیر نظر خادم‌باشی و همچنین سرکشیک که متولی این مراسم بود، خدمت می‌کردند. براساس این وقف‌نامه‌ها حفاظ در دو دسته «حفاظ بالاسرمبارک» و «حفاظ حرم مطهر» زیر نظر مسئولان به تلاوت قرآن و ادعیه می‌پرداختند. شرح این وقف‌نامه‌ها مفصل است و در مجالی دیگر به آن خواهیم پرداخت.

آزاده خلیلی