حمایت ترکیه از جمهوری آذربایجان در بحران قره‌باغ و تبعات مثبت و منفی آن
تاریخ انتشار: ۲۳ مهر ۱۳۹۹ | کد خبر: ۲۹۶۳۵۸۰۴
به گزارش باشگاه خبرنگاران دانشجویی(ایسکانیوز)، مهتاب رضایی در یادداشتی با عنوان "حمایت ترکیه از جمهوری آذربایجان در بحران قره باغ و تبعات مثبت و منفی آن" نوشت: در روزهای اخیر بحران قره باغ با تحولات جدیدی روبروست. این بحران قبل از فروپاشی شوروی آغاز و پس از اضمحلال این امپراتوری، تشدید گردید. با میانجی‌گری گروه مینسک از سال ۱۹۹۴، آتش بس برقرار شده و بحران موجود به صورت نه جنگ، نه صلح ادامه یافته است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
در سال ۲۰۲۰ نیز دوبار بین طرفین درگیری رخ داد که آخرین آن، خارج از حوزه مناقشه بود و هدف آن خطوط انتقال انرژی بود که نفت و گاز جمهوری آذربایجان را به ترکیه منتقل می کند. در آن موقع این درگیری به رقابت روسیه و ترکیه در منطقه نسبت داده شد.
دور جدید درگیری بین جمهوری آذربایجان و ارمنستان در ۲۷ سپتامبر ۲۰۲۰ آغاز شد و هر یک از طرفین، طرف مقابل را به آغاز درگیری متهم کردند.
در هر حال با آغاز این درگیریها، جمهوری آذربایجان حملات گسترده ای را به مناطق اشغالی تدارک دید و برخلاف درگیری های قبلی مدت آن کوتاه نبوده و همچنان ادامه دارد. درگیری اخیر بین دو کشور از ویژگی های خاصی برخوردار است که در این نوشته صرفا نقش ترکیه در این درگیری مورد اشاره قرار خواهد گرفت. ترکیه از آغاز این مناقشه تا کنون همواره از مواضع جمهوری آذربایجان دفاع کرده و لزوم تخلیه مناطق اشغالی را مورد تاکید قرار داده است، ولی تا قبل از درگیری اخیر، ترکیه هیچ اقدام عملی خاصی انجام نداده و تنها به صدور بیانیه در حمایت از جمهوری آذربایجان اکتفا می کرد.
این کشور اولین بار در درگیری های (چهار روزه) ژوئیه ۲۰۲۰ دست به اقدام عملی زد. این درگیریها ۳۰۰ کیلومتر دورتر از مناطق مورد مناقشه و در منطقه تاووش ارمنستان و تووز آذربایجان، در مجاورت مرزهای دو کشور با گرجستان رخ داد. پس از آن است که ترکیه در دور جدید درگیری ها بین دو کشور متخاصم در قفقاز، نقش فعالی ایفا کرده و می توان مدعی شد که مستقیما وارد مقابله با نیروهای ارمنی شده است.
پیش از این، اردوغان رئیس جمهوری ترکیه برای نزدیکی هر چه بیشتر به جمهوری آذربایجان، اقداماتی را انجام داده است. برای مثال؛ در سال ۲۰۱۸ در صدمین سالگرد استقلال آذربایجان، اردوغان با سفر به باکو و قرائت شعری با مضمون برادری و اتحاد این دو کشور، محبوبیت خود را در اذعان عمومی آذربایجان افزایش داد. در نشست اخیر سازمان ملل، اردوغان از جمهوری آذربایجان در بحران قره‌باغ حمایت کرده و با متهم کردن ارمنستان به شروع جنگ، اعلام کرد ارمنستان بزرگترین مانع برقراری صلح در منطقه قفقاز جنوبی است. اردوغان در نشست سال گذشته سازمان ملل نیز در سخنرانی خود به این مسئله اشاره کرده و حمایت خود را از آذربایجان اعلام کرده بود. ترکیه، برای حمایت از جمهوری آذربایجان به این موارد بسنده نکرد و دست به اقدام ضد امنیت منطقه زده و گروهی از مخالفین سوری را از ادلب و مناطق دیگر سوریه جمع آوری و آنان را برای جنگ با ارامنه به باکو فرستاد.
خروج جمهوری آذربایجان از پیمان امنیت دسته جمعی در سال ۱۹۹۹ و نزدیکی بیشتر نظامی باکو به آنکارا به عنوان عضوی از پیمان ناتو، احداث خطوط متعدد نفت و گاز از جمله باکو- تفلیس- جیهان، خط لوله باکو- تفلیس – ارزروم، مشارکت آذربایجان در شورای کشورهای ترک زبان به محوریت ترکیه و در نهایت تشکیل شورای مشترک همکاریهای استراتژیک دو کشور، تنها بخشی از پیوندهای گسترده بین باکو و آنکارا در سه دهه گذشته به شمار می رود.
حمایت ترکیه از جمهوری آذربایجان علاوه بر اشتراکات فرهنگی، زبانی و دینی، دلایل دیگری هم دارد:
۱- تلاش ترکیه برای نفوذ در منطقه آسیای مرکزی و قفقاز: جمهوری آذربایجان تنها کشور تا حدودی هم زبان با این کشور در منطقه است،
۲- تلاش ترکیه برای تضعیف هرچه بیشتر ارمنستان: ترکیه در مقابل ارمنستان با دو چالش عمده روبروست: نسل کشی ارمنی ها توسط ترک ها در سال ۱۹۱۵ و ادعای ارضی ارمنی ها بر حدود یک سوم از خاک کشور ترکیه،
۳- دسترسی به منابع عظیم انرژی آذربایجان اعم از نفت و گاز: ترکیه برای تامین انرژی مورد نیاز خود تحقق رویای دیرینه اش یعنی تبدیل شدن به یک هاب انرژی منطقه ای به این انرژی نیاز دارد. منطقه تووز جمهوری آذربایجان محل عبور خطوط لوله نفت و گاز باکو- تفلیس- جیهان، خط لوله باکو- تفلیس – ارزروم و نیز راه آهن باکو- تفلیس- قارص است. خط لوله جنوبی قفقاز جنوبی که با اتصال به دو خط لوله تاپ و تاناپ، جمهوری آذربایجان، گرجستان و ترکیه را به مسیر اصلی کریدور جنوبی انتقال انرژی جمهوری آذربایجان به ترکیه و اروپا تبدیل کرده است، از اهمیت بسیار بالایی برای ترکیه برخوردار است.
۴- رقابت با روسیه: در سال های اخیر ترکیه با دخالت در جنگهای سوریه و لیبی بواسطه ی حمایت از گروههای تروریستی و تجاوز مستقیم به خاک سوریه، بطور نسبی در مقابل روسیه، قرار گرفته و موضوع رقابت این دو کشور در قفقاز هم مطرح است.
۵- تلاش برای ارتقاء جایگاه خود در منطقه قفقاز: ترکیه به دنبال ارتقاء جایگاه خود در منطقه قفقاز است. ترکیه تلاش می کند خود را در قد و قامت کشوری نشان دهد که نه تنها در عراق، سوریه، شرق مدیترانه و بخشی از آفریقا، بلکه در آسیای میانه و قفقاز نیز، حرف هایی برای گفتن دارد.
۶- ایجاد اتحاد بین نیروهای ملی گرا (احزاب لائیک) و دینی (احزاب اسلام گرا) در ترکیه؛ حمایت از جمهوری آذربایجان در رویارویی نظامی با ارمنستان، می تواند: الف) بخش مهمی از شکاف بین دولت اسلام گرای اردوغان با جریان های ملی گرا و لائیک ترکیه را برطرف نماید، ب) سابقه قبلی رهبران حزب عدالت و توسعه در عادی سازی مناسبات با ارمنستان را به فراموشی بسپارد و ج) دولت ترکیه را همچنان متعهد و وفادار به آرمان های ملی گرایانه آتاتورک نشان دهد. اگر یک نگاه کلی به دوران قدرت حزب عدالت و توسعه در ترکیه بیاندازیم این موضوع تقریبا تنها موضع در سیاست خارجی این کشور است که تمامی طیف ها در آن اتفاق نظر دارند و از آن حمایت می کنند. با یک جستجوی ساده در سایت‌های ترک، آذری و انگلیسی زبان می توان دید که تعداد موضع گیری‌ها، سخنرانی ها، توییت ها و خبرهای مربوط به بیان دیدگاه مقامات و سیاست مداران ترکیه در مورد ارمنستان و قره باغ، به مراتب بیشتر از تعداد مواضع مسئولین خود جمهوری آذربایجان است.
با توجه به اینکه بسیاری از کشورهای جهان، مسیر نظامی را راه حل مناقشه قره باغ نمی دانند، به تشویق جنگ از جانب ترکیه واکنشهای منفی نشان داده اند. پس از گذشت دو هفته از درگیری نظامی در منطقه قره باغ، روسیه ابتکار عمل دیپلماتیک را بدست گرفت و پوتین، رئیس جمهور این کشور در بیانیه ای خواستار توقف جنگ شده و کشورهای آذربایجان و ارمنستان را برای رایزنی و بررسی راه های پایان جنگ در قره باغ به مسکو فراخواند.
در تاریخ ۹ اکتبر ۲۰۲۰ نشستی با حضور وزرای امور خارجه سه کشور در مسکو برگزار شد. سه طرف بعد از ۱۰ ساعت مذاکره در مورد یک سند مشترک و برقراری آتش بس در منطقه قره باغ به توافق رسیدند. هرچند طرفین درگیر پایبندی چندانی به آتش بس از خود نشان نداده و درگیری های نظامی هنوز ادامه دارد.
نکته قابل توجه در توافق صورت گرفته بین طرفین، متعهد ماندن به مذاکرات در چارچوب گروه مینسک است. این بدان معناست که ترکیه حق مداخله و شرکت در این مذاکرات را نخواهد داشت. شاید ترکیه با پیش بینی چنین وضعیتی گروههای تروریستی را وارد منطقه ساخت تا ضمن ایجاد خطرات امنیتی علیه کشورهای منطقه، اهرم فشاری برای تحت فشار قرار دادن جمهوری آذربایجان داشته باشد، تا دولت این جمهوری مطابق با خواست ترکیه حرکت کند. گروههای تروریستی به هیچ اصولی پایبند نیستند و به نظر نمی رسد که وادار سازی آنها به رعایت آتش بس کار ساده و آسانی باشد.
منبع: ایسنا
انتهای پیام/
منبع: ایسکانیوز
کلیدواژه: بحران قره باغ اختلاف ارمنستان و آذربایجان ترکیه جمهوری آذربایجان بحران قره باغ درگیری ها نفت و گاز خط لوله دو کشور آتش بس
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.iscanews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسکانیوز» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۹۶۳۵۸۰۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
ظریف: یکی از دلایل موافقت آمریکا با برجام، کاستن از حضور خود در منطقه بود / اعراب منطقه و اسرائیل به همین دلیل با برجام مخالف بودند؛ نمی‌خواستند شاهد کاهش حضور آمریکا در منطقه باشند / خیال می‌کنیم اگر در روندی شرکت نکنیم شکل نمی‌گیرد / در کاسپین این اشتبا
به گزارش صدای ایران از انتخاب،محمدجواد ظریف می‌گوید در جهان امروز دیگر قطب نخواهیم داشت، اما یکی از دلایل موافقت آمریکا با برجام، کاستن از حضور خود در منطقه بود. اعراب منطقه و اسراییل به همین دلیل با برجام مخالف بودند که نمی‌خواستند شاهد کاهش حضور آمریکا در منطقه باشند.
محمدجواد ظریف، وزیر خارجه پیشین ایران در سلسله نشست‌های چهلمین سال تاسیس انتشارات اطلاعات و در نشست اول آن با عنوان «ژئوپلیتیک خلیج‌فارس» به سخنرانی پرداخت که مهمترین اظهارات او به نقل از جماران به شرح زیر است:
دنیا گرفتار چالش شناختی است.
خطا‌هایی که بعضا صورت می‌گیرد به دلیل شناخت و ادراک نادرست است.
دوستان ما در جنوب خلیج فارس ادراک خود را اصلاح می‌کنند و ما در اصلاح این ادراک تا حدودی عقب هستیم.
هنوز این تفکر غلط خرید امنیت در این کشورهای عربی وجود دارد البته ان‌ها به این نتیجه رسیده‌اند که نمی‌توانند با وابستگی به یک قطب برای خود امنیت تامین کنند.
کویت قبل از اینکه به کشتی‌های خود پرچم امریکا بزنند پرچم شوروی را نصب کرده بودند
این کشور‌ها این مشکل ادراکی را کماکان دارند که باید امنیت را خرید و نخستین آنها صدام بود. آنها تلاش کردند امنیت را با کمک صدام بخرند.
یکی از رهبران کشورهای حاشیه خلیج فارس شخصا به آقای روحانی گفتند که ما ۷۵ میلیارد دلار به صدام پرداخت کردیم.
زمانی که ایران قطعنامه ۵۹۸ را پذیرفت و طارق عزیز گفت تا مذاکره صورت نگیرد، آتش بس صورت نمی‌گیرد، دبیرکل وقت سازمان ملل به وزیرخارجه وقت دولت ریگان زنگ زد و او به دبیرکل جواب داد که ما در مهرماه که به نیویورک بیاییم با شما در این باره گفتگو خواهیم کرد. می‌دانید که تاریخ را نمی‌توان فراموش کرد.
وقتی این شرایط پیش امد دبیرکل به پادشاه وقت سعودی زنگ زد و ملک فهد در تماس با صدام، او را به پذیرش آتش بس متقاعد کرد. پادشاه وقت به صدام می‌گوید: «غرور ایرانی را زیر پا نگذار.» عربستان در ان زمان این فهم را داشت که نمی‌تواند کاملا به صدام اعتماد و تکیه کند، اما در عمل متفاوت هم عمل می‌کرد.
وقتی سیاست خرید امنیت از عراق شکست خورد، این کشورهای عربی حوزه خلیج فارس برای خرید امنیت به سراغ شوروی و امریکا رفتند.
همین کشور‌ها امروز برای خرید امنیت به سراغ اسراییل رفتند و متوجه نیستند که اسراییل در تاریخ خود از هیچکس حمایت نکرده و حتی به امریکایی‌ها در مذاکرات آزادی گروگان‌ها لگد زده اند. اسراییل در تاریخ تقلبی خود به هیچکس رحم نکرد. این اشتباه شناختی کنار نرفته است.
زمانی که آرامکو را تیر غیب زد، سعودی‌ها انتظار حمایت از آمریکا داشتند و حالا هم به دنبال خرید امنیت از اسراییل هستند
اشتباه ادراکی دوم ما و اعراب این است که فکر می‌کنیم امریکا به دنبال گسترش حضور خود در منطقه است، اما امریکا به انتقال حضور و نفوذ به خارج از این منطقه است.
امریکا دیگر قدر قدرت نیست. ما قدرت بزرگ داریم، اما هژمون نداریم. در جهان امروز دیگر قطب نخواهیم داشت، اما یکی از دلایل موافقت آمریکا با برجام، کاستن از حضور خود در منطقه بود. اعراب منطقه و اسراییل به همین دلیل با برجام مخالف بودند که نمی‌خواستند شاهد کاهش حضور آمریکا در منطقه باشند.
امریکا در حال برون سپاری تامین امنیت به اسراییل است و کشورهای عربی منطقه که به دنبال عادی سازی رابطه با اسراییل هستند باید بدانند که دیر یا زود قربانی تامین منافع اسراییل خواهند شد
اشتباه ادراکی سوم که به ما هم بازمی گردد این است که اگر با چیزی مخالفت کردیم و، چون خود را مرکز مشروعیت عالم می‌دانیم اگر به چیزی مشروعیت ندهیم جنبه اجرایی و عملیاتی پیدا نمی‌کند. در کاسپین این اشتباه را مرتکب شدیم و در مذاکرات شرکت نکردیم و بستر دریا را در غیاب ما تقسیم کردند.
عدم حضور به معنای عدم شکل گیری از ترتیبات امنیتی خلیج فارس نیست بلکه به معنای عدم تامین منافع شما است. مگر جلوی طالبان را توانستیم بگیریم؟ خیر؛ از روند مذاکره حذف شدیم. همین قاعده درباره مسیر‌های مواصلاتی هم هست که از این مسیر‌ها دور ماندیم و بعضا حذف هم شدیم.
در دنیای کنونی هم امریکا نمی‌تواند با وتو در شورای امنیت، مانع از قدرت مقاومت مردم غزه شود. جنگ اسراییل با مردم غزه هفت ماه است که ادامه پیدا کرده، اما جنگ اسراییل با کشورهای عربی شش روزه تغییر کرده است. آمریکا نمی‌تواند تصمیم گیری‌ها را وتو کند و این را دنیا و مردم و افکار عمومی این را ثابت کرده اند.
دو مبنای بازدارندگی، نصر خدا و قدرت مردم هستند.
مهمترین کاری که می‌توانستیم پس از جنگ غزه بکنیم این بود که پیشنهاد توافق منع تجاوز به کشورهای منطقه داده و کنش ایران هراسی را نابود کنیم
تصویر ترسناک ساختن از ایران، هدف اسراییل است و ما هم نباید در این تله بیفتیم.
این اشتباه ادراکی ما که خیال می‌کنیم اگر در روندی شرکت نکنیم شکل نمی‌گیرد اشتباه است. تصور نکنیم اگر fatf را نپذیرفتیم تنبیه نمی‌شویم و با تبعات ان روبه رو نمی‌شویم
دنیای امروز هرروز در حال تغییر است و ما هم هرروز باید فکر خود را نو کرده و تفکر جهان دو قطبی را کنار بگذاریم و واقعیت‌ها را ببینیم
بسیاری از انگاره‌های ما درباره نظم جهانی و حتی مردم خودمان غلط است
همسایه‌ها برای ما فرصت هستند.
مردم برای ما فرصت هستند نه تهدید. به فرصت، امکان بالندگی بدهیم
جاده کندوان یک طرفه شد