Web Analytics Made Easy - Statcounter

درسال‌های اخیر در خصوص اقتصاد مقاومتی ولزوم اجرای آن در صنایع ایران بسیار گفته شد اما آنچه که مغفول واقع شده است، تدوین شاخصهایی جهت سنجش کمی آنچه که حرکت درراستای اقتصاد مقاومتی میخوانیم، است دراین نوشتار تلاش می‌شود تا به تشریح اقتصاد مقاومتی با رویکرد زنجیره ارزش بپردازیم.

پول نیوز -  زنجیره ارزش مجموعه‌ای از عملیاتی است که در یک صنعت به‌صورت زنجیرگون، انجام می‌پذیرد تا به خلق ارزش منجر شود.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
  محصولات از حلقه‌های این زنجیر عبور می‌کنند و در هر حلقه، ارزشی به محصول نهایی افزوده می‌گردد به زعم نگارنده، مفهوم اقتصاد مقاومتی می­تواند به عنوان مالکیت پایدار، تاب آور و نه شکننده بر حلقه­ های شکل­ دهنده ارزش در یک صنعت تلقی گردد.   از طرف دیگر سهم هزینه‌ای عملیات مختلف در قیمت یک محصول معمولاً می­ تواند نمادی از اهمیت هرکدام از زنجیره­ های زنجیره ­ارزش در یک صنعت قلمداد شود، به عنوان مثال درصنعت خودرو قریب به شصت درصد از ارزش خودرو در تامین­ کنندگان قطعات و مجموعه ­ها شکل می­ گیرد و تنها حدوداً ده درصد از ارزش یک خودرو در سایت تولید خودروساز خلق می‌گردد.   از این رو مدیریت زنجیره تامین­کنندگان سیستم ها و قطعات خودرو برای خودروسازان جایگاهی پراهمیت تلقی می‌گردد و اینگونه­ است که صرفاً مونتاژ یک خودرو، در بهترین حالت می ­تواند تنها حدود ده درصد از عواید نهفته در کل زنجیره ارزش یک خودرو را برایمان ایجاد نماید (آنهم تنها در زمانیکه مبلغی تحت عنوان حق مالکیت یا royalty به صاحب برند پرداخت نگردد! )   با توجه به سهم کم ارزش تولید شده درسایت خودروساز در مقابل سایر حلقه­ های زنجیره ارزش گاهاً مونتاژ خودرو در سایت تولیدی به دور از محل تمرکز سایر حلقه­ های ایجاد­کننده ارزش آن صنعت سبب می‌گردد تا با بالارفتن هزینه­ های لجستیک، دیگر اقتصادی بودن برآیند فعالیت های آن حوزه زیرسوال رود و یا محصول صنعتی در آن حوزه قابلیت رقابت قیمتی در مقیاس جهانی را ازدست دهد.   با این نگاه شاید بتوان راحت­ تر درک نمود که چگونه است که بسیاری از محصولات مونتاژ شده در داخل کشور نمی ­توانند براساس قیمت جهانی خود عرضه شوند و گاهاً اگر کاهش تعرفه ناشی از مونتاژ در داخل کشور را درنظر نگیریم، کل فعالیت ناشی از مونتاژ محصول در کشورمان غیراقتصادی خواهد بود، از این رو می­توان درک کرد که چرا شرکت رنو در عرضه ارزانترین محصول خود یعنی رنو کویید به ­جای استفاده از زنجیره تامین قدر قدرت جهانی خود، از تامین­ کنندگان محلی هندی متمرکز در شهر چنای هند(که بسیاری آن را از منظر تمرکز صنایع مرتبط با خودرو، دیترویت آسیا می­نامند) استفاده نمود و طبیعی است که تولید این خودرو در کشوری چون ایران نمی­تواند خروجی ارزانی را به ­همراه داشته باشد.   اما سوال اینجاست که برای مالکیت به منظور دستیابی به کلیه عواید نهفته درتک تک حلقه ­های زنجیره ارزش در صنعت خودرو چه ملزوماتی لازم است به بیان دیگر مثلا چگونه می­توان به تمام سهم ارزشی نهفته در یکی از حلقه ­های پر وزن صنعت خودرو یعنی مدیریت زنجیره تامین، دست یابیم، تجربه سال‌های نه چندان دور در صنعت خودروی ایران نشان داده است که با نگاه داخلی­ سازی به قطعه متناظر خارجی در طی سالیان متوالی و با شرط اقتصادی ماندن فعالیت داخلی­ سازی تنها شاید بتوان به بیست درصد از کل این زنجیره ارزش دست یافت و سهم اعظم ارزش شکل گرفته در حوزه قطعات و سیستم های خودرویی به صاحب برند و یا مالک طرح اصلی باز می­گردد.   از اینرو با تفسیر معنای اقتصاد مقاومتی از طریق رویکرد مبتنی بر زنجیره ارزش در صنعت خودرو با نکته‌ای کلیدی در تحقق آرمان های ترسیم ­شده در اقتصاد مقاومتی، مواجه خواهیم شد و آن نکته این است که تحقق اقتصاد مقاومتی در صنعت خودرو بدون تمرکز بر طراحی و توسعه خودرو، زیرسیتمها و قطعات آن میسر نخواهد شد و این معنا بیش از آنکه مبتنی بر آرمانی شعارگونه باشد از طریق سنجه ­های کمی مادی قابل درک است.   تحقق ۹۸ درصد از داخلی‌سازی قطعات رنو کویید در چنای هند، تنها با انجام فرآیند طراحی و توسعه محصول توسط سازندگان محلی هند میسر شده است و جز این راه اقتصادی دیگری برای دستیابی به تمام ارزش نهفته در صنعت خودرو وجود ندارد به عبارت دیگر اگرچه که سهم هزینه­ های طراحی و توسعه محصول در ارزش محصول نهایی نهایتاً کمتر از ده درصد قیمت محصول است اما بدون تصاحب این زنجیره امکان دستیابی به ارزش نهفته در زنجیره­ های عمده خالق ارزش در صنعت خودرو میسر نمی­ گردد.   یعنی اگر تامین­ کننده محلی، در فرآیند طراحی و توسعه سیستم به­ کار رفته در خودرو سهیم نباشد، این اجازه و البته توان را پیدا نخواهد کرد که بتواند به تمام ارزش بالقوه و ممکن دست یابد از این رو لازم است کمی با تردید و البته تامل بیشتر به وعده­ های خوشبینانه مطرح در فضای ژورنالیستی قراردادهای خودرویی پس از برجام نگریست و به دور از سیاست­زدگی با رویکردی علمی، سنجه ­هایی را برای ارزیابی همسویی برنامه ­های عملیاتی جاری با آرمان های اقتصاد مقاومتی تدوین نمود و به­ کار بست.

نویسنده: عبدالله توکلی لاهیجانی – کارشناس صنعت

منبع: پول نیوز

کلیدواژه: صنعت اقتصاد مقاومتی قطعات داخلی سازی طراحی اقتصاد مقاومتی صنعت خودرو طراحی و توسعه زنجیره ارزش

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.poolnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «پول نیوز» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۹۶۹۳۷۳۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

تن ماهی و رب گوجه چند درصد گران می‌شود؟

زهرا اکرمی، دبیر سندیکای صنایع کنسرو ایران با بیان اینکه قیمت‌گذاری دستوری برای تن ماهی و رب گوجه حذف شده، گفت: در سال جاری کنسروها، از جمله تن ماهی هنوز گران نشدند، اما بر اساس اطلاعاتی که از واحد‌ها به دست انجمن رسیده، واحد‌های تولیدی بین ۲۰ تا ۲۵ درخواست افزایش قیمت دارند که هنوز کاملاً تایید شده نیست و برای تعیین قیمت‌ها باید منتظر رفع شدن برخی ابهامات از جمله تثبیت دستمزد‌ها ماند.

به گزارش اکونگار، جدیدترین آمار منتشر شده از سوی مرکز آمار در رابطه با متوسط قیمت کالا‌های خوراکی در مناطق شهری در اسفندماه سال قبل، نشان می‌دهد که کنسرو تن ماهی با افزایش ۱۱۱.۶ درصدی قیمت نسبت به اسفند سال ۱۴۰۱، صدرنشین افزایش قیمت بوده است.

افت شدید تولید تن ماهی

به طور کلی صنایع کنسرو از سال ۱۴۰۰ به بعد که تن ماهی و رب گوجه فرنگی مشمول قیمت‌گذاری دستوری شدند، با مشکلات متعدد مواجه بودند؛ چراکه با وجود افزایش قیمت ماهی تن و در مواردی سایر هزینه‌های تولید، دولت به آن‌ها مجوز افزایش قیمت نمی‌داد. این مشکل تاجایی پیش رفت که منجر به کاهش تولید تن ماهی شد. در مجموع در سال ۱۴۰۱ حدود ۲۵۰ میلیون تا ۳۰۰ میلیون قوطی کنسرو ماهی تولید شد، اما انجمن سال گذشته پیش‌بینی کرده بود که این رقم در سال ۱۴۰۲ به کمتر از ٢٠٠ میلیون قوطی کاهش یابد. این در حالی است که تولید این محصول در سال ۱۳۹۷ حدود۶۵۰ میلیون عدد در سال بود.

در نهایت سال قبل تولیدکنندگان خواستار این شدند که به جای قیمت‌گذاری پیشینی، یعنی لزوم دریافت مجوز برای تغییر قیمت محصولات، مشمول قیمت‌گذاری پسینی باشند. یعنی دستگاه‌های ناظر بر قیمت محصولات جدید آن‌ها نظارت کنند و در صورت تخلف و گران‌فروشی با آن‌ها برخورد کنند، اما مجبور به اخذ مجوز افزایش قیمت نباشند.

از طرف دیگر در سال‌های اخیر با توجه به مشکلات تامین مواد اولیه و همچنین مشکلات معیشتی، تولیدکنندگان صنعت کنسرو با افت تقاضا هم در بازار‌های صادراتی و هم در بازار‌های داخلی نیز مواجه شدند.

کاهش ۵۹ درصدی صادرات

برای مثال از سال ۱۴۰۱ قیمت ماهی تن صید داخل در کشور افزایش پیدا کرد، تا جایی که قیمت هر کیلوگرم ماهی تن صید داخل از قیمت انواع وارداتی این کالا بیشتر شد و این امر قیمت تمام‌شده محصول را به قدری بالا برده که امکان صادرات این کالا را از صادرکنندگان ایرانی گرفته است. صادرات تن ماهی در سال ۱۴۰۱ به حدود ۱.۶ میلیون دلار رسیده بود، اما در زمستان سال قبل گزارش‌هایی از کاهش ۵۹ درصدی صادرات این محصول منتشر شد.

در بازار داخلی هم با کاهش قدرت خرید مردم، تقاضا برای کنسرو ماهی تن کاهش یافته و در نتیجه این شرایط در سال گذشته شاهد رکود بازار و تولید با حداقل ظرفیت این محصول بودیم. در سال‌های اخیر هم فعالان این صنعت بار‌ها تاکید کرده‌اند که در پی حذف ارز دولتی تن ماهی، این محصول از سفره اقشار متوسط و ضعیف حذف شده است.

هنوز قیمت جدید مشخص نیست

سید محمد میررضوی، دبیر سندیکای صنایع کنسرو ایران، در گفتگو با اکونگار، در رابطه با وضعیت تولید و قیمت تن ماهی در سال جاری، اظهار کرد: هنوزسازمان حمایت و سازمان‌های مرتبط دیگر قیمت جدیدی تعیین نکرده‌اند. در سال جاری هنوز دستمزد‌های جدید تثبیت نشده است. دستمزد هم بر قیمت تمام شده بیشتر کالا‌های ساخته شده مثل بسته‌بندی، کارتون، چاپ و ... اثرگذار خواهد بود؛ بنابراین با توجه به اینکه دستمزد دقیق مشخص نیست، قیمت جدید محصولات هم مشخص نشده است.

وی با اشاره به تنوع محصولات صنایع کنسرو، تصریح کرد: واحد‌های تولیدی مسئولیت دارند قیمت‌ها را بر اساس آخرین آنالیز قیمت تعیین کنند. بر اساس اطلاعاتی که از واحد‌ها به دست انجمن رسیده، واحد‌های تولیدی بین ۲۰ تا ۲۵ درخواست افزایش قیمت دارند، اما هنوز کاملاً تایید شده نیست و کماکان قیمت‌های قبلی را بر محصولات خود درج می‌کنند.

برای افزایش قیمت نیازی به تایید سازمان حمایت نداریم

میررضوی درباره قیمت تن ماهی نیز گفت: تا سال گذشته دو محصول رب گوجه و تن ماهی مشمول قیمت گذاری تعزیراتی بود، اما بعد از برگزاری جلسات متعدد با ستاد تنظیم بازار در نهایت این دو کالا از قیمت گذاری دستوری خارج شد. از طرف دیگر با توجه به اینکه این دو کالا شاه‌بیت محصولات کنسرو هستند، تاکنون قیمت آن‌ها تغییر نکرده و همچنان با قیمت سال گذشته به فروش می‌رسند و این فرآیند تا تصمیم گیری نهایی در رابطه با قیمت‌ها ادامه دارد.

بر این اساس به گفته وی با توجه به تصمیمات سال گذشته، در حال حاضر افزایش قیمت تن ماهی و رب گوجه نیازی به مجوز سازمان حمایت ندارد، اما به هر حال نظارت بر قیمت‌ها در بازار ادامه دارد. همچنین تولید کنندگان بر اساس آنالیزی که ارائه می‌کنند می‌توانند قیمت جدید بر کالا‌های خود درج کنند. البته تاکنون افزایش قیمتی صورت نگرفته است.

میررضوی در ادامه با اشاره به افزایش نرخ ارز در بازار آزاد، تصریح کرد: البته هنوز دولت تصمیم نهایی در رابطه با نرخ واردات کالا‌های اساسی نگرفته و این موضوع هم بر قیمت‌ها اثر خواهد داشت. البته فعلا همان قیمت‌های سال گذشته مدنظر دولت است.

به طور کلی به گفته دبیر سندیکای صنایع کنسرو ایران با توجه به افزایش نرخ ارز در ابتدای سال، در ادامه شاهد افزایش قیمت در حوزه‌های مختلف خواهیم بود. اما باید دید تصمیم ستاد تنظیم بازار چه خواهد بود. معمولاً بخشنامه‌ها این است که قیمت‌ها نباید افزایش پیدا کند، اما همانطور که مشاهدات میدانی نشان می‌دهد همه چیز متاثر از افزایش نرخ ارز است.

وی افزود:، اما اگر دولت به اندازه نیاز صنعت، ارز در اختیار آن‌ها بگذارد تا حدودی وضعیت کنترل خواهد شد. در مجموع به نظر می‌رسد همه ابهامات تا پایان اردیبهشت رفع خواهد شد.

دیگر خبرها

  • تن ماهی و رب گوجه چند درصد گران می‌شود؟
  • اقتصاد مقاومتی با اتکا به تولید داخل محقق می‌شود
  • رفع موانع در مسیر تحقق شعار سال در دستور کار دادگستری اصفهان
  • نمایش توانمندی‌های استان کرمان در ایران اکسپو ۲۰۲۴
  • ارائه ۵ محصول زنجیره ارزش راهبردی استان کرمان در نمایشگاه اکسپو ۲۰۲۴
  • (عکس) بازار چشم انتظار یک شاسی بلند جدید / قیمت باورنکردنی محصول جدید کیا در ایران
  • وزیر کار: برای تحقق شعار امسال، باید در مسیر جهش تولید قدم برداریم
  • برنامه امسال وزارت صمت برای جهش بزرگ تولید خودرو/ تیراژ تولید روزانه ۵۰۰۰ دستگاه خودرو رسید
  • اعطای نشان اقتصاد مقاومتی به ۱۲ واحد تولیدی برتر
  • زنجیره ارزش پسته باید با کمک تولیدکنندگان و صادرکنندگان تکمیل شود