کتابی که ویروس «ووهان ۴۰۰» را ۴۰ سال پیش تصویر کرد
تاریخ انتشار: ۳ آبان ۱۳۹۹ | کد خبر: ۲۹۷۳۸۸۴۲
ژول گابریل وِرن (نویسنده فرانسوی قرن نوزدهم) که اغلب مردم جهان و به‌ویژه علاقمندان به جهان ادبیات او را با نام ژول ورن می‌شناسند؛ نویسنده، شاعر و نمایشنامه‌نویس شهیر فرانسوی است که بخش عمده‌ای از شهرتش را مدیون نگارش کتاب‌های داستانی با حال‌وهوای ماجراجویی‌هایی است که فضای گونه ادبیات علمی‌تخیلی را قهرمان‌هایش زندگی می‌کنند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
۲۰ هزار فرسنگ زیر دریا، بهانه ساخت نخستین زیردریایی
سایمِن لِیک، سال ۱۸۶۹ میلادی نوجوان ۱۲ ساله بعد از خواندن داستان ۲۰ هزار فرسنگ زیر دریا به قلم ژول ورن مسیر زندگی‌اش دستخوش تغییر عظیمی می‌شود. او تصمیم می‌گیرد به مهندس شناورهای دریایی تبدیل شود و این هدفش را تنها با خواندن رمانی که تا آن زمان سفر انسان‌ها به زیر دریا را ممکن ساخته بود، انتخاب کرد.
سرانجام در سال ۱۸۹۵ میلادی یعنی ۲۶ سال بعد از خواندن رمان ژول ورن، آرگونات نخستین زیردریایی عملیاتی و اجرایی جهان بود که به دستان سایمِن لِیک طراحی شده بود با موفقیت در آب‌های آزاد رها و بهره‌برداری شد. ژول ورن با شنیدن این خبر تلگراف تبریکی با این مضمون برای سایمِن لِیک می‌فرستد که در آن گفته بود: «بخشی از تخیل مرا به واقعیت تبدیل کردی...» به فاصله کمتر از یک سال از این اتفاق یعنی در ۱۸۹۶ میلادی، ژول ورن در گفت‌وگو با روزنامه فیگارو این جمله را بر زبان می‌آورد که داستان‌های علمی‌تخیلی، ادبیات تغییر اند.
نویسنده‌ای که جهان داستان‌های علمی تخیلی را دگرگون کرد
کمتر کسی در جهان را می‌توان پیدا کرد که نام ژول ورن را نشنیده باشد. به عبارت دیگر نمی‌توان اهل کتاب و ادبیاتی در جهان یافت که حداقل یکی از آثار داستانی ژول ورن را نخوانده باشد. نویسنده‌ای که بیشتر شهرتش را مدیون نگارش کتاب‌های ماجراجویانه‌ای است که جهان داستان‌های علمی‌تخیلی را دگرگون کرد.
به همین سبب ژول ورن را پدر داستان‌های علمی تخیلی نیز می‌دانند. نویسنده‌ای که سالهای سال، الهام‌بخش رؤیاها و ماجراجویی‌های مردم سراسر جهان بوده است. هنگامی که از سفر به هوا و فضا و زیر دریا در داستان‌های خود سخن می‌گفت، زمانی بود که هنوز بشر نتوانسته بود وسایل و امکانات چنین سفرهایی را فراهم کند.
همچنین بسیاری پیشرفت‌های فناوری را قبل از اختراع آنها پیش‌بینی کرده بود؛ ازجمله زیردریایی در کتاب ۲۰ هزار فرسنگ زیر دریا؛ هلی‌کوپتر یا بالگرد در کتاب فاتح آسمان‌ها؛ اتومبیل یا خودرو در کتاب خانه متحرک؛ موشک در ۲ کتاب از زمین به کره ماه و در مدار ماه؛ تلفن در کتاب قلعه مرموز و موارد متعدد دیگری که می‌توان با خواندن کتاب‌های ژول ورن به آنها اشاره کرد.
اما نکته جالب ماجرا آن‌جاست که ژول ورن در همان گفت‌وگو با روزنامه فیگارو (۱۸۹۶ میلادی) در پاسخ به پرسش مصاحبه‌کننده که از او درباره پیش‌گویی‌های که در آثار داستانی‌اش انجام داده پرسیده بود گفته بود: من هیچ‌گاه اهل پیشگویی نبودم. تنها تلاش کرده‌ام با استناد به علومی مانند جغرافیا، ستاره‌شناسی، فیزیک و شیمی که به آنها علاقه فراوانی دارم، تخیل خود را با خلق داستان‌ها و قرار دادن قهرمان‌ها در موقعیت‌های مختلف و تجربه‌های گوناگون با خوانندگان به اشتراک بگذارم.
چشمان تاریکی و پیش بینی ویروس ووهان ۴۰۰
ذکر این مقدمه برای تاکید بر این جمله ژول ورن که «داستان‌های علمی‌تخیلی ادبیات تغییرند» واجب بود تا بتوانیم نگاه خود را در این نوشتار بر کتاب چشمان تاریکی به قلم دین کونتز (Dean Koontz) متمرکز کنیم که طی چند ماه اخیر با اشتراک گذاری موضوع و محتوای آن در فضای مجازی با وجود چاپ شدن این اثر حدود ۴۰ سال پیش، این روزها به یکی از پرخواننده‌ترین کتاب‌های عرصه ادبیات علمی‌تخیلی جهان تبدیل شده است.
ارتباطی که میان محتوای این اثر یعنی پیش‌بینی وجود ویروسی کُشنده به قلم کونتز در کتاب چشمان تاریکی، با وضعیت فعلی جهان وجود دارد خوانندگان این روزهای ادبیات جهان را که در همراهی با ویروس کرونا شرایطی متفاوت‌تر از هر زمانی را پشت سر می‌گذارند بیش از پیش به خود جذب کرده است. نکته مهم دیگر آنکه، کونتز در کتاب چشمان تاریکی، منشا ویروس مرگبار مورد اشاره‌اش در آن اثر را شهر ووهان چین دانسته، جایی که اواخر سال ۲۰۱۹ میلادی برای نخستین بار رخ عیان کرد.
چشمان تاریکی از چه می‌گوید
قهرمان کتاب چشمان تاریکی زنی به نام کریستینا ایوانز است که همسر خود را طی حادثه‌ای تلخ از دست داده و به فاصله کوتاهی باخبر از دست دادن پسرش مواجه می‌شود. او که شرایط هضم کردن این دو اتفاق ناگوار را نمی‌تواند برای خود ایجاد کند، در جهان واقعی نیز نشانه‌ها، روایت‌ها، اتفاقات و رؤیاهایی را مدام تجربه می‌کند که در آنها بر این مسئله تاکید شده که فرزند او زنده است.
همین حس، کریستینا را برمی‌انگیزاند تا به جستجوی فرزندش - دَنی - بپردازد و بعد از مشقت‌های فراوانی که می‌کشد، درمی‌یابد فرزندش در آزمایشگاهی تحقیقاتی در شهر ووهان چین مشغول کار است که کارکنان آن مشغول پژوهش و تحقیق بر روی ویروسی ناشناخته به نام «ووهان ۴۰۰»، هستند. نکته جالب اینکه عملکرد این ویروس که توسط چینی‌ها ساخته شده بی‌شباهت به ویروس حقیقی این روزهای جهان یعنی «کووید ۱۹» نیست!
«ووهان ۴۰۰» ویروسی است که توسط دانشمندان زیست‌شناس چینی برای فتح شهر یا کشوری بدون استفاده از آلاینده‌های گران‌قیمت و قبل از ورود و لشکرکشی به آن کشورها طراحی شده است. مزایای دیگر ویروس آن است که تنها به فاصله ۴ ساعت پس از آلودگی هر فرد به این ویروس، او می تواند ناقلی پویا و فعال برای گسترش و انتقال این ویروس به شمار رود. نکته بعدی آنکه درصد مرگ به واسطه مبتلا شدن افراد به این ویروس ۱۰۰درصد است و هیچ‌کسی بیشتر از ۲۴ ساعت نمی‌تواند به این ویروس آلوده شده باشد و جان سالم به در ببرد.
باید به ۲۰ ماه قبل برگردیم. موقعی که یک دانشمند چینی به نام لی چن درحالی‌که یک دیسکت حاوی اطلاعات سلاح‌های بیولوژیک و خطرناک چین در دهه اخیر را داشت، در امریکا مبتلا شد. آنها آن را ووهان ۴۰۰ نامیدند. چون از آزمایشگاه RDNA شهر ووهان خارج شده بود و چهارصدمین میکروارگانیسم دست‌ساز در مرکز تحقیقات آن‌جا بود. ووهان ۴۰۰، یک سلاح بی‌نقص بود. فقط انسان را تحت تاثیر قرار می‌داد و توسط حیوانات منتقل نمی‌شد. مانند سیفلیس در خارج از بدن بیشتر از یک دقیقه زنده نمی‌ماند. یعنی نمی‌توانست به طور دائم اشیاء یا مکانی را مانند سیاه‌زخم یا سایر میکروارگانیسم‌های کشنده آلوده کند. با مرگ میزبان نابود می‌شد و نمی‌توانست در دمای کمتر از ۳۰ درجه سانتی‌گراد زنده بماند. این همه مزیت در یک سلاح خیلی جالب بود.... (برشی از رمان چشمان تاریکی؛ مندرج در پشت جلد کتاب)
تجربه عینی، حقیقی و ملموس امروز انسان‌های جهان در همراهی با ویروس کرونا، آمار بالای شیوع آن، گستردگی‌اش در جغرافیای جهان اثیری که در آن زیست می‌کنیم و تطبیق و تطابق برخی از ویژگی‌های کووید ۱۹ با ویروس ووهان ۴۰۰ باعث شده‌است بار دیگر بعد از گذشت ۴ دهه از نگارش چشمان تاریکی، این رمان طی چند ماه اخیر به یکی از پرفروش‌ترین و پرخواننده‌ترین رمان‌های جهان بدل شود.
جنگ سرد و تغییر ویروس از گورکی ۴۰۰ تا ووهان ۴۰۰
دین کونتز، نویسنده کتاب چشمان تاریکی نسخه اولیه این اثر را در سال ۱۹۸۱ میلادی در شرایطی به‌رشته تحریر درآورد که آزمایشگاه مطرح‌شده در نسخه ابتدایی این کتاب در کشور روسیه بوده و نام ویروس نیز «گورکی ۴۰۰» بود. اما با پایان یافتن جنگ سرد و قرار گرفتن اتحاد جماهیر شوروی در آستانه فروپاشی، کونتز در بازنویسی مجدد در سال ۱۹۸۹ نام شهر آزمایشگاهی را از مکانی در روسیه به شهر ووهان در چین تغییر داد.
اینکه این تغییر بنا به خواست و هدف کونتز برای دور شدن از برچسب‌های سیاسی بوده که ممکن بود به سبب پایان یافتن جنگ سرد میان ایالات متحده امریکا و اتحاد جماهیر شوروی به او بزنند و یا اینکه تأکید ناشر بر تغییر این مساله بوده؛ فضا و مقال این نوشتار نیست. اما ذکر این نکته لازم بود که مخاطبانی که امروز این کتاب را در دست می‌گیرند از تاریخچه این تغییر در نسخه ابتدایی و نسخه ویرایش شده چشمان تاریکی آگاهی داشته باشند.
سیر آثار دین کونتز، از ادبیات مذهبی تا علمی‌تخیلی
دین کونتز نویسنده آمریکایی متولد ۹ ژوئن ۱۹۴۵ در پنسیلوانیاست که برای رمان‌های مهیج و پر تعلیقش شهرت دارد. رمان‌های او بی‌تأثیر از وضعیت خانوادگی‌اش نبوده و نیست. او در کودکی بارها مورد ضرب و شتم پدر الکلی خود قرار گرفته بود و به مادرش برای ایستادگی قوت قلب می‌داد. کونتز در شرایطی که سال آخر دانشگاه را می‌گذراند توانست با نگارش داستانی کوتاه، برنده مسابقه داستانی نشریه دانشگاهش شود و همین مهم نقطه عطفی برای ورود او به دنیای نویسندگی شد.
کونتز در سال ۱۹۶۷ بعد از فارغ‌التحصیلی به عنوان معلم زبان انگلیسی در دبیرستانی در امریکا مشغول به کار شد. وی در سال ۱۹۶۸ میلادی، در اوقات فراغتش کتاب در جستجوی ستاره را تالیف کرد. او که کاتولیکی معتقد بود همواره تاکید داشت معنویت می‌تواند عنصر مهمی در نوشته‌هایش باشد. تا سالهای ابتدایی دهه ۷۰ میلادی اغلب نوشته‌های او از این مؤلفه بهره می‌برد؛ اما در ادامه مسیر و از نیمه دوم دهه ۷۰، کونتز به سمت ژانر وحشت تغییر جهت داد و کتاب‌های متعددی را طی سالیانی کوتاه منتشر کرد.
حتی کونتز در یک سال، هشت کتاب را در این ژانر به چاپ رساند و آرام آرام فضا و گسترش تألیفات خود را به گونه‌ها و ژانرهای مختلفی دیگر نیز سوق داد. ژانر (گونه) ادبیات علمی‌تخیلی نیز یکی دیگر از شیوه‌های نگارشی بود که کونتز در آن قلم زد و نتیجه آن خلق یکی از کتاب‌های درخشان ادبیات علمی تخیلی یعنی کتاب چشمان تاریکی در سال ۱۹۸۱ میلادی شد، کتابی که از زمان نگارش تا همین امروز (۲۰۲۰ میلادی) توانسته مخاطبان بسیاری را به سمت خود جذب کند.
آن‌گونه که در انتهای کتاب چشمان تاریکی در معرفی دین کونتز آمده: کتاب‌های او تاکنون به ۳۸ زبان زنده دنیا ترجمه شده و بیش از ۵۰۰ میلیون نسخه از آنها به فروش رسیده است. ۱۴ رمان کونتز نیز در لیست پرفروش‌های نیویورک‌تایمز قرار گرفته است و همچنین در کشورهای مختلفی ازجمله ژاپن و سوئد کتاب‌های وی در جایگاه پرفروش‌ترین کتاب‌ها قرار گرفته‌اند.
نکته جالب توجه فعالیت کونتز به‌ویژه در دهه نخست فعالیت ادبی‌اش، قلمی کردن آثار متعدد داستانی در ژانرهای مختلف است. علت آن این است که تلاش کرد تا سرحد امکان از قلم تیز منتقدان خود را دور نگه دارد. زیرا عموماً منتقدان ادبی تاکید دارند نویسندگان موفق افرادی هستند که عموماً در یک سبک و ژانر خاص قلم‌شان می تواند قدرتمند و جریانساز نشان داده شود و ازآنجاکه کونتز در گونه‌های مختلف ادبی از ادبیات معنوی و مذهبی تا ژانر وحشت از داستان‌های علمی‌تخیلی تا گونه‌ها و ژانرهای دیگر تلفیقی را در دهه نخست فعالیت داستان‌نویسی‌اش تجربه می‌کرد، کتاب‌های خود را با اسامی غیر از نام خودش به چاپ می‌رساند.
آن‌گونه که خودش درباره کتاب چشمان تاریکی گفته: رمان چشمان تاریکی تلاشی برای ترکیب ژانرهای هیجانی، عاشقانه، ماورایی و همراه با تعلیق است. این کتاب را ابتدا مانند چهار کتاب اولم با نام مستعار چاپ کردم و در ادامه با مطرح شدنم به‌عنوان نویسنده، نام اصلی خود را بر جلد این کتاب قرار دادم.
نمره قبول ناهید هاشمیان در بازتاب جذابیت‌های اثری ۴۰ ساله
به نظر راقم این سطور و فارغ از برخی وجوه شباهت‌های ویروس «ووهان ۴۰۰» با تجربه و زیست امروزمان این کتاب برای مخاطب به سبب کِشش، تعلیق، کشمکش و هیجان‌های ماجراجویانه‌ای که به‌ویژه در حوزه مواجهه با بحران به وسیله قهرمان اثر - کریستینا ایوانز - به مخاطب منتقل می‌کند، اثری درخور، شایسته و جذاب است.
آن‌گونه که اشاره شد باوجود گذشت بیش از ۴۰ سال از نگارشش، نمی‌توان ردی از کهنگی و خمودگی در پس پشت تجربیات متعدد در حوزه ادبیات داستانی به‌ویژه در دو دهه نخست هزاره جدید، خاصه در گونه ادبیات علمی‌تخیلی را به‌عنوان ملاکی برای بی‌ارزش بودن، کم‌ارزش بودن و یا خسته‌کننده بودن این اثر یاد کرد.
یکی دیگر از دلایل جذابیت این رمان می تواند به قهرمان زن آن بازگردد. درحالی‌که در بسیاری از موارد با خلق قهرمان‌هایی با حضور زنان در جایگاه قهرمان اثر، مخاطبان عموماً با جهانی مملو از نگاه عاطفی و جاری بودن پررنگ تفکر فمینیسم همراه هستند؛ اما کریستینا به‌عنوان همسر و مادری که سختی‌های زندگی از یک سو و از سوی دیگر، دو فقدان بزرگ از دست دادن همسر و پسرش، او را در جهانی سخت، سرد و تاریک قرار داده است، برای جامه عمل پوشاندن به تحقق هدف بزرگش - یعنی پیدا کردن فرزند پسرش که مرگ او را باور ندارد - رفتاری متفاوت و فراتر از حد تصور مخاطب را در مسیر پیدا کردن پسرش و سپس پی بردن به راز سر به مُهر ویروس ووهان ۴۰۰ و در ادامه همراهی برای درامان ماندن از آلوده شدن به آن ویروس، بستری متفاوت از همراهی، عشق و هیجان را در لایه‌های به هم فشرده شده تعلیق و جنبه‌های ماورایی و تخیلی اثر به مخاطب ارائه می دهد.
روی جلد کتاب چشمان تاریکی نام ناهید هاشمیان را به‌عنوان مترجم این اثر می‌بینیم. نکته مهم آنکه هرچند ناهید هاشمیان خود به‌عنوان نویسنده تا پیش از ترجمه این اثر کتاب‌هایی چون مداد رنگی پریده، کوپه ویژه خواهران، شب پر ستاره و چند اثر دیگر را در مقام مؤلف به مخاطبان حوزه ادبیات معرفی کرده است؛ چشمان تاریکی نخستین تجربه هاشمیان در عرصه ترجمه به شمار می‌رود.
نکته عجیب‌تر آنکه خود او دلیل حرکت به سمت ترجمه را سپری کردن روزهای سخت شیوع ویروس کرونا در کشور و تعطیلی فعالیت‌های دانشگاهی برای او به‌عنوان استاد دانشگاه با هدف مشغول کردن ذهنش به سمت فعالیتی که کمتر روحیات او را با اخبار سخت و تلخ ایام کرونا همساز کند، دانسته است. اما جمیع این دلایل نیز باعث نشده هاشمیان در بازتاب جذابیت‌های قلم دین کونتز به‌عنوان خالق این اثر کوتاهی کند.
می‌توان ترجمه هاشمیان بر رمان چشمان تاریکی را ترجمه‌ای اگر نه عالی اما قابل‌قبول حتی برای مخاطبان سخت‌گیر عرصه ادبیات داستانی به شمار آورد.
کونتز: چشمان تاریکی قصد پیشگویی ندارد
در پایان این نوشتار ذکر دو نکته نیز لازم به نظر می‌رسد. نخست آنکه باوجود شباهت‌های خیره‌کننده‌ای که میان ویروس «ووهان ۴۰۰» در کتاب چشمان تاریکی و ویروس «کووید ۱۹» که این روزها جهان را تحت سیطره خود درآورده است وجود دارد، تفاوت‌های بنیادینی نیز می‌توان دید.
ازجمله آنها اینکه ووهان ۴۰۰ در اثر کونتز ویروسی انسان‌ساز بوده که در آزمایشگاه‌های بیولوژیک ساخته شده درحالی‌که ویروس کرونا اینگونه نیست. تفاوت دوم به میزان مرگبار بودن این دو ویروس بازمی‌گردد. درحالی‌که میزان مرگ‌ومیر میان افراد مبتلا به ووهان ۴۰۰ در چشمان تاریکی ۱۰۰ درصد است اما تاکنون تنها دو درصد از مبتلایان به ویروس کرونا در جهان حقیقی امروز جان خود را از دست داده‌اند.
نکته مهم بعدی آنکه دین کونتز در تاریخ ۹ اکتبر ۲۰۲۰ (۱۸ مهر ۱۳۹۹) در گفت‌وگو با روزنامه واشنگتن تایمز تاکید کرده که هیچ‌گاه در خلق رمان چشمان تاریکی قصد پیش‌بینی و پیشگویی همه‌گیری ویروسی را نداشته است. همچنین اگر چنین نکته‌ای یعنی پیشگویی و پیش‌بینی کردن در خلق رمان چشمان تاریکی نسبت به ویروس کووید ۱۹ در قالب این کتاب به وی نسبت داده شده تنها به خاطر فعالیت‌های رسانه‌های اجتماعی و جنبه‌های روشن و تاریکی است که فضای مجازی در اختیار مخاطبان قرار داده است.
شاید مرور این چند جمله از سوی دین کونتز، اثبات کننده همان جمله‌ای باشد که این نوشتار را با آن آغاز کردیم. جمله‌ای از قول و زبان ژول ورن که «داستان‌های علمی‌تخیلی، ادبیات تغییر اند». هر چقدر دین کونتز تاکید داشته باشد هدفش از نگارش چشمان تاریکی و ویروس ووهان ۴۰۰ پیشگویی نبوده، رمان چشمان تاریکی به عنوان یکی از داستان‌های ژانر علمی‌تخیلی بار دیگر این جمله را به اثبات می‌رساند که داستان‌های علمی‌تخیلی ادبیات تغییرند.
برشی از رمان
برای آشنایی با فضا و ادبیات رمان چشمان تاریکی که در ۴۰ فصل به نگارش درآمده، بخشی از آن را به‌عنوان مؤخر این نوشتار با هم مرور می‌کنیم.
تینا، دنی را برای خروج از زندانش آماده می‌کرد. ۱۸ الکترود از سر و تن او جدا شده بود. الکترودهایی که بر پوستی نازک کشیده، بر استخوان چسبیده بودند و پس از جداسازی نقاط اتصال، آزردگی خود را نمایان می‌کردند. نمی‌شد برای راه رفتن او کاری کرد. او بسیار ناتوان شده بود.
درحالی‌که تینا دنی را آماده می‌کرد، الیوت از کارل دامبی پرسید: «در این مرکز چه کارهایی انجام می شود. تحقیقات نظامی؟»
- بله.
- سلاح‌های بیولوژیکی خطرناک؟
- بیولوژیک و شیمیایی. آزمایش های ژنتیک بر روی دی‌ان‌ای. به طور موازی معمولاً سی، چهل پروژه در دست داریم.
- فکر می‌کردم امریکا مدت‌هاست استفاده از این سلاح‌ها را متوقف کرده است.
- نزد افکار عمومی بله. این کار باعث می‌شود سیاست‌مداران خوب‌تر به نظر برسند. اما درواقع این کار ادامه دارد. باید ادامه داشته باشد. در نوع خود، این تنها کاری‌ست که می‌توانم بکنیم. چینی‌ها سه مرکز تحقیقاتی مثل این دارند. روس‌ها... مثلاً دوستان جدید ما هستند. اما آنها در حال توسعه سلاح‌های میکروبی هستند. همچنین سلاح های ویروسی را مدنظر دارند. آنها در حال حاضر از نظر اقتصادی وضعیت خوبی ندارند و این سلاح‌ها خیلی ارزان‌تر از تسلیحات دیگر نظامی است.(برشی از رمان؛ فصل ۳۹؛ صفحه ۲۴۶ - ۲۴۷)
رمان چشمان تاریکی به قلم دین کونتز با ترجمه ناهید هاشمیان در ۲۶۰ صفحه و قیمت ۵۳ هزار تومان توسط انتشارات نیستان در سال ۱۳۹۹ منتشر شده است.
برچسب‌ها اختصاصی ایرنا نشر نیستان کتاب کرمانشاه پروندهٔ خبری سهم اهالی فرهنگ در مهار کرونامنبع: ایرنا
کلیدواژه: اختصاصی ایرنا نشر نیستان کتاب کرمانشاه اختصاصی ایرنا نشر نیستان کتاب کرمانشاه اخبار کنکور داستان های علمی تخیلی کتاب چشمان تاریکی ادبیات علمی تخیلی رمان چشمان تاریکی علمی تخیلی ادبیات تغییر ویروس کرونا داستان ها شهر ووهان دین کونتز زیر دریا کووید ۱۹ پیش بینی پیش گویی سلاح ها ژول ورن کتاب ها ۴۰ سال
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۹۷۳۸۸۴۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
چیز‌هایی که فکر نمی‌کنید به کبدتان آسیب بزنند
بیماری کبد شامل تعدادی از عوارضی می‌شود که به کبد آسیب می‌زنند. به‌مرور زمان، این آسیب می‌تواند کبد را زخم کند که به آن سیروز می‌گویند.
به گزارش تبیان، وقتی بافت اسکار جایگزین بافت سالم می‌شود، جلوی عملکرد نرمال کبد را می‌گیرد و این در نهایت می‌تواند موجب نارسایی کبد یا سرطان کبد شود.
کبد اندامی بزرگ و مهم است که اگر مراقبش نباشید مستعد آسیب است. کبد بعد از پوست، بزرگ‌ترین اندام بدن است که در بالاتنه‌تان و در سمت راست قفسه سینه‌تان قرار دارد. کبد علاوه بر اینکه مسئول جدا کردن مواد مغذی از غذا‌هایی است که از سیستم گوارشتان عبور می‌کنند است، صفرا نیز ترشح می‌کند که به بدن در هضم غذا و دفع سموم کمک می‌کند.
بیماری کبد شامل تعدادی از عوارضی می‌شود که به کبد آسیب می‌زنند. به‌مرور زمان، این آسیب می‌تواند کبد را زخم کند که به آن سیروز می‌گویند. وقتی بافت اسکار جایگزین بافت سالم می‌شود، جلوی عملکرد نرمال کبد را می‌گیرد و این در نهایت می‌تواند موجب نارسایی کبد یا سرطان کبد شود.
از این‌رو مهم است که مراقب سلامت کبد خود باشید تا آسیب نبیند و این مراقبت شامل آگاه بودن از راههای گوناگونی می‌شود که ممکن است تصادفاً به این اندام حساس آسیب بزنند.
در معرض سموم قرار گرفتنیکی از نقش‌های اصلی کبد در بدن، دفع سموم است. کبد از طریق چیز‌هایی به نام کانال‌های سینوزوئید کبد، سموم را دفع می‌کند. این کانال‌ها از سلول‌های ایمنی به نام سلول‌های کوپفر برای فیلتر کردن سموم از طریق کبد استفاده می‌کنند. سلول‌های کوپفر این سموم را احاطه و آنها را تجزیه کرده و سپس آنها را از بدن خارج می‌کنند. اگر این سموم از بدن خارج نشوند می‌توانند در داخل سلول‌های چربی ذخیره شوند که البته برای کبد مضر است.
کبد معمولاً می‌تواند سموم را به‌خوبی پردازش کند، اما سم خیلی زیاد باعث آسیب کبد می‌شود؛ بنابراین شما باید مقدار سمومی را که وارد بدنتان می‌کنید محدود نمایید تا مطمئن شوید فشار زیاد به کبدتان وارد نمی‌کنید. شستن میوه‌ها و سبزی‌ها پیش از خوردن می‌تواند کمک کند تا سم کمتری وارد بدنتان شود. یک سری از محصولات شوینده خانگی هم می‌توانند خطرناک باشند و لازم است پیش از مصرف، برچسب روی آنها را به‌دقت بخوانید تا از آنها درست استفاده کنید.
مکمل‌های مضرنظارت بر صنایع تولیدکنندهٔ مکمل‌های غذایی آن‌طور که فکر می‌کنید دقیق نیست. به همین دلیل شما باید در انتخاب مکمل‌ها دقیق باشید؛ اما به‌هرحال هیچ تضمینی وجود ندارد که بی‌ضرر باشند و به کبدتان آسیب نزنند. مکمل‌های غذایی که برچسب «طبیعی» دارند هم می‌توانند مضر باشند. بعضی از مکمل‌های گیاهی نیز به کبد آسیب می‌زنند، مانند عصاره چای سبز.
مصرف مواد مخدرمصرف مواد مخدر به چند دلیل می‌تواند مضر باشد که یکی از آنها این است که این مواد می‌توانند حاوی عناصری باشند که انتظارش را ندارید و این مواد به سلامتی‌تان آسیب می‌زنند از جمله آسیب به کبد. مثلا هروئین می‌تواند آسیب جدی به کبد وارد کند؛ چون کبد مجبور است این داروی سمی را از بدن پاک‌سازی کند.
کبد کارش را خوب انجام می‌دهد؛ اما استفاده از موادی مانند هروئین باعث می‌شوند کبد بی‌نهایت تحت‌فشار قرار بگیرد و این اتفاق به‌مرورزمان به کبد آسیب زده و آن را ضعیف می‌کند و کبد به‌سختی خواهد توانست دیگر سموم را کنترل کند. یک نمونهٔ دیگر نیز کوکائین است که بر آنزیم‌های کبد اثر می‌گذارد و باعث التهاب در کبد یا رابدومیولیز می‌شود که عارضه‌ای است که در آن، عضلات به‌سرعت تحلیل رفته و محتویات خود را به داخل جریان خون می‌ریزند. متامفتامین یا شیشه نیز با بالابردن دمای بدن و افزایش فشارخون باعث آسیب کبد می‌شود.
نادیده‌گرفتن علائم هشدار دهنده کبداگر تردید دارید که کبدتان مشکلی دارد بهتر است فوراً به پزشک مراجعه کنید. مسئله اینجاست که مشکلات کبد ممکن است به‌سختی شناسایی شوند. خیلی از افراد علائم خاصی ندارند تا زمانی که مشکل کبدشان جدی شود. اما تشخیص به‌موقع مشکل کبد بهترین راه برای پیشگیری از آسیب جدی آن است.
یکی از شگفتی‌های کبد این است که می‌تواند خودش را ترمیم کند، حتی اگر از آسیب قبلی، بافت اسکار در کبدتان داشته باشید. به همین دلیل تشخیص به‌موقع مشکلات کبد می‌تواند نجاتتان بدهد. متأسفانه خیلی از افراد متوجه نمی‌شوند که کبدشان مشکلی دارد تا زمانی که این مشکل جدی و خطرناک می‌شود. در واقع بسیاری از عوارض کبدی هیچ علامت بارزی ندارند.
اگر زودتر جلوی مشکل کبد گرفته نشود و کبد آسیب زیادی ببیند، خطر نارسایی کبد یا سرطان کبد را به دنبال دارد که هر دو بی‌نهایت جدی‌اند. پزشک می‌تواند با آزمایش خون، تست‌های تصویری و یا در برخی موارد با بیوپسی کبد، تشخیص دهد که کبد آسیب دیده یا نه.
مصرف الکلالکل می‌تواند آسیب زیادی به کبد وارد کند. مصرف زیاد الکل به‌مرورزمان موجب سیروز کبد خواهد شد. در میان تمام ارگان‌های بدن، کبد بیشترین آسیب را از الکل می‌بیند؛ چون الکل اساساً در کبد متابولیز می‌شود. مصرف الکل می‌تواند سبب عوارض کبدی مانند کبد چرب، سیروز و هپاتیت شود.
مصرف چربی‌های ناسالمانواع چربی‌ها در غذا‌هایی که می‌خورید وجود دارد و برخی از آنها سالم‌تر از بقیه‌اند. بیماری کبد چرب غیرالکلی زمانی رخ می‌دهد که چربی زیاد در کبد انباشته می‌شود. کبد به طور نرمال دارای مقداری چربی است؛ اما اگر بیشتر از ۵ تا ۱۰ درصد کبد از چربی باشد، مشکل‌ساز خواهد شد.
مطالعات نشان می‌دهند مصرف کالری زیاد منجر به بیماری کبد چرب می‌شود؛ اما غذایی که می‌خورید هم مهم است. چربی اشباع یکی از عوامل ایجاد بیماری کبد چرب است و خوردن مقدار کمتری از این نوع چربی که معمولاً در منابع حیوانی مانند کره و لبنیات و گوشت چرب و روغن نارگیل وجود دارد می‌تواند به پیشگیری از ابتلا به بیماری کبد چرب کمک کند. محققان دریافته‌اند چربی غیراشباع که معمولاً در روغن‌های گیاهی، روغن ماهی و مغز‌ها وجود دارد در واقع محافظ کبد است.
مصرف زیاد قندعلاوه بر اینکه باید چربی‌های سالم مصرف کنید، مصرف قند کمتر و استفاده از منابع سالم‌تر کربوهیدرات‌ها نیز به پیشگیری از ابتلا به بیماری کبد چرب غیرالکلی کمک می‌کند. شما باید از مصرف نوشیدنی‌های قندی مثل نوشابه‌های گازدار و نوشیدنی‌های ورزشی و آبمیوه‌های صنعتی و چای و قهوه شیرین پرهیز کنید.
عاقلانه است که از مصرف محصولاتی که شربت فروکتوز دارند نیز خودداری کنید. فروکتوز نوعی قند است که به طور طبیعی در میوه‌ها و عسل وجود دارد. در واقع شما باید به دنبال خوراکی‌هایی باشید که شاخص گلیسمی پایین دارند. بیشتر میوه‌ها، سبزی‌ها و غلات کامل در این دسته قرار می‌گیرند. این نوع غذا‌ها در مقایسه با منابع ساده کربوهیدرات مثل نان سفید و برنج سفید و سیب‌زمینی، دارای اثر کمتری بر قند خون هستند.
ضمناً توصیه می‌شود به‌طورکلی، کمتر کربوهیدرات مصرف کنید؛ چون خوردن کربوهیدرات زیاد هم باعث می‌شود کبد آنها را به‌صورت چربی ذخیره کند.
مصرف زیاد استامینوفنوقتی تب یا بدن درد دارید احتمالاً سراغ داروهای مسکن می‌روید تا ناراحتی‌تان را تسکین بدهید. یکی از عناصر فعال در مسکن‌ها، استامینوفن است که درد را تسکین داده و تب را پایین می‌آورد. مصرف زیاد استامینوفن، استفاده نامناسب از آن یا ترکیب آن با داروهای اشتباهی می‌تواند به کبد آسیب بزند.
اگر از استامینوفن درست استفاده کنید نباید به کبدتان آسیبی برسد. اما پزشکان و کارشناسان هشدار می‌دهند که مصرف زیاد آن می‌تواند آسیب شدیدی به کبد وارد کند، تاحدی‌که ممکن است نیاز به پیوند کبد وجود داشته باشد. سعی کنید به‌یک‌باره بیشتر از یک استامینوفن یا هر دارویی که حاوی این ماده است مصرف نکنید. در واقع مجازید روزانه حداکثر ۴۰۰۰ میلی‌گرم استامینوفن مصرف کنید.
غذا و نوشیدنی آلودهیکی از انواع ویروس هپاتیت، هپاتیت E است که بیشتر در میان مسافران معمول می‌باشد. اگر در ناحیه‌ای زندگی می‌کنید که آب آشامیدنی یا غذای تمیز و طبق استاندارد‌ها وجود ندارد، پس به‌احتمال بسیار زیاد در معرض ابتلا به ویروس هپاتیت E قرار دارید. متأسفانه این ویروس واکسنی ندارد و اگر به آن مبتلا شوید احتمالاً علامتی نخواهید داشت، اما ویروس هپاتیت E به‌مرورزمان به کبد آسیب می‌زند.
افرادی که در حال حاضر، بیماری کبدی دارند در صورت آلوده شدن به ویروس هپاتیت E بیماری‌شان شدید خواهد شد. اما بیشتر افراد سالمی که به این ویروس مبتلا می‌شوند می‌توانند بهبود پیدا کنند. اگر هپاتیت E علامتی داشته باشد شامل تهوع، تب، کاهش اشتها، شکم‌درد و درد مفاصل خواهد بود. علائم ممکن است دو تا سه ماه طول بکشند. برای پیشگیری از ابتلا به هپاتیت E هیچ آب و غذایی را تا زمانی که از پاکیزه بودن آن مطمئن نشده‌اید مصرف نکنید. شیر و ماست را حتماً به‌صورت پاستوریزه مصرف کنید و غذای خام را از منبعی که اطمینانی به آن ندارید نخورید.
نداشتن وزن سالمبهطور کلی زندگی با یک سبک زندگی سالم می‌تواند جلوی آسیب کبد را بگیرد. وزن سالم بدن به پیشگیری از بیماری کبد کمک می‌کند و انتخاب‌های سالم در سبک زندگی مثل تغذیه سالم و درست و ورزش منظم نیز نقش مهمی در جلوگیری از مشکلات کبدی دارد. سبک زندگی سالم به افرادی که در حال حاضر بیماری کبد دارند نیز کمک می‌کند دچار عوارض جدی‌تر نشوند.
مطالعات نشان داده‌اند کاهش وزن برای افرادی که بیماری کبد چرب غیرالکلی دارند مفید است. البته نکته اصلی اینجاست که خیلی از افراد موفق می‌شوند وزن کم کرده و به وزن سالمی برسند؛ اما در حفظ و تداوم آن چندان موفق نیستند و وزن ازدست‌رفته را در مدت کوتاهی دوباره به دست می‌آورند.
به اندازه کافی ورزش نکردنوقتی پای پیشگیری از بیماری‌های کبد در میان است، نقش ورزش منظم را نیز نمی‌توانید نادیده بگیرید. به‌طورکلی ورزش برای سلامتی خوب است و افراد بزرگسال باید تقریباً ۱۵۰ تا ۳۰۰ دقیقه در هفته فعالیت بدنی داشته باشند که می‌تواند شامل پیاده‌روی، شنا، دوچرخه‌سواری یا درگیر فعالیت‌های هوازی شود. تمرینات قدرتی را نیز باید در کنار تمرینات هوازی انجام دهید و در هفته دو جلسه تمرینات بدنسازی و قدرتی داشته باشید و تمام گروه‌های عضلانی‌تان را درگیر کنید.
یافته‌ها نشان می‌دهند ورزش‌کردن باعث کاهش چربی کبد می‌شود و این کار از طریق مؤثرتر کردن انسولین در بدن صورت می‌گیرد که کمک می‌کند اسید‌های چرب در کبدتان متابولیز شوند و عملکرد میتوکندری‌ها در کبد بهتر شود. محققان می‌گویند افرادی که بیماری کبد چرب دارند با ورزش منظم حتی اگر وزن کم نکنند، باز هم شرایط سالم‌تری خواهند داشت و این نقش بسیار مهم ورزش را در پیشگیری و درمان بیماری کبد چرب نشان می‌دهد.
استفاده از وسایل مشترک آلوده به خونانواعی از ویروس هپاتیت از طریق خون منتقل می‌شوند. توصیه می‌کنیم از وسایل مشترکی که آلوده به خون هستند هرگز استفاده نکنید. مثلاً مسواک یا ژیلت مشترک می‌تواند باعث انتقال هپاتیت شود. حتی وسایل پیرسینگ و مانیکور هم می‌توانند این ویروس را انتقال دهند.
هپاتیت C یکی از انواع هپاتیت است که اساساً از طریق استفاده از سوزن‌های مشترک منتقل می‌شوند. هپاتیت C هرچند که اغلب یک بیماری کوتاه‌مدت است؛ اما این بیماری در تقریباً نیمی از افراد مزمن می‌شود. این بیماری در صورت مزمن شدن می‌تواند باعث سیروز کبد و حتی سرطان کبد شود. هپاتیت C مشابه هپاتیت E هیچ واکسنی ندارد و بهترین راه پیشگیری از این عفونت، اجتناب از تماس با خون فرد آلوده است.
واکسینه نشدنویروس هپاتیت انواعی دارد که همهٔ آنها به کبد آسیب می‌زنند. هر چند همهٔ انواع این ویروس واکسن ندارند؛ اما واکسن بیشتر آنها موجود است. به‌هرحال توصیه می‌شود واکسن هپاتیت A و هپاتیت B را بزنید تا از ابتلا به این عفونت ایمن بمانید. هر دو واکسن اثرگذاری بالایی دارند و بی‌خطر هستند.
واکسن هپاتیت B بین ۹۵ تا ۱۰۰ درصد مؤثر است و جلوی آسیب کبد و سرطان کبد را که می‌تواند ناشی از عفونت باشد می‌گیرد. واکسن هپاتیت A نیز مؤثر است و تقریباً ۱۰۰ درصد افراد با این واکسن در عرض یک سال از دریافت اولین دوز، در برابر این ویروس ایمنی پیدا می‌کنند.
واکسن هپاتیت B برای بیشتر بچه‌ها توصیه می‌شود. کودک می‌تواند اولین دوز این واکسن را خیلی زود و ۲۴ ساعت بعد از تولد دریافت کند و دو دوز دیگر پیش از ۱۸ ماهگی توصیه می‌شود. اما نوجوانان و بزرگسالان درصورتی‌که طی کودکی واکسینه نشده‌اند می‌توانند این واکسن را در هر سنی بزنند.
تیم فوتسال افغانستان نیمی از راه جام جهانی را طی کرد