روستایی که کوچه‌هایش با جاجیم مزین شده...

ایسنا/گلستان از جاده‌های بارانی و پر پیج و خم شمال و باران‌های گاه و بیگاهش که بگذری به شهر گرگان می‌رسی. ازآنجا راه را کج می‌کنی به‌سوی دامنه‌های ییلاقی البرز مرکزی و به روستای زیبای زیارت پا می‌گذاری. این روستای زیبا در ادامه جاده ناهارخوران قرار دارد؛ روستایی که کوچه‌ها و دیوارهایش با جاجیم مزین شده تا آن‌ها را به گردشگران و مسافران بفروشند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

روستای زیارت از قدیم محل تولید یک نوع جاجیم خاص بود که متأسفانه به دلایلی در شرف منسوخ شدن بود. حالا یا به خاطر ارزانی دستمزد بافنده یا ضعف در فروش کالا، کم‌کم زنان روستا داشتند علاقه‌شان را به بافت جاجیم از دست می‌دادند. اما این هنر ارزشمند کشور که روزی به‌سوی زوال می‌رفت اکنون با تلاش زنان روستایی، احیا و محصولات آن در بازارهای داخلی و خارجی مورد استقبال قرارگرفته است؛ هنری که از روزگاران دور برای مردم این سامان به یادگار مانده و اکنون ثبت جهانی هم شده است.

در روستای گردشگری زیارت بیش از ۱۰۰ جاجیم‌باف مشغول گره‌زدن تاروپودهای زیبایی هستند که زبانزد خاص و عام است. جاجیم‌بافی زیارت میراثی از گذشتگان است و معلوم نیست تبار و تاریخ آن به چه زمانی برمی‌گردد. اما همین مقدار روشن است که توسط سرانگشتان مادران از نسلی به نسل دیگر منتقل‌شده و هنرمندان عشق را با هنر گره و نقش‌های بدیع می‌آفرینند. و صدالبته که به خاطر خودکفا بودن روستانشینان، وجود مواد اولیه در دسترس و نیاز به داشتن لوازم زندگی برای رفاه بیشتر در خلق، شکل‌گیری و توسعه آن نقشی جدی داشته است.

مردم این ناحیه با زنان پیشکسوت جاجیم‌باف «خاله» می‌گویند؛ خاله رحیمه، خاله زهرا و... با هرکدام از آن‌ها که سر صحبت را باز می‌کنی، حرف مشترکشان این است که زنان جاجیم‌باف زیارت با هنر دست خود، یاریگر مخارج زندگی بوده و در کارگاه‌هایی که در پستوی خانه‌هایشان برپاست در تکاپوی جان دادن به این هنر هستند.

نمی‌توان به زیارت رفت و دست‌خالی برگشت، در بساط هنرمندان این دیار انواع پادری، رومیزی، کیف، کوله‌پشتی، سجاده، پاتابه و... یافت می‌شود که می‌توان به‌عنوان سوغات آن را با خود به یادگار برد. درگذشته از جاجیم به‌عنوان زیرانداز، پلاس، فرش و رختخواب‌پیچ استفاده می‌شده و کوچ‌نشینان برای بسته‌بندی و جابجایی اسباب و لوازم و گاهی به‌عنوان بالاپوش گرم استفاده می‌کردند، اما امروزه از ارائه پرنقش‌ونگار این هنر اصیل روی وسایلی همچون انواع پشتی، کیف، ساک، رومبلی، روکش صندلی اتومبیل، روفرشی، سفره نان، رو پشتی، سجاده، انواع کیف زنانه، کوسن، دمپایی، جانمازی، جاجورابی، رختخواب‌پیچ، رومیزی، زیرانداز و تن‌پوش‌های گوناگون استفاده می‌شود و به زیبایی پارچه‌ها افزوده و ماندگاری آن را همیشگی می‌سازد.

جاجیم جزو بافته‌های داری است که جاجیم‌بافان با استفاده از نخ‌های پشمی، آن را می‌بافند. این پارچه‌ی کلفت شبیه به پِلاس که از پلاس نیز نازک‌تر است و آن را از نخ‌های رنگین و ظریف پشمی یا پنبه‌ای یا آمیزه‌ای از این دو می‌بافند. مواد اولیه جاجیم پشم است و بافت آن شبیه گلیم است، با این تفاوت که جاجیم در چهار تخته بافته می‌شود و پس از بافتن به هم متصل و دوخته می‌شود. جاجیم‌ها پرز ندارند و می‌توان از هر دوروی آن استفاده کرد. جاجیم مناسب‌ترین چیزی بود که در قدیم روی کرسی می‌انداختند.

در گذشته که شغل بیشتر مردم این آبادی، دامداری بود، پشم گوسفند را می‌تراشیدند و زنان آن‌ها را می‌شستند و خشک می‌کردند. بعد آن، پشم‌ها را می‌ریسیدند تا نخ‌های کلفتی به دست بیاید. زنان روستا، نخ‌ها را در دیگ‌های بزرگ، رنگ‌آمیزی کرده و در سینه‌کش کوهپایه آن‌ها را خشک می‌کردند. این رنگ‌ها از درختان پوست گردو و پوست انار، گل بابونه، برگ انجیر، بلوط، تمشک و... به دست می‌آمد.

در سال‌های اخیر، به وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی پیشنهاد شده که زیارت به‌عنوان روستای ملی جاجیم معرفی شود که اگر این امر محقق شود، زمینه‌ توسعه و اشتغال پایدار را فراهم خواهد کرد.

جعفر خاندوزی، کارشناس گردشگری استان گلستان

انتهای پیام

منبع: ایسنا

کلیدواژه: استانی فرهنگی و هنری روستای زیارت گرگان

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۹۸۲۲۵۸۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

تازه ترین کتاب اسماعیل امینی درباره مردم کوچه و بازار است

کتاب تازه «من یک پایین شهری‌ام» تازه‌ترین اثر  اسماعیل امینی، شاعر و طنزپرداز در نمایشگاه کتاب تهران عرضه می‌شود. 

این کتاب که توسط نشر جام جم منتشر شده است، مجموعه‌ای است از یادداشت‌های امینی درباره زندگی مردمی که در کوچه و خیابان و اداره و بازار زندگی می‌کنند. 

خندمین تر افسانه (جلوه های طنز در مثنوی معنوی)، لبخند سعدی (طنز آوری در غزل های سعدی)، لبخند غیرمجاز ( نوشته های طنز)، تبسم دوست (لطایف و مطایبات در کلام امام خمینی)، گزیدۀ شعر طنز، جلسۀ شعر (نوشته های آموزشی دربارۀ شعر)، اسب‌ها و خرها (مجموعه شعر طنز)، نشر اکاذیب (مجموعه شعر طنز)، دلقک و شاعر دربار (مجموعه شعر)، وزن شعر بیاموزیم و... از جمله آثار وی است. امینی در تألیف ده‌ها مقاله پژوهشی و ادبی با نشریات تخصصی چون؛ کتاب ماه ادبیات، فصلنامۀ شعر، فصلنامۀ فرهنگستان هنر، ماهنامۀ سوره، ماهنامۀ الفبا و.. همکاری کرده است. 

سی و پنجمین دوره نمایشگاه کتاب تهران از 19 تا 29 اردیبهشت از ساعت 8 تا 20 میزبان علاقه‌مندان به کتاب است.

خدیجه زمانیان یزدی