به نقل از «تقریب»

وبینار «جهان پساکرونا و سناریوهای سیاسی، اجتماعی و فرهنگی در جهان اسلام» برگزار شد

تاریخ انتشار: ۱۲ آبان ۱۳۹۹ | کد خبر: ۲۹۸۳۴۳۶۷

به گزارش خبرنگار حوزه اندیشه خبرگزاری تقریب، سید عباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در این وبینار با تبریک ایام ولادت پیامبر اکرم(ص) و امام جعفر صادق(ع) و با اشاره به اینکه در شرایطی هفته وحدت را برگزار می‌کنیم که جهان را ویروس کرونا تحت تاثیر قرار داده است، اظهار داشت: در این شرایط اتفاقات متعددی را می‌بینیم، این ویروس تمام انسان‌ها و مشاغل را در جهان تحت تاثیر قرار داده و اکنون پس از گذشت 10 ماه از انتشار این ویروس تمام انسان‌ها به یک چیز می‌اندیشند و شاید هیچ اتفاقی تا به این اندازه بشریت را به خود مشغول نکرده بود و این ویروس سبب دلهره تمام انسان‌ها شده است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

وی با بیان اینکه انتشار این ویروس اقتصاد، فرهنگ، دین، سلامت جسم و روح و ... را تحت تاثیر خود قرار داده است، گفت: شاید در ابتدای انتشار این ویروس برخی با خود فکر می‌کردند این ویروس فضای دین‌داری اجتماعی را تحت تاثیر قرار می‌دهد. اما ما در ایران تحقیقات و مطالعاتی را داشته‌ایم که نشان داد انتشار این ویروس نه تنها دینداری افراد جامعه را تضعیف نکرده، بلکه جایگاه خداوند و دین را نیز در بین مردم بالاتر برده است.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی با اشاره به مسئولیت دین‌داران و علمای جوامع اسلامی در شرایط گسترش این ویروس، گفت: مسئولیت اول دین‌داران در این شرایط در حوزه اقتصادی است. زیرا کرونا زندگی اقتصادی مردم جهان را تحت تاثیر قرار داده است و طبق آمارها بیش از نیم میلیارد مردم جهان در دوران کرونا زیر خط فقر رفته و این نشان از آن دارد که برای نخستین بار در قرن 21 شاهد یک فقر جهانی هستیم.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با اشاره به سخنان رهبر معظم انقلاب در دیدار با اعضای ستاد ملی مبارزه با کرونا تصریح کرد: مقام معظم رهبری در این دیدار به موضوع اقتصاد در این دوران اشاره ویژه‌ای داشتند و فرمودند «برخی افراد در این دوران بیکار شده و خیرین می‌توانند از طریق بیمه بیکاری به آنها کمک کنند و این عمل بالاترین عبادت و صدقه در این دوران است».
 
حاج آخوند ابوبکر خوجملی امام جمعه نگین‌شهر گلستان هم با بیان اینکه یکی از صفات خداوند حکیم بودن است، گفت: کرونا در دایره حکمت خداوند است و عبرت‌های فراوانی در داخل خود دارد، در این بیماری ترس از شرایط ابتلا و مرگ وجود دارد و بشر در هیچ برهه‌ای از زمان تا این اندازه مرگ را به خود نزدیک ندیده است.

وی ادامه داد: مساله نیایش و حاجت‌خواهی در شرایط کنونی باید مدنظر قرار داد، یکی از آفت‌های جامعه اسلامی دنیاطلبی و فریب لذت‌های زودگذر دنیوی و قطع ارتباط با خداوند است، یکی از حکمت‌هایی این ویروس این بود که انسان‌ها از این دنیا طلبی جدا و اتصال و ارتباط با خداوند را مجددا برقرار کردند.

امام جمعه نگین‌شهر گلستان تاکید کرد: امروز در جوامع اسلامی معنویت و دین به حاشیه رفته و به عبادات اهتمامی داده نمی‌شود، انسان‌ها در دنیاطلبی ماندند و از کمک به دیگران و هم‌نوعان غافل شده‌اند.

آیت  الله غلامعلی صفایی بوشهری نماینده ولی‌فقیه در استان بوشهر نیز در این وبینار با بیان اینکه وحدت اسلامی یک فریضه الهی است که خداوند در قرآن به آن پرداخته و ساحت مقدس رسول اکرم(ص) هم در بیانش و هم در رفتارش بر این موضوع تاکید داشته است، اظهار کرد: دشمنان جهان اسلام و تمام ادیان الهی و به طور کلی دشمن نهاد انسانیت که ابلیس است؛ به دنبال تفرقه و درگیری است تا از این طریق دشمنان بر آنها سلطه پیدا کنند.

وی ادامه داد: وحدت اسلامی راهبردی استراتژیک، وحیانی، نبوی و عقلانی است و تمام مذاهب اسلامی باید با این عقلانیت دینی و نبوی بر عنصر وحدت تاکید کنند.

نماینده ولی‌فقیه در استان بوشهر یادآور شد: یکی از ظرفیت‌های جهان اسلام در مواجهه با بلایای طبیعی مواسات اسلامی است، به عبارتی دیگر همیاری نسبت به آسیب‌دیدگان در سرزمین اسلامی، جوامع اسلامی ظرفیت بالایی دارد و باید یک سازمان را تشکیل بدهند و با یک وحدت تمام خیرین در فضای مردمی در این سازمان حضور یافته و به آسیب‌دیدگان در فضای طبیعی و غیرطبیعی کمک کنند.
 
 فاطمه آلیا عضو اتحادیه جهانی تقریب نهاد احزاب و فعالان سیاسی در ادامه این وبینار با بیان اینکه کنفرانس وحدت اسلامی امسال در شرایطی برگزار می‌شود که ویروس کرونا و پیامدهای آن گریبان جهان را گرفته است، اظهار کرد: اعضای اتحادیه جهانی تقریب نهاد احزاب و فعالان سیاسی چالش‌های نظامی، اقتصادی و سیاسی آمریکا و حزب‌الله را در رابطه با ویروس کرونا مورد بحث و ارزیابی قرار دادند.

وی ادامه داد: کشورهای غربی در آزمون مواجهه با کرونا سقوط کرده و غارت از فروشگاه‌ها و ناتوانی غرب در مدیریت بحران و دموکراسی را همگان مشاهده کردند، از همین طریق است که تمدن غرب توسط خودش از بین می‌رود.

آلیا افزود: در مقابل این قدرت رو به افول، جبهه مقاومت قرار داد که در مقابل ظلم و ستم همچون کوه ایستاده است و روز به روز قوی‌تر می‌شود، پس از پیروزی نظام جمهوری اسلامی رکن محور مقاومت اسلامی به وجود آمد و سردار شهید سلیمانی خطاب به آمریکائیان می‌گفت با من طرف خواهید بود و در صنایع دفاعی و نظامی قدرت بازدارندگی را در منطقه بالا برده‌ایم و حزب الله خشم مقدس خود را بر وجود رژیم صهیونیستی قرار داده‌است.

آیت‌الله محمد عندلیب همدانی مدرس سطوح عالی حوزه علمیه قم با بیان اینکه هدف تمام مسلمین و به ویژه هدف علمای اسلام از هر مذهب و گرایشی باید حفظ وحدت باشد، گفت: علما نباید از عدالت خارج شوند و همواره باید از دید عقل و قسط سخن بگویند، اگر عدالت سرلوحه جوامع اسلامی باشد به بیراهه نخواهیم رفت.

وی افزود: خیرخواه یکدیگر بودن نیز از همین عدالت سرچشمه می‌گیرد، صرف اینکه فردی حرفی بزند، نباید در مقابل او بایستیم. تمام انسان‌ها حق دارند تحقیق و تفحص کنند و طرف مقابل هم حق نقد دارد و این یعنی جدال احسن به جای تکفیر یکدیگر، هر مسلمانانی وظیفه‌اش نسبت به مسلمان دیگر؛ ایجاد حس آرامش و زیبایی در گفتار و رفتار است.

حجت‌الاسلام والمسلمین سید عبدالحسن نواب رئیس دانشگاه ادیان و مذاهب در وبینار «جهان پساکرونا و سناریوهای سیاسی، اجتماعی و فرهنگی در جهان اسلام» با بیان اینکه ویروس کرونا ، انسان به خود متکی و مغرور را از خواب بیدار کرد، گفت: انسان با خود فکر می‌کرد می‌تواند تمام مشکلات را حل کند و برای اولین بار که نه بمب اتم و نه یک حادثه عجیب بلکه یک ویروس ناشناخته و کوچک توانست چرخه زندگی بشر را از کار بیاندازد.

وی ادامه داد: این ویروس، مسلمان، بودایی، مسیحی و... نمی‌شناسد و به همه بشری حمله کرده است اما در این بین ما مسلمانان که اعتقاد بیشتری داریم و معتقد هستیم که خداوند گاهی با این ویروس و امثال این موارد انسان را مورد امتحان قرار می‌دهد باید به عدالت، برابری و همدلی بیشتر از سایر جوامع اهمیت بدهیم.

رئیس دانشگاه ادیان و مذاهب تاکید کرد: این ویروس یک امتحان بزرگ برای بشریت است اما برای مسلمانان امتحان بزرگتری است؛ زیرا اعتقادات ما مورد ارزیابی قرار می‌گیرد، امکانات در دست جوامع اسلامی بسیار زیاد است و بزرگترین جمعیت جوان را در اختیار داریم از این رو باید وحدت لازم را در امت اسلامی ایجاد کنیم، این آخرین باری نیست که جوامع اسلامی به یکدیگر نیازمند هستند این ویروس باید راه‌گشای آینده میلیون‌ها مسلمان باشد، پس باید چراغ راه آینده را روشن کنیم؛ امت اسلامی باید با همدلی مشکلات را از بین ببرد، اگر وحدت باشد کشورهای دیگر نمی‌توانند در جوامع اسلامی دخالت کنند.
 
در ادامه این وبینار حجت‌الاسلام و المسلمین مصطفی رستمی نماینده مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها با بیان اینکه شیوع ویروس کرونا باعث ایجاد سبک زندگی جدید در جوامع شده است، گفت: ما باید تغییر سبک زندگی جوامع را در دستور کار قرار دهیم و سبک زندگی اسلامی را ارائه بدهیم. اسلام در عرصه‌ حفظ بهداشت فردی و اجتماعی و سبک زندگی برنامه‌هایی دارد که از جمله آنها خوراک حلال است که می‌توانیم از این طریق فرهنگ ناب اسلامی را ادامه بدهیم.

وی تصریح کرد: این بلایا ناشی از بی‌توجهی به معیارهای اصیل دینی است، غذای سالم نباید یک شعار باشد بلکه باید قواعد آن نیز در جامعه پیدا شود.

نماینده مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها افزود: یکی دیگر از تغییرات دوران کرونا این بود که موضوع منفعت جمعی و محدود کردن بعضی از اختیارات فردگرایی امروز به عنوان یک استاندارد برای جوامع مطرح شده است، آن چیزی که انسان را به سمت سعادت می‌برد، علاوه بر قوانین اجتماعی موارد اسلامی نیز است. یکی از مشکلات جوامع بشری این است که ارزش‌های دینی انسان ضعیف و به جای آن فقط قانون آمده است.

مولوی شرف‌الدین جامی الاحمدی امام جمعه اهل‌سنت تربت جام در وبینار «جهان پساکرونا و سناریوهای سیاسی، اجتماعی و فرهنگی در جهان اسلام» با بیان اینکه مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی هرساله کنفرانس وحدت را برگزار می‌کند و مقالات و کتب بسیاری را در عرصه وحدت به چاپ رسانده و اکنون عالم بزرگی در عرصه وحدت جهان اسلام به شمار می‌آید، اظهار داشت: امروز وحدت بین اهل تشیع و تسنن نه یک شعار بلکه یک ضرورت لازم و واجب است، اختلافات باید با انسجام ملی و دینی از بین برود.

وی ادامه داد: در سایه وحدت است که می‌توانیم با مشکلات مبارزه کنیم، وحدت و تاکید بر آن از ضروریات لازم و واجب دین است، در عرصه وحدت باید امام راحل و مقام معظم رهبری را الگو قرار دهیم و نباید به تندروها اجازه بدهیم که به جوامع اسلامی نفوذ کنند.

امام جمعه اهل‌سنت تربت جام در ادامه با اشاره به شیوع ویروس کرونا در جهان و به خصوص جوامع اسلامی یادآور شد: ویروسی که جهان با آن درگیر شده است طبق نظر دانشمندان و پزشکان با رعایت بهداشت فردی و جمعی از بین می‌رود، چیزی که قرآن، احادیث و روایات نیز بر آن تاکید داشته‌اند، در آیه 195 سوره بقره خداوند می‌فرماید « انسان نباید به دست خود، خویش را به هلاکت بیاندازد»، این یعنی حفظ جان و سلامت انسان مهم است؛ علما باید در این عرصه اطلاع‌رسانی لازم را داشته باشند و از کادر درمانی که شبانه‌روز فعالیت دارند، تشکر می کنیم و آنها را نباید در این وضعیت تنها بگذاریم.

حجت‌الاسلام والمسلمین عبدالحسین خسرو پناه معاون علوم انسانی و هنر دانشگاه آزاد اسلامی با بیان اینکه یکی از مسائل مبتلا به امروز ویروس کرونا است، اظهار داشت: در آیات و روایات اینگونه مسائل به چند صورت مورد بحث و ارزیابی قرار گرفته است، در برخی از آیات وجود شر پذیرفته شده است. اما اینکه چه اموری خیر و کدام شر است، در درک و شناخت ما نیست.

خسروپناه خاطرنشان کرد: در برخی دیگر از آیات به این امر اشاره شده است که یک هماهنگی بین خیر و شر وجود دارد و گاهی درد و رنج مقدمه‌ی خیر و آسایش است و دسته‌ی دیگری از آیات بر سنت‌های تکوینی دلالت دارند، برخی از آیات نیز استنباط از ناملایمات و ناآرامی‌ها را به اراده انسان اختصاص می‌دهد به این معنا که برخی از اعمال به خاطر رفتار انسان است.

وی یادآور شد: در برخی دیگر از آیات قرآن عالم محضر خداوند معرفی شده و هستی همواره مورد امتحان الهی قرار دارد و کسانی که در این آزمون موفق می‌شوند جزء صابرین هستند.

مجتبی رحماندوست رئیس مجمع تقریب نهاد ایثارگران در ادامه این وبینار با بیان اینکه مصائب بشری چه دست‌ساز و چه بلایای طبیعی باشد، منشا تحرک در جهان می‌شود، گفت: اگر مسلمانان به کمک یکدیگر بشتابند این امر باعث ارتقا خواهد شد، شیاطین می‌خواهند ملت‌های مظلوم در افول باشند.

رحماندوست تصریح کرد: اگر به داد یکدیگر برسیم تهدیدهای دشمنان را خنثی می‌کنیم، ما ملتی هستیم که انرژی، ثروت‌های ژئوپلتیک، کشاورزی، نسل جوان، منابع انسانی و معدنی را دارا هستیم. اما اینها کافی نیست بلکه باید روح تقریب و وحدت را ایجاد کنیم.

وی اضافه کرد: توانمندی اجتماعی، مال و ثروت و نخبگان و .. همه می‌توانند در کنار یکدیگر قرار بگیرند و هیچ چیزی جز تفرقه نمی‌تواند اینها را از بین ببرد. ملت‌های مسلمان باید دست از اختلاف برداشته و به سمت رشد و تعالی بروند.

ماموستا مصطفی محمودی امام جمعه پیرانشهر با بیان اینکه امروز وحدت مسلمانان از واجبات است، گفت: با وحدت می‌توان بر مشکلات پیروز شد. امروز جهان بر دو مصیبت یعنی ویروس کرونا و سلطه آمریکا دچار است. در خصوص کرونا باید گفت این ویروس تمام دنیا را در بر گرفته است و مسلمانان برای نجات از این مصیبت باید با هم متحد شده و همکاری کنند.

وی ابراز داشت: ویروس کرونا روی همه جهانیان تاثیر منفی داشته و به اقتصاد جهان ضربه زده و آن را تضعیف کرده است و میلیون‌ها نفر را بیمار و جامعه بشری را از نظر روحی دچار تزلزل و نظام آموزشی را بر هم زده است. 

محمودی با اشاره به سلطه آمریکا بر جهان خاطرنشان کرد: آمریکا سعی دارد با اجبار و زور به تمام اهداف خود برسد و این مسلمانان هستند که با اتحاد خود می‌توانند آمریکا را از خاورمیانه بیرون کنند و متاسفانه بسیاری از حاکمان کشورهای اسلامی به آمریکا رجوع کرده و به اسلام پشت کرده‌اند و این‌ها در نهایت در آتشی که خود درست کرده‌اند خواهند سوخت.

آیت‌الله سید محمدعلی موسوی جزائری عضو جامع مدرسین حوزه علمیه قم با اشاره به ضرورت حفظ وحدت در جوامع اسلامی اظهار کرد: وحدت یک مساله کلیدی است و نباید به تفرقه برویم، درآیات قرآنی و روایات حضرت رسول(ص) تنها انسان‌ها را به امر وحدت دعوت کرده‌اند.

وی ادامه داد: در آیات قرآنی وارد شده است اگر نزاع کنید و متفرق شوید محبوبیت شما از بین می‌رود، انحراف عذاب را برای انسان در پی دارد.

عضو جامع مدرسین حوزه علمیه قم تاکید کرد: روسای دولت‌های اسلامی اگر می‌خواهند مشکلات‌شان حل شود، راه‌حل رفتن به سمت مستکبران نیست. آنها به اندازه خودشان گرفتاری دارند و ممکن است حرف بزنند و قولی بدهند اما آن را عملیاتی نمی‌کنند؛ تنها راه‌حل برای رفع مشکلات رجوع جوامع اسلامی به یکدیگر و حفظ وحدت است.
 
انتهای پیام/

 

منبع: تقریب

کلیدواژه: انتشار این ویروس مقام معظم رهبری تحت تاثیر قرار تمام انسان ها قرار داده جوامع اسلامی ویروس کرونا جهان اسلام سبک زندگی امام جمعه

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.taghribnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «تقریب» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۹۸۳۴۳۶۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

ایران؛ کثرت فرهنگی و وحدت سیاسی

مبانی قانون در دولت‌های تازه تأسیس با مبانی قانون و نظام تربیت عمومی در کشورهایی با قدمت ایران تفاوت‌هایی بنیادین دارند. از این جهت که در دولت‌های تازه تأسیس قانون می‌تواند حیثیتی خنثی نسبت به مجموعه باورهای عمومی درباره مسائل ایمانی داشته باشد. - اخبار فرهنگی -

خبرگزاری تسنیم؛ حمید ملک زاده-پژوهشگر اندیشه سیاسی

ایران یک نام قدیم است. در حالی که دولت به معنای جدید کلمه در ایران سابقه‌ای کمتر از صد و پنجاه سال دارد و ایده دولت اسلامی حتّی از آن هم جوان تر است. یعنی به سال‌های بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ایران در سال 1357 و فرایندهای منتهی به تأسیس و تثبیت نظام جمهوری اسلامی ایران باز می‌گردد. از این جهت و تا جایی که به سیاست مربوط می‌شود، هر حکومتی در ایران به عنوان یک دولت به طور عام، و جمهوری اسلامی ایران، به عنوان یک حکومتِ اسلامی به طور خاص، با مسائل زیادی دست و پنجه نرم می‌کند که هم از وجه حکمرانی و در میان حکمرانان و هم در وجه شهروندی و در میان شهروندان، جدید هستند. ریشه اصلی مسائلی که از آنها صحبت می‌کنیم را باید در واقعیّت اجتناب ناپذیرِ ضرورت مداخله قصدمندانه دولت در نمایش‌های بیرونی شهروندان و در حوزه عمومی جستجو کرد؛ مداخله‌ای که از طریق تدوین قوانین موضوعه، به شکلی نهادمند و با هدف بیشینه کردن امکان تحقق خیر عمومی توسط حکومت اتفاق می‌افتد. مسائل ناشی از این مداخله قصدمندانه، نهادمند و الزام‌آور وجوه متفاوت مشکل اساسی دولت در ایران معاصر را تشکیل می‌دهند.

برای روشن شدن این موضوع باید این نکته را یادآور شویم که اصولاً دولت یک نظام تربیت، یا نظام سازماندهی به تظاهرات عمومی افراد در حوزه عمومی است. در عین حال باید بخاطر داشته باشیم که نظام تربیتی‌ای که دولت بر اساس آن عمل می‌کند قانون است. قانون در مقام یک نظام تربیت، بر مبنایی چند وجهی استوار است. مبانی قانون در دولت‌های تازه تأسیس با مبانی قانون و نظام تربیت عمومی در کشورهایی با قدمت ایران تفاوت‌هایی بنیادین دارند. از این جهت که در دولت‌های تازه تأسیس قانون می‌تواند حیثیتی خنثی نسبت به مجموعه باورهای عمومی درباره مسائل ایمانی داشته باشد. در چنین شرایطی و تحت تأثیر این اصلِ بی طرفی حکومت با فراغ بیشتری می‌تواند به عنوان ناظر بی طرفِ زیست عمومی شهروندان حاضر شده و متناسب با این اصل در مسائل مربوط به عرصه عمومی عمل کند. این بن مایه فهم لیبرال از دولت است: دولت کوچک، ناظر و خنثی.

با این حال، در کشوری با ویژگی‌های خاص ایران، ایده دولت خنثی و ناظر عملاً نمی‌تواند کارکردهایی مطابق با انتظاری که در رویکردهای لیبرال از دولت دارند داشته باشد. نمونه تاریخی پهلوی‌ها به خوبی تله نوسازی آمرانه در مورد ایران را منش نمایی می‌کند. از این چشم انداز، نوسازی آمرانه پهلوی‌ها مداخله قصدی، هدفمند و البته غیر نهادمند برای تأسیس حوزه‌ای خنثی، از منظر باورمندی‌های دینی، در ساحت عمومی بود که باید به عنوان حوزه اختصاصی حیات دولت جدید عمل کند. این مداخله آمرانه و غیرنهادمند به ظهور مقاومت‌های جدی از سوی مردم باورمند در مقابل دولت و آنچه به آن امر می‌کرد منتهی شد؛ و تا جایی پیش رفت که نفسِ باورمندی دیندارانه را به نیرویی سیاسی تبدیل کرد. از آن زمان تا امروز، در ایران بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ایران زندگی مؤمنانه نسبت مشخصی با شکلی از مبارزه سیاسی در مقابل انواع مداخلات دولت در عرصه عمومی پیدا کرده است. در میان همه صورت‌های ممکن از مداخلات دولت در زندگی عمومی شهروندان، بحث درباره «قوانین مربوط به پوشش در حوزه عمومی» یا حجاب، هنوز موضوعی قابل توجه است. مسئله‌ای که در این نوشته کوتاه بنا دارم به آن بپردازم.

هنر، ابزار استدلال و استقناع هنرمندانه عفاف و حجاب

 

حجاب: دستور شرع یا قانون دولت

قبل از اینکه بحث درباره «قوانین مربوط به پوشش در حوزه عمومی» را به طور مفصل مورد بررسی قرار دهیم، لازم است تا آن نکته حائز اهمیّتی را که در ابتدای این یادداشت آورده بودم دوباره در نظر حاضر کنیم: ایران در مقام یک جامعه امری قدیم است؛ درحالی که دولت، به عنوان سازمان جدید سیاسی ایران، امری متأخر و جمهوری اسلامی به عنوان یک شیوه خاص از حکومتِ مبتنی بر ارزش‌ها و دعاوی اسلامی از آن نیز جدیدتر است. این مسئله به خودی خود متضمن تصور کثرت اجتماعی قابل توجهی در حوزه باورها، عقاید، عادات مربوط به زندگی شخصی و نفسِ ایده حضور در عرصه عمومی به عنوان فضای مشترک همه کسانی است که به عنوان ایرانی تعریف می‌شوند.

 کثرت در عادات رفتاری ناشی از تنوع فرهنگی و اجتماعی موجود در ایران، مسئله مهمی است که همزیستی ایرانیان به عنوان شهروندان دولت در عرصه عمومی را به موضوعی بنیادین در قانون گذاری، یا آنطور که امروز مرسوم شده است، حکمرانی تبدیل کرده‌است. تنوع پیشتر ذکر شده درباره جامعه ایرانی، در درجه اول خودش را در تظاهرات ظاهری، مخصوصاً در پوشش شهروندان نشان می‌دهد. این مسئله را نیز باید در نظر بگیریم که حتّی در میان جامعه مسلمان ایرانی، تحت تأثیر متغیّرهای هویّتی گوناگونی که در کنار دین به رفتار و تظاهرات بیرونی افراد نیرو می‌دهند، ممکن است مواجهات متفاوتی با مسئله پوشش وجود داشته باشد.

در چنین وضعیّتی، یعنی در حضور گستره قابل توجهی از عناصر هویّت بخش در زندگی ایرانیان که به تظاهرات، عادات و رفتارهایی متنوع در عرصه عمومی منتهی می‌شود، قانون در مقام حدّی معقول و وحدت بخش عمل می‌کند. وظیفه اصلی قانون، مشخص کردن حدّ وسطی است که همه صورت‌های گوناگون از هویّت یابی فرهنگی، قومی و اعتقادی درباره شیوه‌های مختلف از حضور در عرصه عمومی را مشخص می‌کند. قانون در این معنا بیش از اینکه به«بایدها» بپردازد، بر«نبایدها» متمرکز است. این ویژگی قانون، اصل تنوّع و کثرت در عادات و باورمندی‌های ویژه را از پیش فرض گرفته، و در مرزهای اصول بنیادین هویّت بخش برای دولت تعریف شده است.

از این جهت باید این نکته را در نظر بگیریم که مسئله پوشش در حوزه عمومی، دو وجه دارد؛ از یک طرف مسئله‌ای دینی است و به باورهای هویّت بخشی مربوط می‌شود که باورمندان مسلمان را از دیگران متمایز می‌کند؛ و از طرف دیگر مسئله‌ای سیاسی است که حدود قانونی مربوط به تظاهرات عمومی شهروندان را معلوم می‌کند. این دو وجه از قوانین مربوط به پوشش در حوزه عمومی، هنجارینند، اما موضوع یکی از آنها خطاب‌های ایجابی الهی به زنان مؤمن و مسلمان است و موضوع دیگری خطاب‌های سلبی قانونی است، از این جهت که اصلِ تنوع فرهنگی و مبانی هویّت بخش دیگر در جامعه ایرانی را در نظر گرفته است.

بیانات مقام معظم رهبری درباره مسئله حجاب به درستی این روایت را مورد تأیید قرار می‌دهند؛ ایشان در بیانات خود در دیدار با اقشار مختلف بانوان در سال 1401 تأکید می‌کنند که «حجاب یک ضرورت شرعی است، یعنی هیچ تردیدی در وجوب حجاب وجود ندارد». این بخش از بیانات ایشان متضمن این واقعیّت است که تا جایی که به دین مربوط می‌شود نمی‌توان درباره ضرورتِ نفسِ حجاب تردید کرد؛ و معنای آن این است که میان زن مسلمان بودن و رعایت کردن حجاب شرعی پیوندی بنیادین وجود دارد. این حکمی شرعی است که ایشان در مقام عالم دینی صادر می‌کنند. در عین حال، هم در آن جلسه، و هم در جلسات زیادی که بعد از آن به این موضوع مربوط می‌شود این مسئله را اضافه می‌کنند که ضعف در حجاب، زنانی که به عنوان ضعیف الحجاب می‌شناسیم را به خصم، یا دشمن وجودشناختی ما در مقام شهروندان یک دولت تبدیل نمی‌کند. این پیوند میان مقام دینی و شأن حکومتی مقام معظم رهبری نکات قابل توجهی را در خود قرار داده‌است که اگر در کنار بیانات دیگر ایشان مورد توجه قرار بگیرد، راهنمای عمل ما در حوزه عمومی و در مورد مسئله پوشش در عرصه عمومی بانوان خواهد بود.

برای نمونه ایشان در نشستی فرمودند: «از دو قطبی‌های کاذب بپرهیزید...، آن کسانی که مبانی شما، اصول شما، دین شما، ولایت فقیه را قبول دارند برادر شما هستند، گیرم که اختلاف سلیقه‌ای هم با شما داشته باشند...». این بخش از بیانات ایشان را در کنار سخنانی قرار دهید که در همان جلسه دیدار با اقشار مختلف زنان در سال 1401 ایراد کرده بودند: « چرا گاهی بعضی از شما این خانمی را که حالا فرض کنید یک مقداری موهایش بیرون است ‌یا به تعبیر رایج بدحجاب است ــ که حالا باید گفت ضعیف‌الحجاب؛ حجابش ضعیف است ــ متّهم میکنید؟ بنده وارد این شهر ‌شدم، جمعیّت آمدند استقبال؛ شاید اقلّاً یک‌سوّم جمعیّت این جور خانمها هستند، دارند اشک میریزند؛ این را نمیشود گفت ‌ضدّانقلاب است؛ این چطور ضدّانقلابی است که این جور با شوق و با حرارت و با انگیزه می‌آید؛ و مثلاً فرض کنید در فلان مراسم ‌دینی یا فلان مراسم انقلابی شرکت می‌کند؟ اینها بچّه‌های خودمانند، دخترهای خودمانند.»

اگر مجموع بیانات رهبر انقلاب در نشست‌های پیشتر آمده را در کنار هم قرار دهیم، آن وقت می‌توانیم به درستی معنای این عبارات پر تکرار ایشان را فهم کنیم که کشف حجاب هم حرمت شرعی دارد و هم حرمت قانونی. از بیانات ایشان اینطور بر می‌آید که کشف حجاب، مسئله‌ای است که با ضعف در حجاب تفاوت دارد. از این جهت کشف حجاب در تظاهرات عمومی شهروندان را نباید با کشف حجاب یکی دانست. از طرفی ایشان حتّی میان آن کشف حجابی که ممکن است از سر لج بازی، یا تأثیرپذیری از دشمنان خارجی باشد، و کشف حجاب سازمان یافته‌ای که با هدف آسیب زدن به ارزش‌های ایرانی و اسلامی رخ می‌دهد تفاوت قائل می‌شوند.

از کنار هم گذاشتن همه اینها اینطور بر می‌آید که «حجاب» از جهتی که با خطابات الزام آور شرعی همراه است موضوعی شرعی و متضمن خطاباتی ایجابی است، اما از این جهت که قانون دولت است، بیشتر بر وجهی سلبی، یعنی بر«نبایدها» تمرکز دارد. این مانند این است که بگوییم، قانون دولت، ناگزیر تنوع فرهنگی و اجتماعی در کشور را لحاظ کرده‌است.

چه باید کرد؟

در بخش قبلی این مسئله را روشن کردیم که «قوانین مربوط به پوشش در حوزه عمومی»، هم وجهی شرعی دارند و هم حیثیتی قانونی. و سعی کردیم معنای این عبارت را در بیانات رهبر معظم انقلاب معلوم کنیم. در این بخش، و بر پایه آنچه پیشتر گفتیم، دلالت‌های رفتاری آن را مورد بررسی قرار خواهیم داد.

از وجه شرعی درباره مسائل مربوط به موضوع حجاب، در درجه اول زن مسلمان مؤمنی که زندگی مؤمنانه را در پیش گرفته، به رعایت حجاب شرعی امر شده است. همینطور امر به معروف و نهی از منکر، مطابق دستوراتی که در این زمینه آمده بر او و دیگر مسلمانان فرض است. با این وجود بعد از لحاظ کردن همه مراتب امر به معروف و نهی از منکر، و در دقیقه‌ای که بحث درباره دست زدن به عملی بیش از تذکر لسانی پیش می آید، موضوع باید به پلیس و ضابطین قضایی متخصّصی که برای این کار پیش بینی شده‌اند وا گذاشته شود. چرا که اولاً اصلِ برخورد فیزیکی یا سخت با دیگران شرعاً و قانوناً در انحصار نهادهای دولت، از جمله پلیس و ضابطان قضایی مسئول در این زمینه است، و ثانیاً چنین برخوردی به وجه قانونی مسائل مربوط به حجاب مربوط می‌شود. یعنی تشخیص آن، در حدود قانون از عهده کسانی که نسبت به قانون دولت آگاه نبوده یا درباره آن آموزش‌های لازم را ندیده‌اند بر نمی‌آید. و در مواقعی ممکن است به نقض غرض منتهی شود. یعنی ممکن است به ابزاری برای پیشبرد برنامه‌های سازمان یافته دشمنانی تبدیل شود که بنادارند از دو قطبی‌های کاذبی که حول مسائل مربوط به «قوانین مربوط به پوشش در حوزه عمومی» شکل داده‌اند، برای به چالش کشیدن وحدت سیاسی در کشور سوء استفاده کنند.

این شکل از رفتار در مجموعه بیاناتی که رهبر معظم انقلاب درباره مسئله حجاب و مسائل ناشی از آن ایراد کرده‌اند به وضوح مشاهده می‌شوند: اولاً ایشان مدام تذکر داده‌اند که نباید در دام دو قطبی‌های کاذب افتاد و مسائل اصلی کشور را فراموش کرد. یعنی نباید شرایطی را به وجود آورد‌‌ که غیرت دینی باورمندان مسلمان به ابزاری برای درونی کردن دوگانه دوست-دشمن در داخل کشور و در میان شهروندان ایرانی تبدیل شود؛ ثانیاً ایشان حدود شرعی و قانونی موضوع حجاب را معلوم کرده‌اند؛ یعنی مشخص کرده‌اند که مسئله کشف حجاب چطور با موضوع ضعف در حجاب تفاوت دارد.؛ ثالثاً این تمایز بنیادین را برای ما روشن نموده‌اند که باید میان کسانی که به شکلی سازمان یافته و هدایت شده توسط دشمن خارجی بنا دارند با ایجاد دو قطبی در کشور، به تولید محتوای براندازانه علیه کشور دست بزنند با کسانی که به نحوی در دام برنامه‌های دشمن افتاده‌اند تفاوت قائل شویم؛ رابعاً مشخص کرده‌اند که در هر برخوردی، و در هر شکلی از کنش اجتماعی باید اصل وحدت بر پایه بنیادها و مبانی اصولی نظام و کشور را بر نیروی دافعه همه صورت‌های مختلف از کثرتی که برای جوامعی با قدمت و صلابت ایران ضروری است اولویّت داده و زمینه‌های لازم برای جذب حداکثری فریب خوردگان دشمن را فراهم کنیم. این مسئله جز با رفتار صحیح و مؤمنانه با فریب خوردگان، و البته برخورد قاطع و نهادمند قانونی با دشمنان سازمان یافته میسّر نمی‌شود.

انتهای پیام/