به نقل از «تسنیم»

کاهش نرخ باروری جمعیت کشور به ۱.۶ فرزند!

تاریخ انتشار: ۱۸ آبان ۱۳۹۹ | کد خبر: ۲۹۸۹۴۷۰۶

آخرین آمارهای منتشر شده از سوی مرکز آمار ایران حاکی از رسیدن "نرخ باروری" به حدود ۱.۷۴ فرزند برای خانواده‌های ایرانی و ۱.۶ فرزند برای کل جمعیت مقیم کشور در سال ۱۳۹۸ است، این میزان به معنی کاهش از "نرخ جانشینی" است! - اخبار اجتماعی -

به گزارش خبرنگار اجتماعی باشگاه خبرنگاران پویا؛ باروری سطح جانشینی مفهومی جمعیت‌شناختی است که ظاهراً ساده به نظر می‌رسد اما به رغم ساده بودن، تلقی درستی از آن در بین برخی محققان جمعیتی و سیاست‌گذاران وجود ندارد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

باروری سطح جانشینی، طبق تعریف عبارتست از سطحی از باروری مورد نیاز که جمعیت قادر باشد خود را جایگزین کند.

برای آنکه جمعیتی قادر باشد خود را باز تولید کند، انتظار آن است که به‌طور متوسط هر زن، یک فرزند دختر بدنیا آورد، به‌شرط آنکه آن فرزند دختر آنقدر زنده بماند تا فرزند دختر دیگری را جایگزین خود کند و این روند برای همه نسل‌های بعدی نیز رخ دهد.

به عبارت دیگر، باروری سطح جانشینی، نشان‌دهنده تعداد فرزندانی است که هر زن باید بدنیا بیاورد تا به حفظ سطح جمعیت فعلی بیانجامد؛ باروری سطح جانشینی، به‌عنوان رشد جمعیت صفر برای زن و شریک زندگی خود نیز شناخته شده است.

معمولاً در رسانه‌ها و در بین متخصصان غیرجمعیتی و حتی بعضاً جمعیتی تصور می‌شود که باروری سطح جانشینی در همه جای دنیا 2.1 فرزند به ازاء هر زن است؛ در واقع تصور می‌شود در صورتی که نرخ باروری کل در کشورمان به 2.1 فرزند برای هر زن برسد، آنگاه هر نسلی خود را با نسل دیگری که از نظر اندازه مشابه خود است، جایگزین خواهد کرد!

این در حالی است که سطح باروری جانشینی در همه نقاط جهان یکسان نیست و در بین کشورهای مختلف، مقادیر متفاوتی دارد.

مطالعات پژوهشی بر روی  187 کشور در فاصله 1995 تا 2000 نشان داد باروری سطح جایگزینی تقریباً در همه کشورهای توسعه‌یافته در محدوده یک دهم، 2.1 قرار دارد؛ به عبارت دیگر عددی است بین 2 تا 2.2 و حدود 80 کشور در حال توسعه جهان، نرخ باروری سطح جایگزینی بالاتری از 2.2 دارند.

این دامنه تغییرات به وضوح نشان می‌دهد، یک مقدار ثابت و فراگیری برای این شاخص مهم جمعیتی، وجود ندارد و هر کشوری سطح جایگزینی خاص خود را دارد.

نتایج این پژوهش‌ها نشان می‌دهد که بر خلاف تصور عمومی و رایج که باروری سطح جایگزینی را مقداری ثابت (2.1 فرزند برای هر زن در سن باروری) در تمام دنیا در نظر می‌گیرد، در واقع ثابت نیست و دامنه تغییرات تا 1.4 فرزند (کمتر از 2.1 تا حدود 3.5 فرزند) در نوسان است؛ علت اصلی این دامنه تغییرات، تفاوت‌های مربوط به مرگ و میر است که عمدتاً در کشورهای کمتر توسعه یافته، به چشم می‌خورد.

سیاست‌گذاران، باید به سطح جایگزینی کشور خود حساس باشند، در غیر اینصورت، چنانچه نرخ کل باروری، از باروری سطح جایگزینی پایین‌تر باشد، در بلند‌مدت منجر به کاهش جمعیت خواهد شد؛ در واقع فاصله بین نرخ باروری کل و سطح جانشینی باروری می‌تواند شدت و میزان مداخلات جمعیتی مورد نیاز در کشور را نشان دهد.

از سوی دیگر معمولاً موفقیت سیاست‌های جمعیتی، در راستای افزایش باروری با رساندن نرخ باروری کل به سطح جانشینی یا بالاتر از آن، ارزیابی می‌شود و بنابراین، دستیابی به سطح باروری جانشینی، اهمیت قابل ملاحظه‌ای در اتخاذ سیاست‌های جمعیتی مؤثر دارد.

میزان رشد سالانه جمعیت کشور طبق آخرین سرشماری در سال 1395 به حدود 1.24 درصد رسید؛ روند تغییرات این شاخص حاکی از آن است که نه تنها رقم مذکور حاصل یک روند بلندمدت کاهشی در دهه‌های اخیر است بلکه این روند کاهشی به گونه‌ای ادامه یافته که طبق آخرین آمار سال 1398 با احتساب مابه‌التفاوت رقم 14.4 در هزار برای نرخ موالید و 5.5 در هزار برای نرخ فوت در کشور (یعنی حدود 14 ولادت و 6 فوت به ازای هر هزار نفر جمعیت)، میزان رشد طبیعی جمعیت به رقم 0.89 درصد رسیده و لذا به پایین‌تر از یک درصد کاهش یافته است.

برای سال 1399 نیز با توجه به کاهش حدود 40 هزار ولادت در شش‌ماهه نخست سال نسبت به مدت مشابه سال قبل، پیش‌بینی می‌شود نرخ رشد جمعیت امسال حتی از 0.8 درصد نیز کمتر شود؛ همچنین شاخص بُعد خانوار یا متوسط تعداد افراد در خانوارهای کشور نیز با یک روند بلندمدت کاهشی به سرانه‌ 3.3 نفر در هر خانوار در آخرین سرشماری رسیده که از کوچک‌تر شدن مستمر خانواده‌ها در کشور حکایت دارد.

پس از کاهش‌های حدوداً 40 هزارتایی در سال‌های 1395 و 1396، به یک‌باره با 120 هزار و سپس 170 هزار کاهش آمار ولادت در سال‌های 1397 و 1398 در کشور مواجه شدیم و این میزان کاهش در ولادت، روندی کاملاً غیرقابل توجیه از لحاظ جمعیت‌شناختی تلقی می­‌شود؛ این تحولات باعث شده تا شاخص «میزان باروری کل» (TFR) که از مهم‌ترین شاخص‌های جمعیتی است دچار تغییراتی خارج از سطوح و روندهای نرمال شود.

شاخص «میزان باروری کل» بیانگر متوسط تعداد فرزندان برای زنان در سن باروری است و تا سال 1394 و 1395 در اثر عبور موج جمعیتی متولدین اواخر دهه 50 و اوایل دهه 60 از سن ازدواج و فرزندآوری افزایشی نسبی داشته است اما از آن سال به بعد با روند کاهشی مواجه شد و مجدداً به زیر سطح جانشینی کاهش یافت؛ آخرین آمارهای منتشر شده از سوی مرکز آمار ایران حاکی از رسیدن این شاخص به حدود 1.74 فرزند برای خانواده‌های ایرانی و 1.6 فرزند برای کل جمعیت مقیم کشور در سال 1398 است.

سریال‌های تلویزیون باید پیوست جمعیتی داشته باشند/ چرا خانواده موفق را تک‌فرزند یا بی‌فرزند نشان می‌دهیم؟تصویب مشروط طرح "جمعیت و تعالی خانواده" بعد از 12 سال معطلی در مجلس!دستورالعمل‌های جمعیتی وزارت بهداشت هنوز عملیاتی نشده‌اندجمعیت مهاجر کدام کشور از جمعیت بومیان آن بیشتر است؟!چرا جمعیت ایران باید دستِ‌کم به 150میلیون برسد؟!ممنوعیت "سقط جنین" در لهستان به‌خاطر خطر کاهش جمعیت + آمار

جدیدترین خبرها و تحلیل‌های ایران و جهان را در کانال تلگرامی تسنیم بخوانید. (کلیک کنید)

انتهای پیام/

منبع: تسنیم

کلیدواژه: فرزندآوری کاهش جمعیت فرزندآوری کاهش جمعیت سطح جایگزینی سطح جانشینی نرخ باروری باروری کل

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.tasnimnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «تسنیم» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۹۸۹۴۷۰۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

نرخ فرزندآوری در مادران جوان صعودی شد

به گزارش گروه سلامت خبرگزاری علم و فناوری آنا، صابر جباری، در بیست و دومین جلسه قرارگاه جوانی جمعیت وزارت بهداشت، گفت: سال ۱۴۰۱ میزان موالید در سنین ۲۰ تا ۲۴ سال ۱۶.۵۴ درصد بوده که این آمار در سال ۱۴۰۲ به ۱۸.۹۷ درصد رسیده است.

وی با بیان اینکه پس از ابلاغ قانون جوانی جمعیت در سال ۱۴۰۰ و اجرایی شدن آن از سال ۱۴۰۱ اتفاقات خوبی در حوزه جمعیت رقم خورده است، افزود: میزان موالید در سنین ۲۰ تا ۲۴ سال در سال‌های ۱۴۰۰، ۱۳۹۹ و ۱۳۹۸ به ترتیب ۱۷.۰۵، ۱۷.۵ و ۱۸.۰۶ بوده است.

مسئول دبیرخانه قرارگاه جوانی جمعیت وزارت بهداشت با بیان اینکه روند میزان موالید در سنین ۲۵ تا ۲۹ سال نیز در سال ۱۴۰۲ نسبت به سال ۱۴۰۱ از عدد ۲۴.۱۲ درصد به ۲۴.۳۹ درصد رسید، اظهار داشت: روند درصد زایمان چهارم نیز از سال ۹۸ تا ۱۴۰۲ از عدد ۵.۱ به ۶.۴۲ درصد رسیده است.

جباری اضافه کرد: روند زایمان پنجم نیز از سال ۹۸ تا ۱۴۰۲ از عدد ۱.۵۹ به عدد ۲.۰۴ رسیده است.

رییس مرکز جوانی جمعیت، سلامت خانواده و مدارس وزارت بهداشت در خصوص کاهش چشمگیر روند رشد منفی تعداد ولادت در کشور طی سال گذشته، گفت: در سال ۱۴۰۲ نسبت به سال ۱۴۰۱ شاهد کاهش ۱.۶۱ درصدی موالید بودیم که این عدد در سال پیش از آن (۱۴۰۱) ۳.۶۷ درصد بود و نشان دهنده موفقیت برنامه‌ها در جلوگیری از سرعت روند کاهشی موالید در سال گذشته است.

جباری با بیان اینکه در سال‌های ۱۴۰۰، ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ به ترتیب یک میلیون و ۱۱۴ هزار و ۹۰، یک میلیون ۷۵ هزار و ۲۲۴ و یک میلیون و ۵۷ هزار و ۹۵۹ نوازد متولد شدند، یادآور شد: در سال ۱۴۰۲ کاهش موالید نسبت به سال ۱۴۰۱ بالغ بر ۱۷ هزار و ۲۶۵ نفر بود که این عدد در سال ۱۴۰۱ نسبت به سال ۱۴۰۰ بالغ بر ۴۰ هزار و ۹۶۶ نفر بوده است.

وی با اشاره به اینکه بیشترین کاهش موالید نسبت به سال قبل در سال ۱۳۹۸ رخ داد، خاطرنشان کرد: در سال ۱۳۹۸ کاهش موالید نسبت به سال ۹۷ به عدد ۱۷۰ هزار و ۳۵۶ نفر رسید که کاهش ۱۲.۴۷ درصدی را نشان می‌داد و بیشترین نرخ کاهش از سال ۹۳ تا سال ۱۴۰۲ بوده است.

انتهای پیام/