به نقل از «فارس»

فرهنگ کتابخوانی در «خانواده» شکل می گیرد/ «قم» پیشتاز سرانه مطالعه در کشور

تاریخ انتشار: ۲۴ آبان ۱۳۹۹ | کد خبر: ۲۹۹۶۵۸۱۸

به گزارش خبرگزاری فارس از قم، «کتاب، کتابخوانی و کتابدار» عنوانی است که برای روز بیست و چهارم آبان ماه و همزمان با روز بزرگداشت آیت الله علامه سید محمدحسین طباطبایی (ره) قرار داده اند، عنوانی که به عنوان آغاز هفته کتاب و کتابخوانی می تواند ما را هم به خاطرات شیرین کتاب و کتابخوانی و هم به آمار نگران کننده کتاب و کتابخوانی رهنمون شود.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

 

جای کتاب را هیچ چیز نمی گیرد ...

در این باره تعبیر «کتاب، مادر و عصاره تمدن هاست» و یا این که «جای کتاب را هیچ چیز نمی گیرد» از رهنمودهای رهبر حکیم انقلاب اسلامی به عنوان یکی از کتابخوان ترین افراد جامعه، همواره لذت بخش و البته چراغ راه است.

شاید نقطه شروع این بحث بتواند این نکته باشد که اگرچه خواندن کتاب به هر شکل را می توان کتابخوانی نامید، اما باید دانست که در اصطلاح، منظور از فرهنگ کتابخوانی چیزی به غیر از مطالعه کتب درسی، مذهبی و یا حتی مطالعه نشریات است.

به بیان دیگر منظور از کتابخوانی، مطالعه آزاد است و همین جاست که بحث کتابخوانی و سوادآموزی از یکدیگر تفکیک می شوند، چراکه بخش عمده ‌ای از ساعات مطالعه در اقشاری مانند دانش آموز و دانشجو با گستردگی جمعیتی فراوان، در راستای نوعی سوادآموزی، پیشرفت ظاهری در تحصیل و حتی کسب مَدرک است و از این رو، مطالعات افرادی که در مقاطع مختلف تحصیلی مشغول به تحصیل هستند را نباید به آمار کتابخوانی ربط داد، همچنان که شاخص میزان کتابخوانی و میزان سوادآموزی در تمامی کشورهای جهان نیز دو امر جداگانه و مجزّاست.

 

مطالعه ای حداکثر در حد 10 تا 15  دقیقه در شبانه روز

درباره آماری از میزان کتابخوانی یا نرخ مطالعه در کشور، ارقام متفاوتی در سال های اخیر از سوی نهادهایی مانند شورای عالی انقلاب فرهنگی، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و یا حتی مرکز آمار ایران منتشر شده که سرجمع نشان می دهد متوسط مطالعه یا سرانه مطالعه هر ایرانی حدود 10 تا 15 دقیقه در هر شبانه روز است، البته برخی از همین آمارها، 2 دقیقه در شبانه روز را هم مطرح کرده و یا به رقم حدود 30 دقیقه رسیده اند، اما به نظر می رسد متوسط آمار در خوشبینانه ترین حالت همان 10 تا 15 دقیقه در شبانه روز باشد.

این آمار البته در استان قم متفاوت است، به این صورت که طبق برخی آمار، مردم استان های قم، یزد و خراسان رضوی جزو پُرمطالعه ترین و کتابخوان ترین مردم ایران هستند.

به هر حال آمار کلی در کشور نشان از آن دارد که تقریبا نیمی از مردم، مطالعه و کتابخوانی حداقلی را در برنامه ماهانه خود دارند و نیمی دیگر اصلا اهل مطالعه و کتابخوانی نبوده و نیستند.  

اکنون درباره علل و عوامل این بحران در جامعه ایرانی می توان به نکات متعددی اشاره کرد، اما شایسته است تا این نکات از زبان برخی فعالان عرصه کتاب و کتابفروشان باسابقه شنیده شود.

 

از آب تا کتاب، یکی افزایشی و دیگری کاهشی

سیدمحسن صُحُفی یکی از همین کتابفروشان پیشکسوت و فرهنگیان باسابقه قمی است که سراغ او را می توان در کتابفروشی «دلیل ما» در ابتدای خیابان شهداء (صفائیه) گرفت.

وی در گفتگو با خبرنگار فارس در قم با اشاره به یک نکته مهم گفت:دو مسئله در کشور ما در شرایط بحران است، یکی آب و دیگری کتاب، اولی در افزایش مصرف و دیگری در کاهش مصرف.

وی ادامه داد: البته مطالعه نکردن ها و پایین بودن میزان کتابخوانی در کشور ما بحث امسال و سال قبل نیست و دلایل ریشه ای و بنیادین دارد، اما به جرأت می توان گفت این سِیر اگر قهقرایی نبوده، حتما رو به جلو هم نبوده است.

 

 

تخفیف و بُن کتاب مشکل کتابخوانی را حل نمی کند

صُحفی همچنین اظهار کرد: کشورهای مختلف غالبا از طریق فرهنگسازی به افزایش مطالعه در جامعه خود رسیده اند، در حالی که ما تلاش داریم تا با همایش و تخفیف و توزیع بُن کتاب و مانند آن به افزایش فرهنگ کتابخوانی کمک کنیم که این ها قطعا نمی تواند این مشکل ریشه ای را حل کند.

وی تصریح کرد: نگرش ها و طرز تفکرها باید تغییر کند، به بیان دیگر هم خانواده، هم مدرسه و هم جامعه باید در این زمینه تلاش کنند که البته مهم ترین نهاد نیز خانواده است، یعنی والدین خودشان باید کتاب به دست بگیرند و فرزندان را از همان کودکی و با اقدام عملی و کاربُردی، کتابخوان کنند.

صُحُفی با بیان بخشی از خاطرات خود گفت: بنده در سال های جوانی یعنی حدود 40 سال قبل، هم برای دانش آموزان نمایشگاه کتاب برگزار می کردم، هم آنان را به بازدید از چاپخانه ها و گردش های علمی می بُردم تا در یک فضای واقعی، بیشتر با کتاب آشنا شوند و هم این که خودم برایشان کتاب می خواندم تا از راه های مختلف با کتاب آشنا و به کتابخوانی تشویق شوند.

وی افزود: حتی برای فرزندان خود نیز از 4 سالگی کتاب می خواندم و آن ها را به کتابفروشی می‌بُردم تا هر کتابی دوست دارند بخرند، کتاب هایی که حتی در آن سنّ، خط خطی و پاره می‌کردند ولی سبب می شد تا اُنس با کتاب استمرار داشته باشد.

این فعال فرهنگی با اشاره به این که در کنار خانواده، مدرسه هم می تواند نقش تعیین کننده ای در ایجاد فرهنگ کتابخوانی داشته باشد خاطر نشان کرد: اگر معلمان عزیز و کادر مدارس ما خودشان کتابخوان باشند می توانند دانش آموزان خود را به کتابخوانی تشویق کنند، در عین حال که با توجه به اوضاع اقتصادی جامعه، غنی بودن کتابخانه مدارس نیز می تواند نقش تعیین کننده در این امر داشته باشد، چراکه دانش آموزان می توانند با امانت گرفتن کتاب مورد علاقه خود از کتابخانه و مطالعه آن و بدون پرداخت هیچ هزینه ای، کتاب بخوانند و عادت به مطالعه را در خود نهادینه کنند.

وی اضافه کرد: متأسفانه آمار و مشاهدات نشان می دهد که کتابخانه های مدارس چندان غنی از کتب مختلف و مفید نیست و بیشتر کتاب های کمک درسی دارند، در عین حال که بخش قابل توجهی از مدارس هم اصلا کتابخانه ندارند.

 

جای کتاب در سبد خانوار

در هر صورت به نظر می رسد سه نکته اصلی درباره ترویج و گسترش فرهنگ اجتماعی کتاب و کتابخوانی باید مورد توجه قرار گیرد که نکته نخست، مسئله ارتباط مستقیم وضعیت رفاه اقتصادی در خانواده ها و جامعه با میزان خرید کتاب و کتابخوانی است، به این معنا که مشکلات اقتصادی امروز قطعا کتاب را از سبد خانواده ها حذف می کند و این امر نیاز به توجه ویژه از سوی مسؤولان و البته گسترش کتابخانه های عمومی با مخزنی غنی از کتب متنوع دارد.

 

از گسترش کتابخانه های عمومی تا ترویج کتاب صوتی و الکترونیک

نکته دوم ضرورت ترویج و گسترش کتاب های صوتی و الکترونیک است، امری که لزوم آن در ایام شیوع کرونا بیشتر به چشم می آید و نشان می دهد یکی از راه های مهم ترویج فرهنگ کتاب و کتابخوانی، بستر فضای مجازی است.

 

همه چیز به نهاد «خانواده» ختم می شود

با این حال همچنان باید مهم ترین عامل این ترویج و گسترش را در نکته سوم دید، آن جا که بفهمیم فرهنگ کتاب و کتابخوانی باید در نهاد ارزشمند خانواده شکل بگیرد که زمینه سازی برای این مهم، نیاز به تدبّر، برنامه ریزی، هزینه کردن و البته رصد دائمی دارد.

انتهای پیام/2258*20

منبع: فارس

کلیدواژه: کتاب و کتابخوانی فرهنگسازی تمدن سازی خانواده مدرسه جامعه کتابخانه های عمومی کتاب الکترونیک سبد خانوار سرانه مطالعه استان قم آمار نگران کننده کتاب و کتابخوانی فرهنگ کتابخوانی فرهنگ کتاب شبانه روز

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.farsnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فارس» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۹۹۶۵۸۱۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

سازوکار تحقق مشارکت مردمی در جهش تولید معرفی شود

حجت‌الاسلام والمسلمین مرتضی مطیعی  در نشست شورای فرهنگ عمومی سمنان همچنین گفت: این شورا باید زنده، فعال، حساس، پرتحرک و پرتلاش باشد و دایم مسائل اساسی فرهنگی را دنبال کند.

امام جمعه سمنان گفت: بازبینی ویژه‌ای برای برنامه شورای فرهنگ عمومی در سال گذشته در آسیب شناسی، رفع نواقص و تقویت نقاط قوت باید انجام گیرد.

وی همچنین با اشاره به تعداد اتباع در سمنان تاکید کرد که براین اساس باید برنامه ریزی در مباحث فرهنگی مرتبط با این موضوع انجام گیرد.

حجت‌الاسلام والمسلمین مطیعی اظهار کرد: شورای فرهنگ عمومی سمنان از لحاظ خروجی مباحث و مصوبات نسبت به گذشته رشد خوبی داشته اما برای رسیدن به جایگاه واقعی باید تلاش بیشتری صورت گیرد.

سیدمحمدرضا هاشمی استاندار سمنان نیز در این نشست با تشکر از حضور مردم در استقبال از آیت‌الله رئیسی، گفت: دور دوم سفر رییس جمهور به این استان به واسطه پیگیری‌ها، تخصیص و هزینه‌کرد مطلوب مصوبات و اعتبارات در دور نخست سفر، با رشد مطلوب همراه بود.

باشگاه خبرنگاران جوان سمنان سمنان