به نقل از «ایرنا»

سد «بستان‌خانی» شاهکار مدیریت و مهندسی آب است

تاریخ انتشار: ۲۵ آبان ۱۳۹۹ | کد خبر: ۲۹۹۷۹۵۸۴

به گزارش گروه فرهنگی ایرنا از روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، حمیدرضا کرمی سد بستان‌خانی را اثری بی‌همتا و به همراه دیگر سازه‌های آبی هخامنشی شاهکار مدیریت و مهندسی آب دانست و گفت: با نزدیک شدن به روزهای پایانی کاوش داده‌های ارزشمندی از بخش‌های گوناگون سد و ساختارهای معماری آن به دست آمده است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

سرپرست هیئت کاوش سد هخامنشی بستان‌خانی ابراز امیدواری کرد که مسئولان به این مجموعه ارزشمند توجه کنند تا ضمن انجام مطالعات و افزایش دانش در این زمینه، آن را حفاظت و نگهداری کرده و زمینه بازدید علاقه‌مندان، پژوهشگران و گردشگران از آن فراهم شود.

وی اظهار داشت: این سد در دشت دیدگان شهرستان خرمبید و ۳۰ کیلومتری شمال خاوری محوطه میراث جهانی پاسارگاد قرار گرفته و با بلندای تاج ۲۱ متر، دارازای ۱۷۰ و پهنای ۷۰ متر، بزرگترین سد دوران هخامنشی است که تاکنون شناسایی شده است.

کاوش باستان‌شناسی این اثر با هدف شناخت و دست‌یابی به چگونگی ساختار سد و روش ساخت آن همچنین آگاهی از نقشه و طرح سازه‌های معماری موجود در بستر و هسته سد آغاز شد. ساختار معماری ورودی آبراه، بستر سنگی آب پخش و تنظیم کننده میزان خروجی آب، سازه معماری شرقی و اجاق‌ها بخش‌هایی است که کاوش و شناسایی شد.

کرمی خاطرنشان کرد: با توجه به آسیب‌هایی که در گذشته به کالبد سد رسیده طرح و برنامه‌ای از سوی پایگاه میراث جهانی پاسارگاد با هدف کاوش، مرمت، ساماندهی و معرفی تدوین شده که این کاوش با مجوز پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، یکی از بخش‌های پژوهشی این برنامه است.

به گزارش ایرنا، کاوش سد تاریخی بستان‌خانی که متعلق به دوره هخامنشیان است و در منطقه دیدگان شهرستان خرم‌بید واقع شده، با هدف ساماندهی این اثر، در قالب برنامه‌ای چندمرحله‌ای آغاز شد. این کاوش با مجوز پژوهشکده باستان‌شناسی به مدت ۴۵ روز به سرپرستی حمیدرضا کرمی از باستان‌شناسان پایگاه میراث جهانی پاسارگاد ادامه خواهد یافت.

سد بستان خانی از گونه سدهای خاکی با هسته رسی و پوسته لاشه‌سنگی است و با نقشه مستقیم اجراشده است، در پایین‌ترین بخش سد و هم‌سطح کف آب ریز، بخش‌هایی از یک ساختار معماری فاخر با به‌کارگیری بلوک‌های سنگی تراش‌خورده چهارگوش وجود دارد که همانند بناهای پاسارگاد با روش خشکه‌چین و به‌کارگیری بست‌های فلزی ایجادشده است.

مجموعه پاسارگاد شانزدهم تیر ۱۳۸۳ به عنوان پنجمین اثر ایران در فهرست آثار جهانی سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی ملل متحد (یونسکو) با شماره ۱۱۰۶ به ثبت رسید. سلسله هخامنشی یا هخامنشیان که بنیانگذار آن کوروش بود از ۵۵۰ تا ۳۳۰ پیش از میلاد به مدت ۲۲۰ سال بر ایران حکومت کردند. شهرستان پاسارگاد به مرکزیت سعادت شهر در فاصله ۱۱۰ کیلومتری و شهرستان خرم‌بید به مرکزیت صفا شهر در ۱۷۸ کیلومتری شمال شیراز واقع شده‌اند.

برچسب‌ها گردشگری پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری علی ‌اصغر مونسان میراث فرهنگی

منبع: ایرنا

کلیدواژه: گردشگری پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری علی اصغر مونسان میراث فرهنگی گردشگری پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری علی اصغر مونسان میراث فرهنگی اخبار کنکور میراث فرهنگی بستان خانی

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۹۹۷۹۵۸۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

تهدیدی برای شهر باستانی جیرفت

آغاز ساخت یک شهرک جدید در جیرفت و در عرصۀ شهر باستانی معروف به «دقیانوس»، این محوطه تاریخی را در تهدید قرار داده است.

به گزارش ایسنا، جمعی از فعالان و دوستداران میراث فرهنگی اطلاع دادند: فاز نخست تسطیح اراضی برای احداث «شهر نوین جیرفت» به مساحت ۲۱۶ هکتار چند روزی است در غرب مجموعه باستانی «دقیانوس» شروع شده است. این شهرک­‌سازی درست در میان آثار و بقایای به‌جامانده از شهر کهن جیرفت قرار می‌گیرد. در حالی که عرصه و حریم محوطۀ شهر دقیانوس هنوز تدقیق نشده است، اما شواهد سطحی نشان می‌دهد که شهر نوین جیرفت در این عرصه قرار می‌گیرد. بر اساس تصاویر هوایی مشخص است که گورستان در جنوب شهر نوین و بخشی از سامانه آبرسانی و قنات­‌های کهن متصل به دقیانوس درست در غرب و میانۀ محل شهر نوین قرار دارند. همچنین تپه­‌های شمال­ غربی که مملو از قطعات سفال، تکه­‌های آجر و بقایای معماری است در شمال شهر نوین قرار می­‌گیرد.

به گمان باستان‌شناسان، بی‌شک راه ارتباطی شهر نوین از کوچه پس­‌کوچه­‌های «کهورویه» نخواهد گذشت، بلکه در آینده محوطۀ ارزشمند «قمادین» برای ایجاد پل و اتوبان ارتباطی بین شهر امروزی جیرفت و شهر نوین تسطیح خواهد شد و از بین خواهد رفت.

قمادین همان شهری است که مارکوپولو آن را کَمادی نامیده و نوشته است که کمادی پیش از این شهری بزرگ و پرشکوه بوده، ولی اکنون (سدۀ ۷ قمری / ۱۳ میلادی) کوچک و کم‌اهمیت شده است، زیرا مغولان چند بار آن را ویران ساخته‌اند. کمادی در سدۀ ۱۳ قمری / ۱۹ میلادی در شمال جیرفت شناسایی شد. مردم بومی ویرانه‌های آن را شهر دقیانوس می‌نامند (گابریل، ۱۲۹؛ سایکس، ۲۶۷). برخی همین شهر دقیانوس را شهر جیرفت کهن دانسته‌اند (دایره‌المعارف بزرگ اسلامی). از قمادین به عنوان خزانۀ نفایس چین و ختا، هندوستان، حبشه، زنگبار، روم، مصر، ارمنستان، آذربایجان، ماوراءالنهر، خراسان، فارس و عراق یاد شده است.

فعالان میراث فرهنگی می‌گویند: بخشی از عرصه و حریم این مجموعه باستانی ارزشمند نیز کمتر از دو دهه پیش به صورت قطعات یک هکتاری به گروهی از بازنشسته‌های کشوری واگذار شده است. این بخش که بیش از ۷۰  هکتار وسعت دارد مشخص نیست طی چه سازوکار و با استناد به کدام قانون و کدام استعلام از میراث فرهنگی واگذار شده است و چه سرنوشتی پیدا خواهد کرد؟

اکنون این پرسش‌ها از سوی جمعی از باستان‌شناسان و فعالان میراث فرهنگی مطرح شده است که آیا این طرح، ملاحظات مربوط به «ارزیابی تأثیرات اجتماعی و فرهنگی» (اتاف) را در نظر گرفته است؟ همچنین، شورای‌ عالی شهرسازی و معماری ایران در جلسه ۲۰ آذر ۱۴۰۲ مصوب کرده بود که برای «الحاق ۲۹۹ هکتار اراضی به محدوده شهر جیرفت در راستای طرح نهضت ملی مسکن» ضرورتاً باید «ملاحظات مربوط به حریم منظر اثر ثبتی در محدوده الحاقی با هماهنگی اداره کل میراث فرهنگی استان در طرح اعمال شود.» آیا وزارت میراث فرهنگی به این موضوع رسیدگی کرده است؟ آیا توسعه جیرفت با نابودی ارزش‌­ها و دارایی­‌های تاریخی و فرهنگی آن دنبال خواهد شد یا میراث و ارزش‌های فرهنگی برای نسل­‌های آینده حفظ خواهند شد؟

بقایای شهر دقیانوس

جیرفت از کهن‌ترین تمدن‌های بشری است و حدود پنج‌هزار سال قدمت دارد و الواح خطی یافته‌شده از آن نشان‌دهنده یکی از نخستین خط‌های اختراع‌شده توسط بشر معرفی شده است. این محوطه باستانی پیش از این، با غارت گسترده‌ای مواجه شده بود؛ اوایل دهه ۸۰ که «هلیل‌رود» در جنوب استان کرمان، طغیان کرد و گورهای باستانی و اشیاء دفن‌شده در آن آشکار شد و مردم با بیل و کلنگ راهی این منطقه شدند، آن زمان جیرفت را پنیری سوئیسی توصیف می‌کردند که حفاران آن را برای یافتن اشیاء تاریخی سوراخ سوراخ کرده بودند.

تصویر ماهواره‌ای بخشی از بقایای شهر کهن جیرفت بقایای شهر کهن جیرفت

انتهای پیام