به نقل از «فارس»

تاب‌آوری اقتصادی در شرایط تحریم

تاریخ انتشار: ۲۶ آبان ۱۳۹۹ | کد خبر: ۲۹۹۹۵۵۴۰

به گزارش خبرگزاری فارس از رشت، مجتبی میرجینی در یادداشتی نوشت: در دنیا کشوری را سراغ نداریم که در شرایط تحریم‌های آمریکا توانسته باشد به جرگه ممالک توسعه‌یافته بپیوندد، در ایران هم کسی آغوشی رو به تحریم نگشوده و تحریم ابزاری است خشن علیه ملت‌ها که اقتصاد ملی را از اقتصاد جهانی منفک می‌کند و محدودیت‌های چندلایه را بر مردم تحمیل می‌کند؛ اما نگاه به درون که رهبر فرزانه انقلاب مدام طی سه دهه رهبری داهیانه خویش بر آن پای فشردند نظر به چه وجهی از روش مدیریت دوره‌های تحریمی دارد؟

در اینجا پای مدل توسعه در شرایط تحریمی به میان می‌آید، این گزاره با گزاره مدل توسعه تفاوت‌ها و شباهت‌هایی دارد، متفاوت از این باب که سخن از مدیریت بهینه مملکت در شرایط غیرعادی است، مسلماً وقتی جمهوری آذربایجان که به‌کلی با هر تحریمی بیگانه است به توسعه و اقتصادش می‌اندیشد با ساختار مدیریتی ایران متفاوت است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

، محدودیت‌های شدید بانکی که سخت‌تر از تحریم نفتی است بانضمام پکیج کاملی از تحریم‌ها که مو لای درزشان نمی‌رود! و استفاده از تحریم‌های ثانویه و سایر متدها که طی این سال‌ها دشمن هم با دیدن برخی روش‌های خلاقانه ایرانیان، ورزیده‌تر شده و جرائم سنگینی به طرف‌های ثالث معامله با ایران وضع و وصول کرده است؛ اما شباهت‌های مدل توسعه در شرایط عادی با شرایط تحریمی در این است که عامل نفت که از اقتصاد به لطف ظالمانه تحریم خارج می‌شود بسیاری از شاخص‌های توسعه پس از افول؛ به‌تدریج یاد می‌گیرند که روی نمودار، نفت را از خود تکانده و حرکتی رو به بالا کنند؛ مانند ممالکی که هرگز نتوانسته‌اند خام فروش باشند و آموخته‌اند که سخت‌تر کار کنند، اینجا آن شباهت درس‌آموزی است که اقتصاد نفتی-رانتیر ایران که بدون تحریم از سال ۵۶ دچار بیماری هلندی و هم‌زمانی شرایط رکود تورمی به‌صورت متناوب بوده باید بیاموزد، اقتصاد ایران باید بیاموزد که دیگر یک نوزاد نفت خوار نباشد که بشکه نفت به دست همیشه چشم به مادر دولتی خود دارد که تمام اجزا و ارکانش وابسته به حمایت باشد و خودکفا نشده باشد، صنعت خودرو و صنعت بانکداری واضح‌ترین مثال از این شرایط همیشه متکی است.

در این روزها که یک ذوق‌زدگی میان عده‌ای پا گرفته و چشم به دولت جدید در آمریکا دوخته‌اند؛ درد زدوده نشدن کلیشه‌های وابستگی در پس ذهن بسیاری مرا رنج می‌دهد، نگارنده این سیاهه معتقد است که تا جوشش و رویش در درون پا نگیرد حتی در شرایط رفع تمام محدودیت‌ها باز بودجه به نفت وابسته می‌شود و صنایع ملی ما از سطح مونتاژ بالاتر نمی‌روند.

اینکه رهبری به دانش‌بنیان‌ها همیشه پرداخته‌اند ازاین‌روی بوده که این نگاه تاریخی و خطرناک بالاخره از روح ایرانی پاک شود که ما می‌توانیم صاحب دانش در تولید در حلقه اول یعنی خلق و طراحی باشیم.

اینکه در شرایط تحریمی یا غیرتحریمی پایه روغن از انگلیس بیاید در قشم در ظرف روغن پرکنیم که نامش صنعت مولد باارزش افزوده مانا نمی‌شود!

این مونتاژکاری را گاهی می‌بینم که بنام اقتصاددان تبلیغ هم می‌کنند؛ اما این، بودن در چرخه تولید جهانی نیست؛ بودن در چرخه تولید رقابتی جهانی یعنی ژاپن، کره جنوبی، چین و حتی ویتنام که محصولی را طراحی و تولید می‌کند که مناسب عرضه در بالاترین بازار جهان یعنی آمریکا باشد، اگر ویتنامی‌ها با سرمایه‌گذاری آمریکایی‌ها لاستیکی تولید کنند که سر از زیر خودروهای فورد درآورد یعنی بودن در چرخه تولید جهانی.

بی‌گمان ما نیز برای بودن در این چرخه ملزوماتی را باید بپذیریم اما آن ملزومات ابتدای امر پیوستن شتابان به FATF نیست!
آن ملزومات تقویت توان طراحی صنعتی و وصل کردن اجزای تولید ملی ابتدا در داخل کشور است، اقتصاد دانش‌بنیان یعنی همان بودن همان شدن.

اما همین گزاره اقتصاد دانش‌بنیان نباید محدودیت تعریفی پیدا کند، مگر می‌گویند فلان کالا محصول شرکت دانش‌بنیان بوش آلمان است؟! خیر. دانش‌بنیان بودن یک اجبار در صنایع بالادستی دنیاست، وجه نرم‌افزاری که این مفهوم دارد به‌مراتب پررنگ‌تر از وجوه سخت آن است.

درد آنجاست که مطالعه‌ای می‌خواندم که در آلمان ۷۰ درصد بار دانش مدیریت بنگاه‌ها بر دوش علوم انسانی است! و در ایران ما بازهم علیرغم تأکیدات هزاران باره رهبرمان از علوم انسانی گریزانیم.

پس وقتی سخن از درون‌زا بودن و دانش‌بنیان بودن و اهمیت علوم انسانی ست یعنی عمق نگاه استراتژیک به امر توسعه پایدار، خواه شرایط تحریمی باشد خواه نه.

آن‌هایی که بهانه‌جویی می‌کنند پاسخ دهند که در فاصله ۲۰۱۵ یعنی تصویب برجام تا سال ۲۰۱۸ و خروج ترامپ از آن و شروع تحریم‌های غیرقانونی او؛ چه‌کار ویژه‌ها و آمادگی‌ها و کاربست‌هایی می‌بایست  به اجرا درمی‌آمد و نیامد و همیشه ما در نقطه غافلگیری تنها در حال تحرک در مسیر پاسخ به تحرکات تهاجمی ترامپ برآمدیم و کشور را با بی‌تدبیری در دو مقطع ۹۶ و ۹۸ وارد بحران کردیم. بحران‌هایی که اساساً ریشه در همان نگاه مدیریت دولت یعنی بریدن از درون و وابستگی به بیرون بود؛ اما به‌موازات کشور در طی تحمل انواع فشارهای خارجی با دست‌اندازی‌های بی‌سابقه به اموال عمومی توسط عوامل درون ستیز بود؛ یعنی درست زمانی که باید منسجم به سمت دوره مدیریت بحران تحریم می‌رفتند، کشور را با سو مدیریت به انواع بلیه ها دچار کردند. اینکه با ارز دولتی انسولین و گوسفند و پوشک وارد کنند و سر از عراق بیرون آورد یا احتکار گسترده انجام دهند! معنایش چه می‌تواند باشد؟ آیا جز این است که نگاه قالب برونگرا و درون ستیز تنها به پر کردن انبان خود از واردات و احتکار قاچاق می‌اندیشد و نه ذره‌ای دغدغه مُلک و ملت ندارد.

اما هم‌زمان، مجموعه‌هایی در کشور متناسب با نگاه رهبری نگذاشتند کشور دچار درهم قفلی و نبود ارزاق عمومی شود و با نگاه جهادی به تاب‌آوری اقتصاد ایران در این دوره سخت کمک کرده‌اند. دوره‌ای که با دوره شیوع بیماری مرگبار کرونا همراه شده و کار را به‌مراتب دشوارتر ساخته است، در این جوشش جهادی گویا آن مدل آرمانی در حال زایش است و هر زایشی از دل‌درد حاصل می‌شود و هر گذاری سخت است.

گذار از کاهلی به کوشندگی با مدلی که در صنایع زیرمجموعه‌های رهبری همیشه دیده‌ایم ممکن است، دوباره سال‌ها اندر حکایت مدل‌های توسعه و گذار از نفت سخن نگوییم بلکه آنچه نقداً داریم را بسط دهیم.

مجموعه‌هایی که دارند می‌کوشند به استانداردهای مطلوب رهبری نزدیک شوند، گروه‌های صنعتی و اقتصادی که امر تولید را در این دوره دشوار افزایش داده‌اند و راندمان بهره‌وری را به سطح رقابتی در دنیا رسانده‌اند، حال این مدل زنده و پویا جلوی ماست، دولت که نیاموخت ولی نخبگان و مجلسیان کاش ببینند و در دولت بعد این به یک مطالبه بدل شود و کل اقتصاد و درواقع مدیریت بسامان شود، ستاد اجرایی، بنیاد برکت، بنیاد مستضعفان، قرارگاه خاتم، آستان قدس و سازمان اقتصادی کوثر در حال تأمین بخش بزرگی از مایحتاج عمومی و چرخش چرخ اقتصادند؛ اما باندهای متصل به دولت تنها به دنبال دریافت ارز دولتی هستند و آبادانی را به‌کلی معطوف به رفع حصر اقتصادی کرده‌اند. حیف از امیدی که پای بی‌تدبیری‌های آقایان سوخت.

نویسنده اندکی شک به دل ندارد که جریان انقلابی دوباره خیزش امید را در دل جوانان روشن خواهد کرد و  قوای عزم ملت در جهت قطع وابستگی‌های تاریخی جزم خواهد شد. توفندگی و کوشندگی همان درون‌هایی است.

انتهای پیام/۸۴۰۰۷

منبع: فارس

کلیدواژه: وزارت امور اقتصادی و دارایی تحریم اقتصاد آمریکا تاب آوری شرایط تحریم شرایط تحریمی دانش بنیان تحریم ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.farsnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فارس» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۹۹۹۵۵۴۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

تعریف دولتمردان برجام از خود به خاطر نابودی یک دهه فرصت رشد اقتصادی!

«برجام صرفاً یک مخدر بود که حواس مسئولین را از تحولات پرت کرد. برجام هویت دولت قبل است و به همین دلیل نمی‌خواهند شکست آن را بپذیرند. بدفهمی دولت روحانی از پدیده تحریم باعث از دست رفتن دهه۹۰ شد».

به گزارش مشرق، روزنامه کیهان در ستون خبر ویژه خود نوشت: اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس‌جمهوری در دولت‌های یازدهم و دوازدهم، اخیرا در گفت‌وگو با روزنامه اعتماد به بیان نقاط ضعف و قوت دهه نود پرداخت و در حالی که بیان می‌کرد دهه نود، بدترین دهه مردم ایران بوده، به تعریف و تمجید درباره برجام پرداخت. در واکنش به این اظهارات، مسعود براتی کارشناس مسائل اقتصادی به رجانیوز گفت: برخی از صحبت‌های آقای جهانگیری درباره وضعیت اقتصادی و تحولات دهه ۹۰ قابل‌قبول و برخی تحلیل‌ها غیرواقعی هستند. دهه ۹۰ دهه گمشده اقتصاد ایران است، اما آقای جهانگیری به دلایل این گمشدگی اشاره نکردند. بر خلاف آن چیزی که مدنظر آقای جهانگیری است که برجام توانست شرایط اقتصادی جامعه را متحول کند، اتفاقاً نوع مواجهه دولت‌های یازدهم و دوازدهم در بحث تحریم‌ها و مسیری که انتخاب شد، یعنی مسیر مذاکره برای رفع تحریم‌ها، بدون شک اثر خیلی جدی در گم‌شدن دهه ۹۰ در اقتصاد ما داشته است.

آن چیزی که متأسفانه در دهه ۹۰ اتفاق افتاد، بدفهمی از پدیده تحریم، از نحوه کارکرد تحریم و از جایگاه تحریم در سیاست خارجی آمریکا و اهداف خصمانه‌ای بود که دولت آمریکا در قبال ایران دنبال کرد و برنامه‌هایی که علیه مردم ایران داشت. این بدفهمی سبب شد که راه اشتباهی انتخاب شود و این راه اشتباه باعث شد که ما دهه ۹۰ را برای رشد اقتصادی و استحکام اقتصادی از دست بدهیم. این نکته‌ای است که آقای جهانگیری اصلاً به آن اشاره نکرده است.

از طرفی ایشان در بحث اقتصادی برجام اغراق‌هایی هم کرده است. البته برجام آورده‌ها و نتایجی داشته، اما نه آن چیزی که به‌صورت اغراق گونه بیان شود. مهم‌ترین آورده برجام فروش فیزیکی نفت ایران و بازگشت سطح فروش نفت به قبل از تحریم‌ها بود که در سال‌های ۹۵ و ۹۶ اتفاق افتاد. نوع تعاملات اقتصادی خارجی ایران به‌گونه‌ای شد که کاملاً نسبت به بازگشت تحریم‌ها آسیب‌پذیر شد و لذا هر چند شاهد رشد نفتی خوب در سال ۹۵ بودیم، اما این رشد در سال ۹۶ رخ نداد، چون مهم‌ترین متغیر آن نفت بود و یک‌بار اتفاق افتاد و وقتی در سال ۹۷ با تحریم‌ها مواجه شدیم و خروج آمریکا از برجام اتفاق افتاد، دو سال پیاپی رشد منفی را تجربه کردیم که کل آن رشد مثبت را به محاق برد و در مجموع دهه ۹۰ برای ما دهه درجازدن محسوب می‌شود.

برجام نتوانست مشکلات ما را با دنیا رفع‌ و رجوع کند، بلکه صرفاً یک مسکن موقتی بود و بیشتر برای ما نقش مخدر را ایفا کرد و ما نسبت به روندهایی که برای ما تهدید بودند، چه در منطقه و چه در سطح جهان، بی‌توجه شدیم و حتی به توسعه زیرساخت‌های تحریم که در دولت اوباما و بعد ترامپ انجام شد؛ از جمله راه‌اندازی مرکز هدف‌گیری تأمین مالی تروریسم در منطقه خلیج‌فارس در کشور عربستان توجه نکردیم. قانون کاتسا که توسط کنگره آمریکا تصویب شد، برای ما امر مهمی تلقی نشد و به آن توجه نکردیم و ضرباتی هم که در سال‌های ۹۷ و ۹۸ بر ما وارد شدند، ماحصل همین بی‌توجهی‌ها بودند، لذا نه‌تنها مشکلی از ما حل نشد، بلکه ما را در یک خلسه و فضای ناهشیاری قرارداد که آسیب آن را دیدیم. این ادعا که برجام در جذب سرمایه‌گذاری خارجی موفق بوده، با آمارهای موجود تطابق ندارد. در سال‌های ۹۵ و ۹۶ که سال اجرای برجام است، روی کاغذ رشد سرمایه‌گذاری خارجی رخ ‌داده، اما در واقعیت طرح‌هایی که عملیاتی شدند و سرمایه‌های که به‌صورت واقعی وارد کشور شدند، اعداد بسیار کمی هستند که نشان می‌دهند سرمایه‌گذاران نتوانستند اعتماد کنند و ریسک تحریم‌ها کماکان برقرار بوده است؛ لذا در سال ۹۵ زیر ۲ میلیارد دلار تحقق سرمایه‌گذاری خارجی رخ‌ داده و در سال ۹۶ هم همین حدود بوده است؛ درصورتی‌که در دوره آقای رئیسی در سه سال اخیر اعداد بسیار قابل‌توجهی ثبت شده‌اند که در مسیر اجرا قرار دارند. برای مثال در سال ۱۴۰۲ مبلغ سرمایه‌گذاری طبق اعلام رسمی متولی امر ۵.۵ میلیارد دلار بوده است.

علت دفاع آقای جهانگیری از برجام این است که مهم‌ترین ایده دولت آقای روحانی مذاکره بود و نتیجه آن که برجام باشد، هویت آنها را می‌سازد. طبیعی است که از آن دفاع و طبیعتاً تمام تحلیل‌های خودشان را به این سمت معطوف کنند که برجام اتفاق مهمی بوده و تجویز فعلی‌شان هم برجام باشد. ناموفق بودن این مسیر و عدم توفیقاتش برای همه ایرانی‌ها شفاف و تثبیت شده است.