به نقل از «تابناک»

پایان مهلت دوره آزمایشی و ضرورت های تسریع در بررسی لایحه شوراهای حل اختلاف

تاریخ انتشار: ۲۷ آبان ۱۳۹۹ | کد خبر: ۳۰۰۰۱۳۱۳

در جلسه روز یکشنبه هیات وزیران که به ریاست رییس جمهور برگزار شد و لایحه شورا‌های حل اختلاف را با توجه به اتمام مهلت اجرای آزمایشی قانون شورا‌های حل اختلاف و ضرورت دائمی نمودن آن و نیز به منظور ارتقای جایگاه فرهنگ صلح و سازش و حل و فصل مسالمت آمیز اختلافات و رفع نواقص و خلأ‌های قانونی موجود، لایحه شورا‌های حل اختلاف را به تصویب رساند تا جهت سیر مراحل نهایی، به مجلس شورای اسلامی ارسال شود.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

لایحه مذکور شامل در پنج فصل و (۴۷) ماده، به بررسی ساختار و تشکیلات شورا‌های حل اختلاف، حدود صلاحیت شوراها، ترتیب رسیدگی در شورا، ترتیب رسیدگی به تخلفات اعضای شورا و سایر مقررات مربوط می‌پردازد.

به گزارش «تابناک» حل اختلاف به کمک معتمدان و ریش‎سفیدان از دیرباز در میان مردم رایج بوده و در اسلام نیز توصیه شده است. شورای حل اختلاف امروزی نیز بر همین پایه و اساس در جامعه نقش ایفا می‌کند و فلسفه اولیه رسیدگی به شکایت در شورای حل اختلاف نیز، همان صلح و سازش و حل و فصل مسالمت‎آمیز اختلافات است.
شورای حل اختلاف نهادی است که تحت نظارت دادگستری به اختلافات و پرونده‌های با سقف مالی یا دعاوی غیرمالی مشخص و معین در قانون رسیدگی می‌کند که صرفا صلاحیت صدور رای در این دسته از دعاوی مشخص را دارد. به شورای حل اختلاف، دادگاه کوچک نیز گفته می‌شود، چون بیشتر به عنوان واسطه یا میانجی در میان مردم شناخته شده است.
اما در ادامه فعالیت این نهاد به مرور توسعه پیدا کرد و به شکل امروز یعنی مرکز توسعه حل اختلاف درآمد که اکنون دو زیر شاخه اصلی یعنی میانجی‎گری و داوری دارد.
توسعه دفاتر میانجی‌گری و داوری در قانون جدید شورا‌های حل اختلاف که در مرحله تصویب مجلس شورای اسلامی است، دیده شده است.

نحوه ثبت شکایت و رسیدگی در شورای حل اختلاف
ثبت شکایت و شروع رسیدگی در شورا‌های حل اختلاف، پیچیدگی‏ها و سختی‏های اقامه دعوی در دادگاه‌ها را ندارد و از سهولت و سادگی بیشتری برخوردار است. علت این امر هم جلوگیری از طولانی شدن روند رسیدگی به اختلافات است.
هدف از تشکیل شورا‌های حل اختلاف علاوه بر رسیدگی به شکایات، برقراری صلح و سازش بین افراد است، اما این نهاد قضایی هنگامی اقدام به برقراری صلح و سازش می‌کند که دو طرف دعوی خواستار آشتی از طریق شورا باشند.

نحوه رسیدگی به اختلافات در شورای حل اختلاف
برای رسیدگی به موضوع اختلاف در شورای حل اختلاف باید تمام اعضای شورا حضور داشته باشند. اعضای اصلی شورا ۳ نفر هستند و شورا با حضور اعضا به موضوع اختلاف رسیدگی می‌کند. دو طرف اختلاف یا وکلای آن‌ها می‌توانند در جریان رسیدگی حضور پیدا کنند. نتیجه رسیدگی شورا به دو صورت بروز پیدا می‌کند؛ شورا گزارش اصلاحی صادر می‌کند یا رای صادر می‌شود.
شورا در شرایطی اقدام به صدور گزارش اصلاحی می‌کند که دو طرف برای صلح و سازش به شورا مراجعه یا طرفین اختلاف توافق کنند اختلاف‎شان را در شورای حل اختلاف مطرح کنند تا شورا بین آن‌ها صلح و سازش بر قرار کند. در این شرایط شورا اقدام به صدور گزارش اصلاحی می‌کند که گزارش اصلاحی قطعی است.
این در حالی است که رای صادره در شورای حل اختلاف قابل اعتراض است.
کدام دعاوی به شورای حل اختلاف می‌رود؟
درباره این موضوع که کدام دعاوی باید در شورای حل اختلاف محل مطرح شود، قانون دو بخش مشخص را تعیین کرده است:
یک بخش همان صلح و سازش است که بر مبنای کدخدامنشی و ریش‏سفیدی استوار است و طبق قانون شورای حل اختلاف در موارد زیر با رضایت طرفین دعوی می‌تواند برای صلح و سازش اقدام و حکم سازش صادر کند.
این موارد شامل اختلاف در اصل نکاح، اصل طلاق، فسخ نکاح، رجوع، نسب، اختلاف در اصل وقفیت، وصیت و تولیت، دعاوی راجع به حجر و ورشکستگی، دعاوی راجع به اموال عمومی و دولتی و اموری است که به موجب قوانین دیگر در صلاحیت مراجع اختصاصی یا مراجع قضایی غیر دادگستری هستند.
بخش دوم، رسیدگی قضایی و صدور حکم قضایی است که شورای حل اختلاف در موارد زیر اقدام به رسیدگی و مبادرت به صدور رأی می‌کند؛ در جرایم بازدارنده و اقدامات تأمینی و تربیتی و امور خلافی از قبیل تخلفات راهنمایی و رانندگی که مجازات نقدی قانونی آن حداکثر و در مجموع تا سی میلیون ریال (۳ میلیون تومان) یا سه ماه حبس باشد؛ دعاوی مالی راجع به اموال منقول در شهر تا مبلغ دویست میلیون ریال (بیست میلیون تومان) و در روستا‌ها تا سقف بیست میلیون ریال (دو میلیون تومان)؛ تمام دعاوی مربوط به تخلیه عین مستأجره به جز دعاوی مربوط به سرقفلی و حق کسب و پیشه؛ اختلافات ناشی از پرداخت نکردن اجاره‎بهای ماهیانه بین مستاجر و موجر؛ صدور گواهی انحصار وراثت اعم از تحریر ترکه (به جامانده از وارث)، مهر و موم ترکه و رفع آن؛ تامین دلیل برای اختلاف‌های پرتکرار مانند مطالبه مهریه؛ دعای اعسار از پرداخت محکوم‏به در صورتی که شورا نسبت به اصل دعوی رسیدگی کرده باشد؛ تمامی امور مدنی و حقوقی و جرایمی که قابل بازگشت تلقی می‌شوند. زیرا شورا‌های حل اختلاف درباره جرایمی که جنبه عمومی دارند، نمی‌تواند سازوکار صلح و سازش برپا کند.
موارد ارجاع به شورای حل اختلاف
چنانچه امکان رسیدگی به پرونده‌ای در شورای حل اختلاف وجود داشته باشد، اما پرونده به مراجع قضایی مانند دادسرا و دادگاه ارجاع شود، این مراجع قضایی، اشخاص مراجعه‏کننده (طرفین دعوی) را به شورای حل اختلاف ارجاع می‌دهند. به طور مثال اگر در بحث تصرف عدوانی کیفری پرونده‌ای در دادگستری ثبت شود، هرچند که پرونده با دستور مقام قضایی برای تحقیقات به کلانتری ارجاع می‌شود و پس از تکمیل به دادسرا می‌رود، اما در نهایت ابتدا برای رسیدگی به شورای حل اختلاف ارجاع داده می‌شود تا در صورت امکان پرونده در شورای حل اختلاف منجر به صلح و سازش شود. اگر در پرونده امکان صلح و سازش نبود دوباره برای رسیدگی به دادسرا ارجاع می‌شود.
البته شورا‌های حل اختلاف در مواردی صلاحیت رسیدگی به این مباحث (موضوع) را دارد که حکم قضایی صادر کند، حکمی که از نظر قانونی همان ارزش دادنامه دادگاه را دارد و می‌توان مانند حکم دادگاه آن را اجرا کرد. در واقع طبق قانون آن قسمتی از پرونده‌های سبک‎تر به شورای حل اختلاف ارجاع می‌شود که بخشی از بار حقوقی دادگاه‌ها را به شورای حل اختلاف واگذار کرده است. علت این واگذاری نیز تراکم بالای پرونده‌ها در دادگستری و ناتوانی مردم در حل اختلاف‌های کوچک است.

کاهش ورودی پرونده‌ها به محاکم قضایی و کاهش اطاله دادرسی
به هر حال آنچه که برای دستگاه قضا به ویژه در دوره تحول مهم است، کاهش ورودی پرونده‎هاست. در واقع با افزایش پرونده‌های وارده به محاکم قضایی (دادگاه‌ها و دادسراها)، میزان مراجعه مردم به دادگستری‌ها نیز برای اعاده حقوقشان افزایش یافت و به همین دلیل دستگاه قضایی با انبوهی از پرونده‎ها، حجم بسیاری از اختلافات و دعاوی مواجه شد و به همین دلیل قوه‎قضاییه به فکر بهره‎مندی از ظرفیت‌های شورای حل اختلاف افتاد. هرچند شورا‌های حل اختلاف از ۱۸ سال پیش (شهریور سال ۱۳۸۱) فعالیت خود را شروع کرد، اما نتوانست خواسته‌های دستگاه قضایی را آن طور که باید و شاید برآورده کند.

دوره تحول
اما در دوره تحول دستگاه قضایی و با روی کار آمدن آیت‎الله رئیسی بر مسند قضا، شورا‌ها جان تازه‌ای به خود گرفتند که این ادعا را آمار و ارقام رسیدگی و مختومه شدن پرونده‌ها در شورای حل اختلاف اثبات می‌کند که علاوه بر مختومه شدن سه و نیم میلیون پرونده دعاوی در شورا‌های حل اختلاف، فقط در ۶ ماه نخست امسال حدود ۵۵۰ هزار پرونده به شورا‌های حل اختلاف ارجاع شده که ۴۵ درصد از این پرونده‌ها با مصالحه مختومه شده است. از تعداد ۵۵۰ هزار پرونده، نیمی کیفری و نیمی نیز حقوقی بودند که در بخش کیفری اگر این تعداد پرونده با مصالحه مختومه نمی‌شد، بسیاری از افراد باید برای تحمل حبس به زندان می‌رفتند که منجر به افزایش آمار زندانیان می‌شد.   طبق بخشنامه رییس قوه‌قضاییه در ۲۸ مرداد ۱۳۹۸، تمامی پرونده‌های که قابلیت رسیدگی در شورای حل اختلاف را دارند، باید قبل از رسیدگی در دادگاه‌ها و دادسرا‌ها، به شورای حل اختلاف بروند که با این بخشنامه تکلیف مقامات قضایی، به ویژه مقام ارجاع پرونده کاملا روشن شده است.   طبق این بخشنامه، تمام جرایم قابل گذشت، مانند توهین به افراد، تهدید و تصرف عدوانی و جرایم قابل گذشت و ... باید قبل از ثبت در دادسرا، دادگاه‌های عمومی بخش یا محاکم کیفری دو، برای میانجی‌گری و ایجاد صلح و سازش به شورای حل اختلاف ارسال شود.   در صورت حصول سازش، مراتب سازش طرفین و گذشت شاکی صورت‎جلسه شده و پرونده در شورا بایگانی می‌شود و در این صورت دادسرا با تکلیفی مواجه نیست. در جرایمی که دارای دو جنبه عمومی و خصوصی است، ضمن انجام تحقیق و رسیدگی به آن توسط مقامات قضایی، طرفین به شورای حل اختـلاف ارشاد می‌شـوند تا در صـورت سازش پیرامون جنبه خصوصی، مطابق ماده ۲۴ قانون شورا‌های حل اختلاف عمل و نتیجه به مرجع قضایی مربوط منعکس شود. در همه اختلافات و دعاوی خانوادگی و دیگر دعاوی مدنی با هدف ترغیب به سازش، پرونده ابتدا در شورای حل اختلاف مطرح می‌شود تا در صورت حصول سازش، وفق مقررات اقدام شود.   این موارد ذکرشده در بخشنامه رییس قوه‏قضاییه نشان از توسعه ظرفیت کاری شورا‌های حل اختلاف است. با توجه به اهمیتی که صلح و سازش و میانجی‎گری دارد، در این بخشنامه، دادگستری‌های استان‌ها به منظور استفاده بهینه و حداکثری از ظرفیت‌های موجود شورا‌های حل اختلاف مکلف هستند در صورت ضرورت با هماهنگی مرکز امور شورا‌های حل اختلاف نسبت به ایجاد شعب ویژه صلح و سازش در معیت دادسرا‌ها و دادگاه‌ها اقدام کنند. شورای حل اختلاف مکلف است، برای احقاق حق در کمترین زمان ممکن، با بهره‌گیری از مهارت‌ها و فنون صلح و سازش و میانجی‌گری نسبت به تکالیف مندرج در قانون شورا‌های حل اختلاف و این بخشنامه عمل کنند.

منبع: تابناک

کلیدواژه: داود فیرحی انتخابات ریاست جمهوری آمریکا 2020 جواد اژه ای شهر بابک شورای حل اختلاف مجلس لایحه داود فیرحی انتخابات ریاست جمهوری آمریکا 2020 جواد اژه ای شهر بابک شورای حل اختلاف شورای حل اختلاف شورا های حل اختلاف حل اختلاف ارجاع رسیدگی در شورا گزارش اصلاحی حل اختلاف صلح و سازش حل اختلاف میانجی گری قانون شورا دادگاه ها پرونده ها شورا ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.tabnak.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «تابناک» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۰۰۰۱۳۱۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

شورای روستا یک نهاد مردم سالاری است

  احمد آرامی  بیان کرد: شوراهای اسلامی در نهم اردیبهشت‌ماه سال ۱۳۵۸ در تقویم جمهوری اسلامی ایران نام‌گرفته است که بر اساس فرمان حضرت امام خمینی (ره) مبنی بر تشکیل شوراهای شهر و روستا به‌عنوان روز شوراها نام‌گذاری شده است.

آرامی تأکید کرد: نقش شورا در آبادانی روستا و شهر نقش بسزایی ایفا می‌کند که کلیه کارهای عمرانی در شهر و روستا زیر نظر شورا انجام می‌شود. در روستاها کار عمرانی بر اساس درخواست و مصوبه شورای اسلامی آن روستا به دهیاری روستا ابلاغ می‌گردد و دهیار را موظف به اجرای مصوبه شورا پس از اخذ مجوز کمیته تلفیق که در بخشداری محل انجام می‌شود را می‌نماید .

وی افزود: شوراهای اسلامی شهر و روستا هر چهار سال یکبار بر اساس قانون جمهوری اسلامی ایران با رأی اکثریت مردم که توسط وزارت کشور در ایران و فرمانداری‌ها در شهرها و بخش‌ها انجام می‌گیرد که مردم هر شهر و یا روستا به محل برگزاری و مقر صندوق رأی‌گیری مراجعه و رأی خود را به صندوق می‌اندازند و طبق قانون با نظارت شورای نگهبان و هیئت اجرایی و دیگر بازرسین حاضر صندوق انتخابات انجام و در پایان نامزدهای شورا هر کدام که اکثریت آرا را داشته باشند به‌عنوان شورای شهر یا روستا انتخاب می‌شوند .

آرامی افزود: شورای اسلامی در روستاهایی که جمعیت آن ۲۰۰۰ نفر باشند تعداد اعضای شورا ۵ نفر و روستاهای کمتر از ۲۰۰۰ نفر سه نفر به‌عنوان شورا انتخاب می‌شوند که اعضای شورا از بین خودشان یک نفر رئیس شورا، نائب رئیس و منشی انتخاب می‌کنند و مدت چهار سال به کار شورا ادامه می‌دهند .

وی در خصوص وظیفهٔ شورا افزود: وظیفه شورای اسلامی رسیدگی به مشکلات روستا و تعیین یک نفر با مدرک تحصیلی دیپلم به‌عنوان دهیار روستا انتخاب می‌کند تا دهیار کلیه مصوبات شورای اسلامی را که هدف آن پیشبرد و برطرف‌کردن مشکلات روستا مثل انجام روشنایی معابر روستا جمع‌آوری زباله‌ها،،،،،و غیره و آنچه کار عمرانی که در روستا انجام می‌گیرد .

وی افزود: طبق مصوبات شورا باید انجام شود عملکرد شوراها زیر نظر بخشداری محل انجام می‌گیرد که با کمک شورای اسلامی بخش انجام می‌گیرد و تمام مشکلات شوراها توسط بخشدار انجام می‌شود در قانون اساسی کشور برای شوراهای اسلامی روستا هزینه‌ای در نظر گرفته نشده است؛ چون شورای اسلامی روستا یک نهاد مردمی که به دلیل اختیاراتی که در حوزه‌های نظارتی و مدیریتی برعهده دارد.

آرامی در ادامه خاطرنشان کرد: یکی از ارکان مهم و برجسته مردم‌سالاری دینی در کشور محسوب می‌شود که هیچ‌گونه دستمزدی از هیچ نهاد دولتی و مردمی دریافت نمی‌کند و برای رضای خداوند و رضایت و آبادانی مردم روستا خدمت می‌کند.

باشگاه خبرنگاران جوان سیستان و بلوچستان زاهدان