وضعیت قدیمی‌ترین کتابفروشی‌های جهان در دوران کرونا
تاریخ انتشار: ۲۸ آبان ۱۳۹۹ | کد خبر: ۳۰۰۲۱۹۴۲
به گزارش همشهری آنلاین به نقل ازایسنا، کتابفروشی‌ها در مقایسه با فروشگاه‌های دیگر نقش ویژه‌ای را در آگاهی جامعه ایفا می‌کنند و ارزش آنها بسیار بیشتر از مکانی صرفا برای فروش یک کالا است. «ونسان ون‌گوگ» نقاش نامدار هلندی گفته است: «اغلب اوقات بازدید از یک کتابفروشی مایه خوشحالی من است و به من یادآوری می‌کند که هنوز چیزهای خوبی در جهان وجود دارد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
چنین احساسات و طرز فکرهایی است که برخی از قدیمی‌ترین کتابفروشی‌ها جهان را به مقصدهای دیدنی جهان تبدیل کرده است. همزمان با هفته کتاب نگاهی داریم به وضعیت قدیمی‌ترین کتابفروشی‌های دنیا در دوران کرونا.
کتابفروشی «لِلو» در پرتغال یکی از همین موارد است. این کتابفروشی در شهر ساحلی «پورتو» و در سال ۱۹۰۶ افتتاح شد. نمای متاثر از «هنر نو» و پلکان چوبی که در مرکز فروشگاه قرار دارد از شاخصه‌های بارز این کتابفروشی قدیمی هستند. می‌توان گفت این کتابفروشی شبیه هیچ کتابفروشی دیگری در جهان نیست.
مدیر این فروشگاه می‌گوید: «کتابفروشی «لِلو» مشهور است و این موضوع فقط به دوستداران کتاب محدود نیست.»
اما حتی شهرت هم نتوانسته این کتابفروشی را از مواجهه با دشواری‌های ناشی از کرونا محافظت کند.
در ۱۳ مارس، در دورانی که ویروس کرونا در سراسر اروپا گسترش پیدا کرده بود درهای کتابفروشی «لِلو» برای نخستین‌بار در یک قرن اخیر به روی مردم بسته شد.
اما «لِلو» تنها کتابفروشی قدیمی نبود که بر اثر محدودیت‌های کرونا ناچار به تعطیلی شد. کتابفروشی مشهور «شکسپیر و شرکا» واقع در پاریس هم برای مدتی تعطیل شد. این اتفاق برای کتابفروشی ۲۰۰ساله «هچردز» در لندن هم افتاد.
مسلما کتابفروشی‌ها تنها کسب و کارهایی نبودند که در دوران شیوع کرونا و قرنطینه ناشی آز آن ناچار به تعطیلی شدند اما تردید درباره توانایی نجات آنها از این بحران نگرانی مشتریان‌شان را برانگیخته است.
یکی از مسوولان کتابفروشی «شکسپیر و شرکا» می‌گوید: «من به شدت تحت تاثیر شمار مردم و طرفداران این کتابفروشی قرار گرفتم که مدام با من در ارتباط بودند و سوال می‌کردند آیا شرایط شما و کتابفروشی مناسب است؟»
پس از آنکه فروشگاه «لِلو» در پرتغال تعطیل شد مسوولان این فروشگاه به سرعت راه جدیدی برای رساندن کتاب‌ها به علاقه‌مندان پیدا کردند.
«فی‌یرا» یکی از مسوولان کتابفروشی «لِلو» می‌گوید: «در ماه آوریل برای نخستین‌بار در جهان سیستم فروش کتاب به خریدارانی را که سوار خودروهای شخصی‌شان هستند آغاز کردیم. با این روش ما صدها کتاب را به انتخاب خودمان به صورت روزانه به خریداران ساکن «پورتو» که از قبل اعلام آمادگی کرده بودند فروختیم. کارکنان کتابفروشی نیز به طور مداوم صفحات مجازی متعلق به کتابفروشی را به‌روزرسانی می‌کردند.»
در ۳۰ «می» بود که این کتابفروشی با رعایت قوانین بهداشتی و اجباری بودن رزرو زمان برای حضور در فروشگاه آغاز به کار کرد.
«فی‌یرا» درباره بازگشایی این کتابفروشی می‌گوید: «در زمان بازگشایی در هر نوبت اجازه ورود ۲۰ نفر در کتابفروشی صادر شد. استفاده از ماسک و ضدعفونی کردن دست‌ها هنگام ورود به کتابفروشی اجباری اعلام شد. علاوه بر ضدعفونی کردن فروشگاه و کتاب‌ها، کتاب‌هایی که مشتری‌ها آنها را لمس کرده و خریداری نکرده‌اند به مدت ۴۸ ساعت در قرنطینه نگه‌داری می‌شود.»
به گفته او، در شرایط پس از بازگشایی، شمار بازدیدکنندگان روزانه این کتابفروشی ۴۰۰ تا ۵۰۰ نفر ثبت شده است.
کتابفروشی «دبلیو اچ اسمیت» دیگر کتابفروشی قدیمی جهان است. این کتابفروشی از سال ۱۹۰۳ یکی از بزرگترین کتابفروشی‌های پاریس بوده و حتی این فروشگاه هم در دوران کرونا برای سرپا ماندن ناچار به تقلا شد.
کمپانی «دبلیو اچ اسمیت» ساختمان این کتابفروشی را از «برادران نیل» که از سال ۱۸۷۰ از این ساختمان به عنوان کتابفروشی و کتابخانه استفاده می‌کرد خریداری کرد.
نمای بیرونی این کتابفروشی که در نزدیکی سایر بناهای مشهور پاریس قرار دارد هنوز هم مشابه یک قرن پیش است، اما در فضای داخلی آن در طول سال‌ها تغییراتی ایجاد شده است.
یکی از مسوولان این کتابفروشی می‌گوید: «یک کتابفروشی قدیمی لزوما نباید ظاهری منسوخ داشته باشد.»
کافه سبک بریتانیایی این کتابفروشی در دوران قرنطینه به روی مردم بسته بود اما از ماه سپتامبر بار دیگر آغاز به کار کرد. از آن‌جایی که این مکان از جهاتی یک روزنامه‌فروشی هم محسوب می‌شود در دوران قرنطینه مجبور به تعطیلی نبود اما مسوولان «دبلیو اچ اسمیت» تصمیم گرفتند برای حفظ سلامتی مشتریان و کارکنان درهای این کتابفروشی را در قرنطینه دوماهه فرانسه ببندند.
کتابفروشی «شکسپیر و شرکا» دیگر کتابفروشی قدیمی پاریس است. این کتابفروشی در سال ۱۹۵۱ با عنوان دیگری تاسیس شد و در سال ۱۶۹۴ به «شکسپیر و شرکا» تغییر نام داد.
همچون سایر کتابفروشی‌ها «شکسپیر و شرکا» هم در نخستین مرحله قرنطینه فرانسه تعطیل شد؛ این یعنی درهای این کتابفروشی برای نخستین‌بار از زمان تاسیسش به روی علاقه‌مندان بسته شد، اما خوشبختانه با فروش اینترنتی همچنان به کتابخوانان سراسر جهان خدمت‌رسانی کرد. با بازگشایی این فروشگاه علاوه بر لزوم رعایت اصول بهداشتی، علاقه‌مندان باید پیش از حضور در فروشگاه به صورت آنلاین وقت رزرو می‌کردند.
کتابفروشی «هچردز» قدیمی‌ترین کتابفروشی لندن هم در دوران قرنطینه شرایط دشواری را متحمل شد. زمانی که دولت انگلستان از اجرای مرحله نخست قرنطینه سراسری برای کنترل گسترش ویروس کرونا خبر داد مسوولان این کتابفروشی در بیانیه‌ای اعلام کردند: «اکنون زمان دشواری برای ماست اما همان‌طور که «بتی اسمیت» گفت جهان هنوز برای مطالعه در اختیار ماست و کتاب‌ها هنوز در اختیار ما هستند.»
این کتابفروشی که از بیش از دو قرن گذشته فعالیت دارد نخستین‌بار در سال ۱۷۹۷ توسط «جان هچرد» در خیابان «پیکادیلی» تاسیس شد. دومین شعبه این فروشگاه در همین شهر در سال ۲۰۱۴ تاسیس شد.
«هچردز» هم همچون «شکسپیر و شرکا» در دوران قرنطینه فروش آنلاین را در پیش گرفت. با بازگشایی این کتابفروشی رعایت فاصله اجتماعی و ضدعفونی کردن دست‌ها اجباری اعلام شد و قرنطینه کتاب‌هایی که توسط مشتریان از قفسه‌ها برداشته شده اما خریداری نمی‌شدند نیز در دستور کار قرار گرفت.
برخی از قدیمی‌ترین کتابفروشی‌های جهان از مرحله نخست قرنطینه جان سالم به در بردند اما سوال این‌جاست که آیا می‌توانند مشکلات ناشی از قرنطینه دوم را هم شکست بدهند؟
کد خبر 566132 برچسب‌ها ادبیاتمنبع: همشهری آنلاین
کلیدواژه: ادبیات قدیمی ترین کتابفروشی ها ترین کتابفروشی دوران قرنطینه کتابفروشی قدیمی شکسپیر و شرکا نخستین بار کتاب ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.hamshahrionline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «همشهری آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۰۰۲۱۹۴۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
شرحی بر قدیمی‌ترین فهرست‌نامه‌های کتابخانه آستان قدس رضوی/خدمتی به گذشته، امروز و آینده
وقتی درباره فهرست منابع یک کتابخانه صحبت می‌کنیم، بیشتر ما درک اندکی از موضوع صحبتمان در این باره داریم و تقریباً می‌دانیم فهرست یک کتابخانه، لیست منظمی از کتاب‌ها و سایر مدارک موجود در آن است و همان‌طور که فهرست یک کتاب نشان‌دهنده محتویات داخل آن است، فهرست کتابخانه نیز منابع موجود در آن را معرفی می‌کند. این فهرست منظم در گذشته شبیه سیاهه‌ای بوده که ممکن است ما از وسایل داخل یک مکان بنویسیم، اما در حال حاضر این فهرست شامل اطلاعات متعدد و متنوعی از قبیل نام نویسنده، عنوان، ویرایش، ناشر، تاریخ انتشار، مشخصات ظاهری، موضوع و محل بایگانی مدرک مورد نظر است. اطلاعاتی که سهولت دسترسی مراجعان به یک اثر را نه تنها با نام کتاب که به کمک سایر اطلاعات آن مانند نام نویسنده یا موضوع، ممکن می‌کند. همان‌طور که گفته شد، از گذشته‌های دور، گردانندگان کتابخانه‌ها یا صاحبان آنها فهرست‌هایی از منابع موجود در آنها تهیه می‌کرده‌اند. عملی که در کتابخانه‌های کشورهای اسلامی نیز انجام شده است. از فهرستهای گذشته مانند فهرست کتابخانه مأمون عباسی فقط نامی در متون آمده، اما اینکه این فهرست‌ها به چه شکل تهیه شده و یا شامل چه کتاب‌هایی بوده، مطلبی در اختیار پژوهشگران نیست.
کتابخانه مبارکه حضرت امام ابوالحسن علی بن موسی‌الرضا(ع)
ازجمله سیاهه‌هایی که باقی مانده، فهرست کتاب‌های کتابخانه آستان قدس رضوی است. کتابخانه آستان قدس رضوی یکی از قدیمی‌ترین کتابخانه‌های جهان اسلام است که آثار آن از گذشته مورد توجه دانشمندان و پژوهشگران بوده است. بر کسی پوشیده نیست که این کتابخانه به دلیل همجواری با حرم مطهر امام رضا(ع) و موقوفات بسیار آن شکل گرفته و رشد کرده و به عظمت امروزش رسیده است. حضور همین کتب وقفی موجب شکل‌گیری فهرستهای متعدد از منابع این کتابخانه شده است. اهمیت این فهرست‌ها از این نظر است که می‌توان گفت آن‌هاتنها فهرستهای به‌جامانده از کتابخانه‌ها در ایران قدیم هستند. از کتابخانه‌های دوره صفویه فهرست‌هایی با این مشخصات فعلاً موجود نیست و از دوره قاجار نیز فقط چند فهرست داریم که قابل مقایسه با فهرستهای کتابخانه آستان قدس هستند. الهه محبوب در مقاله «فهرستهای کتابخانه آستان قدس رضوی از صفویه تا قاجار» فهرستهای موجود از کتابخانه آستان قدس را به چند دسته تقسیم کرده و به ذکر موارد مهم این فهرست‌ها در سه دوره زمانی صفویه، افشاریه و قاجار پرداخته است.
قدیمی‌ترین سیاهه کتاب‌های کتابخانه رضوی
براساس این گزارش، قدیمی‌ترین فهرست این مجموعه متعلق به سال‌های 1007 تا 1010 هجری قمری است. در این فهرست که با عنوان «تفسیر تحویل صاحب جمعان بیوتات روضه منوره...» آغاز شده، موجودی کتابخانه به تفکیک آمده است. نویسنده فهرست گویی بیشتر به خصوصیات ظاهری کتاب‌ها توجه کرده و آنها را به صورت قرآن‌های جلددار، بدون جلد، کتب جلددار، کتب بدون جلد، تفاسیر، سی‌پاره‌ها و مصاحف و سایر کتب دسته‌بندی کرده است. این فهرست همچنین صورتی از اموال کتابخانه شامل رحل‌های موجود در حرم مطهر و کتابخانه و سی‌پاره‌دان‌ها را در خود دارد. در هر مورد، قطع، تعداد سطور، خصوصیات خطی، نوع ،و نوع تذهیب و همچنین نام واقف آمده است. گاهی شروط وقف کتاب نیز در فهرست ذکر شده است. کتابدار غیر از این اطلاعات به شرح امانت نیز پرداخته است. این نشان می‌دهد کتابدار با توجه به این فهرست، کتاب را به امانت و یا از مکان مربوط تحویل می‌گرفته: «قرآن وقفی مسماه زهراباجی مشروط بر آنکه در شرفیه مخصوص سلطان حیدرمیرزا در حرم تلاوت نمایند».
فهرستی از علوم کثیره موجود و مخزون
فهرست متعلق به دوره افشاریه سندی است در 28صفحه که کاتب آن به ذکر تعداد کتب و خصوصیات آنها پرداخته است. در این فهرست نام کتب قرآن، فهرست خطوط ائمه(ع) و کتب وقفی و امانی و همچنین فهرست کتب وقفی شاه‌عباس با عنوان «بندگان سکندر نشان» آمده است. دیگر فهرست مشهور کتابخانه آستان قدس رضوی فهرستهای موجود در دوره قاجار است. برخی از این‌ها به دستور متولیان و به صورت کتابچه مستقل و یا همراه با سایر موجودی کل حرم (مثل فهرست دفتر عضدالملکی) تهیه شده و یا در کتب افرادی که از کتابخانه بازدید کرده‌اند به‌طور خلاصه (سفرنامه خانیکوف) و یا مفصل (مطلع‌الشمس) آمده‌اند. «مطلع‌الشمس» یکی از کتاب‌های نوشته شده توسط «محمدحسن اعتمادالسلطنه» ملقب به «صنیع‌الدوله» است. این کتاب در سه جلد نگاشته شده و موضوع آن، گزارش یکی از سفرهای ناصرالدین‌شاه قاجار به شهر مشهد است. اما جلد دوم این کتاب در این گزارش مورد توجه ماست که به مشهد و آستان مقدس علی بن موسی‌الرضا(ع) اختصاص دارد و در آن به مشهد، آثار و ابنیه حرم مطهر و کتیبه‌های آن و شرح حال بزرگان شهر می‌پردازد و در پایان، فهرست جامعی از کتاب‌های موجود در کتابخانه‌های آستان قدس رضوی در آن گردآوری شده است. این فهرست در زمان تولیت میرزا سعیدخان مؤتمن الملک به سال 1296ه.ق تنظیم شده است. اعتماد السلطنه در مقدمه فهرست، چگونگی یافتن فهرست را شرح داده: «درحین تألیف جلد ثانی کتاب مطلع‌الشمس، فهرست جمیع نسخه‌ای که فعلاً در کتابخانه مبارکه حضرت امام ابوالحسن علی بن موسی‌الرضا علیه الصلوةوالسلام از علوم کثیره موجود و مخزون است بدست آمده، اگر چه صورت آن فهرست چندان مصحح نبود ولی به قدر می‌شود منقح ساخته ثبت و الحاق آن پرداخته شد». البته نویسنده در این فهرست تنها نام و موضوع کتاب‌ها را آورده و ظاهراً آن را از روی فهرستهای کتابخانه یادداشت‌برداری کرده است.
خدمتی به گذشته، امروز و آینده
فهرستهای فوق نشان می‌دهد کتابخانه آستان قدس رضوی از همان آغاز شکل‌گیری دارای نظمی خاص در ساماندهی بوده و افرادی آشنا به امور نسخه‌شناسی بوده‌اند که این فهرست‌ها را تهیه می‌کرده‌اند. جز این، فهرست کتب می‌توانند ما را به جهان اندیشه‌ای مردمان در گذشته برسانند. درواقع فهرست‌نویسان تنها به مردمان دوره خود خدمت نمی‌کنند و به نوعی به آیندگان نیز سود می‌رسانند. اینکه در آن روزگاران چه کتبی نوشته می‌شده و مورد توجه علما و اندیشمندان بوده و مردمان نیز بیشتر چه کتبی را اهدا و وقف می‌کرده‌اند. دیگر نکته مهم در این فهرست‌ها شرح ویژگی جلدها و تذهیب و خط کتب است که می‌تواند در خصوص هنر مجلدسازی و تذهیب اطلاعاتی را در اختیارمان بگذارد. نام و جایگاه واقفان نیز چهره اجتماعی مردمان آن روزگار را ترسیم می‌کند.
آزاده خلیلی
علت فوت پزشک متخصص در استان فارس در دست بررسی است