رویکرد گره‌گشای بازآفرینی پایدار شهری چیست؟
تاریخ انتشار: ۱۶ آذر ۱۳۹۹ | کد خبر: ۳۰۲۱۸۹۴۶
در سال‌های گذشته روند رشد سریع شهرنشینی و توسعه شهرها در نتیجه انقلاب صنعتی، تأثیرگذاری زیادی بر بافت‌های فرسوده و ناکارآمد شهری داشته و به نوعی تعادل اجتماعی و محیطی و در نتیجه پدیدار شدن این بافت‌ها کمرنگ شده است.
به گزارش خبرنگار ایمنا، رویکرد بازآفرینی پایدار شهری با سیاست‌گذاری یکپارچه، جامع‌نگر و عملیاتی همچنین ایجاد تغییرات مثبت و پایدار، بهبود و ارتقا کیفیت بافت‌های ناکارآمد شهری را به همراه خواهد داشت و یکپارچه کالبدی، اجتماعی، اقتصادی و زیست‌محیطی این بافت‌ها را رقم خواهد زد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
یکی از رویکردهای مهم در این راستا، آینده پژوهی با هدف رسیدن به توسعه پایدار و مواجه با مشکلات آینده شهرها است؛ این رویکرد به عنوان شیوه و روش شناختی با در نظر گرفتن وضعیت گذشته و حال چشم‌انداز آینده را روشن می‌سازد.
امروزه در اغلب شهرها و به ویژه در شهرهایی با پیشینه کهن و سابقه تاریخی، بخش قابل توجهی از شهر را بافت‌های ناکارآمد که هسته حیات شهرها تلقی می‌شود، تشکیل می‌دهد.
این بافت که در فرایند زمانی طولانی شکل گرفته، تکوین یافته و امروزه در محاصره فناوری عصر حاضر گرفتار شده است، چنانچه در گذشته به مقتضای زمان دارای عملکردهای منطقی و سلسله مراتبی بوده، اما امروزه به لحاظ ساختاری و عملکردی دچار کمبودهایی شده و آنگونه که باید نمی‌تواند جوابگوی نیاز ساکنان خود باشد.
بازآفرینی شهری به عنوان یک حوزه مهم در حال ظهور از مداخله بخش عمومی ظاهر شد که برای حمایت از مناطق کمتر توسعه یافته در نظر گرفته شده است.
این رویکرد تلاشی جامع و یکپارچه برای به زندگی برگرداندن بافت‌ها و مناطق رو به زوال است؛ این فرایند باعث متوقف شدن فرایند فرسودگی و به بازآفرینی فضا و مکان می‌انجامد.
مفاهیم حوزه بازآفرینی شهری را می‌توان اقداماتی در راستای بهبود وضعیت شهری و ارتقا کیفیت زندگی ساکنان بافت ناکارآمد دانست.
بسیاری از رهیافت‌های بازآفرینی شهری که با هدف ساماندهی مناطق ناکارآمد مورد استفاده برنامه‌ریزان قرار گرفته است، به دلیل نگرش تک بعدی و اغلب صرفاً کالبدی و کم توجه به سایر ساختارهای انسانی، با شکست رو به رو شده و در بسیاری موارد زمینه ساز فرسودگی بیشتر مناطق شده است.
یکی دیگر از پارادایم‌های تأثیرگذار که به عنوان یک رویکرد یکپارچه در ابعاد اقتصادی، زیست محیطی، فرهنگی و اجتماعی شناخته شد مفهوم پایداری و توسعه پایدار است.
«رهیافت بازآفرینی پایدار شهری» رویکردی فراگیر و جامع
«محمدرضا رضایی» عضو هیئت علمی دانشگاه یزد در این باره به ایمنا، می‌گوید: بازآفرینی پایدار شهری به عنوان یک «رهیافت جامع نگرانه» بازآفرینی و توسعه پایدار را در کنار هم قرار داده و در حال حاضر مهم‌ترین نوع مداخله در بافت‌های ناکارآمد شهری است که این رویکرد نوعی فرایند رفع مسئله شهر را دنبال می‌کند و در آن نسل‌های حاضر و آینده برای دستیابی به استانداردهای کیفیت زندگی مد نظر قرار می‌گیرد.
وی تصریح می‌کند: بازآفرینی پایدار شهری راه‌حلی برای دستیابی به سرزندگی اقتصادی، برابری اجتماعی و سلامت اکولوژیک در شهرها مورد توجه واقع شده است و ادبیات رو به رشد قویاً غیرقابل اجتناب، توسعه پایدار شهری را برای رفع معضلات پیچیده و چند بعدی شهرها و از جمله محلات ناکارآمد مورد تأکید قرار داده است که بر این ارتباط مسئله جهانی درک آینده شهرها از اهمیت حیاتی برای پایداری محسوب می‌شود.
این عضو هیئت علمی دانشگاه یزد با بیان اینکه تصورات درباره آینده شهرها به شهرها کمک می‌کند تا از طریق چشم‌انداز سازی به آینده‌های بدیل بپردازند، می‌افزاید: ضروری است تا در عصر فناوری اطلاعات و توسعه شبکه‌های ارتباطی که با نبود قطعیت و نوآوری بسیاری همراه است نسبت به تحولات آینده شهرها برنامه‌ریزی مناسبی صورت گیرد.
وی ادامه می‌دهد: رویکرد آینده پژوهی به عنوان فرایندی نظام مند مشارکتی و گردآورنده ادراکات پیرامون آینده است که چشم‌اندازی میان مدت تا بلند مدت را با هدف اتخاذ تصمیم‌های روزآمد و هماهنگی اقدامات مشترک بنا می‌سازد.
رضایی اظهار می‌کند: در فرایند گسترش بی‌رویه کالبدی و استقرار نامتعادل جمعیت، بافت‌های ناکارآمد به صورت مختلف ظهور و گسترش یافتند که این محدوده‌ها شامل بافت‌های تاریخی، میانی، اراضی بایر و ناکارآمد، روستاهای الحاق شده به شهر و سکونتگاه‌های غیررسمی را در برمی‌گیرد که دارای سطوح پایینی از کیفیت زندگی است.
وی تصریح می‌کند: این محلات با چالش‌ها و مشکلاتی از جمله مسکن نامناسب، کاربری‌های ناسازگار، دسترسی نداشتن به امکانات و خدمات، کمبود فضای سبز، نبود زیرساخت‌های مناسب و… رو به رو است که اگر به این مشکلات توجه نشود و برای رفع آن اقدامی صورت نگیرد در آینده به محلاتی ناپایدار و ناکارآمد تبدیل خواهد شد.
این دانش آموخته دوره دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری دانشگاه تربیت مدرس تهران می‌افزاید: پژوهشگران سعی دارند با بهره‌گیری از رویکرد بازآفرینی پایدار و با روش آینده پژوهی به شناسایی عوامل کلیدی مؤثر بر بافت‌های ناکارآمد شهری بپردازند تا در نهایت به ارتقا سطح کیفی زندگی ساکنان این بافت‌ها کمک کنند.
وی با بیان اینکه در سال‌های اخیر علاقه پژوهشگران در زمینه مطالعات آینده با برنامه‌ریزی راهبردی در زمینه بافت ناکارآمد به موضوعی جدی و جدید تبدیل شده، اما در ارتباط با تمامی جوانب بافت ناکارآمد شامل آینده پژوهی و بازآفرینی به صورت جامع و کاربردی مطالعه‌ای صورت نگرفته است، اظهار می‌کند: بافت ناکارآمد شهری به عنوان بیماری شهری شناخته می‌شود؛ یک شهر یا بخشی از یک شهر که قبلاً فعال بوده و به مرور زمان در معرض خرابی و کمبود قرار می‌گیرد و این موضوع ممکن است به دلیل کاهش فعالیت صنعتی، انحطاط یا انزوای جمعیتی، بازسازی اقتصادی، ساختمان‌های رها شده و زیرساخت‌ها، بیکاری محلی بالا، محرومیت سیاسی، جرم و جنایت و یک منظره شهری خالی به عنوان حیات خلوت یا فضای خالی شهری شناخته می‌شود.
رضایی با بیان اینکه با توجه به ویژگی‌های این مناطق در نظر گرفتن پایداری به عنوان یکی از ابعاد مهم ساماندهی و برنامه ریزی برای این مناطق بسیار مهم است، تصریح می‌کند: در حال حاضر «رهیافت بازآفرینی پایدار شهری» به عنوان رویکردی فراگیر، یکپارچه و جامع در برابر معضل بافت‌های ناکارآمد شهری مطرح شده و شامل مجموعه اقداماتی است که زندگی جدید را به بافت‌های ناکارآمد شهری باز می‌گرداند.
رضایی ادامه می‌دهد: به منظور برخورد و رفع مشکلات بافت‌های ناکارآمد شهری رویکردهای گوناگونی در گذر زمان معرفی شده که با عنوان برنامه‌های بازسازی، نوسازی، بهسازی، روان بخشی و توانمندسازی است و هرکدام از دوره‌ها بیانگر سطوح مختلفی از مداخله، دگرگونی در مفهوم و محتوا و وارد شدن جنبه‌ها و عرصه‌های جدید در مقوله مرمت شهری است که بسیاری از آنها نگرشی صرفاً کالبدی داشته است.
ایجاد و تقویت منابع درآمدی پایدار راهکاری مؤثر برای بازآفرینی پایدار
«نجمه ایزدفر» کارشناس برنامه‌ریزی شهری در این باره به ایمنا، می‌گوید: رویکرد آینده پژوهی در جهت رسیدن به بازآفرینی پایدار شهری و مواجهه با مشکلات آینده شهرها است؛ این رویکرد با شناسایی عوامل مؤثر در آینده بافت‌های ناکارآمد آمادگی لازم در جهت رویارویی با مسائل و مشکلات احتمالی پیش رو را فراهم می‌کند.
وی اظهار می‌کند: به منظور برطرف کردن کاستی‌های موجود در بافت‌های ناکارآمد نیاز به برنامه‌ریزی علمی و عملی داریم که در آینده پاسخگو باشد.
این کارشناس برنامه‌ریزی شهری با بیان اینکه یک دلیل عمده افزایش کاربرد برنامه‌های آینده‌نگاری مزایای آن است، تصریح می‌کند: این مزایای پنجگانه شامل ارتباطات تمرکز هماهنگی اجماع و تعهد است.
وی می‌افزاید: در زمینه ارتباط آینده پژوهی با بازآفرینی پایدار شهری می‌توان علل تغییر را شناخت؛ به عبارت دیگر آینده‌پژوهی می‌تواند راهی برای خروج از وضعیت ناپایداری در بازآفرینی بافت‌های ناکارآمد شهری باشد چراکه برای برنامه‌ریزی به عنوان روند یک پدیده علاوه بر شناخت گذشته و وضعیت حال، باید آینده آن پدیده را نیز مورد بررسی قرار داد.
ایزدفر ادامه می‌دهد: این آینده ذهنی و بر اساس نظر متخصصان است و با اعتماد بر نظر آنها وضعیت تحول پدیده در آینده ترسیم می‌شود.
وی با بیان اینکه رویکرد منتخب پژوهش بازآفرینی پایدار شهری با استفاده از نظریه " دالیا لیچفیلد" در چهار بُعد کالبدی، اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی با تاکید بر بعد مدیریتی در جهت سازماندهی یکپارچه ابعاد بازآفرینی پایدار شهری است، می‌گوید: به طور کلی برای هر یک از عوامل کلیدی مؤثر مجموعه‌ای از راهکارهای مؤثر وجود دارد که آینده بازآفرینی بافت ناکارآمد شهری را خواهد ساخت.
این کارشناس برنامه‌ریزی شهری خاطرنشان می‌کند: از جمله راهکارهای مؤثر بر بازآفرینی پایدار بافت ناکارآمد ایجاد و تقویت منابع درآمدی پایدار از جمله افزایش سهم بودجه‌های عمرانی، راه‌اندازی نهادهای اجتماعی و مدنی در محلات بافت ناکارآمد شهر، صرفه‌جویی در هزینه‌های پراکنده‌رویی شهری و توجه به توسعه درونی شهری از طریق ارتقای کیفیت زندگی در بافت‌های ناکارآمد شهر ارتقای سهم و نقش اعضای جوامع محلی در شکل دادن به محلات ناکارآمد از طریق ارتقای آگاهی دانش و توسعه مهارت‌های آنها در جهت بهبود همه جانبه کیفیت زندگی آنها است.
وی اظهار می‌کند: همچنین ایجاد مطالبه و جریان عمومی و فراگیر در میان شهروندان از طریق ترویج و اطلاع‌رسانی در سطوح مختلف میان کنشگران شهری، اعمال سیاست‌های حمایتی از سرمایه‌گذاری و ایجاد امنیت سرمایه‌گذاری، تحول و بهبود در مدیریت منابع انسانی از طریق ارتقای توانمندی‌های اقتصادی اجتماعی و نهادی، ایجاد ابزارهای لازم مالی و حقوقی در جهت تقویت تسهیل جریان بازآفرینی شهری از طریق شناسایی موانع و ارائه راه حل‌های ویژه از جمله تعریف و اصلاح آئین نامه‌ها قوانین و دستورالعمل‌های آن و ارائه بسته‌های تشویقی معافیت‌ها و تسهیلات از دیگر راهکارهای مؤثر بر بازآفرینی پایدار بافت ناکارآمد شهر است.
کد خبر 459559منبع: ایمنا
کلیدواژه: بافت فرسوده کلانشهر بازآفرینی شهری بافت ناکارآمد شهری شهر بافت قدیمی بافت های فرسوده رويکردهاي نوين شهري شهر شهروند کلانشهر مدیریت شهری کلانشهرهای جهان حقوق شهروندی نشاط اجتماعی فرهنگ شهروندی توسعه پایدار حکمرانی خوب اداره ارزان شهر شهرداری شهر خلاق بافت های ناکارآمد شهری بازآفرینی پایدار شهری بافت های ناکارآمد شهر بافت ناکارآمد شهر برنامه ریزی شهری بازآفرینی شهری توسعه پایدار آینده پژوهی آینده شهرها کیفیت زندگی عنوان یک بافت ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.imna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایمنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۰۲۱۸۹۴۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
برنامه ملی بازآفرینی در کشور اجرا می‌شود
ایسنا/بوشهر معاون وزیر راه و شهرسازی گفت: برنامه ملی بازآفرینی با همت شرکت باز آفرینی شهری ایران درکشور اجرا می شود.
به گزارش ایسنا، سید مسلم سیدالحسینی روز پنج شنبه در هفتمین اجلاس مجمع روسای کمیسیون های شهرسازی و معماری در بوشهر افزود: سندتوانمندسازی برنامه ملی بازآفرینی درصورت تصویب در هیات وزیران بزودی درکشور اجرایی می شود.
وی با بیان اینکه مبنا و محور این برنامه برپایه مشارکت مردمی است، اضافه کرد: بر مبنای این برنامه یک مدیریت یکپارچه درکشور ایجاد می‌شود که کار در راس آن در کشور رئیس جمهور، در استان ها استانداران و در شهرستانها فرمانداران با دبیری شهرداران انجام می شود.
مدیر عامل شرکت باز آفرینی شهری ایران تصریح کرد: با اجرای این برنامه با مشارکت مردم و افزایش روحیه شورایی، شهرهای ایران در همه زمینه‌های اجتماعی و اقتصادی بافت های تاریخی توسط خود مردم و با مشارکت واقعی مردمی رشد پیدا می کنند.
وی ادامه داد: در این برنامه شهرداری ها و شوراهای اسلامی شهر، دولت و مردم سه رکن اصلی اجرایی هستند و توسعه شهری بجای کارشناسی و تخصصی برمبنای توافقی است که میان مردم و موردقبول و توافق نهایی مردم خواهد بود.
وی با اشاره به اینکه بافت تاریخی بوشهر بعنوان نماد معماری کشور شناخته می شود،اظهارکرد: این نماد معماری نشان می دهد که آنچه موجب توفیق شهر بوده همان مشارکت مردم بوده است و تجربه تاریخی نشان می‌دهد که هیچگاه طرح های توسعه شهری از بالا به پایین موفقیتی نداشته است.
انتهای پیام
تصادف مرگبار در محور دره شهر-بدره ۴ کشته برجای گذاشت