رضاخان از نگاه سفیر انگلستان/ درآمد نفت و آنچه به جیب شاه میرفت
تاریخ انتشار: ۱۸ آذر ۱۳۹۹ | کد خبر: ۳۰۲۴۶۲۷۴
همین دیروز| گروه تاریخ خبرگزاری فارس ـ امین رحیمی: بولارد در کشورهای مختلف خاورمیانه خدمت کرد؛ البته به بریتانیا! آخر سر هم آمد ایران و کارهای مهمی انجام داد و بازنشسته شد و رفت. چند کتاب و مجموعهای از یادداشتها، خاطرات، اسناد و نامهها از وی به جا مانده که در بخشهایی از آنها که به ایران اختصاص دارد، پهلویها و به ویژه رضاخان را بدون نقاب تصویر کرده است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
«ریدر بولارد»؛ انگلیسی تمامعیار در تهران!
قصرهای شاه و شبکه آبرسانی تهران!
بولارد یکی از مهرههای باارزش بریتانیا در عرصه سیاست خارجی بود و در واقع برای مدیریت وضعیت سیاسی و نظامی بریتانیا در خاورمیانه پس از شروع جنگ جهانی دوم به ایران اعزام شد. وقتی هم که به ایران رسیده از دیدن وضعیت دوره رضاخانی احتمالا خیلی شگفتزده شده است. درباره اقتصاد و رفاه در دوره رضاخان چه نوشته باشد خوب است؟ تصویری شگفتآور ارائه میدهد: «در زمان رضا شاه درآمد حاصل از نفت در بودجه کل کشور وارد نمیشد و چگونگی استفاده از آن فقط توسط شخص شاه معین میگردید که البته بیشترین قسمتش نیز به خرید اسلحه اختصاص مییافت. بیکفایتی رضا شاه در استفاده از درآمد نفت بهحدی بود که پایتخت کشور هنوز یک شبکه آبرسانی قابل استفاده نداشت و تنها منابع آب آن را همان سیستم کهنه قرون گذشته به صورت آبراههای زیرزمینی تشکیل میداد که مردم فقیر تهران مجبور بودند از آب اینگونه قنوات پس از آن که در جوی کنار خیابانها جاری میشد، استفاده کنند و رضا شاه نیز با اینکه در چند نقطه از ایران قصرهای مجلل و گرانقیمتی برای خود ساخت هرگز به فکر نیفتاد که حتی برای این قصرها هم یک سیستم آبرسانی قابل قبول ایجاد کند.
انتقاد دیگری هم که به رضا شاه وارد شده، اینکه او با وجود علاقه به توسعه صنایع از مهمترین و ارزندهترین صنعت کشور یعنی صنعت کشاورزی غافل ماند.»
کتاب «نامههایی از تهران» که به فارسی هم ترجمه شده، منبع مهمی برای بررسی تاریخ دوره پهلوی محسوب میشود
روستایی از مالیات استقبال میکند!
سفیر انگلستان درباره وضعیت آزادی سیاسی و اجتماعی ایران و بهطور مشخص امکان انتقاد از رضاخان به کنایه به متن مقاله مضحکی در یکی از روزنامههای تهران اشاره کرده است. بولارد مینویسد: در زمان رضا شاه هیچگونه محل و مرجعی که از طریق آن بتوان به انتقاد از او پرداخت و یا تظلم خواست وجود نداشت. نمایندگان مجلس کلا از جانب شاه انتخاب میشدند و تمام مطبوعات نیز تحتکنترل دولت بودند. نمونه زیر که از مقاله یکی از روزنامههای تهران در ماه مارس ۱۹۴۱ درباره سالروز تولد رضاشاه نقل میشود، قابل ملاحظه است: «روستاییان ایران گرچه مثل گذشته مالیات میپردازند، ولی امروز بههیچوجه از نظر پرداخت، فشاری احساس نمیکنند. چون دولت بهقدری با آنها به مهربانی رفتار کرده و در رفع مشکلاتشان میکوشد که روستایی با کمال میل از پرداخت مالیات و کمک به دولت استقبال میکند و اغلب این عمل را با وجود وُسع کم و محدودیت مالی، با رغبت انجام میدهد. چون میداند نتیجهاش رفاه بیش از پیش برای خود اوست.»
«بولارد» در کنار «مهرهای» که از سرنوشت پدرش عبرت نگرفت!
عاقبت رضاخان!
بنا به اسناد تاریخی، بولارد به دلیل سابقه سیاسی بریتانیا در ایران و همچنین به پشتوانه نیروی نظامی انگلستان که در جریان جنگ جهانی دوم ایران را اشغال کرد در ایران با همه و حتی پهلویها از موضع قدرت صحبت میکرد و با تحکم رفتار میکرد.
سربازان متفقین در تهران
بولارد عاقبتِ رضاخان را اینچنین تصویر میکند: «سرانجام اهمال دولت ایران در تسلیم اتباع آلمانی به آنجا کشید که ۲ دولت متفق متذکر شدند که برای تحقق هرچه سریعتر خواستههایشان عنقریب قوای خود را در حوالی تهران مستقر خواهند نمود تا به این ترتیب دولت ایران ناچار شود در مورد اجرای موارد توافق شده هر چه زودتر تصمیم بگیرد. اعلام چنین برنامهای نتیجه سریع در پی داشت و باعث تأمین خواسته متفقین گردید. ورود قوای خارجی به خاک ایران با آنکه برای ایرانیان بسیار دردناک و ناراحتکننده بود، ولی اکثر آنها امید داشتند که این جریان، حداقل باعث رهایی ملت از دست رضا شاه بشود.»
«بولارد» در حال تماشای رژه ارتش متفقین در میدان جلالیه تهران
توجیه انگلیسی برای حمله!
آخرسر ناگفته نماند بولارد که یک انگلیسی تمامعیار و کاملا در خدمت منافع بریتانیا بود و لقب «سر» هم داشت در ایران نزد مردم و دولتمردان محبوبیتی نداشت؛ و جالب اینکه همین جناب بولارد که موشکافی میکند و شرح وقایع میدهد، وقتی کار به دلیلتراشی درباره توجیه اشغال غیرقانونی ایران توسط بریتانیا میرسد، دیگر بلبلزبانی یادش میرود و دلایل غیرمنطقی میآورد: «طرح این سوال که اصول حمله متفقین به ایران را چگونه میتوان توجیه کرد، شاید هرگز جواب مناسبی نداشته باشد. ولی اگر کسی بخواهد در این زمینه از نظرات متفقین آگاه شود، میتواند به یورش بیدلیل هیتلر به ۴ کشور کوچک و بیطرف اروپای غربی بیندیشید و آنگاه خطر بزرگی را که حضور بیدلیل تعدد کثیر اتباع آلمانی در ایران میتوانست برای منافع متفقین داشته باشد و یا آثار وخیم افزایش احساسات و علاقه مردم ـ و به خصوص ارتش و پلیس ایران ـ نسبت به آلمان را در نظر بگیرید.»
این توجیه، سرراستش یعنی اینکه چون هیتلر به کشورهای اروپایی حمله کرد، بریتانیا هم حق داشته به ایران حمله کند! این هم نوعی توجیه انگلیسی برای ظلم و تعدی!
رضاخان در تبعید
امروز در تاریخ مناسبتهای دیگری هم هست
امروز ۱۸ آذر مصادف با ۸ دسامبر میلادی و ۲۲ ربیعالثانی هجری قمری در تقویم تاریخ، مناسبتهای دیگری هم دارد.
ـ رحلت «ملامحمد محسن فیض کاشانی» عارف و محدث مشهور در سال ۱۰۹۱ قمری
ـ رحلت فقیه جلیل آیتالله «محمدعلی حائری قمی» در سال ۱۳۵۸ قمری
ـ زادروز «آلفرد تنیسون» شاعر و ادیب برجسته اگلیسی در سال ۱۸۰۹ میلادی
ـ درگذشت «هربرت اسپنسر» فیلسوف انگلیسی در سال ۱۹۰۳ میلادی
ـ زادروز «محمدتقی بهار» شاعر و سیاستمدار ایرانی در سال ۱۲۶۵ شمسی
انتهای پیام/
منبع: فارس
کلیدواژه: رضاخان بریتانیا رضا شاه
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.farsnews.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «فارس» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۰۲۴۶۲۷۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
تحریم ۸ شخص و ۵ نهاد انگلیسی حامی رژیم صهیونیستی
در چارچوب اجرای قانون «مقابله با اقدامات خصمانه رژیم صهیونیستی علیه صلح و امنیت» مصوب مورخ ۳۱ اردیبهشت ۱۳۹۹ مجلس شورای اسلامی، وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران، طبق مصوبات مراجع ذیربط، در چارچوب قواعد حقوقی مرتبط و سازوکارهای تحریمی مربوطه و به عنوان عمل متقابل، تعدادی از نهادها و اشخاص بریتانیایی را به دلیل اقدامات عامدانه آنان در حمایت و تسهیل اقدامات رژیم صهیونیستی از جمله در ارتکاب اعمال تروریستی علیه صلح و امنیت منطقهای و بینالمللی، نقض سازمان یافته (سیستماتیک) حقوق بشر، جنگ افروزی، استفاده از تسلیحات سنگین و سلاحهای ممنوعه علیه غیر نظامیان، محاصره انسانی، آواره کردن مردم فلسطین، شهرک سازی غیرقانونی و ادامه اشغال سرزمین فلسطین، تحریم میکند:
نهادها:
• پایگاه هوایی آکروتیری پادشاهی بریتانیا در قبرس
• ناو دیاموند نیروی دریایی انگلیس در دریای سرخ
• شرکت البیت سیستم بریتانیا
• شرکت مگیت پارکر بریتانیا
• شرکت رافائل بریتانیا
اشخاص:
• گرنت شاپس، وزیر دفاع انگلیس
• جیمز هاکنهال، فرمانده فرماندهی استراتژیک ارتش بریتانیا
• شارون نسمیت، معاون ستاد کل نیروهای مسلح
• پائول رایموند گریفیتس، دستیار ستاد کل نیروهای مسلح
• آدریان برد، مدیر اطلاعات دفاعی وزارت دفاع بریتانیا
• ریچارد کمپ، فرمانده ناو ریچموند نیروی دریایی بریتانیا در دریای سرخ
• سیمون کلاک، فرمانده پایگاه هوایی آکروتیری بریتانیا در قبرس
• پیتر ایوانس، فرمانده ناو دیاموند نیروی دریایی بریتانیا در دریای سرخ
جمهوری اسلامی ایران ضمن محکوم نمودن اقدام رژیم انگلیس در حمایت و تسهیل اقدامات مخرب اشخاص و نهادهای مذکور شامل حمایت و تسهیل ارتکاب اعمال تروریستیِ رژیم صهیونیستی که نقض تعهدات بین المللی رژیم انگلیس در مقابله با تروریسم به شمار میرود، اعلام مینماید که اقدام رژیم انگلیس، نقض آشکار اصول اساسی حقوق بین الملل مندرج در منشور ملل متحد میباشد.
تمامی نهادهای جمهوری اسلامی ایران طبق مصوبات مراجع مربوطه، اقدامات لازم را که شامل ممنوعیت صدور روادید و عدم امکان ورود به قلمرو جمهوری اسلامی ایران، مسدود شدن حسابهای بانکی در نظام مالی و بانکی و توقیف اموال و دارایی در قلمرو تحت صلاحیت جمهوری اسلامی ایران خواهند بود، جهت اجرای این تحریمها معمول خواهند داشت.
بدیهی است این اقدام تحریمی، نافی پیگیری کیفری افراد به سبب دست داشتن در اقدامات مجرمانه در محاکم قانونی دارای صلاحیت نخواهد بود.
جمهوری اسلامی ایران ضمن اعمال این تحریم ها، رژیم انگلیس را در قبال حمایت از تروریسم و نقض حقوق بشر، مسئول و پاسخگو میداند.
باشگاه خبرنگاران جوان سیاسی سیاست خارجی