آخرین یلدای قرن با چاشنی دور از همی‌ها/ سایه محدودیت‌های کرونایی بر آداب و رسوم طولانی‌ترین شب سال
تاریخ انتشار: ۲۹ آذر ۱۳۹۹ | کد خبر: ۳۰۳۷۵۲۶۳
کارشناس مردم شناسی گفت: در سال های گذشته یلدا در سیستان و بلوچستان با آداب و رسوم ویژه، خوراکی های مخصوص و نقل قصه ها در جمع های خانوادگی برگزار می شد که امسال کرونا، رنگ مجازی بر دورهمی‌های یلدایی زده است.
به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ محمدعلی ابراهیمی کارشناس مردم شناسی در گفت و گو با خبرنگار عصرهامون بیان کرد: در دیار سیستان و بلوچستان آیین ها و مناسک متعددی وجود دارد که از هزاره های دور با شور و شعف بسیار توسط نیاکانمان اجرا و سینه به سینه از نسلی به نسل دیگر به ارمغان رسیده است و با همان کیفیت باید برای نسل جوان معرفی و برای نسل های آتی صیانت شود.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
این کارشناس ادامه داد: گذشتگان اعتقاد داشتند در این شب فرشته بدی‌ها (اهریمن) با فرشته خوبی‌ها (امشاسپندان) به جنگ می‌پردازد و در این نبرد طولانی فرشته خوبی‌ها اهریمن را شکست می‌دهد و صبح پس از زاده شدن دوباره خورشید (پیروزی روشنایی بر تاریکی) آغاز می شود.
ابراهیمی تصریح کرد: مردم روزگاران دور که کشاورزی، بنیان زندگی آنان را تشکیل می‌داد و در طول سال با سپری شدن فصل‌ها و تضادهای طبیعی خوی داشتند، بر اثر تجربه و گذشت زمان توانستند کارها و فعالیت‌های خود را با گردش خورشید و تغییر فصول و بلندی و کوتاهی روز و شب و جهت و حرکت و قرار ستارگان تنظیم کنند.
نور و روشنایی به عنوان نماد نیکی
وی خاطرنشان کرد: آنان ملاحظه می‌کردند که در بعضی ایام و فصول روزها بسیار بلند می‌شود و در نتیجه در آن روزها، از روشنی و نور خورشید بیشتر می‌توانستند استفاده کنند، این اعتقاد پدید آمد که نور و روشنایی و تابش خورشید نماد نیک و موافق بوده و با تاریکی و ظلمت شب در نبرد و کشمکش است.
کارشناس مردم شناسی عنوان کرد: مردم دوران باستان و از جمله اقوام آریایی دریافتند که کوتاه‌ترین روزها، آخرین روز پاییز و شب اول زمستان است و بلافاصله پس از آن روزها به تدریج بلندتر و شب‌ها کوتاه تر می‌شوند، از همین رو آن را شب زایش خورشید (مهر) نامیده و آن را آغاز سال قرار دادند کریسمس مسیحیان نیز ریشه در همین اعتقاد دارد.
ابراهیمی بیان کرد: برگزاری آیین یلدا از زمان توجه به آن تاکنون، گونه گون شده و اشکال مختلفی را دیار به دیار تجربه کرده و با تغییر ادوار و شکل زندگی تغییراتی در آن حاصل شده است، نکوداشت چنین آیین زیبایی فقط به ما ایرانی ها و حتی به پارسی زبانان محدود نمی شود و متناسب با هر فرهنگ و محیطی آیین های متفاوتی اجرا می شود.
وی تصریح کرد: نزدیک بودن زمان برپایی جشن میلاد حضرت عیسی مسیح (۲۵ دسامبر) و جشن یلدا (۲۱ دسامبر) و همچنین مشابهت سنت‌های این آیین‌های زیبا، نشان از همدلی همه مردمان زمین با هر دین و آیین دارد، پس شناسایی بهتر و ثبت این جشن کهن‌سال به‌عنوان میراث مشترک بشری ضمن اینکه می‌تواند آن را به همه ملت‌های جهان بیشتر بشناساند، امکان حفظ ارزش‌های جهانی نهفته در این جشن و انتقال بهتر آن را به نسل‌های بعدی بشر فراهم خواهد کرد.
شرح یلدا در پرونده ثبت شده ایران
کارشناس مردم شناسی بیان کرد: در پرونده ثبت‌شده‌ی ایران در توصیف شب یلدا آمده است: با طلوع اولین روز زمستان، بلندترین شب سال به نام شب چله یا شب یلدا به پایان می‌رسد، پس‌ازاین رویداد، طول روزها به‌تدریج افزایش می‌یابد و از همین رو شب یلدا را به‌عنوان شب تولد خورشید می‌نامند.
ابراهیمی اظهار کرد: یلدا یکی از چهار جشن فصلی ایران است و به‌عنوان یکی از باستانی‌ترین جشنواره‌های کشور شناخته می‌شود، این میراث ناملموس فرهنگی، عمدتاً از طریق شفاهی و روش‌های غیررسمی به نسل‌های جوان منتقل‌شده و اعتقادات و سنت‌های فراوانی پیرامون مراسم شب یلدا در میان مردم جاری است.
وی خاطرنشان کرد: در میان این ویژگی‌های مرتبط با این میراث ناملموس حضور قابل ملاحظه رنگ قرمز بسیار مهم است، انارهای قرمز، هندوانه، انگور قرمز و نظایر آن بخش جدایی‌ناپذیر از این مراسم هستند.
کارشناس مردم شناسی اظهار کرد: جمع شدن در خانه بزرگترها دور یک سفره که روی زمین پهن‌شده و بسیاری از عناصر سنتی این مراسم از جمله انار، هندوانه، آجیل و سوپ مخصوص شب یلدا و چندین نوع غذای دیگر روی آن قرار دارد، خواندن دیوان حافظ، شاهنامه فردوسی به ویژه توسط بزرگترهای خانواده، آواز خواندن و نواختن آلات موسیقی از جمله دیگر سنت های این مراسم باستانی است.
وی خاطرنشان کرد: به طور معمول، در شب یلدا رسم بر این است که صاحب‌خانه، دیوان حافظ را به بزرگتر فامیل می‌دهد، سپس هر یک از میهمانان نیت کرده و بزرگِ مجلس، این جمله را می‌گوید و تفعلی به گنجینه حافظ می‌زند: «ای حافظِ شیرازی/ تو محرم هر رازی/ بر ما نظر اندازی/ قسم به قرآن مجیدی که در سینه داری…» یا هر چیزی شبیه به این.
این کارشناس بیان کرد: این رسم یکی از رسوم پرطرفدار شب یلداست که امروزه با فن‌آوری روز نیز به‌روز شده، به طوری که در بعضی خانواده‌ها به جای کتاب حافظ، از فال‌نامه، نرم‌افزار تفعل مجازی در رایانه، پایگاه‌های اینترنتی ویژه فال، نرم‌افزارهای ویژه تلفن همراه، سامانه پیام کوتاه یا پیامک و… برای انجام این رسم استفاده می کنند که سرگرمی خوبی برای خانواده‌ها در این شب بلند سال است.
شب چله یکی از سنت‌های کهن گاه شماری در سرزمین اساطیری سیستان
ابراهیمی گفت: در سیستان از یلدا با عنوان شب چله نام برده می‌شود که در هر منطقه‌ای رسم و رسوم خاص خود را دارد، افزون بر اینها در سیستان نامهای محلی دیگری نیز برای ماههای قمری وجود دارد که هنوز هم در میان سپید مویان سیستان کاربرد دارد و از ماه شوال نیز آغاز می شد.
وی ادامه داد: به روشنی نشان می‌دهد که در سیستان سنت‌های کهن گاه شماری و تقویم وجود داشته و پاسداشت شب چله و آگاهی از زمان دقیق آن و درک انقلاب زمستانه ریشه درهمین توان علمی دانشی مردمان سرزمین هیرمند دارد که با اصول اقتصاد معیشتی دامپروری و کشاورزی پیوند داشته است.
این کارشناس تصریح کرد: در سیستان شب چله به جای واژه یلدا با همان مفاهیم فراگیر، در میان مردم به کار میرود و این شب بلندترین شب سال و آغاز زایش دوباره خورشید و بازگشت گرما و روشنی به زندگی است که چله بزرگ نام دارد و تا دهم بهمن به درازا میکشد و پس از آن چله خورد یا کوچک آغاز می‌شود و تا بیست اسفند ادامه می یابد، در سیستان برای شب چله از پیش آماده می‌شدند.
وی بیان کرد: در این شب سفرهای بزرگ از دست بافته‌های سیستان پهن و با خوراکی‌های خوشمزه‌ای که پیشتر آماده کرده بودند تزیین می شد.
یلدا در بلوچستان؛ طعم خوراکی‌های ویژه با آوای قصه‌های بومی
کارشناس مردم شناسی بیان کرد: شب چله در بین مردم بلوچستان نیز جایگاه ویژه ای داشــته بــه گونه ای که مردم این دیار با دور هم جمع شــدن و تهیــه تنقلاتی محلی نظیر دان کوه، حلوای خرما، نوعی شیرینی محلی به نام چنگال و دیگر خوراکی های مرســوم استفاده و بــا قصه های قدیمی مانند یوســف و زلیخا، فرهاد و شــیرین و قصه های بومی منطقه، اجرای موسیقی محلی، ضرب والمثل شب را به صبح می رساندند.
وی اظهار کرد: در باور مردم بلوچســتان مبارزه پاییز و زمســتان از طریق وزیدن باد گوریچ مشــخص می شود به طوری که در شب چله این باد شدید می وزد و با وزش شــدید خود پیروزی زمستان را بر پاییز نوید می دهد.
ابراهیمی ادامه داد: با توجه به اهمیت این شــب، اگر جشنی همزمان با یلدا باشد به صورت مفصل برگزار می شود و دوستی و شادی جای خود را به کدورتها نمی دهد.
یلدای مجازی؛ تفاوت امسال با گذشته
وی بیان کرد: البته با توجه به شرایط سخت موجود و به دلیل شیوع ویروس کرونا منطقی است دورهمی و سنت شب یلدا را به صورت مجازی به جا آوریم.
کارشناس مردم شناسی ادامه داد: دورهمی و مردم داری های به ویژه در جشن هایی همچون یلدا ریشه در آداب و رسوم مردم ایران و سیستان و بلوچستان دارد، اما برای حفظ سلامتی عزیزانمان لازم است در یلدای پیش رو از دید و بازدید خوداری کنیم.
وی ادامه داد: این جشن ها و سنت های ریشه دار ایرانی را می توانیم تا بهبود اوضاع و بعد از کرونا با سلامت کامل در کنار خانواده برگزار کنیم.
انتهای پیام/
منبع: دانا
کلیدواژه: کارشناس مردم شناسی ترین شب سال شب یلدا شب چله قصه ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.dana.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «دانا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۰۳۷۵۲۶۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
مردم سیستان و بلوچستان به احدی اجازه تفرقه‌اندازی نمی‌دهند
به گزارش خبرنگار مهر، «معین‌الدین سعیدی» در جلسه علنی امروز مجلس شورای اسلامی در نطق میان دستور خود، گفت: دشمنان ملت ایران بدانند مردم استان سیستان و بلوچستان قدردان نعمت امنیت و وحدت هستند و به احدی اجازه تفرقه‌اندازی میان صفوف‌شان را نمی‌دهند؛ البته امنیت پایدار در سایه فضای پُر رونق کسب و کار و با هم‌اندیشی و همفکری همه آحاد استان حاصل خواهد شد.
وی گفت: علی‌رغم خدمات بی‌بدیل نظام و کارهای بزرگ انجام شده، هنوز مردم استان سیستان و بلوچستان با چالش‌های عدیده روبه‌رو هستند. هر بار که ایران حق‌آبه خود را طلب کرد، طرف مقابل دروغ گفت.
سعیدی بر ضرورت رفع مشکل حاشیه‌نشینی در چابهار و کنارک تاکید کرد و افزود: با توجه به وقوع دو سیل ویرانگر اخیر در منطقه، لازم است سهمیه کنکور مختص دانش‌آموزان سیل‌زده در نظر گرفته شود.
عضو مجمع نمایندگان استان سیستان و بلوچستان با اشاره به وضعیت آب در این استان گفت: طرح‌های آبخیزداری، مهار موضوع سیل، کنترل سیلاب، ایجاد سازه‌هایی شبیه چاه نیمه‌ها برای نگاهداشت آب، احداث آب‌بند زودبازده در مسیر رودخانه‌های فصلی و مرزی و لایروبی این رودخانه‌ها، مرمت قنوات کشاورزی و ایجاد سیل‌بندهای روستاها نه تنها مانع هدررفت آب بلکه باعث ایجاد اشتغال پایدار می‌شود.
سعیدی با قدردانی از حضور رئیس‌جمهور در بین مردم سیل زده، گفت: حضور رئیس‌جمهور بین مردم سیل زده قطعاً موجب تسلی خاطر شد و این نقطه تمایز و برتری دولت فعلی بر دولت قبل است. از طرفی باید سازمان برنامه و بودجه مکلف شود تا ردیف‌های مستقل اعتباری برای جبران خسارات سیل در نظر گیرد.
وی با انتقاد از فیلترینگ گفت: آیا با فیلترهای فعلی مطلوب حاصل شده است؟ وقتی مسؤولان بدون هیچ محدودیتی در همه پلتفرم‌ها حضور دارند، چرا مردم را درگیر هزینه فیلترشکن‌ها می‌کنید.
کد خبر 6090895
مسمومیت ۲۹ پزشک با مشروبات الکلی تقلبی در شیراز