به نقل از «ایسنا»

روایتی از رسوم کردها در شب چله

تاریخ انتشار: ۳۰ آذر ۱۳۹۹ | کد خبر: ۳۰۳۸۶۸۱۷

ایسنا/کردستان شب یلدا، همان به اصطلاح کردها "شه‌و زستان" یا "شه‌و چله" از بهترین و ناب‌ترین و سنتی‌ترین روزهایی است که برای کُردها پر از نوستالژی و آداب و رسوم سنتی و حس ‌و حال ناب روزگاران قدیمی است.

اولین وسیله شب‌چله در بین کُردها برپا کردن کُرسی، بهترین وسیله گرمابخش آغاز اولین روز سرد سال است، هرچند اکنون دیگر مثل قدیم‌ها خبر از برف و کولاک یلدایی نیست و یادم می‌آید زمانی که کودکی بیش نبودم وقتی برای شب چله به خانه مادربزرگ در روستا می‌رفتیم، اولین برف زمستانی خبر از شروع شب یلدا داشت و آمدن فصل سرد زمستان.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

از کُرسی گفتیم، جمع شدن‌های خانوادگی دور کُرسی و شیطنت و قایم موشک بازی کردن بچه‌ها در زیر کُرسی حس و حال دیگری داشت، مادر بزرگ از تنور داغ روی سکوی حیاط، زغال بیرون می‌کشید و در سطل می‌ریخت برای تهیه یک چای زغالی دبش یلدایی.

شب چله‌ای بود و نوه‌ها و چسبیدن و گرفتن دامن لباس مادربزرگ برای رونمایی از میوه‌های خشک و نقل‌های بیدمشکی و آجیل‌های شب چله و دعوت کردن مادربزرگ به صرف صبرپیشه کردن تا تاریک شدن هوا و چیدن سفره ساده اما دلنشین یلدایی نوستالژی ما کودکان دهه هفتادی است.

ما بودیم و مادربزرگی که حالاپیر شده و یک دنیا خاطره زیبایی که در ذهنمان به یادگار گذاشته است از شب‌های یلدا.

اکنون گرچه باب است که برای شب یلدا دلمه بار می‌گذارند و به نوعی دلمه برند شب یلدا محسوب می‌شود؛ اما آن زمان آبگوشت و دیزی تنوری بود که از صبح مادربزرگ در تنور بار گذاشته بود تا خوب جا بیفتد و طعم و رنگ و بویش چنان دل‌انگیز بود که پس از گذشت آن همه سال هنوزم که هنوز است مزه‌اش زیر دندان‌هایمان به یادگار مانده است.

هوا کم کمک تاریک می‌شد و همه در تکاپوی آغاز شبی زیبا بودند، انسان‌ها ساده بودند و یکرنگ دختر و عروس‌ها هرکدام گوشه‌ای از کار را می‌گرفتند، پدربزرگ با دامادها و پسرهایش زیرکُرسی می‌نشست و از هوای برفی و گذشته‌های دور خود برایشان می‌گفت.

چله بود و روزهایی که خبری از گرانی بازار و آشفتگی اوضاع و بیماری کرونا نبود، این را هم بگویم که شب یلدا آغازش از همان ابتدای شب بود، آنقدر رسم و رسومات در آن شب انجام می‌شد که طولانی بودن یلدا هم کفاف همه‌اش را نمی‌داد.

شام در نهایت صفا و صمیمیت و به دور از دغدغه و استرس و در میان شادی و دلخوشی اعضای خانواده و ذوق بچه‌ها صرف می‌شد و ظرف‌ها در حیاط پر از برف و در هوای سرد زمستان شسته می‌شد.

بعد از اتمام کارهای شام حالا همگی از کار فارغ شده بودند، دم دست‌ مادربزرگ می‌پلکیدیم تا از تنقلاتش رونمایی کند؛ در صندوقچه قدیمی را که باز میکرد بازارچه‌ای بود برای خودش، گردو، بادام، کشمش، نقل بیدمشکی، آلو خشک، قیسی، انجیرخشک، توت، گندم بوداده، سنجد، سیب و انواع میوه‌های خشکی که حاصل یکسال دسترنجش بود را بیرون می‌آورد و یکی یکی در کاسه‌ها کاشی آبی رنگ می‌ریخت و به دستمان می‌داد.

دو تا از دختران جوان خانواده که به اصلاح خانومی شده بودند برای خودشان ظرف‌ها را از دست بچه‌ها می‌گرفتند و با ظرافت تمام می‌چیدند تا سلیقه خودشان را به رخ بقیه بکشند، مادربزرگ سطل زغالی را می‌آورد و چایی بار می‌گذاشت تا دم بکشد.

حالا همه از سوز سرمای زمستان به گرمای کُرسی پناه می‌بردند؛ جمع می‌شدیم و در کنار خوردن خشکبارهای مادبزرگ از داستان‌های پدربزرگ از زمان طاعون و جنگ و از خاطرات کودکی خود در شب یلدا می‌گفت و بچه‌ها چنان آرام می‌گرفتند که گویی سفری داشتیم به زمان‌های گذشته!

بعد از نقل حکایات، نوبت بازی محلی بود، کُردها می‌دانند مشهورترین و جذاب‌ترین بازی محلی شب چله جوراب بازی یا به زبان کُردی "گوروا بازی" است، بازی شروع می‌شد و هیجان و ولوله‌ای در جمع حاکم می‌شد.

بعد از جوراب بازی نوبت به بازی دوز با "چوز" در کُردی که شکل سنتی این بازی امروزی بود و با نخود و لوبیا انجام می‌شد؛ می‌رسید. همزمان که دو نفر مشغول بازی دوز بودند، دو نفر از اعضای خانواده روی کُرسی مشغول مچ انداختن بودند؛ بعد از همه این‌ها دوباره آرام دور کُرسی می‌نشستیم، مادر بزرگ یا پدربزرگ چیستان یا به اصطلاح کُردی "مه‌ته‌ل" مطرح می‌کرد و هرکسی در تکاپوی یافتن جواب بود.

کشتی گرفتن و یا "زوران بازی" از دیگر آداب و رسوم شب چله بود، آنقدر غرق در بازی و حرف و حکایت می‌شدیم که وقتی آخرشب می‌رسید و بیرون را نگاه می‌کردیم برف همه‌جا را گرفته بود و مردها تا صبح مشغول پارو کردن پشت‌بام‌ها بودند و زن‌های خانه مشغول حرف زدن و بچه‌ها هم از ذوق دیدن آن همه برف خواب به چشم نداشتند.

راستی یادتان باشد یلدای امسال مجازی است، بیایید با زنده کردن آداب و رسوم  سنتی این یلدای تنهایی را به امید روزهای خوب آینده سپری کنیم.

انتهای پیام

منبع: ایسنا

کلیدواژه: شب یلدا استانی فرهنگی و هنری شب یلدا شب چله بچه ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۰۳۸۶۸۱۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

آماده ارسال// حضرت عبدالعظیم حسنی(ع) مدال ولایت را از امام زمان خود گرفت

یک استاد حوزه و دانشگاه در مورد مقام ولایت حضرت عبدالعظیم(ع) گفت: ایشان پس از آزمون‌های بسیار به مقام ولایت رسیدند و به خاطر محفوظ ماندن روایات ائمه اطهار علیهم السلام سختی‌های فوق‌العاده‌ای را متحمل شدند و کینه دشمنان به آن حضرت به اندازه‌ای بود که در روایتی آمده که حضرت را به صورت زنده در قبر گذاشتند.

به گزارش ایسنا، حجت الاسلام و المسلمین سید حسین مومنی -استاد حوزه و دانشگاه- شامگاه سه‌شنبه(۴اردیبهشت‌ماه) در مراسم شب رحلت حضرت عبدالعظیم(ع) و شهادت حضرت حمزه سید الشهدا(ع) در شبستان امام خمینی(ره) آستان مقدس گفت: حضرت عبدالعظیم(ع) در زمان حضرت امام هادی(ع) با عبارت "انت ولینا حقا" از امام زمان خود مدال و نشان ولایت را دریافت کرد.

این استاد حوزه و دانشگاه با بیان این که امام هادی(ع) با بیان جمله "مرحبا بک یا اباالقاسم"، حضرت عبدالعظیم(ع) را خطاب کردند، افزود: ذکر کنیه بالاترین درجه تعظیم و تکریم است که امام هادی(ع) با این بیان حضرت عبدالعظیم(ع) را معرفی کردند.

حجت الاسلام والمسلمین مومنی اظهار کرد: حضرت عبدالعظیم(ع) با دریافت این مدال دچار عُجب و تکبر نشدند و زانوی ادب در محضر امام زمان خود نهادند و اعتقادات خود را عرضه کردند و این درس بزرگی بود که به همه انسان‌ها در همه زمان‌ها دادند.

وی با بیان این که مقام اهل‌بیت(ع) به واسطه قرب به خداوند متعال می‌باشد، افزود: مقام و منزلت بندگان و رحمتی که از جانب خدا به بندگان می‌رسد نیز به واسطه و به برکت ائمه اطهار(ع) است.

استاد حوزه و دانشگاه تأکید کرد: بنا بر روایتی از امام صادق(ع) اگر فردی مورد تأیید خداوند متعال قرار بگیرد، این مسأله صورت نمی‌گیرد مگر به واسطه عبور از یک سری آزمون‌ها و ابتلائات، چرا که بی‌جهت بنده‌ای مورد حمد و ثنای خداوند و ائمه معصومین علیهم السلام قرار نمی‌گیرد.

وی افزود: این حدیث نشان می‌دهد که حضرت عبدالعظیم (ع) پس از آزمون‌های بسیار به مقام ولایت رسیدند و به خاطر محفوظ ماندن روایات ائمه اطهار علیهم السلام سختی‌های فوق‌العاده‌ای را متحمل شدند و کینه دشمنان به آن حضرت به اندازه ای بود که در روایتی آمده که حضرت را به صورت زنده در قبر گذاشتند.

حجت‌الاسلام والمسلمین مومنی با اشاره به تکریم بزرگان دین از مقام حضرت عبدالعظیم (ع) و حرم ایشان اظهار کرد: بنیانگذار جمهوری اسلامی حضرت امام خمینی(ره) در شب زیارتی اباعبدالله (ع) به حرم حضرت عبدالعظیم (ع) تشرف می‌یافتند و از لسان آیت الله بهجت (ره) نیز نقل شده که حرم حضرت عبدالعظیم (ع) محل صعود و فرود ملائکه الهی است.

وی با بیان این که صاحب بن عباد در رساله خود به ویژگی‌هایی از حضرت عبدالعظیم (ع) اشاره کرده است، افزود: این محدث، حضرت عبدالعظیم (ع) را کثیرالحدیث و روایت معرفی کرده و ایشان را دین دار و دارای ورع خوانده است.

این مدرس حوزه و دانشگاه با بیان این که در عصر امروز نیروهای فراجا مورد هجمه خودی و غیر خودی در مورد مسأله حجاب در جامعه قرار گرفته‌اند، با بیان حدیثی از حضرت عبدالعظیم (ع) تصریح کرد: آن حضرت در روایتی که سند آن به امیرالمومنین علی(ع) می‌رسد، آورده است که روزی حضرت علی(ع) به همراه حضرت زهرا(س) به محضر رسول اکرم(ص) رسیدند و حضرت را در حال گریه مشاهده کردند و علت را پرسیدند و رسول اکرم(ص) فرمودند، در شب معراج دیدم برخی از زنان امت من که رعایت پوشش را در مقابل نامحرم نمی‌کنند، مورد عذاب و شکنجه هستند و من برای آنها گریه می کنم.

حجت الاسلام والمسلمین مومنی با اشاره به شب شهادت حضرت حمزه سید الشهدا (ع) بیان کرد: آن حضرت دارای شخصیت بسیار ممتازی بودند و این مقام به اندازه‌ای بود که حضرت زهرا(س) هفته‌ای دو بار و حتی در شرایط دشوار و آسیب جسمی خود بر سر مزار آن حضرت می‌آمدند.

وی در پایان گفت: حضرت حمزه سید الشهدا(ع) ولایت رسول گرامی(ص) را پذیرفت و آنچه داشت در راستای اعتلای اسلام و یاری پیامبر(ص) در طبق اخلاص گذاشت.

انتهای پیام