به نقل از «ایرنا»

صدای پای آب در گوش آسیابهای آبی و تاریخی گناباد

تاریخ انتشار: ۳ دی ۱۳۹۹ | کد خبر: ۳۰۴۲۵۶۳۰

آسیابهای آبی دستگاهی است که برای خردکردن گندم و سایر غلات و  درست کردن آرد با استفاده از تکنیک سرعت و یا فشار آب مورد استفاده قرار می گرفته است و تداعی‌گر هوشمندی و سخت کوشی پیشینیان است.

این آسیابها بیشتر در مناطق روستایی و کوهستانی و بر سر راه قناتها و هر جا که پستی و بلندی اجازه می‌داده از انرژی پاک و ارزان آب  برای چرخش  سنگ آسیاب استفاده بشود ساخته و به کار گرفته می شده است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

مهم‌ترین قسمت آسیاب، تنوره آن است که به صورت مخروطی ناقص و وارونه طراحی و احداث می شده است به گونه ای که آب ذخیره شده در آن از روزنی کوچک با فشار پره‌های سنگ آسیاب را به حرکت در می آورده است.

سنگ‌های آسیاب از نوع مقاوم و به شکل مدور و ثابت و متحرک بوده است و گندم و جو از روزنی به مرکز آن هدایت می شده و بر اثر سایش و حرکت سنگ بالایی بر سر سنگ پایینی گندم به آرد تبدیل می شده است.

بخشی از آسیابهای آبی نمایان است و دیگر بخشهای آسیابها ، محلهایی برای نگهداری جوال (کیسه) گندم و آرد و استراحت آسیابان است.

آسیابهای آبی در ایران از قدمتی کهن برخوردار است و در این میان شهرستان گناباد با توجه به جغرافیای طبیعی خود از نقاط مستعد برای فعالیت این آسیابها به شمار می رفته است که تعدادی انگشت شمار از آنها در مناطق شهری و روستایی این شهرستان به یادگار باقی مانده اند.

پیشرفت علم و صنعتی شدن فرآیند آرد کردن گندم، آسیابهای آبی به تدریج کارآیی خود را دست دادند و هم اکنون تنها یادی از آنها در خاطره ها بر جای مانده است.

آسیابهای آبی یکی از جذابیتهای مهم گردشگری گناباد به شمار می روند که با مرمت و فعالیت دوباره بخشهایی از آنها ابتکارات پیشینیان دوباره در معرض دید مردم و گردشگران قرار می گیرد و می توان با برنامه ریزی صحیح از آنها به عنوان قابلیتی برای رونق اقتصادی مناطق روستایی استفاده کرد.

آسیابهای آبی گناباد از دوره صفویه و قاجاریه بر جای مانده است و بیشتر در مناطق روستایی این شهرستان واقع است و هم اکنون ۳۰ آسیاب آبی با قدمتی حدود ۳۰۰ ساله در این شهرستان وجود دارد.

گناباد با توجه به پیشینه تاریخی خود آثار تاریخی زیادی را در دل خود جای داده است و از مجموع ۲۵۰ اثر تاریخی شناسایی شده در این شهرستان ۱۴۸ اثر در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است که در این میان آسیابهای آبی تاریخی یک ظرفیت مهم گردشگری به شمار می روند.

هنوز هم صدای پای آب در گوش آسیابهای آبی و تاریخی شهرستان گناباد شنیده می شود و هم اکنون به عنوان یکی از آثار تاریخی مهم در منظر دید هم بیننده  ای قرار دارند و  اغلب گردشگران و مسافران جویای دانستن راز آنهایند.

آسیابهای آبی ظرفیت بسیار مهمی برای توسعه گردشگری روستایی در شهرستان گناباد 

رییس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گناباد در همین زمینه به خبرنگار ایرنا گفت: از مجموع ۳۰ آسیاب آبی و تاریخی گناباد ۹ اثر در روستاهای کلات، سرآسیاب، سنو، تک زو، حاجی آباد، روچی، شوراب و شهرهای کاخک و بیدخت طی سنوات گذشته در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده و پرونده چهار اثر هم تکمیل و برای طی فرآیند ثبتی ارسال شده است.

علیرضا شناسایی افزود: از این تعداد چهار آسیاب تاریخی در روستای سرآسیاب و شهر کاخک گناباد مرمت شده‌اند و یک آسیاب هم در کاخک بعد از مرمت احیاء شده و دوباره آماده کار است که در صورت فراهم بودن بستر لازم و شرایط مطلوب بارندگی و میزان آب در مسیر رودخانه مجاور می تواند فعالیت خود را آغاز کند و با جذب سرمایه گذار و توسعه محوطه گردشگری پیرامونی به عنوان یک قابلیت مهم گردشگری نقش آفرین باشد.

وی ادامه داد: آسیابهای آبی گناباد از سالهای گذشته به دنبال پیشرفتهای صنعتی و استفاده از دستگاههای مکانیزه برای آرد کردن گندم و غلات در کارخانه های آرد  و یا تولید آرد صنعتی، انحراف آب از مسیر رودخانه های مجاور آسیابها و تخریب بخشهایی از آنها به مرور زمان از فعالیت باز مانده اند.

رییس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گناباد گفت: مردم گناباد در گذشته با کمک آب قنوات و چشمه‌های موجود طی سده های گذشته آسیاب‌های آبی متعددی در مناطق مختلف این شهرستان  ساختند که بعضی چون آسیاب‌های دشت شوراب و چاه فالیز در بیابان و برخی مانند آسیب‌های کاخک، کلات، سنو در مناطق کوهستانی واقع شده‌اند.

شناسایی افزود: این سازه های آبی که بیشتر در مناطق کوهستانی ساخته می شده است با استفاده از شیبهای تند و آب سرشار قنات ها غلات اهالی را به نحوی مطلوب به آرد تبدیل می کرده است.

وی اضافه کرد: آسیابهای آبی بعد از مرمت و با جذب سرمایه گذار برای احیاء و یا توسعه امکانات گردشگری در رونق اقتصادی مناطق روستایی هم نقش مهمی دارند.

رییس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گناباد گفت: با عنایت به کوهستانی بودن و وضعیت مطلوب بارندگی در بخش کاخک گناباد طی سده های گذشته بیشتر این آسیابهای آبی دراین  بخش و روستاهای تابعه آن ایجاد شده است.

شناسایی افزود: از این میان آسیاب آبی کاخک یکی از آثار زیبای به جا مانده از دوران قاجاریه است که در منطقه نمونه گردشگری پارک آبشار این شهر قرار دارد و  با توجه به سالم ماندن قسمتهای اصلی بنا  می توان از آن به عنوان یک اثر مهم برای جذب گردشگر استفاده کرد.

وی ادامه داد: مشارکت شهرداریهای گناباد، کاخک و بیدخت و دهیاریها و شوراهای اسلامی شهر و روستا برای استحکام بخشی آسیابهای آبی و تبدیل آنها به ظرفیتی برای رونق اقتصادی و گردشگری مناطق شهری و روستایی لازم استد که پیگیریهایی برای بذل توجه این بخشها در دست انجام است.

از ۲۵۰ اثر تاریخی شناسایی شده در شهرستان گناباد ۶۰ اثر سابقه چند هزار ساله دارد و ۱۵ اثر نیازمند مرمت اضطراری است.

مرکز شهرستان ۹۰ هزار نفری گناباد در فاصله ۲۸۷ کیلومتری جنوب مشهد واقع است.

برچسب‌ها گناباد کاخک میراث فرهنگی کلات بنای تاریخی ایران بیدخت

منبع: ایرنا

کلیدواژه: گناباد کاخک میراث فرهنگی کلات بنای تاریخی ایران بیدخت گناباد کاخک میراث فرهنگی کلات بنای تاریخی ایران بیدخت اخبار کنکور گردشگری گناباد شهرستان گناباد مناطق روستایی میراث فرهنگی

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۰۴۲۵۶۳۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

موزه آذربایجان میزبان اشیای تاریخی موزه ایران باستان در روز موزه

به‌گزارش خبرگزاری مهر، احمد حمزه‌زاده با اعلام این خبر گفت: در جلسه هماهنگی برای برنامه‌ریزی‌های نمایشگاهی به مناسبت روزجهانی موزه‌ها انتقال اشیای تاریخی موزه ایران باستان به موزه آذربایجان تبریز انجام خواهد شد که این نمایشگاه به مناسبت روز جهانی موزه‌ها در محل موزه آذربایجان از روز ۲۹ اردیبهشت افتتاح شده و به مدت سه ماه دایر خواهد بود.

مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی آذربایجان‌شرقی ادامه داد: ابتکار بسیار زیبایی برای برگزاری نمایشگاه در سرتاسر ایران به مناسبت روز جهانی موزه‌ها انجام شده است که برگزاری تورهای کودک محور با توجه به شعار «موزه‌داری برای پژوهش و آموزش» از جمله این برنامه‌ها در آذربایجان‌شرقی است.

وی اظهار کرد: تعداد ۱۱ استان برای انتقال اموال نفیس موزه ایران باستان انتخاب شده‌اند که آذربایجان‌شرقی با دریافت اشیای نفیس مرتبط با منطقه آذربایجان از جمله چینی‌های آبی و سفید رنگ و سکه‌های ضرب تبریز، میزبان بازدیدکنندگان و علاقمندان در روز جهانی موزه‌ها واقع در موزه آذربایجان تبریز خواهد بود.

حمزه‌زاده گفت: همچنین یافته‌های جدید باستان شناسی در تپه چمن لیلان نیز در نمایشگاه روزجهانی موزه‌ها به نمایش گذاشته خواهد شد که تاریخ اکتشاف و بهره‌برداری از فلز مس را به ۲۰۰۰ سال قبل‌تر در جهان منتقل می‌کند.

مدیرکل میراث‌فرهنگی گردشگری و صنایع‌دستی آذربایجان‌شرقی خاطرنشان کرد: با هماهنگی یگان حفاظت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی و نیروی انتظامی آذربایجان‌شرقی تمهیدات امنیتی برای حفظ امنیت موزه‌ها در نمایشگاه‌های روز جهانی موزه‌ها در کل استان به عمل خواهد آمد.

کد خبر 6090403