به نقل از «قدس آنلاین»

بازخوانی وقایع نهم و دهم دی ‌ماه ۱۳۵۷ مردم مشهد

تاریخ انتشار: ۹ دی ۱۳۹۹ | کد خبر: ۳۰۴۹۵۰۸۳

حضور هسته مرکزی روحانیت مبارز و در رأس آن رهبر معظم انقلاب حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در مسجد کرامت مشهد به عنوان عامل پیوند گروه‌های مذهبی و ملی و عامل سازماندهی فعالیت‌های انقلابی، این شهر را از سایر شهرهای ایران متمایز کرد.

به مناسبت فرارسیدن نهم و دهم دی ماه که یادآور حماسه‌ها و ایثار مردم مشهد در دوران مبارزه با حکومت ستمشاهی پهلوی در سال ۱۳۵۷ است در گفت‌وگو با کارشناس واحد مطالعات انقلاب اسلامی در مدیریت امور اسناد و مطبوعات سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی به بررسی برخی از وقایع این دو روز پرالتهاب مشهد در سال ۱۳۵۷ پرداختیم.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

 «فاطمه خندان» معتقد است، قیام نهم و دهم دی سال ۱۳۵۷ که روزهای حماسه و خون در انقلاب شهر مشهد است، نقطه عطفی در ادامه مبارزات مردم ایران در سرنگونی رژیم پهلوی به شمار می‌آید. برش‌هایی از توضیحات این کارشناس ارشد تاریخ ایران دوره اسلامی را در گفت‌وگو با خبرنگار قدس بخوانید.

قیام ۱۰ دی از کجا آغاز شد؟

بر طبق اسنادی که در مرکز اسناد آستان قدس رضوی نگهداری می شوند، روز پنجم دی سال ۱۳۵۷، زندانیان سیاسی در زندان وکیل‌آباد مشهد با سر دادن شعارهای الله‌اکبر و درود بر خمینی دست به شورش زدند و به تأسیسات برق و ماشین‌های زندان حمله کردند. مأموران ساواک برای سرکوب شورش زندانیان اقدام به آتش زدن زندان کردند که در این ماجرا تعدادی از این زندانی‌ها و زندانبان‌ها کشته و مجروح شدند. این امر به برانگیخته شدن خشم انقلابیون و بیوت آیات عظام در مشهد انجامید. چنان که آیات عظام سیدکاظم مرعشی و مهدی نوقانی به همراه نمایندگان حقوق بشر و دادستان مشهد در محل زندان حاضر شدند. به دنبال مذاکرات اولیه روحانیت با مقام‌های دولتی و زندان، قرار اولیه آزادی ۸۰ نفر از زندانیان سیاسی صادر شد. با اعلام همبستگی زندانیان با انقلاب و سرعت گرفتن جریان انقلاب و قریب‌الوقوع بودن پیروزی، زمینه‌های همراهی نظامیان نیز کمابیش به نظر فراهم شده بود. امام خمینی(ره) که به اتکای مردم ایران در رهبری انقلاب از خارج از کشور اهتمام داشتند، در پیامی به ارتشیان، خواستار پیوستن آن‌ها به مردم و انقلاب شدند. رونوشتی از این پیام در این مرکز نگهداری می‌شود. 

اعلام همبستگی کارکنان استانداری خراسان با انقلاب

هفتم دی‌ماه، کارکنان استانداری خراسان نیز در اعلام همبستگی با انقلاب در محل منزل آیت‌الله حاج‌حسن قمی حاضر شدند که این موضوع با حمایت ادارات دولتی و پیوستن آنان به انقلاب، امیدها را برای پیروزی انقلاب بیشتر کرد.

پس از سه روز تظاهرات مردمی و سخنرانی آیت‌الله خامنه‌ای، در روز یکشنبه نهم دی ماه جمعیتی عظیم از مردم مشهد از چهارراه شهدا و خیابان تهران به سمت خیابان بهار به راه افتادند.

با آمدن جیپ نظامی به داخل محوطه استانداری فضا تغییر کرد و شایعه پیوستن ارتش به مردم قوت گرفت. این احتمال با ورود تانک در مقابل صفوف تظاهرات‌کنندگان تشدید شد. مردم در حالی که تانک را محاصره کردند از آن بالا رفتند. با آمدن تانک دوم صدای رگبار نیز شروع می‌شود. زره‌پوش‌ها در حالی که ظاهراً به عنوان حمایت ارتش از مردم به خیابان‌ها آمده بودند، به یکباره روی مردم آتش گشوده و با سرعت از میان جمعیت مردم بی‌دفاع عبور کردند که با کشته و یا مجروح شدن عده زیادی همراه بود. تانک‌ها چند زن و کودک را زیر گرفتند. همه به سمت استانداری، بیمارستان و کوچه‌ها فرار می‌کردند. تانک‌ها و نفربرها حتی در بیمارستان امام رضا(ع) هم مردم را دنبال می‌کردند. عکس‌های فراوانی از این جنایت‌ها در مرکز اسناد آستان قدس رضوی نگهداری می‌شود. 

حمله مأموران رژیم به صف‌های نان و نفت

حضور نظامیان با خودروهای ارتش و تانک در خیابان‌های مشهد برای ایجاد رعب و وحشت و کشتار مردم بود. مردمی که برای تهیه مایحتاج به خیابان‌ها آمده بودند، مورد هدف قرار گرفتند. مأموران حتی به صف‌های نان و نفت هم حمله می‌کردند. سربازان به مردم در میدان شهدا و چهارراه شهدا حمله کردند و حتی از شلیک به مغازه ها و دیوارهایی که عکس امام خمینی داشت، ابایی نکردند. شرایط نظامی در مشهد حکمفرما بود. جنازه شهدا توسط ماشین‌های ارتش جمع می‌شد و تعدادی نیز به مساجد و بیوت مراجع عظام منتقل شدند. آمار شهدا دقیق نبود؛ چرا که بهشت رضا(ع) مشهد هم در تصرف نیروهای رژیم بود. در آمارهای اولیه،که در اسناد ثبت شده است، شهدای روز دهم دی ماه مشهد ۲۰۵ نفر اعلام شده است.

اخبار کشتار مردم مشهد در دهم دی ماه، با شکسته شدن اعتصاب مطبوعات بازتاب گسترده‌ای داشت. آیت‌الله شیرازی(ره) دوازدهم دی ماه را عزای عمومی اعلام کرد. به دعوت روحانیت مبارز مراسم بزرگداشت شهدای دهم دی ماه در مسجد جامع گوهرشاد برگزار شد. از این مراسم هم عکس‌هایی موجود است که در مرکز اسناد آستان قدس رضوی نگهداری می‌شود.

منبع: قدس آنلاین

کلیدواژه: مشهد حماسه مرکز اسناد آستان قدس رضوی دهم دی ماه مردم مشهد آیت الله سال ۱۳۵۷

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.qudsonline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «قدس آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۰۴۹۵۰۸۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

آیین «زنگ سپاس معلم» در مشهد برگزار شد

به گزارش قدس خراسان به نقل از اداره روابط عمومی استانداری خراسان رضوی، یعقوبعلی نظری سه‌شنبه ۱۱ اردیبهشت طی آیین زنگ سپاس معلم که در هنرستان کار و دانش جمال نصیرزاده مشهد برگزار شد، اظهار کرد: این موجب افتخار است که در این مدرسه حضور پیدا کنم و یادی کنیم از همه کسانی که در گذشته هم مشغول تعلیم بودند، هم معلمانی که مشغول تلاش بودند و تمام کسانی که در اینجا علم آموختند.

استاندار خراسان رضوی افزود: هفته گرامیداشت معلم را محضر معلمان عزیز تبریک می‌گویم و از تلاش‌ها و زحمات آنان در نقاط مختلف استان، صمیمانه قدردانی می‌کنم. 

وی با اشاره به خاطرات دوران تحصیل خود تصریح کرد: از سال ۵۴ تا سال ۵۸ در همین مدرسه و در رشته علوم تجربی تحصیل می‌کردم. بر این اساس سال ۵۶ در همین مدرسه با انقلاب آشنا شدم. 

نظری ادامه داد: تعداد شهدایی که این مدرسه تقدیم انقلاب کرده است را نمی‌توان دقیق گفت اما یکی از شهدای انقلاب در این مدرسه شهید جهانگیر نارنجی است که ما در یک میز با یکدیگر مشغول تحصیل بودیم و ایشان با توجه به فعالیت‌هایی که داشت و رفاقت صورت گرفته، موجب آشنایی بیشتر من با انقلاب شد.

استاندار خراسان رضوی تاکید کرد: بعد از انقلاب شهید نارنجی وارد جهاد شد و در دفاع مقدس هم نهایتا به شهادت رسید. باید گفت انشاء‌هایی که این شهید بزرگوار در این مدرسه می‌خواند فوق العاده موثر در شکل‌گیری فکر و نگاه دانش‌آموزان بود.

وی با بیان اینکه اوایل مهر سال ۵۷ در محوطه این مدرسه شعارهای انقلابی آغاز شد، یادآور شد: پس از تعطیلی کلاس‌ها و مدرسه، راهپیمایی‌های انقلابی آغاز گردید که نهایتا منجر به پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی شد.

نظری خطاب به دانش‌آموزان اظهار کرد: شما دانش آموزان با توجه به خون‌های با برکت شهدای انقلاب اسلامی، این مسیر را ادامه خواهید داد و برخلاف سخنان معاندین و دشمنان این ملت؛ مسیر انقلاب اسلامی در حال طی شدن است و قله‌های افتخار را در همه ابعاد ان‌شاءالله طی خواهیم کرد.‌ همچنین مشکلات و مسائل اقتصادی با استحکام پایه‌های علمی و مباحث زیرساختی حل خواهد شد و شاهد خواهیم بود که گذشته افتخار آمیز این ملت، مردم و این معلمان عزیز به آینده منور ختم خواهد شد. لذا این امر موجب افتخار ایران اسلامی خواهد بود.