پژوهشگر تاریخ: طراحی لباس ایرانی، فقط چاپ کاشی روی مانتو و کیف نیست!/ عدم توجه طراحان به نمادهای زیست‌محیطی ایرانی
تاریخ انتشار: ۹ دی ۱۳۹۹ | کد خبر: ۳۰۴۹۸۷۱۲
گروه خانواده: استفاده از نشانه‌ها نمادهای اصیل ایرانی در پوشک و ملزومات لباس، یکی از دغدغه‌های همیشگی طراحان لباس و همچنین دغدغه‌مندان فرهنگی کشور است. با اینکه فرهنگ غنی ایرانی امکان طراحی‌های اصیل را فراهم می‌کند و حتی می‌توان این طرحها و پوشش‌ها را در سطح جهانی هم عرضه کرد اما متاسفانه عزم در این راه بسیار کم است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
سید سعید میرمحمدصادق پژوهشگر تاریخ و برنامه ساز تلویزیونی که دبیری نخستین جشنواره مد و رسانه را نیز در کارنامه فعالیت حرفه‌ای خود دارد در این گفت‌وگو به نقد نحوه استفاده طراحان از المان‌ها و نمادهای اصیل ایرانی ـ اسلامی در پوشاک و ملزومات لباس پرداخته است.
طبق آنچه گفته می‌شود فرهنگ ایران قابلیت طراحی محتوایی بر روی لباس و پارچه را دارد؟
ما مردم ایران فرهنگی با غنای بیش از هفت هزار سال در کشورمان داریم و پژوهش‌های باستان شناسی نشان می‌دهد بین هفت تا 10 هزار سال پیش انسان‌ها در این سرزمین پهناور زیست بشری داشته‌اند. از دو هزار و 500 سال پیش به این سو نیز تمدن مکتوب در ایران داریم؛ پس کشوری تهی از نظر تاریخ، فرهنگ، نشانه، انگاره و ... نیستیم و محتوا و مفهوم به اندازه وافر در کشورمان وجود دارد.
آیا طراحان لباس کشورمان به تنهایی می‌توانند به استفاده درست از این نمادها و نشانه‌ها در هنر ـ صنعت لباس اقدام کنند؟
غنای مفاهیم و نشانه‌ها در فرهنگ هزاران ساله ایران وجود دارد. این مفاهیم و نشانه‌ها و عینیت بخشیدن به فرهنگ غنی ایرانی در حوزه مد و لباس تنها با تشکیل یک تیم ممکن است.
طراحان باید برای هر گروه از مخاطبان خود به صورت تخصصی تیم تشکیل دهند. مثلاً اگر مخاطب بیش از دو میلیون کودک ایرانی است باید روانشناسی کودک، رنگ‌شناسی مختص کودکان، تصاویر مورد علاقه کودکان و ... مورد مطالعه قرار گیرد. البته تأکید می‌کنم که تشکیل تیم به این معنی نیست که چند طراح دور هم جمع شوند. بلکه باید از رشته‌ها و تخصص‌های مختلف، یک گروه تشکیل داد که تعدادی از اعضای آن مسئول طراحی و دوخت باشند و تعدادی دیگر مسئول تولید محتوا.
برای این سبک طراحی، طراحان چقدر نیاز به مطالعه و پژوهش دارند؟
همانطور که گفتم طراحی و دوخت نیاز به محتوا دارد. به همین دلیل نیاز داریم گذشته و حال خودمان را بشناسیم. به عنوان مثال وقتی در خطر بودن یوزپلنگ ایرانی مطرح شد، متأسفانه تنها کاری که در این خصوص انجام شد این بود که تصویر یوزپلنگ را بر روی لباسها چاپ کردند. این اقدام بسیار سطحی است. درحالی که یک کارتونیست موفق می‌توانست با طراحی خوب و مفهومی این تصویر را بر روی لباس کودکان طراحی کند.
مثلا چرا شکل زرافه، کرگدن و سایر حیواناتی که بومی ایران نیستند را بر روی لباس کودک کار می‌کنیم اما تصویر «هوبره» که یک جانور بومی ایران است یا گیاهان بومی ایران را بر روی لباس‌های کودکان نقش نمی‌بندیم و به کودکانمان نشان نمی‌دهیم؟ چرا با این کار برای آنها جا نمی‌اندازیم که این پرنده زیبا یا گیاه متعلق به ایران و در خطر است؟ حتی در بسته بندی لباس هم می‌توان اطلاعات سرزمینی در خصوص آن گیاه یا جانور بومی ارائه داد، اما چنین کاری نمی‌کنیم. باید بدانیم هر تصویری که بر روی لباس کودک و نوجوان نقش می‌بندند بر اساس چه هدف، منظور و مفهومی است.
درحالی که در آستانه دهمین جشنواره مد و لباس فجر هستیم، آیا قرار است این جشنواره و جشنواره‌های مشابه، قدمی در مسیر طراحی‌های بومی بردارند؟
به نظر من باید از این پس تیم‌های طراحی در جشنواره‌ها حضور پیدا کنند نه افراد. کار جمعی است که در جهان موفق خواهد شد.
میزان نشانه‌های ایرانی در هر منطقه کشور بسیار زیاد است. به همین دلیل پیشنهاد من موضوعی کار کردن در جشنواره‌ها و اختصاص هر جشنواره به ویژگی‌های یک منطقه از کشور مثل «مکران» بود. تا طراحان با نشانه‌های بخش‌های مختلف کشور آشنا شوند و تصور نکنند که تنها نشانه ایرانی «بته‌چقه» است.
بی‌توجهی ما به نشانه‌های داخلی در حالی رخ می‌دهد که برندهای مطرح دنیا در حال استفاده از نشانه‌های ایرانی مثل گل و مرغ بر روی کیف و سایر ملزومات لباس در عرصه مد هستند.
الهام از طرح‌های ایرانی همیشه به این معنی است که عین شکل آن طرح جانور یا گیاه بر روی لباس کار بشود؟
سرزمین ما، خاطراتمان، بناها، نمادها و ... پر است از منابع الهامی برای طراحان که به راحتی می‌توانند از آنها استفاده کنن. البته نه اینکه عین آن نماد را بر روی لباس چاپ کنیم. بلکه باید مفهوم و نشانه‌ای از آن را با هنرمندی و خلاقیت بر روی لباس بنشانیم.
متأسفانه برخی طراحان عین یک کاشی مسجد را بر روی مانتو یا کیف و کفش چاپ و یا آیه قرآن را بر روی زیورآلات حک می‌کنند و حتی به وجه شرعی این مسئله نیز توجه نمی‌شود. هر نماد، رنگ و خطی در فرهنگ ایران مفهومی دارد و چاپ عین آن تصاویر بر روی لباس یا کیف و کفش اصلاً مناسب نیست. اما آیا طراحان نمی توانند فرم کنگره‌ها را بر روی سرآستین در بیاورند؟!
به عنوان مثال درباره چاپ نوشته‌ها به خط نستعلیق بر روی لباسها، یک فرد خلاق این ایده را ارائه کرد، پس از آن همه به دنبال تقلید برآمدند. اما تولیدکنندگان حاضر نبودند هزینه کرده و از این خوشنویس برجسته بخواهند که نوشته مناسبی با خط فاخر تهیه و به آنها ارائه دهد. برخی از خطوط چاپ شده هم در نهایت ضعف بودند و این کار را خراب کرد. از سوی دیگر استفاده از شعر بر روی لباس باید بر اساس معنا باشد و هر شعری مناسب لباس یا ملزومات لباس نیست.
گاهی برخی طراحان با همین تکنیک استفاده مستقیم از نشانه، نشانه‌ها و نمادهایی را بر روی لباسها چاپ می‌کنند که در فرهنگ ما مفهوم خوبی ندارند.
این به خاطر پایین بودن سطح مطالعه در کشور است. دنیا به صورت دائم در حال تولید اطلاعات و نماد است. ما هم باید اطلاعات خود را به روز کنیم. به همین دلیل لازم است در کنار طراحان، پژوهشگران هنر، دانش‌آموختگان تاریخ و گرافیست‌ها حضور داشته باشند. اگر فعالیت طراحان در قالب یک برند در حال بزرگ‌تر شدن باشد هم این ضرورت‌ها بیشتر می‌شود و حتماً لازم است یک کارشناس رسانه ای خوب هم رسانه‌ای شدن برند و ارتباط با مخاطب را مدیریت کند.
توصیه من به طراحان و تولید کنندگان این است که اگر می‌خواهند از نشانه‌ها و ترکیب‌های رنگ خارجی استفاده کنند ابتدا ببینند در سایر فرهنگ‌ها و ملل آن نشانه یا ترکیب رنگی به چه معنا است. در جهان برخی ترکیب رنگ‌ها به صورت تعریف شده نماد یک تفکر یا حمایت از یک سبک رفتاری است و اگر طراحان ما این را ندانند دچار اشتباه در استفاده از این نشانه‌ها و رنگ‌ها خواهندشد.
دنیای امروز دنیای رقابت است و حتی شرکت‌های بزرگ هم رقبای بزرگ دارند. اگر برندهای ما می‌خواهند در جهان نقشی ایفا کنند باید فکر و اندیشه قوی پشتوانه آنها باشد. هر آنچه در کودکی می‌بینیم مثل نقشی است که بر روی سنگ حک شده است و هیچ گاه پاک نمی‌شود. پس تصاویر لباس هم بر روی کودک تأثیر می‌گذارد. پس لازمه طراحی لباس کودک استفاده از نشانه‌های مناسب با فرهنگ ایران است. صد البته که نشانه‌ها باید به خوبی طراحی شوند که بتوانند در بازار جهانی هم حضور داشته باشند.
به عنوان مثال اکنون که رنگ زرد و خاکستری رنگ سال جهان است،این رنگ‌ها در منابع فرهنگی ما بسیار زیاد مطرح است. پس بهترین فرصت است که با استفاده از این منابع طرح‌هایی در سطح جهانی ترسیم شود.
انتهای پیام/
منبع: فارس
کلیدواژه: ایران فرهنگ لباس نشانه ها لباس ایرانی طراحی لباس نماد تاریخ پوشش بر روی لباس ملزومات لباس نشانه ها نشانه ها لباس کودک
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.farsnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فارس» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۰۴۹۸۷۱۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
پایتخت زیست‌محیطی آسیا مرهون تلاش پاکبانان است
ایسنا/فارس شهردار شیراز گفت: پاکبانان با تلاش خود توانسته‌اند شهر شیراز را به‌عنوان تمیزترین شهر کشور، شهر پایتخت زیست‌محیطی آسیا و شهری که در یک سال حتی یک روز آلودگی هم نداشته شناخته شود، تبدیل کنند.
محمدحسن اسدی امروز، ۱۱ اردیبهشت‌ماه در آیین تقدیر و تجلیل از پاکبانان سطح منطقه ۷ شهرداری شیراز گفت: عشق، محبت و دوستی در دل پاکبانان موج می‌زند و با تلاش خود توانسته‌اند شهر شیراز را به‌عنوان تمیزترین شهر کشور، شهر پایتخت زیست‌محیطی آسیا و شهری که در یک سال حتی یک روز آلودگی هم نداشته شناخته شود، تبدیل کنند.
وی ضمن تشکر از یاوران پای‌کار شهرداری منطقه ۷ شیراز که پیش‌قدم هستند، بیان کرد: این منطقه از مناطق کم برخوردار است اما طی چند ماه گذشته شهرداری شیراز، بزرگراه سرلشکر شهید استوار را به بهره‌برداری رسانید و دو تقاطع شهید استوار ـ نصر شرقی و شهید استوار -خلیج‌فارس نیز کلنگ‌زنی شد که قول دادیم طی ۱۵ ماه آینده به بهره‌برداری و افتتاح برسانیم و قطعاً امسال و سال‌های آینده شاهد اتفاقات خوبی در این منطقه خواهیم بود.
اسدی با بیان اینکه پاکبانان از زحمتکش‌ترین قشر شهرداری هستند، گفت: ما فصل جدیدی در شورای اسلامی شهر و شهرداری شروع می‌کنیم و آن‌هم توجه بیشتر به شما پاکبانان است و مسوولان مناطق با استفاده از ظرفیت قانون، برای همه پاکبانان برنامه‌های مختلف شود.
علی امینی، شهردار منطقه ۷ شیراز نیز گفت: سال گذشته پروژه‌های متعدد و بزرگ در منطقه ۷ افتتاح و کلنگ زنی شد که در سال ۱۴۰۳ حتماً می‌توانیم این پروژه‌ها را تقدیم شهروندان در منطقه کنیم که نشان‌دهنده همت شورا و شهردار است. اگر پاکبانان و کارگران نبودند، شهر به زیبایی خود نمی‌رسید.
انتهای پیام
بازدید رییسی از کارخانه ایران خودرو دیزل