چرا گفته می‌شود جامعه‌شناسان و هنرمندان نمی‌توانند دوستان خوبی باشند؟
تاریخ انتشار: ۱۵ دی ۱۳۹۹ | کد خبر: ۳۰۵۶۱۷۹۵
1رویارویی «جامعهشناسی» و «هنر» بحث درخور تأملی است. کتاب «جامعهشناسی هنر» تألیف «جرمی تنر» با این جمله آغاز می‌شود: «جامعهشناسی و هنر دوستان خوبی نیستند.» در کتاب «جامعهشناسی هنر؛ شیوه‌‌های دیدن» اثر مشترک جان هاگسون و دیوید انگلیس؛ علت این جمله توضیح داده شده است.
دلیل نخست آنکه جامعه‌شناسان بنابر حرفه و اقتضای شغلی خود تلاش می‌کنند تا آن ابعاد نازیبایی‌شناختی امر زیباشناسانه یعنی ابعاد اقتصادی، سیاسی و اجتماعی را توضیح دهند.بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
3«پی‌یر بوردیو» با طرح مفهوم «میدان هنری» توضیح داد که هنر از رقابت‌ها و حسادت‌ها و کینه‌توزی‌ها و منفعت‌جویی‌ها پاک و منزه نیست. در همین زمان «هوارد بکر» در امریکا با طرح مفهوم «جهان‌های هنری» (آرت ورلد) توضیح داد که هنرمندها سهم زیادی در هنر ندارند و تنها یک حلقه از زنجیر مجموعه وسیع حلقه‌های دنیای هنر هستند و اینکه ما تمام آنچه به آن هنر می‌گویند در جیب هنرمند بگذاریم، نادرست و ستم به حلقه‌های دیگر است.
جامعه‌شناسان به افشای سطوح و لایه‌هایی از هنر می‌پردازند که سبب می‌شود هنرمند در زمینه اجتماعی‌اش قرار گیرد و ساز و کارهای تولید هنر آشکار شود. از این‌رو است که گفته می‌شود «جامعهشناسی» و «هنر» دوستان خوبی نیستند؛ اما یکی از دستاوردهای چنین رویکرد و عملکردی توسط جامعه‌شناسان آن است که هنرمند را از قداست و اسطوره و معصومیت و یکتایی تا حدودی دور می‌کند تا «هنر» به یک امر انسانی و همگانی بدل شود و همه انسان‌ها حق ورود به زندگی هنری را پیدا کنند.
در واقع، اگر تصور ما از موسیقی، نبوغ موتزارت باشد، هرگز به سراغ هنر نمی‌رویم چون فکر می‌کنیم او یک استثنا است؛ اما اگر هنر را شکلی از آگاهی و معرفت و در معنای خودش شبیه علم بدانیم، همه انسان‌ها به‌طور میانگین از آن برخوردارند و همه می‌توانند در خلق هنر و خلق دانش، مشارکت داشته باشند. این، یکی از دستاوردهایی است که هنر را دموکراتیک‌تر می‌کند.
4دستاورد دیگر، آن است که اگر از دیدگاه جامعه‌شناسانه به هنر بنگریم، هنر در خدمت اهداف اجتماعی زندگی واقعی و روزمره قرار می‌گیرد و از «کالایی زینتی» برای سرگرمی و تفنن تبدیل به یک «ضرورت» می‌شود. در کتاب «دموکراسی و هنر» می‌بینیم که شکل‌گیری دموکراسی در امریکا که از خاستگاه‌های دموکراسی مدرن است، بر پایه توسعه هنری صورت گرفته و تا امروز هم بر شانه‌های هنر استوار است.
در واقع «جامعهشناسی هنر» کمک می‌کند که اگر ما واقعاً معتقد به اخلاق و عدالت و آزادی هستیم، توجه داشته باشیم که جریان‌های هنری و آثار هنر و بازارهای هنر به کجا می‌روند و چه کارهایی انجام می‌دهند. این کافی نیست که ما فکر کنیم محتوای آثار هنری ما یا نیت‌های ما عدالت‌خواهانه و برابری جویانه است و طرفدار آزادی هستیم. مهم این است که ببینیم پیامد کنش و عملکرد فردی هنری ما در جایگاه هنرمند، نهادهای هنری، خط مشی‌ها و سیاست‌های هنری ما در حیات اجتماعی در کجا قرار می‌گیرند و چه اتفاقی دارد برایشان می‌افتد.
5 جامعهشناسی هنر کمک می‌کند تا ما چشم‌اندازی انسانی‌تر، اخلاقی‌تر و عادلانه‌تر پیدا کنیم و از این حیث که هنر و علم و جامعهشناسی در نهایت هدف‌های انسانی‌ای دارند، اتفاقاً می‌توانند دوست یکدیگر باشند. بخشی از جامعهشناسی هنر را نیز باید در آنتولوژی و هستی‌شناسی اجتماعی دید. هنر بخشی از فرآیند تغییر جامعه است و بسیاری از تغییرات اجتماعی به کمک هنر اتفاق می‌افتند.
در واقع، اگر ما سینما نداشتیم، وضع زنان ما قطعاً به مراتب از دوران قاجار بدتر بود. اگر نقاشی و موسیقی نداشتیم، وضعیت زندگی شهری و سواد ما این نبود. آگاهی انتقادی‌ای که «طنز» از دهخدا تا امروز به‌وجود آورد، آگاهی انتقادی‌ای که داستان با جمالزاده به‌وجود آورد و پیش از آن آگاهی انتقادی‌ای که شکل خاصی از ترجمه با میرزا حبیب اصفهانی در «حاجی بابا» و رمان «سیاحتنامه ابراهیم‌بیک» به‌وجود آورد؛ در واقع مجموع اینها بخشی از ساخت‌یابی اجتماعی هنری ما بودند.
ترجمه‌ها و پژوهش‌های هنری و ادبی سطوح دیگر در خور توجه هستند؛ اما جریان جدیدتر در حوزه جامعهشناسی هنر، «جامعهشناسی دیجیتال» است که محققان و هنرمندان در فضای مجازی نوعی آگاهی جامعهشناسی را به صورت همگانی رواج می‌دهند. این جریان جدید یعنی «جامعهشناسی هنر دیجیتال» اتفاقی بزرگ و نوعی جهش سازنده در جامعهشناسی هنر است. این جریان، نیرومندتر از جریان‌های رسمی دانشگاهی و پژوهشی است؛ چرا که زمینه اجتماعی و فرهنگی برای گسترش و رونق بینش جامعهشناسی در حوزه هنرها در حال همگانی شدن است.
*مکتوب حاضر متن ویرایش و تلخیص شده «ایران» از برنامه لایو دکتر نعمت‌الله فاضلی است که با موضوع «جامعهشناسی هنر/ هنر در رویارویی با جامعه» در تاریخ 12 دی ماه به همت خانه هنرمندان ایران ارائه شد.
منبع: ایران آنلاین
کلیدواژه: جامعه شناسی هنر جامعه شناسان هنری ما
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت ion.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایران آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۰۵۶۱۷۹۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
برگزاری این سفر در مقطع فعلی پیام مهمی برای دشمنان و دوستان جمهوری اسلامی داشت
رئیس جمهور با اشاره به اینکه سفر به پاکستان و سریلانکا از قبل برنامه‌ریزی شده بود، اظهار داشت: اما برگزاری سفر در این مقطع این پیام را به منطقه و جهان داد که جمهوری اسلامی ایران کشور قدرتمندی است که هم می‌تواند از جایگاه اقتدار و عزت سخن خود را با دشمنان بیان کند و هم ارتباط خود را با دوستان تداوم و تحکیم بخشد.
به گزارش خبرگزاری ایمنا و به نقل از پایگاه اطلاع رسانی ریاست جمهوری، سید ابراهیم رئیسی بامداد پنجشنبه پس از بازگشت از سفر رسمی به دو کشور پاکستان و سریلانکا، در گفت‌وگویی درباره نتایج و دستاوردهای این سفر اظهار کرد: بخش اول سفر ما به پاکستان بود که مردم آن علاقه بسیاری به انقلاب اسلامی، امام خمینی (ره) و رهبر معظم انقلاب اسلامی دارند.
رئیس جمهور با بیان اینکه شور و شوق و نشاط مردم پاکستان نسبت به مردم ایران بالاست، افزود: علیرغم برخی محدودیت‌های امنیتی برای حضور در اجتماعات، اما در آن بخش از اجتماعات نخبگان علمی و فرهنگی که حضور یافتیم، با استقبال و شور و نشاط بالای مردم پاکستان مواجه شدیم که این مقدار ابراز علاقه به امام راحل، رهبری معظم انقلاب، انقلاب شکوهمند اسلامی و مواضع جمهوری اسلامی طبیعی بود.
آیت‌الله رئیسی دیدارهای صورت گرفته با مسئولان عالی پاکستان را هم عمدتاً ناظر به کارها، همکاری‌ها و مسائلی دانست که در گذشته با پاکستانی‌ها دنبال می‌شد و به هر دلیلی دچار وقفه شده بود و اظهار داشت: از جمله درباره همکاری‌ها در حوزه انرژی تصمیماتی اتخاذ و مقرر شد این همکاری‌ها با قوت ادامه پیدا کند. همچنین در حوزه همکاری‌های تجاری و اقتصادی، با موافقت دو کشور رسیدن حجم مبادلات به ۱۰ میلیارد دلار در گام اول هدف‌گذاری شد.
رئیس جمهور با بیان اینکه در دیدارهایی که با فعالان اقتصادی پاکستانی داشتیم آنها مصمم بودند کار را به نحوی دنبال کنند که در زمان کوتاهی به حجم تجارت ۱۰ میلیارد دلاری برسیم، تصریح کرد: در حوزه کار فرهنگی نیز به دلیل قرابت‌های فرهنگی و ارتباطات همسایگی قلبی و قبلی تصمیمات خوبی اتخاذ شد و در مجموع آنچه ضرورت داشت میان دو کشور در جلوه اسناد همکاری متجلی شود، انجام شد. همچنین در مذاکرات صورت گرفته با مسئولان عالی دو ایالت پنجاب و سند نیز که همکاری‌های فرهنگی و اقتصادی زیادی با ایران دارند، توافق شد موانع گسترش همکاری‌ها رفع و کار با قوت دنبال شود.
آیت‌الله رئیسی با اشاره به بخش دوم سفرش به سریلانکا، خاطرنشان کرد: اولین موضوع سفر به سریلانکا که ارتباطات خوبی با ما دارد، افتتاح طرح بزرگ و چند منظوره برق‌آبی در این کشور بود که از سوی شرکت ایرانی فرآب با تکنولوژی کاملاً به‌روز و سطح بالا و پیچیده و کار علمی قابل توجه اجرا شده بود. بهره‌برداری از این سد خبر خوبی برای مردم سریلانکا بود و قرار شد نسبت به صدور خدمات فنی و مهندسی از ایران به سریلانکا کار با قوت دنبال شود.
رئیس جمهور با بیان اینکه جمهوری اسلامی ایران ظرفیت‌های خوبی در عرصه‌های مختلف از جمله صدور خدمات فنی-مهندسی دارد که می‌توانیم بر اساس آنها همکاری‌های خوبی با کشورهای همسو، همسایه و آسیایی داشته باشیم، گفت: موضوع دوم سفر به سریلانکا گسترش تجارت و همکاری اقتصادی با این کشور بود که تصمیمات خوبی درباره آنها اتخاذ شد.
آیت‌الله رئیسی با اظهار امیدواری نسبت به اینکه ارتباط با کشورهای آسیایی به ویژه پاکستان و سریلانکا در حوزه همکاری‌های دوجانبه، منطقه‌ای و بین‌المللی بیش از پیش گسترش یابد، افزود: این سفر در مقطع فعلی می‌تواند گام مثبتی در جهت توسعه روابط سیاسی، فرهنگی، اقتصادی، تجاری، علمی و فناوری با همسایگان و کشورهای همسو و مستقل باشد.
رئیس جمهور همچنین در پاسخ به این سوال که با توجه به شرایط منطقه، تحولات اخیر و نیز مسئله غزه نَفس برگزاری این سفر چه دستاوردهایی داشت؟ گفت: این سفر از قبل برنامه‌ریزی شده بود، اما انجام آن در این مقطع نشان دهنده اقتدار، عزت و عزم جمهوری اسلامی برای توسعه روابط با همسایگان و کشورهای همسو و مستقل بود. منطقه و جهان این پیام را از این سفر دریافت کردند که جمهوری اسلامی ایران کشور قدرتمندی است که هم می‌تواند از جایگاه اقتدار و عزت سخن خود را با دشمنان بیان کند و هم ارتباط خود را با دوستان تداوم و تحکیم بخشد.
کد خبر 747730
دانشجویان سال سوم دانشگاهها، بورسیه دانشگاه فرهنگیان می‌شوند