به نقل از «باشگاه خبرنگاران»

چرا ایران به غنی سازی ۲۰ درصدی نیاز دارد؟

تاریخ انتشار: ۱۵ دی ۱۳۹۹ | کد خبر: ۳۰۵۶۷۳۹۵

به گزارش خبرنگار سیاست خارجی گروه سیاسی باشگاه خبرنگاران جوان، علی اکبر صالحی، معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان انرژی اتمی کشورمان ۱۳ دی با حضور در برنامه «قرار قاسم» در شبکه ۵ سیما به چگونگی آمادگی برای آغاز تولید سوخت ۲۰ درصد پرداخت.

او گفت که نامه‌ای به نماینده جمهوری اسلامی ایران در وین داده‌ایم که تسلیم آژانس شود.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

بازرسان بیایند فک پلمپ کنند، تحت نظارت آژانس در آینده نزدیک باید کپسول گاز اورانیوم را تعویض کنیم، ما باید مصوبه مجلس را اجرا کنیم، اما دولت آیین نامه‌ای در خصوص چگونگی اجرای آن باید ابلاغ کند و رئیس جمهور باید دستور اقدام صادر کند. ما سرباز نظام هستیم و دستمان روی ماشه است. فرمانده باید دستور بدهد، ما خیلی سریع می‌توانیم.

سعید خطیب زاده سخنگوی وزارت امور خارجه کشورمان در نشست خبری امروز خود درباره اظهارات رئیس سازمان انرژی اتمی درباره نامه به آژانس، گفت که آیین‌نامه اجرایی قانون (اقدام راهبردی مجلس برای مقابله با تحریم‌ها) همین هفته ابلاغ شده و سازمان انرژی اتمی نیز مکلف به اجراست؛ در این باره نامه‌ای هم به آژانس داده شده است؛ وظیفه ما گزارش دهی به آژانس بوده که انجام شده است.

سخنگوی وزارت امور خارجه درباره واکنش احتمالی دیگر کشور‌ها به نامه اخیر ایران به آژانس انرژی اتمی، تصریح کرد: قانون تفسیر بردار نیست؛ البته ما قبلا نظرات خود را اعلام کرده بودیم. ایران تعهداتی ذیل معاهده عدم اشاعه و برجام دارد. تمامی اقدامات ما به دلیل آن بوده که طرف مقابل نتوانسته به تعهداتش عمل کنند. ما برخی از تعهدات‌مان را انجام ندادیم در حالیکه آن‌ها هیچ کدام را انجام ندادند؛ این اقدامات برای ایجاد توازن بوده است. وقتی طرف مقابل تعهداتش را به شکل موثر انجام دهد، تمامی اقدامات ما نیز بازگشت‌پذیر است.

فرآیند غنی‌سازی ۲۰ درصد اورانیوم در فردو آغاز شد

علی ربیعی، سخنگوی دولت درباره چگونگی اجرایی شدن آیین نامه قانون اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها گفت که دولت پیش از این هم اعلام کرده که قانون مصوب مجلس را لازم الاجرا می‌داند و به آن پایبند خواهد بود. هرچند دولت از ابتدا این طرح را به مصلحت ندانسته و به دلیل طرف مشورت قرار نگرفتن دولت در تصویب نهایی آن انتقاد‌هایی را وارد می‌دانست، اما این مسائل تاثیری بر تعهد دولت به اجرای این قوانین نداشته است.

سخنگوی دولت همچنین گفت که رئیس‌جمهور در روز‌های گذشته دستور راه اندازی غنی سازی ۲۰ درصد را صادر کرد و از ساعاتی پیش پس از انجام اقدامات اولیه از قبیل اطلاع‌رسانی به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و تحویل پرسشنامه طراحی بر مبنای تعهدات پادمانی کشور، فرآیند تزریق گاز شروع شد و تا ساعاتی دیگر اولین محصول UF ۶ به دست خواهد آمد.

چرایی نیاز ایران به غنی سازی ۲۰ درصد

حسن هانی زاده کارشناس مسائل بین الملل در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران جوان، گفت که اظهارات صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی مبتنی بر واقعیت‌های سیاسی و میدانی موجود است، با توجه به اینکه در طول ۵ سال گذشته و بعد از امضای توافقنامه برجام، جمهوری اسلامی ایران به تمام بند‌های برجام تعهد خود را ثابت کرد و غنی سازی را به سطح بسیار پایین و کمتر از ۳ و نیم درصد کاهش داد. انتظار می‌رفت که طرف مقابل ما یعنی کشور‌های ۱+۵ که پای این توافقنامه را امضا کرده بودند، به تعهدات خود عمل کنند و تعاملات احترام محوری را با ایران داشته باشند.

او همچنین گفت: متاسفانه خروج آمریکا از برجام طی ۲ سال اخیر و اعمال تحریم‌های ظالمانه علیه ایران، موجب شد که هیچ یک از سایر کشور‌های امضا کننده برجام به تعهدات خود عمل نکنند و پیروی از سیاست‌های ترامپ را در دستور کار قرار دادند، انگلیس، فرانسه و آلمان سه کشور اروپایی با اظهارات دوگانه و اظهارات متناقض سعی داشتند که وقت کشی کنند و ایران را وادار به انجام تعهدات خود کنند، بدون اینکه آنها یک اقدام عملی در راستای همکاری با ایران بردارند، لذا ایران اخطار‌های جدی را به طرف‌های اروپایی، روسیه و چین داد که اگر همچنان به تعهدات خود عمل نکنند، ایران تعهدات خود را کاهش خواهد داد.

این کارشناس مسائل بین الملل همچنین گفت که اکنون راکتور هسته‌ای تهران به اورانیوم غنی شده ۲۰ درصد نیاز دارد و از آنجایی که کشور‌های اروپایی قصد دارند شرایطی فراهم کنند که ذخایر هسته‌ای غنی شده ایران به پایان برسد و ایران نتواند به فعالیت راکتور هسته‌ای برای مسائل طبی، پزشکی و کشاورزی ادامه دهد، لذا آژانس هم باید در این خصوص کمک کند تا ایران به این سطح از غنی سازی برسد، در غیر این صورت ایران به صورت یک جانبه عمل خواهد کرد و پیامد‌های آن هم متوجه آژانس بین المللی انرژی اتمی در کشور‌های اروپایی خواهد بود.

حنیف غفاری کارشناس مسائل اروپا در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران جوان، درباره اینکه چرا به غنی سازی  ۲۰ درصد نیاز داریم، گفت: از زمانی که جمهوری اسلامی ایران فعالیت‌های صلح آمیز هسته‌ای خود را آغاز کرد بحث تامین نیاز‌های ضروری مردم یکی از اساسی‌ترین اهدافی بود که در این زمینه در نظر گرفته شد، این نیاز‌ها در دو بُعد قابل بررسی بودند، نخست نیاز‌هایی که به عموم جامعه مربوط می‌شد، مانند تولید رادیو داروها، تولید نیاز‌های پزشکی، استفاده از قابلیت‌های هسته‌ای برای تولید یک سری دستگاه‌هایی که در درمان‌های پایدار و بیماری‌های مزمن به کار گرفته می‌شوند و یک سری از نیاز‌ها به بخش علمی، تحقیقاتی و نخبگانی کشور بود که بیشتر مخاطبان آن دانشگاه‌ها و افرادی بودند که در زمینه استفاده علمی و صلح آمیز از انرژی هسته‌ای فعالیت می‌کردند.

غنی سازی ۲۰ درصد  چه تاثیری در کشورمان دارد؟

غفاری کارشناس مسائل بین الملل با تاکید بر اینکه غنی سازی با غنای ۲۰ درصد ظرفیت‌هایی به لحاظ اقتصادی ایجاد می‌کند، گفت که این موضوع برای برطرف کردن نیاز‌های عمومی که هزینه‌های کشور را کاهش می‌دهد بسیار مفید است، به عنوان مثال یک نوع گذار از انرژی‌های سنتی محسوب می‌شود و رسیدن به انرژی‌ها و تکنولوژی‌های نوینی است که اکثر کشور‌های صنعتی دنیا هم در حال کار روی آن هستند، که انرژی هسته‌ای را چگونه در راستای کاهش هزینه‌ها و افزایش فواید خود در بخش‌های علمی، اقتصادی و پزشکی به کار بگیرند.

غفاری همچنین درباره کاهش تعهدات ایران در برجام و بحث مصوبه اخیر مجلس شورای اسلامی و آغاز غنی سازی از سمت ایران است، گفت که در واقع کاهش تعهدات ایران کاملا لازم بود، چراکه باید بین عدم تعهد پذیری طرف مقابل یعنی آمریکا و تروئیکای اروپایی در قبال برجام و تعهداتی که ایران در این زمینه تقبل کرده بود، یک توازنی به وجود می‌آمد.

این کارشناس مسائل بین الملل گفت که ایران در حال انجام تعهدات خود بود، درحالی که طرف مقابل هیچ گونه تعهدی را در قبال برطرف کردن تحریم‌ها و بهره‌مند کردن ایران از فوائد اقتصادی برجام نمی‌پذیرد، بنابراین کلیت این تصمیم جهت ایجاد توازن در این ساختار اتخاذ شده است، علاوه بر این مطابق مصوبه اخیر مجلس شورای اسلامی ما ضمن فعال سازی ظرفیت‌هایی که در حوزه غنی سازی یا رفع محدودیت‌هایی که آن‌ها را در برجام پذیرفتیم کاملا مشروط به رفتار طرف مقابل کردیم.

دلیل کاهش تعهدات ایران چه بود؟

غفاری کارشناس مسائل بین الملل تاکید کرد که ایران به لحاظ حقوقی با کاهش تعهداتش یک واکنش انجام داد نه یک کنش. برطرف شدن این مسئله یا بازگشت ایران به تعهدات خود در برجام مرهون و معلول بازگشت کامل و بدون پیش شرط طرف مقابل در برجام است، قطعا در اینجا دست طرف آمریکایی بازتر خواهد شد و استراتژی‌ها و تاکتیک‌های خود را در مواجه برجامی که علیه ایران پنهان کرده بود، اکنون بازتر شده است، به این معنا که آمریکا و تروئیکای اروپایی اکنون به خوبی دریافتند که با توجه به اقدام عملی که ایران انجام داده است، فقط یک راه پیش روی شان وجود دارد و آن هم بازگشت واقعی و عملیاتی به برجام و تعهدات اقتصادی در قبال ملت ایران است.

غفاری تاکید کرد: این درحالی است که قبل از اینکه غنی سازی ۲۰ درصد را انجام دهیم و قبل از اینکه مصوبه مجلس شورای اسلامی تصویب شود، طرف اروپایی و آمریکایی داشتند پازلی را برای ایران می‌چیدند که در آن محدودیت‌های شدید تری را به عنوان پیش شرط بازگشت به برجام آن هم به ایران تحمیل کنند. این اقدام مجلس شورای اسلامی و اقدام سازمان انرژی اتمی اخیرا در راستای مصوبه مجلس، قطعا منجر به این می‌شود که سرعت چینش پازل استراتژیک و تاکتیکی ضد ایرانی غرب، کُند شود و آن‌ها دستشان در مواجه با ایران بسته‌تر شد، لذا این اقدام توجیه راهبردی، حقوقی و فنی دارد و تا زمانی که طرف مقابل به تعهدات خود برنگشته و برای انجام این‌ها تضمیمی به ایران نداده است، دلیلی ندارد ما این پروسه را متوقف کنیم.

گزارش فاطمه زهرا نصراللهی

انتهای پیام/

منبع: باشگاه خبرنگاران

کلیدواژه: غنی سازی اورانیوم انرژی اتمی علی اکبر صالحی کارشناس مسائل بین الملل مجلس شورای اسلامی سازمان انرژی اتمی غنی سازی ۲۰ درصد تعهدات خود طرف مقابل کاهش تعهدات تحریم ها هسته ای کشور ها نیاز ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.yjc.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «باشگاه خبرنگاران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۰۵۶۷۳۹۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

آیا در سفر گروسی موارد اختلافی ایران و آژانس حل خواهد شد؟

سفر مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به ایران و گفتگو در خصوص موارد اختلافی می‌تواند فرصت مناسبی در جهت ارتقای روابط ایران و آژانس باشد. - اخبار بین الملل -

به گزارش خبرنگار سیاست خارجی خبرگزاری تسنیم، رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اوایل هفته جاری به منظور رایزنی و دیدار با مقامات جمهوری اسلامی ایران و همچنین شرکت در نخستین کنفرانس بین‌المللی علوم وفنون هسته‌ای ایران که در شهر اصفهان برگزار می‌شود، به ایران سفر خواهد کرد.

این سفر با توجه به تحولات و شرایط منطقه و همچنین با توجه به روابط ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و موارد ادعایی آژانس علیه برنامه صلح آمیز هسته‌ای ایران دارای اهمیت خاصی است و می‌تواند در صورت رویکرد فنی و عدم توجه به مسائل سیاسی به اصلاح روند غیرسازنده آژانس در برابر ایران منجر شده و همکاری‌های فی‌مابین را افزایش دهد.

مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در طی سال‌های گذشته بدون توجه به همکاری‌های گسترده ایران با آژانس و اعطای دسترسی به این نهاد برای بازرسی، ادعاهای سیاسی خود علیه برنامه صلح آمیز هسته‌ای ایران را در گزارش‌های فصلی به شورای حکام و همچنین در مصاحبه‌های صورت گرفته با رسانه‌ها مطرح کرده است.

در آخرین گزارش فصلی گروسی به شورای حکام در اسفند ماه سال گذشته نیز رویکرد سیاسی مدیرکل مشهود است که از رویکرد ایران در کاهش همکاری با این آژانس انتقاد کرده و در خصوص مسائلی از جمله پادمان و اصطلاح دو مکان باقی مانده، توقف اجرای کد اصلاحی 3.1 و همچنین بازرسی‌ها ادعاهای قبلی را تکرار کرده است.

موضوع مربوط به اصطلاح «دو مکان» و اسناد غیرمعتبر

سال 1398 آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بر اساس یک سری اسناد مجهول الهویه و غیر معتبر که توسط رژیم صهیونیستی منتشر شده بود، ادعایی را علیه 4 مکان مطرح کرد و ادعا کرد ایران در 4 منطقه ورامین، تورقوزآباد، آباده (مریوان) و آزمایشگاه جابر بن حیان غنی سازی یا اعمال خارج از پادمان انجام شده است.

طی مذاکرات و رایزنی‌ها موضوع آزمایشگاه جابر بن حیان در نتیجه همکاری ایران مطابق با بند 7.6 گزارش آژانس بسته شده است و همچنین پس از سفر گروسی در اسفند ماه 1401 به تهران و مذاکرات انجام شده پرونده مربوط به آباده نیز بسته شد. در گزارش مدیرکل به شورای حکام در خرداد سال 1402 آمده است که بازرسان تحقیقات خود را در مورد آثار اورانیوم در مریوان، در نزدیکی شهر آباده، در حدود 525 کیلومتری جنوب شرقی تهران بسته‌اند.

در آخرین گزارش آژانس به شورای حکام در اسفند‌ماه 1402 دو مکان ادعایی باقی‌مانده آژانس همچنان وجود دارد و گروسی در این گزارش مدعی شد که «ایران توضیحات فنی معتبری برای وجود ذرات اورانیوم با منشأ انسانی در ورامین و تورقوزآباد به آژانس ارائه نکرده و آژانس را از مکان یا مکان‌های فعلی مواد هسته‌ای یا تجهیزات آلوده مطلع نکرده است».

آژانس تاکنون اسناد معتبری در این خصوص ارائه نکرده و صرفا بر اساس اطلاعات ادعایی و مجهول‌الهویه رژیم صهیونیستی در این خصوص، ازریابی‌های خود را انجام داده است. ایران نیز در پاسخ به این ادعا به صراحت بیان کرده که  هیچ مکانی که باید تحت موافقت‌نامه پادمان جامع (CSA) اعلام شود، وجود ندارد؛ از جمله از طریق یادداشت‌های توضیحی INFCIRC/1159 مورخ 23 نوامبر 2023، INFCIRC/1131 مورخ 14 سپتامبر 2023، INFCIRC/996 مورخ 7 ژوئن 2022 و INFCIRC/967 مورخ 3 دسامبر 2021 که توسط ایران ارسال شده است.

در یادداشت توضیحی ایران در اسفند ماه سال گذشته نیز تاکید شده که در خصوص "ورامین"،  هیچ مکان اعلام نشده‌ای (که اعلام آن) طبق موافقت‌نامه پادمان جامع (CSA) الزامی باشد، وجود نداشته است.

ایران در این یادداشت نوشت: «ادعای وجود "کارخانه در مقیاس آزمایشی اعلام نشده که بین سال‌های 1999 تا 2003 مورد استفاده قرار می‌گرفته است" فاقد اطلاعات موثق و اسناد معتبر تأیید شده، بلکه مبتنی بر اسناد جعلی و غلط ارائه شده توسط یک نهاد معلوم‌الحال است. ارجاع آژانس صرفاً به تصاویر ماهواره‌ای بی‌کیفیت برای ارزیابی اینکه «... کانتینرهای خارج شده از ورامین در نهایت به تورقوزآباد منتقل شدند...» کافی و صحیح نیست، زیرا هزاران کانتینر مشابه در سراسر کشور در حال حرکت هستند. ادعای جابجایی یک کانتینر از مکانی به مکان دیگر، نمی‌تواند تنها با تصاویر ماهواره‌ای کم کیفیت طرح و پیگیری شود.»

ایران همچنین در خصوص تورقوزآباد نیز با بیان اینکه هیچ سند معتبری تاکنون ارائه نشده است، در یادداشت توضیحی خود تصریح کرد: «ارزیابی آژانس براساس اطلاعات و شواهد معتبر نیست. تورقوز آباد در واقع یک مکان صنعتی است که شامل انواع انبارها و اماکن نگهداری مواد شوینده، مواد شیمیایی، مواد غذایی، پارچه و منسوجات، لاستیک و قطعات خودرو، لوله و اتصالات و برخی ضایعات صنعتی است. این مکان در چنین منطقه‌ای مناسب برای انبار مواد هسته‌ای نیست. در مورد فرض نادرست آژانس مبنی بر بیرون بردن کانتینرها به شکل دست نخورده از این مکان نیز اطلاعاتی که اثبات می‌کند فرض آژانس صحیح نیست قبلاً به آژانس ارائه شده است.»

ایران توضیحات فنی خود در خصوص این ادعاها را در گزارشاتی مختلف به آژانس ارائه کرده اما رویه سیاسی در این نهاد بین‌المللی و تحت تاثیر قرار گرفتن توسط رژیم صهیونیستی تاکنون باعث شده که با وجود اینکه هیچ سند معتبر مبنی بر تخلف ایران در طی این سال‌ها وجود ندارد، این موارد ادعایی توسط آژانس بسته نشود.

ایران به طور داوطلبانه به آژانس اجازه دسترسی اعطا کرده و اطلاعات و توضیحاتی در مورد این مکان‌ها به آژانس ارائه کرد. این در حالی بود که آژانس اسناد معتبری را در رابطه با ادعای خود درباره «مواد هسته‌ای اعلام‌نشده و فعالیت‌های مرتبط هسته‌ای» به ایران ارائه نکرد و ایران هرگز موظف نبوده است که اسناد غیرمعتبر و ساختگی را به‌عنوان اطلاعات مرتبط با پادمان در نظر بگیرد و به درخواست‌های آژانس پاسخ دهد. با این حال، متأسفانه آژانس تمامی اسناد ساختگی و اطلاعات جعلی ارائه شده توسط رژیم اسرائیل را معتبر می‌داند. این امر باعث شده است که آژانس بر این اساس ارزیابی اشتباه و نتیجه‌گیری غیرقابل اعتمادی داشته باشند.

کد اصلاحی 3.1 و توقف اجرای آن توسط ایران

به دنبال خروج غیرقانونی آمریکا از برجام و ناتوانی اتحادیه اروپا و سه کشور اروپایی آلمان و فرانسه و انگلستان در اجرای تعهدات خود، ایران بر اساس بندهای 26 و 36 برجام، تمام اقدامات شفاف‌ساز داوطلبانه فراتر از موافقت‌نامه پادمان جامع خود از جمله اجرای کد اصلاحی 3.1  (همان‌طوری که در بند 65 پیوست برجام مشخص شده است) را متوقف کرد.

پس از این عمل ایران، آژانس نیز با انتقاد از توقف موقتی اجرای کد 3.1 توسط ایران، آن را عدم اجرای موافقتنامه پادمان تلقی کرد. گروسی نیز در گزارشات و مصاحبه‌های خود سعی کرد ایران را ناقض توافقات بداند. وی در در نشست افتتاحیه شورای حکام آژانس در خصوص برنامه هسته‌ای ایران مدعی شد: «ایران همچنین نیاز به اجرای کد اصلاحی 3.1 دارد که یک تعهد قانونی برای ایران است. این مسائل پادمانی باقیمانده ناشی از تعهدات ایران ذیل توافقنامه پادمان جامع است و باید حل و فصل شود تا آژانس در موقعیتی باشد که تضمین دهد برنامه هسته‌ای ایران منحصراً صلح آمیز است.»

مسئله‌ای که آژانس فراموش کرده این است که تصمیم ایران برای توقف اجرای تعهدات خود تحت برجام کاملاً مطابق با حقوق ذاتی آن طبق بندهای 26 و 36 برجام و در پاسخ به خروج غیرقانونی آمریکا از برجام بود و این واقعیت آشکار نمی‌تواند مبنایی برای آژانس و دیگر کشورهای غربی برای خواسته‌های فراتر از ان‌پی‌تی و همچنین خودداری از انجام تعهدات خود باشد.

کد 3.1 جزء لاینفک ترتیبات فرعی موافقتنامه‌های پادمان جامع آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با کشورهای غیر هسته‌ای طرف معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (NPT) است. این آیین نامه از دولت‌ها می‌خواهد که در مورد تاسیسات جدید به طور معمول حداکثر 180 روز قبل از بارگذاری مواد هسته‌ای به آژانس گزارشاتی ارائه شود.

مدیرکل آژانس در این خصوص مدعی است که مبنای قانونی پذیرش کد اصلاحی 3.1 از سوی ایران، ماده 39 موافقت‌نامه پادمان است و قانونی بودن یا غیرقانونی بودن تصمیم ایران مبنی بر توقف اجرای این آیین‌نامه باید بر اساس مفاد این ماده ارزیابی شود.

اما ماده 39 در مورد تعلیق اجرای آیین نامه ساکت است و به طور خاص به توقف اجرای قانون اشاره نکرده است. بنابراین، برای ارزیابی اینکه آیا توقف اجرای کد اصلاحی 3.1 توسط ایران نقض تعهدات بین‌المللی این کشور است، بررسی اسناد حقوقی مربوط به غیر از موافقتنامه پادمان ضروری است.

عصبانیت رسانه صهیونیست از تلاش‌های ناکام تل‌آویو در آژانس علیه ایرانایران: ارزیابی‌های آژانس مبتنی بر اسناد غیرمعتبر ارائه‌شده توسط رژیم صهیونیستی است

نکته مهم دیگر این است که این بند 65 برجام بود که ایران را ملزم به اجرای مجدد کد اصلاحی پس از سال 2015 کرد. برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) در واقع شرایطی را فراهم می‌کند که تحت آن ایران می‌تواند تعهدات خود از جمله تعهد به اجرای کد اصلاحی 3.1 را به حالت تعلیق درآورد. به طور خاص، بندهای 26 و 36 برجام شرایطی را که اجازه چنین تعلیقی را می‌دهد، بیان می‌کند. ایران، متعاقب اعمال مجدد تحریم‌ها توسط ایالات متحده در سال 2018 و عدم پایبندی امضاکنندگان اروپایی به تعهدات خود در برجام، به تدریج تعهدات برجامی خود را کاهش داد و در فوریه 2021، اجرای کد اصلاحی 3.1 را متوقف کرد.

در نتیجه، توقف اجرای کد اصلاحی توسط ایران با تعهدات برجام همسو بوده و نقض آن محسوب نمی‌شود. برجام، به عنوان یک توافق عمومی و جزء لاینفک قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل متحد (2231)، بر اساس ماده 103 منشور سازمان ملل متحد، بر سایر معاهدات از جمله موافقتنامه‌های پادمان اولویت دارد. همانطور که در بالا ذکر شد، برجام، تحت شرایط خاصی، کاهش و تعلیق تعهدات برجامی ایران از جمله تعهد این کشور به اجرای کد اصلاح شده را مجاز دانسته و مدیرکل آژانس نمی‌تواند در ارزیابی قانونی یا غیرقانونی بودن تعلیق این موضوع را نادیده بگیرد.

این کشور ایران نبود که توقف اجرای این کد را آغاز کرد. در عوض، این اقدامات خصمانه برخی از دولت‌ها بود که ایران را مجبور به توقف اجرای این قانون در سال 2007 و بار دیگر در سال 2021 کرد. تعلیق اجرای کد اصلاحی پیامد مستقیم شکست برخی کشورها در پایبندی به تعهدات خود در برجام است. اگر این کشورها نقض‌های خود را اصلاح کنند و مسئولیت‌های خود را از سر بگیرند، ایران آماده است تا پاسخ متقابل را بدهد.

مسئله بازرسان آژانس

25 شهریور ماه 1402 بود که خبری توسط آژانس مبنی بر اینکه برخی از بازرسان این نهاد توسط ایران لغو انتصاب شده‌اند، منتشر شد. ایران 8 بازرس فرانسوی و آلمانی آژانس را براساس حقوق حاکمیتی مصرح در ماده 9 موافقتنامه جامع پادمان بین ایران و آژانس ( INFCIRC 214) و در پی سوءاستفاده‌های سیاسی سه کشور اروپایی در جلسه شورای حکام لغو انتصاب کرد.

ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت امور خارجه پس از این لغو انتصاب  اعلام کرد: متأسفانه سه کشور اروپایی و آمریکا به رغم تعامل مثبت، سازنده و مستمر جمهوری اسلامی با آژانس، با زیاده‌خواهی و با هدف تخریب فضای همکاری ایران و آژانس، از فضای شورای حکام برای مقاصد سیاسی خود سوءاستفاده کردند. ایران پیشتر نسبت به عواقب این گونه سوءاستفاده‌های سیاسی از جمله تلاش برای سیاسی کردن فضای آژانس هشدار لازم را داده بود.

بعد از این عمل متقابل ایران، آژانس واکنش نشان داد و گروسی نیز در گزارشات و مصاحبه‌های خود با انتقاد از این لغو انتصاب مدعی شد که عمل ایران اجرای عادی فعالیت‌های راستی آزمایی آژانس در ایران را متاثر می‌کند. وی در بیانیه 16 سپتامبر خود در این باره نوشت: «تجربه نشان می‌دهد که حذف/ اخراج/طرد بازرسان آژانس بر دستور کار( وظیفه) اساسی  آژانس در راستی آزمایی تأثیر می‌گذارد و روشی برای کار همکارانه نیست.»

در بحث لغو انتصاب بازرسان آژانس گروسی باید به جای فرافکنی به اصل موضوع بپردازد. وی مدعی است که ایران بر اساس ملیت بازرسان آنان را اخراج کرده و نباید انتصاب آنان را لغو می‌کرد. این در حالی است که طبق قانون ایران حق دارد نه تنها قبل از انتصاب بازرسان بلکه حتی بعد از آن نیز انتصاب آنان را لغو نماید.

 براساس توافق نامه جامع پادمانی کشورهای عضو حق دارند از پذیرش یک یا گروهی از بازرس‌ها که آنها را فاقد صلاحیت تشخیص دادند، اجتناب کنند یا ماموریت شان را کان لم یکن فرض و یا نیمه تمام بگذارند و اعمال این حق هیچ نیازی به حصول یا وجود شرایط خاصی ندارد و کشور کاملا مختار است.

براساس بند یک ماده 9 توافقنامه جامع پادمانی، آژانس باید رضایت ایران را برای بازرسان پیشنهادی خود دریافت نماید. همچنین براساس بند دو همان ماده چنانچه ایران چه در زمان پیشنهاد بازرس یا هر زمان دیگری پس از انتخاب یک بازرس با آن مخالف باشد، آژانس باید بازرس یا بازرسین دیگری را به دولت ایران پیشنهاد نماید. براساس بند سه ماده مزبور چنانچه در اثر خودداری مکرر دولت ایران از قبول بازرسین پیشنهادی آژانس، اجرای بازرسی بر طبق موافقتنامه دچار وقفه گردد، این مخالفت باید از طرف مدیرکل آژانس به شورای حکام ارجاع داده شود. با توجه به متن صریح موافقتنامه جامع پادمانی ایران می‌تواند بدون هرگونه توضیحی و در هر زمانی که بازرس یا بازرسینی را فاقد صلاحیت تشخیص داد از پذیرش آنها اجتناب کند و آژانس باید بازرس یا بازرسین دیگری را جایگزین نماید.

براساس گزارش‌های منتشر شده بخش پادمان، آژانس برای انجام وظائف پادمانی در چارچوب‌های مختلف پادمانی از خدمات حدود 400 بازرس از 80 ملیت مختلف از کشورهای عضو بهره می‌برد. از این تعداد حدود 120 بازرس برای انجام بازرسی و راستی آزمایی فعالیت‌های هسته‌ای درچارچوب تعهدات پادمانی ذیل توافقنامه جامع پادمانی کشور جمهوری اسلامی ایران منصوب شده‌اند. یعنی چیزی حدود یک سوم کل تعداد بازرس‌های آژانس. پس از لغو انتصاب 8 بازرس نیز ایران 14 بازرس جدید آژانس را پذیرفت و آژانس هیچ اشاره‌ای به این انتصاب‌های جدید نکرد و این رویکرد آژانس حرفه‌ای نیست!

اسلامی: 130 بازرس آژانس مجاز به حضور در ایران هستند

در بیانیه گروسی در این خصوص همچنین لغو انتصاب بازرسان را مسبوق به سابقه دانسته اما اگر موضوع مسبوق به سابقه است و قبلا نیز چنین شرایطی رخ داده بود چرا آژانس با توجه به سوابق قبلی پیش بینی لازم را برای جلوگیری از وقوع مجدد چنین رویدادی در پیش نگرفته بود؟ با توجه به گزارش‌های موجود در سال 2007 نیز ایران از پذیرش 38 بازرس احتراز کرد ولی دو طرف در ادامه به توافق رسیدند و آژانس نیز در انجام وظایف‌اش با مشکلی مواجه نشد. بنابراین رویکرد و وقایع اخیر را می‌توان ناشی از ناتوانی فنی آژانس ( در تامین نیروی انسانی متبحر کافی) و هم ناشی از ضعف در انجام مذاکرات و تعامل با کشور عضو دانست.

مدیرکل بدون توجه به حقوق ذاتی کشور عضو و طی سال‌ها بی‌توجهی به وظایفی که بر عهده آژانس برای انجام موثر اقدامات پادمانی و بهره گیری از تجربیات قبلی در تعاملات با کشور و نیز استفاده موثر از کلیه منابع از جمله نیروی انسانی متخصص آن شده است، موضوعی را که جزء حقوق کشور عضو است را مبنایی برای فرار از پاسخگویی مناسب به اعضا قرار داد.

آژانس به جای مذاکره با کشور عضو و معرفی بازرس‌های جدید مکررا از ایران -برخلاف مفاد ماده 9 -درخواست می‌کند که در تصمیم‌اش تجدیدنظر کند و با طرح موضوع در مجامع مختلف در صدد استفاده از موضوع به عنوان ابزاری برای اعمال فشار سیاسی بر کشور است.

در واقع آژانس به جای حل فنی موضوع به دنبال بهره گیری از شرایط سیاسی دنیا و حل آن از طریق سیاسی است که خارج از صلاحیت فنی آن است.  این نحوه عملکرد آژانس که برخلاف متن توافقنامه جامع و سازوکارهای به رسمیت شناخته شده در آن است.

فرجام سخن

اکنون با سفر گروسی به ایران و رایزنی با مقامات جمهوری اسلامی این فرصت فراهم است که  همکاری‌های ایران و آژانس افزایش یابد. این رویکرد آژانس که خواسته یا ناخواسته در سمت و سوی منافع مقطعی گروهی از کشورهای غربی است می‌تواند منجر به کاهش اعتبار فنی آژانس شود. سفر پیش رو بستر مناسبی برای گسترش تعاملات ایران و آژانس است و این اتفاق جز با مذاکرات فنی و همچنین عدم سیاسی کاری محقق خواهد شد.

اکنون امیدواری برای همکاری‌‌های بیشتر ایران و آژانس و حل و فصل ابهامات وجود دارد. دولت جمهوری اسلامی ایران بارها حسن نیت خود را نشان داده و آژانس بین المللی انرژی اتمی نیز باید در مقابل همکاری‌های ایران، رویکرد متقابل و سازنده داشته باشد.

نکته قبل توجه این است که باید راز موفقیت ایران را در پیگیری همزمان افزایش قدرت هسته‌ای کشورمان در کنار توجه به تعاملات و مذاکرات فنی با آژانس دانست. پیشرفت‌های فنّی ایران در حوزه‌های مختلف هسته‌ای به ویژه غنی‌سازی نشان می‌دهد که علیرغم فشارهای مختلف تحریمی و حتی خرابکاری، این حرکت پرشتاب متوقف یا کند نشده است.

یکی از فرصت‌های مناسب در این سفر شرکت گروسی در اجلاس کنفرانس بین‌المللی علوم و فنون هسته‌ای ایران است. کنفرانسی که کاملا جنبه علمی و تحقیقاتی دارد و می‌تواند تصویر مناسبی از علم هسته‌ای و همچنین فعالیت صلح آمیز ایران به جهان مخابره کند.

طبق گفته محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی حدود 477 مقاله تاکنون برای این کنفرانس ارائه شده است.

نخستین کنفرانس بین‌المللی علوم و فنون هسته‌ای ایران روز دوشنبه 17 اردیبهشت آغاز می‌شود و قرار است در افتتاحیه آن محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی سخنرانی کند.

انتهای پیام/