به نقل از «قدس آنلاین»

همزیستی مسالمت آمیز نیازمند الگوی اسلامی جامع است

تاریخ انتشار: ۱۸ دی ۱۳۹۹ | کد خبر: ۳۰۶۰۱۵۹۱

در جوامع دین‌مدار یکی از مسائلی که بیشترین سطح اصطکاک اجتماعی را به بار می‌آورد، همزیستی دو طبقه اجتماعی، با فرهنگ و ارزش‌های مختلف است.

این همزیستی که گاهی به ناسازگاری، حذف یا نادیده گرفتن و عدم گفت‌وگو منجر می‌شود، موجب شکل‌گیری دوقطبی‌های متعددی در سطح جامعه شده که در ساختارهای اجتماعی و سیاسی نمود پیدا می‌کند؛ از ارتباطات سرد فامیلی و خانوادگی گرفته تا بیگانگی همسایه‌ها با یکدیگر در آپارتمان‌نشینی جدید.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

در همین خصوص با دکتر کریم خان‌محمدی، عضو هیئت علمی گروه علوم اجتماعی دانشگاه باقرالعلوم گفت‌وگو کرده‌ایم و از او خواسته‌ایم تا از منظر جامعه‌شناسی دین به تحلیل همزیستی جامعه دیندار و غیردیندار بپردازد.

برخی در مواجهه با جامعه غیردینی قائل به جدایی دو جامعه هستند بنابراین به ساخت مدرسه‌های مجزا، خانه‌های مجزا و به طور کل حذف هر عنصر ضدفرهنگی در جامعه می‌پردازند. عده‌ای هم قائل‌اند به اینکه باید در ارزش‌ها تساهل و تسامح کرد و دسته دیگری هم قائل به همزیستی در کنار هم هستند، رویکرد شما چیست؟

در این سه‌گانه‌ای که فرمودید باید افراد دیندار با افراد غیردیندار رفتار مسالمت‌آمیز داشته باشند؛ مانند جامعه لبنان که مسیحیان، اهل سنت و شیعیان در کنار هم زندگی مسالمت‌آمیز دارند. دو مبنا برای این ادعا بگویم؛ نخست اینکه انسان‌ها متنوع خلق شده‌اند. سوره نوح، آیه۱۴: «وَقَدْ خَلَقَکُمْ أَطْوَارًا»؛ یعنی انسان‌ها دوطبقه و مختلف هستند.دومین مبنا، قومداری است که انسان‌ها و فرهنگ‌ها این ویژگی را دارند؛ هر فرهنگی فرهنگ خودش را بر دیگران ترجیح می‌دهد؛ مسیحیان دین خودشان را بهترین دین می‌دانند و مسلمانان هم همین طور. بنابراین این دو مبنا را کنار هم قرار دهیم، همزیستی طبیعی است. ما باید آموزش بدهیم که هیچ قومی خودش را ترجیح ندهد. آیه‌هایی از قرآن شهادت می‌دهد همان طور که طبیعت متنوع خلق شده، انسان‌ها نیز متنوع خلق شده‌اند. پس نیاز داریم به مردم آموزش بدهیم که با همزیستی مسالمت‌آمیز در کنار هم زندگی کنند.

به نظرتان این همزیستی تعارض با این ندارد که مثلاً در یک آپارتمان همسایه‌ای رفتاری انجام می‌دهد که با احکام عبادی من در تضاد است؟ مثلاً سگ نگه می‌دارد.

یک موقع حیوان نجس مزاحم همسایه می‌شود و محل ورود من را نجس می‌کند، یک زمانی درون خانه خودش است و هیچ مزاحمتی برای من ایجاد نمی‌کند. آن موقع اگر او مسلمان باشد با خوش‌رفتاری امر به معروف و نهی از منکر می‌کنیم و اگر مسلمان نبود باید دعوت کنیم و آن هم با حسن خلق و این به معنای اجبار نیست.

عده‌ای علت دوقطبی‌های موجود در جوامع را وجود مانعی به نام دین می‌دانند و عده‌ای دیگر علت را هجوم مدرنیته به ارزش‌ها، به نظر شما علت دوقطبی‌های موجود در جامعه چیست؟

نه دین ذاتاً و نه مدرنیسم امروزه دعوت به دوقطبی نمی‌کنند، اگر هر دو این‌ها تمامیت‌خواه باشند، انحصارگرا و ادعای معرفت کامل کنند موجب دوقطبی در جامعه می‌شوند. مدرنیست‌های اولیه مدرنیته را پایان جهان می‌دانستند تا همین اواخر هم فوکویاما ادعای پایان تاریخ می‌کرد که این اندیشه سبب دوقطبی و قطب‌بندی در جهان می‌شود. پس ادعای تمامیت‌خواهی موجب دوقطبی می‌شود به خاطر اینکه بقیه نمی‌پذیرند. حتی دین هم اگر این گونه باشد سبب دوقطبی می‌شود، داعش هم همین را می‌گفت که ما برداشتی از دین داریم و دیگرانی که این برداشت را ندارند باطل‌اند و باید کشته شوند. تمامیت‌خواهی چه از جانب دین و چه از جانب مدرنیته باشد، سبب دوقطبی می‌شود. مثل آگوست کنت که می‌گفت پوزیتویست پایان جهان است و دیگران ممکن است بگویند پوزیتویست نوعی مسلک منسوخ است و از نظر ما این گونه نیست. پس مدرنیست‌های اولیه جامعه را دوقطبی می‌کردند، همین طور که مسیحیان در دوران قرون وسطا  می‌گفتند تنها راه حق ما هستیم و هر کس نپذیرد مورد هجمه و حتی شکنجه قرار می‌گیرد. بنابراین انحصارگرایی و تمامیت‌خواهی علت دوقطبی است نه دین یا مدرنیته و اگر تنوع و حق دگربودگی را بپذیریم، می‌توانیم کنار هم زندگی مسالمت‌آمیزی داشته باشیم.

در این میان وظیفه جامعه دیندار و غیردیندار چیست؟

وظیفه این است که الگوی اسلامی که مسلمانان باید یک جامعه آرمانی و ایده‌آل تشکیل دهند شکل بگیرد، بعد دیگران خود به خود به آن می‌پیوندند. در عهد رسول‌الله(ص) خیلی‌ها خودشان اسلام را پذیرفتند یا در تمدن اسلامی این گونه بود که توماس آرنولد در کتاب «تاریخ گسترش اسلام» اذعان می‌کند: خیلی از مسیحیان و کاردینال‌ها به خاطر قوت جامعه اسلامی خودشان رضایت می‌دادند مسلمان شوند. هر موقع هم هجوم و حمله‌ای از سوی مسلمین به غیرمسلمین می‌شد برای نجات آن‌ها بود، چون پادشاهان اجازه نمی‌دادند آن‌ها به سمت اسلام بروند. بنابراین مسلمانان می‌رفتند آن‌ها را آزاد می‌کردند و وقتی مانع برداشته می‌شد آن‌ها اسلام می‌آوردند.

خدا به مسلمانان در سوره بقره، آیه ۱۴۳ می‌فرماید: «وَکَذلِکَ جَعَلناکُم أُمَّهً وَسَطًا لِتَکونوا شُهَداءَ عَلَی النّاسِ»؛ یعنی شما مؤمنین جامعه ایده‌آل آرمانی تشکیل دهید، گواه و الگوی دیگران می‌شوید. در سیره رسول‌الله(ص) داریم و ابتدای اسلام که امت وسط را تشکیل دادند این گونه بود و اگر امروز هم ما امت وسط را تشکیل بدهیم دیگران خود به خود جذب می‌شوند. امام هم اول انقلاب فرمودند انقلاب خود را صادر می‌کنیم. منظورشان این نبود که با جنگ و زور صادر کنیم، بلکه منظور این بود که جامعه آرمانی تشکیل می‌دهیم و ملت‌های دیگر وقتی ببینند ما یک جامعه پیشرفته اسلامی داریم، ما را الگوی خود قرار می‌دهند.از طرف دیگر، قرآن رسالت ما را در سوره نحل، آیه ۱۲۵ این گونه فرموده است: «ادْعُ إِلَی سَبِیلِ رَبِّکَ بِالْحِکْمَهِ وَالْمَوْعِظَهِ الْحَسَنَهِ وَجَدِلْهُم بِالَّتِی هِیَ أَحْسَنُ»؛ یعنی با استدلال عقلانی و موعظه حسنه و مجادله احسن دعوت به اسلام کنید، قید حسن یعنی شما حق ندارید از حکمت خارج شوید. 

ما گاهی شاهد این امر هستیم بخشی از جامعه که در ظاهری مثل حجاب و سبک زندگی رفتار دینی بروز نمی‌دهند در برهه‌های مختلف رفتار متناقضی نشان می‌دهند مثل شرکت در مراسم‌های مذهبی و انقلابی مثل محرم، تشییع پیکر شهدا و یا در راهپیمایی ۲۲بهمن حضور دارند، ریشه این رفتار متناقض چیست و چگونه تحلیل می‌شود؟

این مقوله را اگر بخواهم در علوم اجتماعی بگویم با مفهوم بریکولاژ در اندیشه‌های فرهنگی می‌توان تحلیل کرد. مفهوم بریکولاژ که ترجمه به ۴۰ تکه‌سازی شده است، در نظریه‌های فرهنگی به این معنا گفته می‌شود که گاهی مردم می‌خواهند انتقاد کنند ولی چون نمی‌توانند صریح انتقاد کنند، در الگوهای رفتار خودشان این را نشان می‌دهند که ما ناراضی هستیم.

پس افرادی که حجاب را رعایت نمی‌کنند، ولی در مراسم تشییع پیکر سردار سلیمانی شرکت می‌کنند و یا در ۲۲ بهمن، این را نشان می‌دهند که مردم اصل انقلاب و اصل ارزش‌های اساسی انقلاب را قبول دارند. چرا بی‌حجابی می‌کند؟ یک مقدارش سیاسی است. این‌ها می‌خواهند انتقاد کنند به ظاهرگرایی که در کشور بوده است.

منبع: قدس آنلاین

کلیدواژه: سبک الگوی اسلامی علوم اجتماعی مسالمت آمیز انسان ها ارزش ها کنار هم

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.qudsonline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «قدس آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۰۶۰۱۵۹۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

پیش‌نویس لایحه حمایت جامع از نخبگان ایرانی با ۵۵ ماده تدوین شد

به گزارش خبرگزاری علم و فناوری آنا، نشست‌ هم‌افزایی مسئولان بنیاد ملی نخبگان و جمعی از نمایندگان خانه ملت به منظور ایجاد بسترهای مناسب برای افزایش حمایت از نخبگان در محل این بنیاد برگزار شد.

سید سلمان سیدافقهی؛ قائم مقام بنیاد ملی نخبگان با بیان اینکه این بنیاد خانه نخبگان است، گفت: افتخار می‌کنیم که بنیاد ملی نخبگان با تدبیر مقام معظم رهبری و دغدغه‌مندی ایشان نسبت به موضوع نخبگان شکل گرفته و بعد از دو دهه به بلوغ رسیده و منشا اثر است و برخی از افرادی که در سال‌های گذشته از حمایت‌های این بنیاد بهره‌مند شدند، حالا در زمره مسئولان کشور و مدیران میانی قرار دارند.

وی افزود: بنیاد ملی نخبگان یک شجره طیبه است که عرض و طول بسیار زیادی پیدا کرده و در آینده، انقلاب و نظام را بیش از پیش منتفع خواهد کرد.

ضرورت وجود هسته‌های اندیشه‌ورزی در کنار کمیسیون‌های مختلف مجلس شورای اسلامی

سیدافقهی با بیان اینکه محور فعالیت‌های بنیاد ملی نخبگان سند راهبردی کشور در امور نخبگان است، اظهار داشت: این سند به حدی از نظر حضرت آقا اهمیت دارد که ایشان در دیدار با نخبگان و مسئولان در سال ۹۸ فرمودند که یکی از مشکلات مهم در حوزه علم و فناوری کشور عمل نشدن به این سند است و اجرایی شدن سند را مطالبه کردند.

قائم مقام بنیاد ملی نخبگان با اشاره به اینکه بنیاد ملی نخبگان مسئول مستقیم نظارت بر اجرای سند راهبردی کشور در امور نخبگان است، ادامه داد: طبق بندها و بخش‌های مختلف این سند، بنیاد ملی نخبگان باید در همه سطوح حاکمیتی و قوای سه گانه و حتی نیروهای مسلح پشتیبانی فکری و اندیشه‌ورزی نخبگان را محقق کند. مصداق دیگر از اجرایی شدن این سند اینست که در کنار کمیسیون‌های مختلف مجلس شورای اسلامی باید هسته‌های اندیشه‌ورزی با حضور نخبگان تشکیل شود تا این افراد به تناسب و فراخور موضوعات مختلف به مجلس شورای اسلامی کمک فکری دهند.

لزوم تشکیل هیئت‌های اندیشه‌ورزی در تمام دستگاه‎های اجرایی کشور

قائم مقام بنیاد ملی نخبگان یادآور شد: البته این مورد در حال حاضر توسط مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی محقق شده است، اما فراموش نکنیم بنیاد ملی نخبگان مسئولیت ایجاد چنین فضایی در تمام کشور را بر عهده دارد و باید در تمام دستگاه‌ها هیئت‌های اندیشه‌ورزی را تشکیل دهد.

وی با اشاره به لزوم شناسایی استعدادهای برتر در سراسر کشور، تصریح کرد: مسئله شناسایی به حدی مهم است که رهبر معظم انقلاب بارها بر آن تاکید داشته و فرمودند فرایندها باید به گونه‌ای طراحی شوند که هیچ استعدادی حتی در دورترین نقاط کشور مورد غفلت قرار نگیرد. ایشان فرمودند اگر فردی استعداد ویژه داشته باشد، به دنیا بیاید، رشد کند و بدون آن که استعداد او شناسایی شود از دنیا برود، در حق او ظلم شده است. به همین دلیل است که حضرت آقا تاکید دارند از بین میلیون‌ها جوان ایرانی حتی یک استعداد هم نباید هدر رود. این مطالبه ایشان تکلیفی سنگین بر ذمه بنیاد ملی نخبگان است تا توان خود را برای شناسایی استعدادهای متنوع در سراسر کشور به کار بگیرد.

تعامل و همکاری بنیاد ملی نخبگان با اتاق بازرگانی

سیدافقهی اضافه کرد: در حوزه کارآفرینی نیز بنیاد ملی نخبگان برنامه ویژه طراحی کرده و تلاش دارد در تعامل و همکاری با اتاق بازرگانی، نخبگان بخش خصوصی را شناسایی کند تا به عنوان استاد راهبر، مستعدان برتر این حوزه را در مسیر نخبگی تا تبدیل شدن به کارآفرینان برتر آینده هدایت کنند. البته بستر اصلی برای اثربخشی نخبگان در اقتصاد، دستگاه‌های اجرایی هستند؛ چراکه بیش از ۷۰ شرکت‌ بزرگ کشور دولتی مدیریت می‌شوند. به همین دلیل مسیر اثربخشی نخبگان در اقتصاد نیز باید از دولت بگذرد.

نهادها، دستگاه‌های دولتی در قبال نخبگان مسئولیت دارند/ تشکیل کمیته پیگیری امور نخبگان

قائم مقام بنیاد ملی نخبگان گفت: بر همین مبنا، رئیس جمهور وظایف محوله هر دستگاه در قبال نخبگان را به تفکیک ماموریت‌ها و رسالت‌های هر وزارتخانه و دستگاه ابلاغ کردند. این یعنی هر نهاد دستگاه و وزارتخانه دولتی با توجه به ماموریت‌ها و وظایف خود در قبال نخبگان مسئولیت دارد. از طرفی، طبق این ابلاغیه در هر وزارتخانه نیز کمیته پیگیری امور نخبگان به ریاست شخص وزیر و دبیری یکی از معاونان تشکیل خواهد شد تا اموری مانند پایش و رصد فعالیت نخبگان جذب‌شده در وزارتخانه مذکور و نگهداشت آنان و همچنین ایجاد زمینه برای اثربخشی حداکثری نخبگان را محقق کند. این دو هدف طبق آسیب‌شناسی از مرحله اول جذب نخبگان در دستگاه‌های اجرایی تعیین شده‌اند.

همراهی دستگاه‌ها و وزارتخانه‌ها با نخبگان نیاز به قانون مصوب مجلس دارد

 قائم مقام بنیاد ملی نخبگان گفت: گرچه سند راهبردی کشور در امور نخبگان، مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی و یک سند بالادستی و به مثابه قانون است، اما واقعیت این است که این سند از الزام کافی برای همراهی وزارتخانه‌های مختلف به جز وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، برخوردار نیست و همراهی دستگاه‌های اجرایی و وزارتخانه‌ها نیاز به قانون مصوب مجلس شورای اسلامی دارد. 

وی  ادامه داد: بر اساس همین نیاز، بنیاد ملی نخبگان پیش‌نویس لایحه قانون حمایت جامع از نخبگان ایرانی را در ۵۵ ماده و با تمرکز بر اثر بخش کردن نخبگان و ایجاد زمینه برای استفاده از ظرفیت ایشان در دستگاه‌های اجرایی، آماده کرده است که در صورت تصویب در مجلس شورای اسلامی می‌تواند بسیاری از مشکلات موجود را رفع کند. 

احکامی پیشنهادی برای برنامه هفتم توسعه

سیدافقهی در ادامه با بیان اینکه این قانون بر حمایت مستقیم از نخبگان تاکید ندارد، گفت: این مسئله یک تجربه شکست‌خورده است. از طرفی بنیاد ملی اعتقاد دارد اگر فرد نخبه به اثربخشی برسد از حمایت مالی مستقیم بی‌نیاز خواهد بود. همچنین تصویب احکام پیشنهادی در برنامه هفتم توسعه نیز یکی دیگر از زمینه‌هایی است که مجلس شورای اسلامی می‌تواند نظام نخبگانی کشور را همراهی کند؛ به خصوص اینکه در سال‌های اخیر رهبر معظم انقلاب بر استفاده از نخبگان تاکید کرده و آن را مطالبه کردند.

ضرورت حمایت مجلس شورای اسلامی از بنیاد ملی نخبگان

 وی با اشاره به مشکلات بودجه بنیاد ملی نخبگان، نیز یادآور شد: در سال گذشته تنها ۴۷ درصد بودجه بنیاد ملی نخبگان محقق شد و همین امر سبب شد بخش زیادی از تعهدات سال گذشته انجام نشوند. با توجه به اینکه بنیاد ملی نخبگان برنامه‌های تحولی متنوع و متعددی دارد و این بنیاد با تاکید مقام معظم رهبری ایجاد شده و ایشان همواره بر نقش مهم و راهبردی آن اشاره کردند و رئیس جمهور نیز بارها موضوع نخبگان را از الزامات کشور دانسته،‌ انتظار می‌رود مجلس شورای اسلامی در بخش بودجه بنیاد ملی نخبگان را بیش از گذشته حمایت کند. 

برنامه گفتاورد ملی نخبگان اجرایی می‌شود

قائم مقام بنیاد ملی در پایان با بیان اینکه حمایت از نخبگان در لایه اندیشکده‌ای هزینه‌بر نیست اما به شدت برای کشور اثربخش است، گفت: در لایه اندیشکده‌ای، بنیاد ملی نخبگان برنامه گفتاورد ملی نخبگان را در سال جاری به صورت رقابت ملی اجرا می‌کند تا نخبگان حول مسائل کلان کشور با یکدیگر مناظره کنند. قطعاً رسانه‌ای شدن نظرات نخبگان سبب پیدا شدن راهکارهای برون‌رفت از مشکلات فعلی کشور خواهد شد.

به گزارش خبرگزاری علم وفناوری آنا، علیرضا سلیمی عضو هیئت رئیسه مجلس و عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات،  محمدحسین حسین زاده بحرینی عضو کمیسیون اقتصادی مجلس، عبدالحسین روح الامینی، نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی و عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس، سمیه رفیعی نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی و عضو کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی و رئیس فراکسیون محیط زیست مجلس، ابراهیم عزیزی، رئیس کمیسیون تلفیق برنامه هفتم توسعه مجلس شورای اسلامی، مهدی شریفیان، نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی و عضو کمیسیون اجتماعی مجلس از جمله نمایندگان مدعو در این نشست بودند که به بیان نظرات و دیدگاه‌های خود پرداختند.

همچنین، پیگیری مطالبات نخبگان در رسانه‌های کشور و ارتباط مرتب و مشخص میان دولت و مجلس، لزوم ایجاد جهش مطلوب در حوزه نخبگانی کشور، افزایش انعکاس صدای نخبگان و بنیاد ملی نخبگان و توجه بیشتر به بانوان نخبه و به ویژه بانوان متخصص و مهارت‌محور، جلوگیری از محصور شدن در قالب‌ها و شاخص‌های شناسایی نخبگان، ایجاد مطالبات جدید از سوی بنیاد ملی و لزوم شکل‌گیری ساز و کار ارتباط جدی بنیاد ملی نخبگان با مجلس شورای اسلامی در قالب ارتباطی منسجم و قوی و به ویژه ارتباط با کمیسیون‌های مجلس از جمله دیگر مباحث عنوان شده در این نشست توسط نمایندگان خانه ملت بود.

 

 

انتهای پیام/