زوایه‌ای متفاوت از خودکشی کودک کار برنامه ماه عسل
تاریخ انتشار: ۲۱ دی ۱۳۹۹ | کد خبر: ۳۰۶۳۴۵۷۳
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از همشهری، در ایران اگرچه این دغدغه در سال‌های گذشته همواره مورد توجه کنشگران اجتماعی و فعالان حقوق کودک بوده، اما در سطح رسانه‌ها و کاربران شبکه‌های اجتماعی، چندان مورد توجه قرار نگرفته است. اهمیت رعایت حقوق کودکان در رسانه‌ها، به قدری است که این روزها، در تحلیل عوامل خودکشی رضا فیوجی- کودک کاری که با حضور در تلویزیون شهرت یافت- سهم مهمی را پخش تصویر او از رسانه ملی در سال‌های گذشته قائل می‌شوند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
حضور رضا فیوجی، کودک کار اهل محله لب خط در تلویزیون به برنامه ماه عسل در‌ماه رمضان سال 1393بر می‌گردد. آنچه در آن زمان سبب شهرت رضا شد، سؤال مجری برنامه از او در رابطه با آرزوهایش و پاسخ بدیع او به این سؤال بود که گفت: به‌دلیل کار صبح تا شب، هیچ‌گاه فرصت نکرده به آرزوهای خود فکر کند. تصویری که از رضا طی برنامه مورد نظر در اذهان عمومی ساخته شد، چنان در جامعه ریشه دواند که او وقتی اخیرا اقدام به‌خودکشی کرد، خبر این واقعه در رسانه‌های مختلف نه با تصویر فعلی رضا که با تصاویر مربوط به برنامه مورد نظر در سال 1393منعکس شد. همین مسئله سبب شد که برخی کارشناسان اجتماعی و فعالان حقوق کودک، در تحلیل زمینه‌ها و عوامل خودکشی او، تصویرسازی رسانه‌ای از او و شهرتش را یک عامل مهم تلقی و انتقاداتی را متوجه کسانی کردند که زمینه حضور او در برنامه‌ماه عسل را فراهم کرده بودند. آنها می‌گویند: مدیران جمعیت امام علی(ع) و دست‌اندرکاران برنامه‌ماه عسل، با معرفی رضا به‌عنوان الگوی کودک کار به جامعه میلیونی مخاطبان ایرانی، باعث شدند که او هیچ‌گاه نتواند از این انگ اجتماعی خلاصی پیدا کند و یک زندگی متفاوت از آن برای خود بسازد. مسئله رضا، بار دیگر چارچوب‌های انتشار تصویر کودکان در رسانه‌ها را برجسته کرده است. در این زمینه از یک سو به رعایت نشدن حقوق کودکان از سوی خانواده‌ها، برخی انجمن‌های مردم‌نهاد و رسانه‌ها اشاره شده و از سوی دیگر، این پرسش مطرح می‌شود که مرجع صیانت از حقوق کودکان در این زمینه در قوانین ملی و کنوانسیون‌های فراملی کیست؟
هاله سری، وکیل دادگستری می‌گوید که ایران دچار خلأ قانونی در حوزه حضور کودکان در رسانه است و حتی لایحه حمایت از حقوق کودکان و نوجوانان هم در این‌باره هنوز تصویب نشده است: « در قوانین ما به‌صورت خاص نمایش کودکان در فضای مجازی جرم‌انگاری نشده، اما طبق ماده ۱۹ پیمان‌نامه حقوق کودک، دولت‌ها موظف هستند که کودکان را از هر نوع بدرفتاری که والدین یا سرپرستان قانونی می‌توانند نسبت به آنها داشته باشند محافظت کنند. برای جلوگیری از هر نوع سوءاستفاده از کودک دولت‌ها موظف هستند که اقدامات مناسب اجتماعی را انجام دهند که این مسئله مهمی است و می‌توان درباره حضور آنها در رسانه هم به این قانون استناد کرد.» سری افزود: « همچنین در قانون حمایت از کودکان و نوجوانان که مصوب سال ۱۳۸۱ و هم‌اکنون قانون لازم‌الاجرا در مورد کودکان است، هرگونه نادیده گرفتن سلامت روانی کودک ممنوع دانسته شده و قابل پیگرد قانونی است. برهمین اساس انتشار تصاویر کودک در فضای مجازی را هم می‌توان نقض حریم خصوصی کودک یا به نوعی نادیده گرفتن سلامت روانی کودک دانست و پیگیری کرد.» این وکیل دادگستری طولانی شدن سیر تصویب قوانین در ایران را مشکل بعدی در این‌باره دانست و گفت:« مثلا برای همین لایحه حمایت از کودکان و نوجوانان که سال ۱۳۹۰ بعد از 3 سال توسط مجلس شورای اسلامی اعلام وصول می‌شود و تا امروز هنوز تصویب نشده است. در نتیجه موضوعات جدیدی مانند نمایش کودکان در فضای مجازی و رسانه‌ها، مسئولیت والدین و درآمد حاصله از این نوع فعالیت‌ها دارای خلأ قانونی باقی مانده و در آینده نیازمند بازنگری مجدد خواهد بود.»
قوانین در این‌باره چه می‌گویند؟در ایران ضوابط مصرح و دقیقی درباره حفظ حریم خصوصی کودکان در رسانه‌ها وجود ندارد و توصیه‌نامه‌هایی که در این‌باره هست هم چندان از سوی برنامه‌سازان تلویزیونی، خبرنگاران سایر رسانه‌ها و والدین رعایت نمی‌شود. بخشی از ضوابط موجود در این زمینه، مربوط به کنوانسیون حقوق کودک است که جمهوری اسلامی ایران در سال 1372به آن پیوسته است. مرجع ملی این کنوانسیون که ذیل وزارت دادگستری تشکیل شده، پس از قتل رومینا اشرفی، نوجوان تالشی، بیانیه‌ای در این زمینه منتشر کرده که جزو معدود توصیه‌نامه‌های موجود در این زمینه در کشورمان است. در بخشی از بیانیه آمده است: « یکی از موارد فاحش نقض حقوق کودک نشر و بازنشر تصاویر کودکان با اهداف مختلف نظیر نمایش زیبایی‌ها و استعدادهای کودکان، برانگیختن حس ترحم مخاطبان، تبلیغ کالا و خدمات در فضای مجازی و رسانه ملی، سایت‌های خبری و اینترنتی و صفحات شخصی توسط اشخاص حقیقی و حقوقی حتی والدین است که این اقدام علاوه بر نقض حریم خصوصی کودکان، نادیده انگاشتن مصالح عالیه آنان تلقی می‌شود و به‌صورت بالقوه می‌تواند کودکان را در معرض مخاطرات و آسیب‌های جسمانی و روانی در آینده قرار دهد.»
در این بیانیه همچنین تأکید شده که « ماندگاری این تصاویر به‌ویژه در فضای مجازی، تصمیم امروز دایر بر نشر تصویر کودک به هر عنوان که ممکن است در آینده کودک از انتشار آن متضرر یا ناراضی تلقی شود، مغایر حق کودک بر کرامت انسانی، خشونت علیه کودکان، حق بر تعیین سرنوشت آنان همچنین به واسطه آسیب‌های روحی، جسمی و دیگر آسیب‌ها مغایر مصالح کودکان است. از این رو، هرگونه انتشار تصویر کودکان ممنوع و انجام آن نقض صریح حقوق آنان به شمار می‌رود. این بیانیه از همه رسانه‌ها به‌ویژه رسانه ملی، خواسته است کنشگران عرصه حقوق کودک، اشخاص حقیقی و حقوقی حتی والدین و سرپرستان کودکان با احترام به حقوق کودکان و با توجه خاص به مصالح عالیه کودکان، از انتشار تصاویر آنها با هر هدفی در صفحات شخصی، فضای مجازی، سایت‌های خبری و جراید مکتوب خودداری کنند.»
دیگر مرجع قانونی مرتبط با حقوق کودکان، قانون حمایت از اطفال و نوجوانان است که پس از سال‌ها معطلی، بالاخره اردیبهشت سال‌جاری تصویب و ابلاغ شد. در این قانون اگرچه صراحتا برای انتشار تصویر کودکان از قاب رسانه ملی یا در سایر رسانه‌ها قاعده‌ای وضع نشده، اما تولید، پخش یا تبلیغ هر برنامه یا محصول مضر به سلامت، تربیت، اخلاق، یا سایر حقوق اطفال یا نوجوانان از سوی صداوسیما ممنوع شده است.
ماده 14این قانون نیز مشخصا به‌خودکشی کودکان و نوجوانان پرداخته و در آن هرگونه اقدامی که منجر به‌خودکشی یا تسهیل خودکشی کودکان و نوجوانان شود، جرم‌انگاری شده است. در این ماده قانونی، حتی اقداماتی که ممکن است منجر به‌خودکشی نشود اما متضمن آسیب‌های جسمی یا روانی به طفل یا نوجوان شود، جرم تلقی و برای آن مجازات حبس تعیین شده است.
هنجارهای حفظ حریم خصوصی کودکان در سایر کشورهادر سال 2016فرانسه برای نخستین بار در دنیا، انتشار عکس کودکان در فضای مجازی را وارد قوانین حفظ حریم خصوصی فرد کرده و جریمه سنگینی هم برای آن درنظر گرفت. اگر فردی بتواند به دادگاه ثابت کند عکسی که والدینش در فضای مجازی منتشر کرده‌اند برایش شرم‌آور است، در آن صورت، والدین دادگاهی شده و باید تاوان یک سال حبس یا 45هزار یورو را متحمل شوند.
نکته جالب آنکه دادگاه فرانسه فقط به‌خاطر نارضایتی فرد از پخش شدن عکسِ دوران کودکی‌اش، والدینش را مجازات نمی‌کند؛ بلکه دلیل مهم‌تر دیگری وجود دارد و آن امکان سوءاستفاده از عکس‌های نامتعارف کودکان است که امروزه بسیار شایع شده است.
اگرچه براساس سند حمایت از حریم شخصی آنلاین کودکان (COPPA) وب‌سایت‌هایی که نظیر فیسبوک براساس جمع‌آوری اطلاعات کاربران پایه‌گذاری‌شده‌اند، اجازه ندارند کودکان زیر ۱۳ سال را بپذیرند، اما کم نیستند کودکانی که والدین‌شان به اسم آنها حساب باز می‌کنند و یا اگر این کار را نکنند خیلی عادی عکس‌ها و اطلاعات مربوط به کودک‌شان را روی صفحات خود منتشر می‌کنند.
در سال 2014لایحه«قوانین حفظ داده‌ها» در اتحادیه اروپا بازنویسی شد که یکی از مهم‌ترین بندهای آن لایحه «حق فراموش‌شدن آنلاین» است. ایده‌آل طرح این است که هر کاربر جهان آنلاین این امکان را داشته باشد که اطلاعات مربوط به‌خود را از همه اینترنت حذف کند، امری که البته هنوز محقق نشده است.
اعضای جمعیت امام علی(ع) و برنامه‌ماه عسلاما بعد از انتشار خبر مرگ رضا فیوجی و انتقاد برخی فعالان رسانه و حقوق کودک در این باره، اعضای جمعیت امام علی(ع) در یک نشست مجازی توضیحاتی در این زمینه دادند. زهرا رحیمی، مدیرعامل جمعیت امام علی(ع) با انتقاد از کسانی که بعد از وقوع هر حادثه دنبال مقصر می‌گردند تا همه‌‌چیز را گردن او بیندازند، گفت: این خیلی بد است که عده‌ای سریع یک دادگاه در افکار عمومی تشکیل می‌دهند و فرد یا افرادی را متهم کرده و حکم قطعی صادر می‌کنند به‌طور مثال، در این ماجرا یک مجری تلویزیونی است که اکثرا او را مقصر می دانند.
در ادامه هم به ما نقد دارند که چرا درباره علت مرگ رضا صحبت نمی‌کنیم. خوب ما در جلسه‌ای که با روانشناسان و کارشناسان بعد از این حادثه داشتیم، ملاحظاتی درنظرمان آمد. اول اینکه باید از نوع مرگ اطمینان حاصل می‌کردیم؛ دوم اینکه می‌ترسیدیم با اعلام ناگهانی خبر خودکشی رضا، یک جور الگو‌سازی از او برای نوجوانان رخ دهد و این عمل او را تعبیر به جرأت و شهامت بکنند و بعد هم خودکشی مثل یک ویروس در جامعه پخش شود که متأسفانه در نهایت خبر از جایی که نفهمیدیم درز کرد و قطعا تبعاتی خواهد داشت.
رحیمی سپس درباره علت خودکشی رضا گفت: موارد متعددی می‌تواند در روال زندگی و مرگ یک شخص مؤثر باشد. بسیاری از کودکان کار در فضای پرخشونت مانند پرس‌کاری از 8صبح تا 8شب کار می‌کنند و محل زندگی آنها هم وضعیت بهتری از محل کارشان ندارد. یا ازدواج زودهنگام آنها معضلات شان را چندین برابر می‌کند. مانند رضا که در 14سالگی با دختری 12ساله ازدواج کرد. ما در جمعیت تلاشمان را برای ارائه خدمات متنوع به کودکان و خانواده‌های آنها می‌کنیم اما تجربه به ما نشان داده که در بسیاری از موارد زور و قدرت سیاهی در این محلات و مواجهه با این بچه‌ها و خانواده‌هایشان بیشتر از توان ماست.
سوسن مازیار فر، مسئول خانه علم جمعیت امام علی(ع) در محله لب خط _جایی که رضا در آن زندگی می‌کرده_ هم در این‌باره گفت: پرسش‌هایی درباره رضا، محل زندگی و حضورش در تلویزیون مطرح شده که باید درباره آن توضیح دهم. اول اینکه او رمضان سال 93به صدا و سیما رفت و قصدش این بود که صدای بچه‌های کار باشد. بعد از آن برنامه، تعدادی از ورزشکاران و هنرمندان برای او خانه‌ای در یکی از محله‌های لب خط که کمی بهتر از محله قبلی خودشان بود، رهن کردند که البته بعد از یک سال حمایت‌ها از او قطع و محدود به خدمات جمعیت امام علی شد. این عضو جمعیت امام علی ادامه داد: رضا سال 1396به دلایل خانوادگی که اجازه نداریم آن را رسانه‌ای کنیم، از مدرسه بیرون آمد و دوباره درس خود را در خانه علم دنبال کرد، او همان سال ازدواج کرد و خرداد سال 97هم با خبر سهمگین مرگ مادرش روبه‌رو شد. البته رضا در سال‌های اخیر و بعد از ورود به سن 18سالگی با ما همکاری داشت و اواخر حالش خوب بود و حتی وامی را برای خرید دستگاه پرس تهیه کرده و می‌خواست مشغول به‌کار شود و حتی برای ما سؤال بزرگی است که چرا او دست به این اقدام زده. در واقع با این توضیحات خواستم بگویم که عامل مرگ رضا در یک یا 2عامل نمی‌گنجد و باید به درستی و از سر حوصله ارزیابی شود.
پربیننده ترین عکس شوکه کننده از یک نانوایی در تهران دیدار صمیمی جهانگیری با خانواده آیت الله هاشمی +عکس فوری/ کدام مدارس مجوز بازگشایی گرفت؟ اتفاق عجیب در هنگام غسل مرحوم مصباح یزدی +فیلم بهاره کیان افشار در جمع بازیگران معروف +عکسمنبع: اقتصاد آنلاین
کلیدواژه: حقوق زهرا شبکه های اجتماعی کودکان مرگ کودکان و نوجوانان جمعیت امام علی ع حریم خصوصی کودک کودکان در رسانه برنامه ماه عسل فضای مجازی حقوق کودکان رسانه ها تصویر کودک حقوق کودک رسانه ملی کودک کار آسیب ها سال ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.eghtesadonline.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «اقتصاد آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۰۶۳۴۵۷۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
راهکارهای جایگزین تنبیه بدنی در کودکان
یک روانشناس در مورد تنبیه کودک گفت: شما می‌توانید با استفاده از محرومیت‌سازی، محدویت‌های کلامی یا تقویت منفی به صورت غیرفیزیکی کودک را تنبیه کنید. چرا که تنبیه بدنی می‌تواند خشم، پرخاشگری، و طیف وسیعی از اختلالات هیجانی و رفتاری را برای کودک به همراه داشته باشد.
به گزارش ایسنا، سحر پهلوان‌نشان روانشناس کودک و نوجوان در گفت‌وگو با ایسنا با بیان تعریف تنبیه از دیدگاه روانشناسی گفت: در روانشناسی کودکان و نوجوانان، تنبیه را به عنوان یکی از شیوه‌های رایجی که ذیل رفتار درمانی به شمار می‌آید در نظر می‌گیرند، شیوه‌ای که برای آموزش برخی از مفاهیم یا اجتناب از انجام برخی از موارد، توسط خانواده‌ها یا افرادی که در حوزه آموزش، تعلیم و تربیت هستند می‌تواند اعمال شود.
شکل‌های مختلفی از تنبیه وجود دارد
این روانشناس در ادامه با بیان اینکه کلمه تنبیه در نظر عوام، همان تنبیه فیزیکی و بدنی است، گفت: ما شکل‌های مختلفی از تنبیه را داریم برای مثال شکلی از تنبیه می‌تواند به شکل تقویت منفی باشد. در شکل دیگر از تنبیه، کودک از موضوع مثبتی که برای او لذت یا خوشحالی به همراه داشته دور شود، یا در اختیار او قرار نمی‌دهیم. بنابراین شما می‌توانید با استفاده از محرومیت‌سازی، محدویت‌های کلامی یا تقویت منفی به صورت غیرفیزیکی کودک را تنبیه کنید. چرا که تنبیه بدنی می‌تواند خشم، پرخاشگری، و طیف وسیعی از اختلالات هیجانی و رفتاری را برای کودک به همراه داشته باشد.
از تنبیه بدنی در موارد خاصی استفاده می‌شود
پهلوان نشان تأکید کرد: تنبیه‌ها اگر بخواهند مؤثر باشند نباید جسمی و فیزیکی باشند مگر در مواقعی که یک آسیب جدی متوجه کودک می‌شود یا کودک ناخواسته آسیب جانی که به فرد دیگر یا به اموال و دارایی دیگران وارد می‌کند. مثلاً آتش‌افروزی‌هایی که برخی کودکان انجام می‌دهند یا بازی‌های خطرناکی که می‌تواند حتی منجر به مرگ کودک یا فرد همسال او شود. یا برای بچه‌هایی که سابقه مشکلات رفتاری مانند اوتیسم و کم‌توانی ذهنی دارند، چون قوه ادراک آنان از لحاظ شناختی رشد پیدا نکرده است. در برخی مواقع از تنبیه‌های فیزیکی هم استفاده می‌شود. ولی در مواردی غیر از این، بیشتر توصیه می‌شود که از شیوه تنبیه‌های غیر جسمی مثل تقویت منفی، محروم‌سازی، تقویت‌های مثبت و .. استفاده شود.
ما شکل‌های مختلفی از تنبیه را داریم برای مثال شکلی از تنبیه می‌تواند به شکل تقویت منفی باشد.در شکل دیگر از تنبیه، کودک از موضوع مثبتی که برای او لذت یا خوشحالی به همراه داشته دور شود، یا در اختیار او قرار نمی دهیم. محرومیت سازی، تنبیه‌های غیرکلامی مانند سکوت یا پاسخ ندادن پدر یا مادر در موقعیت‌های مدنظر آنها، شیوه های دیگری از تنبیه غیر جسمی هستند.
عوامل تأثیرگذار بر تنبیه کودکان
این روانشناس ادامه داد: برای آموزش مفاهیم خاص مانند نظم نخست باید منظور خود از نظم را برای کودک مشخص کنیم. به کودک نشان دهیم رعایت نظم می‌تواند پیامدهای مثبت به همراه داشته باشد و عدم رعایت آن می‌تواند به تنبیه‌های مانند محرومیت از امتیاز خاص منجر شود.
وی افزود: نکته دوم درباره مؤثر بودن تنبیه‌ها این است که باید متناسب با کاری که کودک انجام داده یا نداده، تنبیه انجام شود. مثلاً اگر کودک درس خود را نخواند ما نمی‌توانیم به او بگوییم که خوب من به تو قول داده بودم که آخر هفته تو را به شهربازی ببرم و الان نمی‌برم. قول‌هایی که به کودک داده می‌شود اساساً باید اجرا شوند. در واقع در حال حاضر عدم اجرای این قول یک بی‌اعتمادی را در کودک ایجاد می‌کند. بنابراین تنبیه یا محرومیت مد نظر باید حول محور همان موضوع و یا در فاصله‌ی نزدیک به آن موقعیت و نه در روزهای آینده باشد.
پهلوان نشان خاطرنشان کرد: شدت تنبیه‌ها باید متناسب با سن کودک در نظر گرفته شود مثلاً زمانی باید صحبت از محروم‌سازی شود که کودک کار اشتباهی را انجام داده است. این زمان بندی باید براساس سن کودک باشد یعنی اگر کودک 3 ساله است حدوداً بین 3 تا 6 دقیقه بعد از انجام کار خطا، تنبیه مناسب صورت گیرد.
این روانشناس گفت: توصیه ما این است که والدین بیشتر بر روی رفتارهای مثبت کودک تمرکز کنند که بتواند برای کودک تشویق به همراه داشته باشد. از این رو وقتی کودک خطایی انجام می دهد و در لحظه مورد تنبیه قرار می‌گیرد باید کوچک‌ترین اتفاق مثبت را هم مورد تشویق قرار داد. این تشویق‌ها می‌تواند تصدیق کلامی، تشویق اجتماعی و نظام اقتصاد ژتونی(پاداش دادن به کودک درقبال رفتارهای مطلوب) باشد. تا کودک برای انجام رفتارهای درست، انگیزه بیشتری پیدا کند. با این شیوه اگر کودک برای جبران اشتباه تلاشی انجام دهد. با استفاده از اقتصاد ژتونی می‌تواند یک تعدادی از آن مجازات و یا تنبیه‌هایی که برای او در نظر گرفته‌شده، را کاهش داد.
تأثیرات منفی تنبیه بدنی در کودکان
این روانشناسی درباره تأثیرات منفی تنبیه بدنی در کودکان گفت: تأثیرات آن را از منظر گوناگون می‌توان بررسی کرد. این که کودک در چه بازه سنی قرار داشته باشد، یا جنس کودک چی باشد، یا کدام یک از والدین در چه موقعیت مکانی و زمانی این تنبیه را انجام داده باشند، متفاوت است. در قسمت اول یکی از تبعات این گونه از تنبیهات احساس شرم و نقص را در کودک به همراه می‌آورد که ممکن است نسبت به آن فرد تنبیه‌کننده پدر، مادر، مربی یا هر فرد دیگری، احساس ناکامی ایجاد شود که متعاقب آن می‌تواند خشم، پرخاشگری، و طیف وسیعی از اختلالات هیجانی و رفتاری را در ادامه برای کودک ایجاد کند.
پهلوان‌نشان ادامه داد: یکی دیگر از واکنش‌های که کودک در مقابل تنبیه بدنی می‌تواند انجام می‌دهد پرداختن به کارهایی است که والدین به آن حساس هستند. به این روش معمولا کودکان والدین خود را کنترل می‌کنند.
وی معتقد است: در فضای یادگیری مشاهده‌ای هم کودک یاد می‌گیرد که این یک شیوه‌ای است که خانواده می‌تواند به وسیله آن به اهدافش برسد. بنابراین او هم در ارتباط با همسالان هم‌جنس یا غیر هم‌جنس خود و یا افرادی بزرگ‌تر از خود می‌تواند به کار ببرد. شیوه‌ای برای کسب توجه و به هدف رسیدن کودک از این منظر که دیگران را مجبور کند تا یکسری کارهایی را برای او انجام دهند.
این روانشناس تأکید کرد: غیر از موردی که گفته شد ما شاهد یک فاصله‌گیری عاطفی هم در بچه‌ها هستیم. اگر اولین شیوه خانواده وقتی‌که کودک اشتباه یا خطایی را انجام می دهد، شیوه تنبیه فیزیکی و داد و بیدادهای همراه با آن باشد، باعث می‌شود که ویژگی‌هایی مانند صبر، تحمل ناکامی یا به تأخیر انداختن ارضای نیازها در بچه‌ها با مسائل زیادی مواجهه شود که آسیب‌های آن در دوران بعدی زندگی کودک هم برای ما کاملاً مشخص است. کودک از پدر و مادر خود فاصله می‌گیرد و خلأهای عاطفی زیادی برای او به وجود می‌آید و این موضوع خیلی مواقع باعث می‌شود که ارتباط ایمن کودک با منابع دل‌بستگی اولیه او مثل پدر و مادر هم دستخوش تغییر شود.
خشم، انزجار، تنفر، پرخاش، طیف وسیعی از هیجان‌های منفی که می‌تواند برای کودک اتفاق بیافتد برای او عادی می‌شود و به ابعاد مختلف زندگی کودک هم سرایت پیدا می‌کند.
وی در ادامه گفت: خیلی وقت‌ها ما با والدین مخصوصاً والدینی با حالت تکانشی‌تر یا سابقه اختلالات روان‌شناختی یا آستانه تحمل پایین صحبت می‌کنیم، می‌گویند که من در آن لحظه متوجه نشدم که چه اتفاقی افتاده است و بعد از آن هم پشیمان شدم. اما آن آسیبی که تنبیه بدنی حتی برای بار اول در ذهن یک کودک ایجاد کند، می‌تواند تبعات جبران‌ناپذیری را داشته باشد.
پهلوان‌نشان خاطرنشان کرد: البته خود اختلال‌های روان‌شناختی یا اختلال خاص والدین در این زمینه باید ارزیابی شود، تا در نظر گرفته شود که رفتار کودک چه طرح‌واره‌ای را در ذهن والدین فعال می‌کند که با اشتباه کودک خشم عجیب غریبی در مادر یا پدر فعال می‌شود که به طبع آن رفتار فیزیکی بر روی کودک انجام می گیرد.
اگر اولین شیوه‌ی خانواده وقتی‌که کودک اشتباه یا خطایی را انجام می دهد، شیوه تنبیه فیزیکی و دادو بیدادهای همراه با آن باشد باعث می‌شود که ویژگی‌هایی مانند صبر، تحمل ناکامی یا به تأخیر انداختن ارضای نیازها در بچه‌ها با مسائل زیادی مواجهه شود که آسیب‌های آن در دوران بعدی زندگی کودک هم برای ما کاملاً مشخص است. کودک از پدر و مادر خود فاصله می‌گیرد و خلأهای عاطفی زیادی برای او به وجود می‌آید و این موضوع خیلی مواقع باعث می‌شود که ارتباط ایمن کودک با منابع دل‌بستگی اولیه او مثل پدر و مادر هم دستخوش تغییر شود.
علت مقابله به مثل کودکان در تنبیه بدنی
این روانشناس کودک در پاسخ به سؤالی درباره‌ی اینکه چرا بچه‌ها وقتی مورد تنبیه بدنی قرار می‌گیرند دقیقاً مقابله به مثل می‌کنند و همان رفتار را در مقابل والدین انجام می‌دهند، گفت: در سنین تقریباً 3تا 6 سالگی که کودکان در مرحله دوم روان‌شناختی خود هستند نیروی اراده در حال شکل گرفتن است. این نیروی اراده و آن مقاومت گرایی‌ها و منفی‌گرایی‌هایی که کودکان دارند. باعث نه گفتن آنان می‌شود و در سطح جسمی هم کودک متوجه توانایی بدنی و ماهیچه‌ای خود شده است و می‌خواهند در مقام عمل این توانایی را نشان دهد تا ببیند آیا دقیقاً می‌توانند همان کار را انجام دهد.
پهلوان‌نشان تأکید کرد: به هر حال منبع الهام کودک والدین هستند تصور آنها این است که اگر والد کاری را انجام می‌دهد این کار، درست است. بنابراین او هم امتحان می‌کند تا ببیند آن نتیجه‌ای که والد می‌خواهد از کودک بگیرد کودک هم می‌تواند آن نتیجه را از والد بگیرد؟ به همین خاطر است که می‌گوییم از آنجایی که بچه‌ها مشاهده کنندگان قوی هستند و تقریبا در 5 تا 6 سال اول زندگی‌شان هم این شخصیت روانی در حال شکل گیری است، اکیدا توصیه می‌شود تا جایی که امکان دارد، گفتگوی همدلانه بدون برانگیختگی احساس شرم و نقص در کودک اتفاق بیافتد تا هیجان کودک به شکل درستی بررسی شود. البته تنبیه اصولی مانند محرومیت، تقویت منفی، جداسازی یا شیوه‌های غیرکلامی با توجه به شرایط سنی و روشی صحیح می‌تواند یکی از روش‌های کارآمد در تربیت کودک باشد.
این روانشناس در ادامه گفت: مسئله بعدی که به شدت توصیه می‌کنیم این است که خانواده‌ها انتظارات‌شان را از کودکان در سطح متعارف، منطقی و مطلوب متناسب با سن، جنس و ویژگی‌های تحولی کودکان قرار دهند، در کنار آن پیامدهایی که انجام یا عدم انجام آن رفتار، با شکل‌های مختلف به کودک گفته شود.
اصرار کودکان بر درستی اشتباهی که انجام می‌دهند
پهلوان‌نشان در پاسخ به سوال دیگری درباره مقاومت کودکان و اصرار آنها بر اشتباه نبودن کارشان اظهار کرد: دلایل زیادی باعث می‌شود که کودک اصرار بر درست بودن کار خود داشته باشد. اگر کودک در بازه سنی 3 تا 6 سال باشد این مقاومت و منفی‌گرایی اساسا جزو شاخصه‌های تحولی او است. والدین باید از شیوه‌های دیگر و به شکل غیر مستقیم مانند استفاده از کارتون‌ها، قصه‌ها، نمایش ها و بازی با عروسک‌ها، سعی کنند آن مفهوم را آموزش دهند.
وی ادامه داد: از دلایل دیگری که باعث می‌شود بچه‌ها اشتباهات خود را نپذیرند این است که کودک در فضای ذهنی خود این داده را دارد که من اگر الان به اشتباه خود اقرار کنم کتک می‌خورم چون قبل‌تر از این هم همین موضوع اتفاق افتاده است.
این روانشناس کودک گفت: اساسا والدین در تنبیه‌های خود به دنبال راه‌حل مسئله نیستند بلکه به دنبال آن هستند که آن احساس شرم و نقص در کودک بالا بیاد و به او بقبولانیم که تو مقصر هستی. در صورتی که صورت مسئله اصلی ما باید آن اتفاق باشد. زمانی که کودک دارد به چهره والدین نگاه می‌کند و می‌بیند که این والدین بسیار برافروخته هستند و شاید ابزار خاصی هم در دست داشته باشند. مسلما از پذیرفتن اشتباه خود اجتناب می‌کند. از سوی دیگر در دوره‌ای که کودک استقلال‌ورزی را تجربه می‌کند، آن احساس شرم برای او آزار دهنده است. بنابراین شاید بهتر باشد در موقعیتی که هم والد عصبانی است و هم کودک پذیرا نیست. شروع به تنبیه کردن یا شکافتن مسئله نکنیم و اجازه دهیم کمی زمان بگذرد تا بار هیجانی فروکش کند.
وی در پایان با تاکید بر اینکه باید والدین تمرکز خود را روی خود اتفاق بگذارند. تصریح کرد: بچه‌ها متمرکز بر حال هستند و آینده‌نگری ندارند. ممکن است کاری را هم به اشتباه انجام بدهند. ولی واقعاً نیت عامدانه‌ای نبوده است. به این دلیل بعضی وقت‌ها کودکان می‌گویند که من نمی‌دانستم که این اتفاق می‌افتد و فقط می‌خواستم تجربه کنم. از این رو ما باید بر روی گفت‌وگوی همدلانه‌ای با کودک تمرکز کنیم و ببینیم که کودک در آن لحظه چگونه فکر می‌کرده و چه احساسی را داشته و چه هیجانی را تجربه کرده است.
انتهای پیام
علت فوت پزشک متخصص در استان فارس در دست بررسی است