فساد به روایت مفسد
تاریخ انتشار: ۲۲ دی ۱۳۹۹ | کد خبر: ۳۰۶۴۹۶۳۸
اینجا همان‌جایی است که چوب سحرآمیز فیلم و سینما به جسد روایت‌های خبری زده می‌شود تا از آنها داستان‌هایی به‌یادماندنی در خاطره مخاطب حک کند، طوری که هم پرتره‌های اصلی فساد اقتصادی در ذهن‌ها ماندگار شود، هم وظیفه قانون تشریح شود و هم مجریان قانون که در اخبار تنها مجریان موظف جلوه می‌کنند و اساسا بعید است که برجسته شوند، در روایت‌های سینمایی روح قهرمانی را بازتاب می‌دهند و مبارزه با فساد را پررنگ می‌کنند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
*سارا و آیدا ۱۳۹۵
کارگردان: مازیار میری
داستان: سارا و آیدا دوستانی صمیمی‌هستند که در یک شرکت اقتصادی با هم همکارند. مادر سارا معلمی بازنشسته‌است که به‌دلیل ضمانت چک‌برگشتی میثاق به زندان می‌افتد. در این بین سارا درصدد آزادی مادرش است. او به‌واسطه سعید که جوانی متمول است مادر را از زندان آزاد می‌کند اما در عوض با پیشنهاد سعید برای سرقت برخی از مدارک مناقصه از شرکتی که در آن کار می‌کند، روبه‌رو می‌شود.
«سارا و آیدا» گرچه به جرائم کلان اقتصادی می‌پرداخت اما رویکردی اخلاقی به این موضوع را اتخاذ می‌کرد و بنا نداشت این جرائم را به‌طور مستقیم در لایه‌های سیاسی جست‌وجو کند. امیر عربی، نویسنده فیلمنامه به همراه مازیار میری با طراحی یک موقعیت چالشی برای شخصیت اصلی داستان و قرار دادن او بر سر دوراهی وجدان اخلاقی یا مرگ، تلاش داشتند ابعادی اجتماعی وقوع جرائم اقتصادی را به‌نمایش بگذارند و به نوعی فقر را عامل موثر در وقوع این جرائم کلان معرفی کنند.
*قاتل اهلی ۱۳۹۵
کارگردان: مسعود کیمیایی
داستان: حاج‌آقا دکتر جلال سروش کارآفرین موفق بخش خصوصی تصمیم می‌گیرد خیانت‌های شرکت پیسارو را که مافیای قدرت و ثروت است، افشا کند. سیاوش مطلق و احمد کیا فرزندخوانده‌های سروش‌اند و سیاوش نه‌تنها مورداعتمادترین فرد نزد سروش است، بلکه دلبسته مهتاب، دختر او هم هست اما مهتاب رابطه عاطفی با بهمن، خواننده پاپ، دارد.
کیمیایی با موضوعات خاص، زاویه دید و سبک مخصوص به خودش در سینما شناخته می‌شود اما او در آستانه ۸۰ سالگی هم از وضع اجتماعی جامعه مغفول نمانده‌است. در «قاتل اهلی»، رویکرد سیاسی و آرمان‌گرایانه بر رویکردهای اجتماعی غلبه دارد و به طبیعت دستخط مسعود کیمیایی، پیوست‌های قهرمانانه هم به آن الحاق شده‌است. پرویز پرستویی در قاتل اهلی همان شمایلی را ادامه می‌دهد که از او در آثار دیگری نظیر آثار حاتمی‌کیا شناخته‌ایم با این تفاوت که در این جا، بیشتر به آرمان‌های توده مردم و عدالت اقتصادی و اجتماعی ایمان دارد. رفاقت و آرمان در این فیلم به موضوع مفاسد اقتصادی ابعاد دراماتیک‌تری دارد.
*ماحی ۱۳۹۴
کارگردان: داوود خیام
داستان: زنی به اسم ماحی از خواهر دوقلویش جدا می‌شود و به‌عنوان دختر یتیم به کارهای خلاف می‌افتد و از زیبایی و هوشش به عنوان کمکی برای پیشرفت استفاده می‌کند. اما برای یک معامله، مجبور به ازدواج می‌شود. این فیلم براساس اتفاقات واقعی است که بین سال‌های ۹۱ تا ۹۲ می‌گذرد و در آن زنی به نام ماحی مهرنیا، یکی از حساس‌ترین اتفاق‌های اقتصادی ایران را که مربوط به پولشویی و فساد مالی است، روایت می‌کند.
«ماحی» موضعی روانشناختی به شخصیت‌ها و به تبع آن به قصه آنها می‌گیرد. هم شخصیت ماحی (با بازی آنا نعمتی) به‌خاطر کمبودهای زندگی شخصی خود مجبور به نقش بازی کردن در یک فساد اقتصادی کلان در حوزه دارو و سیستم بهداشت و درمان است و هم شخصیت نامی (با بازی مهران احمدی)، شمایل فردی را به نمایش می‌گذارد که خود را از طبقات پایین جامعه تا طبقه ثروتمند بالا کشیده‌است و از این‌رو عقده‌های فراوان خانوادگی، قومی و طبقاتی را با خود حمل می‌کند. فیلم نسبت به مساله فساد اقتصادی، رویکردی جامع‌تر می‌گیرد و آن را در پیوند با فساد سیاسی در ابعاد برون‌مرزی و فساد اخلاقی نشان می‌دهد و طبق رویه این دست بازنمایی‌ها، شخصیت زن بی‌بندوبار در آن هم محوریت و هم چهره‌ای مظلوم و ناچار دارد.
*خط ویژه، ۱۳۹۲
کارگردان: مصطفی کیایی
داستان: کاوه، نابغه علوم رایانه‌ای همراه خواهر و شوهرخواهرش، حساب بانکی یک رانتخوار به نام محتشم را هک می‌کنند. محتشم برای بازگشت پولش به روش‌های غیرقانونی رو می‌آورد، اما این پول هنگفت در اختیار هفت جوان قرار می‌گیرد و مشکلات عدیده‌ای را برای آنها به وجود می‌آورد.
«خط ویژه» اولین فیلمی است که موضوع مفاسد اقتصادی را با لحنی طنز و در قالب یک اکشن ماجراجویانه دنبال می‌کند و البته تنها فیلمی است که از زاویه‌دید قهرمانان مبارزه با فساد اقتصادی، موضوع را به نمایش می‌گذارد؛ هرچند روایت آن، حول محور مفاسد کلان اقتصادی پیش نمی‌رود و از زاویه‌دید قهرمانان داستان که یک مجرم اقتصادی را «رابین هود»وار تنبیه می‌کنند، قصه را تعریف می‌کند اما مبتنی بر انتقام‌جویی گروه قهرمان از یک سیستم فاسد بانکی است. کیایی اما چندان توجهی به عمیق شدن در ابعاد روان‌شناسانه شخصیت‌ها یا درگیر شدن در فلسفه اخلاق اجتماعی و مساله عدالت ندارد، بلکه قصه‌ای سرراست همراه با لحن طنز را برای تخمه شکستن در یک بعدازظهر معمولی تعریف می‌کند. *روز بلوا، ۱۳۹۸
کارگردان: بهروز شعیبی
داستان: عماد، استاد دانشگاهی خوشنام و یک چهره تلویزیونی خوشنام است غافل از آن که پدر همسرش به عنوان یک تاجر بزرگ، درگیر برخی زدوبندهای اقتصادی و سیاسی است. او ناگهان توسط پلیس با اتهام‌هایی جدی مواجه می‌شود که خود و خانواده‌اش را در موقعیت پیچیده‌ای قرار می‌دهد.
«روز بلوا» پس از اولین اکران پرسروصدای خود در جشنواره فجر سال گذشته، تاکنون پشت درهای کرونازده سینماها برای اکران باقی مانده‌است. با این حال آخرین ساخته بهروز شعیبی را می‌توان فیلمی ماجراجویانه و کارآگاهی دانست که در آن، مولفان به مساله مفاسد اقتصادی در پیوند با رانت و آقازادگی و زدوبندهای سیاسی پرداخته‌اند.
سریال آقازاده، ۱۳۹۹
کارگردان: بهرنگ توفیقی
داستان: آقازاده‌ای به نام نیما بحری، تخلفات اقتصادی کلانی مرتکب شده و حالا مأموری به نام حامد تهرانی که او هم یک آقازاده اما با خصوصیاتی متفاوت است، تلاش می‌کند دست نیما را رو کند.
مجموعه‌ای از شرایط از جمله سریالی بودن، شکل‌گیری ادبیات رسانه‌ای و اجتماعی و فراهم شدن بسترهای لازم برای پرداختن به مساله مفاسد اقتصادی و نقش آقازادگی در آن دست به دست هم داد تا آقازاده میان فیلم‌های مرتبط با این موضوع، به سریالی جریان‌ساز تبدیل شود. طبیعت سریالی بودن هم به سازندگان این اجازه را می‌داد تا با دست باز به تعریف روابط سیاسی، ابعاد روانشناختی و تبیین اخلاقی موضوع بپردازند و برای طرح هر کدام فرصت کافی داشته باشند؛ هر چند در این میان، شخصیت اصلی داستان نیما بحری با بازی امیر آقایی بیش از دیگران این توفیق را یافت تا مخاطب را با اعماق روحیات و انگیزه‌های خود آشنا کند. بر این اساس آقازاده هم فیلمی است که از دریچه ضدقهرمان به داستان نگاه می‌کند. آقازاده اما شاید تنها نمونه‌ای باشد که تنش میان قهرمان و ضدقهرمان در آن تا قسمت آخر به شکل متوازن بالا رفته است.
مستند روزگار یک چهل ساله ۱۳۹۸
کارگردان: امین قدمی
«روزگار یک چهل ساله» به موضوع مفاسد اقتصادی و چگونگی شکل‌گیری آن پرداخته‌است. هدف این مستند، تحلیل یک چالش و ارائه راهکارهایی برای جلوگیری از مفاسد اقتصادی و بهبود وضعیت نامناسب اقتصادی کشور تولید شده‌است. در این مستند که ساخت آن به مدت دو سال به طول انجامیده، با چهره‌هایی چون احمد توکلی، علی پروین، مهدی هاشمی‌نسب، مدیرمسؤول روزنامه شرق، مدیرمسؤول عصر اقتصاد، مدیرعامل شرکت تعاونی مسکن هنرمندان، رئیس ستاد هماهنگی مبارزه با مفاسد اقتصادی نهاد ریاست‌جمهوری، داوود امیریان نویسنده و... ده‌ها چهره دیگر گفت‌وگو صورت گرفته‌است. این مستند تلاش می‌کند تصویری از مشکلاتی ارائه بدهد که فساد اقتصادی در کنار فشارهای مالی در اقشار مختلف جامعه وارد کرده است.
مستند سرطان اجتماع ۱۳۹۹
کارگردان: محسن اسلام‌زاده
فساد یقه سفیدها، موضوعی است که کارگردان مستند سرطان اجتماع با نام جدید «به نام قانون» آن را به عنوان موضوع محوری این مستند هشت قسمتی توصیف می‌کند. این مجموعه که درباره مبارزه با مفاسد اقتصادی است، تلاش می‌کند به گلوگاه‌های فساد در کشور نزدیک شود و مشخصا به موضوعات مهم اقتصادی نظیر خصوصی‌سازی، قاچاق، زمین‌خواری، تخصیص ارز، قاچاق سوخت، بورس کالا و پتروشیمی و... می‌پردازد. این مستند هشت قسمتی به زودی روانه پرده خواهد شد.
منبع: جام جم آنلاین
کلیدواژه: فساد اقتصادی سارا و آیدا قاتل اهلی ماحی آقازاده روز بلوا مفاسد اقتصادی فساد اقتصادی
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت jamejamonline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «جام جم آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۰۶۴۹۶۳۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
فلاحت پیشه: هم گشت ارشاد حجاب ناموفق بود هم گشت ارشاد مدیران
آفتاب‌‌نیوز :
حشمت‌الله فلاحت‌پیشه، نماینده ادوار مجلس و استاد علوم سیاسی در گفتگو با هم‌میهن به تشریح و بررسی تأخیر در ایجاد گشت ارشاد واقعی مسئولان پرداخت.
مشروح این گفتگو را در ادامه می خوانید؛
* یکی از وعده‌های ابراهیم رئیسی تشکیل گشت ارشاد مسئولان بوده است؛ نظرتان درباره عملکرد دولت در رابطه با ایجاد گشت ارشاد مسئولان چیست؟
مقایسه دو گشت ارشاد حاکی از آن است که دو بار این طرح شکست خورده است و هر دو شکست جزو موضوعات منفی کارنامه دولت است. گشت ارشاد عفاف و حجاب بدون قانون، کار خود را انجام می‌دهد. وقتی قانون وجود ندارد مردم در بلاتکلیفی دچار ظلم می‌شوند. متاسفانه اصرار جدی نیز در این رابطه صورت گرفته درحالی‌که هنوز لایحه حجاب و عفاف تعیین‌تکلیف نشده عده‌ای بدون پشتوانه قانونی در حال وارد آوردن فشار بر مردم هستند.
خبرهای مرتبط
اصولگرایانِ منتقد «گشت ارشاد»، تغییر موضع داده اند؟ /دولت رئیسی همچنان مدافع رویکردهای تند و سلبی در موضوع حجاب
تکرار حمایت های دولت از گشت ارشاد /تا تصویب نهایی لایحه عفاف و حجاب، پلیس به وظایف خود عمل خواهد کرد
شبکه قدرت، اجازه گشت ارشاد مدیران را به رئیسی نمی دهد /خود او هم صاحب نفوذ نیست
گشت دوم مربوط به فساد و سوءاستفاده‌های اقتصادی است که در سکوت دچار شکست شده است. چند پرونده عمده مانند پرونده معروف به باغ گیلاس در اُزگُل است. پرونده دیگر چای دبش است که رئیس قوه قضائیه اعلام کرد کسی در این رابطه به دستگاه عدلیه معرفی نشده است درحالی‌که قبل از آن اعلام شد احتمالاً ۶۰ نفر در این پرونده دچار اهمال شده باشند.
اما به نظر میآید هیچ پیگیری‌ای صورت نگرفت و مسائل دیگر نیز در این رابطه مطرح شد. بنابراین در زمینه گشت ارشاد مدیران نیز کارنامه موفقی وجود ندارد، یا آن‌گونه که تبلیغات گسترده‌ای در بحث گشت ارشاد حجاب صورت گرفته، شفافیت اعتمادسازی در مورد گشت ارشاد مدیران انجام نشده و آنچه می‌بینیم نوعی لاپوشانی است. به هر حال در مواردی که تخلف وجود دارد، خلاف‌واقع‌هایی صورت گرفته و از اسامی مقدس سوءاستفاده شده است؛ از استفاده اسامی چهارده معصوم در چای دبش گرفته تا عناوین مذهبی در موضوع باغ اُزگُل.
* دولت دستگیری برخی از مدیران میانی و رده پایین را در راستای گشت ارشاد مسئولان گزارش کرده است. این گزارش‌ها را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
شاهد آن هستیم که نه‌تنها گشت ارشاد کارکرد نداشته و گزارش شفافی ارائه نشد، بلکه لاپوشانی هم صورت گرفته است. واقعیت این است که مردم این موارد را درک می‌کنند و مواردی که مسائل ایضایی بدون محفل قانونی صورت می‌گیرد اما در مواردی که به حقوق ملت مربوط است برخورد شفاف، جدی و قانونی صورت نمی‌گیرد. معتقدم بسیاری از وظایف قانونی دولت در پرداختنِ حقوق مردم، تحت‌الشعاع شرایطی قرار دارد که ارشاد غیرقانونی صورت می‌گیرد. بزرگترین ضربه به اعتماد و امنیت یک کشور زمانی زده می‌شود که قوانین یک کشور فقط برای مردم نوشته شود. متاسفانه شاهدیم که در برخی موارد که قانون هم وجود دارد، زور قانون به صاحبان قدرت نمی‌رسد اما برای بخشی از مردم، برخوردکنندگان خود را از قانون بالاتر می‌بینند.
* به نظر شما اگر قرار باشد گشت ارشاد مسئولان به صورت واقعی راه‌اندازی شود چه موضوعاتی باید مورد توجه قرار گیرد؟
مفهوم ارشاد، وجه جدی روشنگری و شفاف‌سازی است. ارشاد نوعی برخورد است که همزمان منجر به نوعی تعلیم و تربیت عمومی می‌شود. اگر گشت ارشاد مقابله با فساد صورت گرفته پس باید با ارائه گزارش آشکارِ آن به مردم جلب اعتماد مردم انجام شود و از سوی دیگر نقش پیشگیرانه در مقابل فسادهای بیشتر را داشته باشد. ولی متاسفانه هنوز گزارش مشخص و روشنی در این رابطه وجود ندارد و در مواردی نیز خارج از گشت ارشاد حکومتی توسط برخی از رسانه‌ها خبر از فساد داده می‌شود.
در این موارد متاسفانه دولت نه‌تنها به وظیفه ارشادی خود عمل نمی‌کند بلکه دستگاه‌های مختلف به سمت لاپوشانی حرکت کرده و این پرونده‌ها را مشمول قاعده زمان می‌کنند. مشمول قاعده زمان شدن این پرونده‌ها دو وجه دارد؛ بخشی از آن شامل مسائل حقوقی شده و اگر پرونده بعد از زمان مشخص بررسی نشود، عملاً امکان پیگرد قضایی برای بررسی آن وجود ندارد. ولی مد نظر من؛ مشمول قاعده زمانی از نظر فراموش کردن نزد اذهان عمومی است.
عده‌ای بر این عقیده‌اند که اگر موضوعی مطرح نشده و از دستور اخبار خارج شود، از محل توجه مردم نیز دور می‌شود درحالی‌که انباشته شدن پرونده‌های فساد در حال بررسی یا غیرشفاف، به افکار عمومی در جامعه ضربه می‌زند.
* حکومت ما برای شروع این گشت ارشاد باید از کدام نهاد شروع کند؟
هر پرونده فسادی سه ضلع اصلی دارد؛ اول کسانی که سوءاستفاده مالی می‌کنند و در رأس هرم قرار دارند. گروه دوم لابی‌گر یا دلال این افراد هستند و این افراد سوءاستفاده‌گر را به امتیازات موجود به‌ویژه رانت‌های دولتی وصل می‌کنند. دسته سوم، افراد نزدیک به قدرت هستند که از طریق دلال‌ها به مختلسین ربط پیدا می‌کنند. اگر نگاهی به مجموعه پرونده‌های بزرگ ایران داشته باشیم که جمع آنها به ده‌ها میلیارد دلار براساس نرخ روز می‌رسد، این سه ضلع در آن وجود دارد.
متاسفانه در گذشته به‌طور عمده رأس هرم (اختلاس‌گران) مورد مجازات قرار گرفتند و مجازات لابی‌ها یا افراد قدرتمند که اُلیگارشی قدرت را شکل داده‌اند، شفاف نبوده است. اما مهم این است که سرنوشت پول‌های اختلاس‌شده هم مشخص نشده است. مبلغ برخی از پول‌های اختلاس‌شده (از دهه ۷۰ به بعد) بیش از بودجه اعتبارات عمرانی آن سال بوده است اما سرنوشت این پول‌ها مشخص نشده است.
باید با سه ضلع مثلث برخورد شود. گاهی اسامی خاصی مطرح می‌شود که یا آنها مجازات می‌شوند یا مجازات‌شان در گذر زمان محو می‌شود. اما نتیجه عدم برخورد با فساد شکل‌گیری اُلیگارشی قدرت و ثروت است؛ اُلیگارشی‌ای که صاحبان قدرت و ثروت شکل می‌دهند و می‌بینیم که عملاً این موضوع فساد و مثلث فاسد را بیمه می‌کند.
* یک سال دیگر انتخابات ریاست‌جمهوری است و راه‌اندازی گشت ارشاد مدیران یکی از وعده‌های آقای رئیسی بوده است. عدم به نتیجه رسیدن و حتی مشخص و شفاف نشدن ابعاد پیگیری آن در کشور، چه تاثیری بر جامعه دارد و چه نتیجه‌ای برای این دولت و آقای رئیسی رقم می‌زند؟
دولتمردان فکر نکنند که مردم این وعده‌ها را فراموش می‌کنند، مردم هیچ وعده‌ای را فراموش نمی‌کنند؛ به‌ویژه وعده‌های مقابله با فساد. تجربه نشان داده که بخش اعظم فسادخیزی‌ها در کشور ناشی از اصرار دولت‌ها بر حفظ شرایط است. به‌طور مشخص چندنرخی بودن ارز در کشور یکی از عوامل فساد است.
در سال ۱۴۰۲ میزان ارزی که با رقم غیرآزاد توزیع شده، حدود ۶۹ میلیارد دلار است. در حقیقت ۶۹ میلیارد دلار را دولت در ردیف‌های مختلف توزیع کرده است که کل این رقم‌ها پایین‌تر از نرخ ارز آزاد در بازار است. در حال حاضر دلار ۲۸۸۰۰ تا ۴۲۰۰۰ تومان وجود دارد اما نرخ ارز در بازار آزاد فراتر از این ارقام است. این اصرار بر چندنرخی بودن ارز، بیشترین سود را به رانت‌خواران بخشیده است. تاکید می‌کنم این به معنای گزارش یک فساد نیست بلکه گزارش زمینه فساد است.
* آیا دولت سیزدهم توانایی راه‌اندازی گشت ارشاد مدیران را دارد؟
معتقدم که دولت رئیسی برخلاف ادعاهای اولیه زودتر از دولت‌های گذشته در مقابل اُلیگارشی قدرت و ثروت دچار ناکارآمدی شد.
علت فوت پزشک متخصص در استان فارس در دست بررسی است