راهنمای کاربردی روش تحقیق در محله‌های حاشیه نشین

به گزارش خبرگزاری مهر، ثمره صفی خانی، همکار اندیشکده پایا اقدام به تدوین «راهنمای کاربردی روش تحقیق در محله‌های حاشیه نشین» نمود که در این راهنما، «روش اتنوگرافی پدیدارشناختی» را به عنوان یک روش مناسب برای تحقیق درباره محله‌های حاشیه نشین معرفی کرده است.

طی سال‌های اخیر، تحقیقات فراوانی در خصوص پدیده «حاشیه نشینی» و پیامدهای نامطلوبی که در پیوند با آن مطرح می‌گردد انجام شده است، همچنین توصیه‌ها، راهبردها و سیاست گذاری‌های بسیار ارائه شده است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

این مطالعات عمدتاً به سفارش سازمان‌هایی چون نیروی انتظامی، سازمان برنامه و بودجه، وزارت راه و شهرسازی، وزارت کشور و همچنین شهرداری‌ها و غالباً توسط شرکت‌های «مهندسین مشاور» انجام شده‌اند. با این حال، نه تنها حاشیه نشینی در شهرهای مختلف پایان نیافته است، بلکه این پدیده به ویژه در کلان شهرها گسترده‌تر و پیچیده‌تر نیز شده است.

راهنمای کاربردی مذکور ضمن بررسی و انتقاد از این دسته از مطالعات توضیح می‌دهد که تنها راه خروج از این دور باطل (تحقیقات تکراری و تداوم حاشیه نشینی)، دست زدن به پژوهش‌هایی است که بتواند چگونگی و چرایی پدیده حاشیه نشینی را در مسیر «حاشیه ای شدن» یک سکونتگاه انسانی توضیح دهد.

با دست یافتن به این نوع فهم است که امکان برون رفت از وضع موجود درباره حاشیه نشینی در شهرهای مختلف ایران فراهم می‌شود؛ وضعیتی که کاملاً ناشناخته است و در عین حال به طور مداوم بر پیچیدگی آن افزوده می‌شود.

همچنین دست یافتن به این گونه توضیح، مستلزم توجه همزمان به دو بعد فرهنگ و تاریخ در یک وضعیت مشخص است. شناسایی سازوکار حاشیه‌ای شدن یک سکونتگاه انسانی در جامعه ایران از منظر دو بعد مذکور با روش اتنوگرافی پدیدارشناختی ممکن خواهد شد.

روش اتنوگرافی پدیدارشناختی از تلفیق «اتنوگرافی» و «پدیدارشناسی» به دست آمده است. تحقیقی که یک امر اجتماعی را پدیدارشناسانه مطالعه می‌کند، «الگوهای روال مند» کنش را از خلال مطالعه «تجربه های زیسته»، آن گونه که توسط خود انسان‌های درگیر در این تجربه‌ها درک می‌شود آشکار می‌سازد. اتنوگرافی نیز در قالب «کار میدانی»، رفتار مردم را در موقعیت‌های روزمره (و نه در محیط غیرطبیعی و آزمایشگاهی) مطالعه می‌کند و از طریق تحلیل داده‌ها به توصیف «معانی کنش‌های انسانی» می‌پردازد. به این ترتیب «اتنوگرافی پدیدارشناختی» با تلفیق مشاهده و مشارکت از یک سو و هرمنوتیک و تفسیر از سوی دیگر به دیدگاه درونی شرکت کنندگان عادی رویدادهای اجتماعی - فرهنگی نزدیک شده و آن را برای دیگران (غیر شرکت کننده ها) قابل فهم می‌سازد.

با هدف تبیین این رویکرد نظری و روشی، در راهنمای کاربردی مذکور، ابتدا ذیل عنوان چکیده، خلاصه‌ای از ویژگی‌ها و الزامات مهم برای شروع و پیشبرد این نوع تحقیقات ارائه شده است. از آنجا که صرف زمان طولانی در میدان توسط محقق، ویژگی اصلی روش اتنوگرافی پدیدارشناختی است، از این رو محقق باید دارای ویژگی‌های خاصی مانند روحیه یادگیری، منظم بودن، دقیق بودن، مسئول بودن و … باشد که در این راهنما به آنها اشاره شده است.

در ادامه نیز نحوه صورت بندی مسئله، تکنیک‌های گردآوری، تحلیل و گزارش دهی در این روش توضیح داده می‌شود. در این توضیحات شرح دقیق و کامل هر یک از مراحل آمده است؛ به نحوی که محقق ناآشنا به فرآیند تحقیق بتواند با رجوع به این توضیحات، تحقیق را آغاز کند، به پیش ببرد و به سرانجام برساند.

بر اساس آنچه در متن این راهنمای کاربردی تشریح شده، اتنوگرافی پدیدارشناختی شامل طی کردن گام‌های زیر است:

۱. رجوع به میدانی که زندگی روزمره ساکنان در آن جریان دارد

۲. انتخاب رفتارهایی از زندگی روزمره برای مطالعه پدیدارشناختی

۳. توصیف و تفسیر معنای رفتار به مثابه تجارب روزمره، آن گونه که توسط آگاهی خود فرد درگیر در تجربه درک می‌شود

۴. قرار دادن تفسیر پدیدارشناختی در زمینه فرهنگی گسترده‌تر

۵. تحلیل چگونگی ممکن شدن این چهارچوب‌های تفسیری مشترک در ارجاع به بستر جامعه بزرگ‌تر

با طی این گام‌ها، ضمن آنکه معانی تجارب روزمره ساکنان محلات حاشیه نشین درک می‌شود، بستری که تحقق این تجارب را ممکن می‌سازد نیز تحلیل می‌گردد.

گزارش داده‌های اتنوگرافیک و پدیدارشناختی تحلیل شده، موضوع پایانی این راهنمای کاربردی است. در این خصوص به الگوها و پیشنهادهایی برای ارائه خلاقانه، منسجم و دقیق یافته‌ها اشاره شده است که محقق می‌تواند با استفاده از آن یافته‌های خود در اختیار علاقه مندان حوزه مورد بررسی قرار دهد.

کد خبر 5119443

منبع: مهر

کلیدواژه: سازمان برنامه و بودجه وزارت کشور حاشیه نشینی نیروی انتظامی پدیدارشناسی وزارت راه و شهرسازی شهرداری تهران شورای شهر تهران آلودگی هوا وزارت آموزش و پرورش شورای شهر شهر تهران شهرداری تهران هوای ناسالم تذکر به شهردار تهران ویروس کرونا موتورسیکلت برقی شورای عالی استان ها وضعیت راهها راهنمای کاربردی حاشیه نشینی حاشیه نشین

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.mehrnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «مهر» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۰۶۵۵۸۹۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

علم جدیدی به نام پزشکی فضایی شکل گرفته است

به گزارش خبرگزاری مهر، بهرام مبشر دانشمند کیهان شناس ایرانی عضو ناسا با بیان اینکه گرایش جدید بین رشته‌ای بنام "پزشکی فضایی" در دنیا به وجود آمده که در آن به بررسی ابعاد مختلف تأثیر فضا بر بدن انسان‌های فضانورد می‌پردازد، گفت: بدین ترتیب بررسی اثر جاذبه روی انسان‌ها و موجودات دقیق‌تر مطالعه می‌کند.

وی افزود: بی وزنی و نبود جاذبه زمین در فضا، ممکن است بر میزان تأثیر داروهای شیمیایی روی بدن فضانوردان نقش داشته باشد ولی تحقیق در این زمینه در مراحل ابتدایی است و سال‌ها طول خواهد کشید که دانشمندان به نتایجی در این خصوص دست پیدا کنند.

استاد دانشگاه کالیفرنیا گفت: به کمک تلسکوپ‌های قوی به داده‌هایی رسیدیم که مشخص شده عمر جهان ۱۳/۸ میلیارد سال است.

وی افزود: من برای سازمان فضایی فعالیت می‌کنم و کار من در مورد جهان و کهکشان‌ها کاملاً علمی است.

مبشر ادامه داد: من در حال حاضر پروفسور مدعو دانشگاه کالیفرنیا هستم و در رشته کیهان شناسی تحقیق، تدریس می‌کنم؛ من با انواع تلسکوپ روی زمین و در فضا پیرامون پیدایش و تحول کهکشان‌ها، ساختار جهان و کهکشان‌ها کار می‌کنم.

وی افزود: حدود چهل سال است که در این زمینه کار می‌کنم. علاقمند همکاری با جامعه جراحان بودم و صحبت در میان پزشکان جراح کشورم برایم خیلی لذت بخش بوده است.

مبشر گفت: همیشه به فکر این بودم که در چنین جلساتی در خصوص چیزهایی که کمتر در مورد آن شنیدند صحبت شود برای همین میهمان مدعو کنگره جامعه جراحان هستم.

وی افزود: بی شک هر کسی کنجکاو است که بداند جهان چگونه به وجود آمده و این سوال نیز از کودکی با ما همراه بوده است.

مبشر ادامه داد: این یکی از معدود رشته‌های تخصصی است که همه انسان‌ها علاقه دارند با بررسی در آن به ماهیت کشف و به وجود آمدن دنیا برسند. اینکه جهان چگونه متحول شده و حیات چگونه به وجود آمده است. ما همیشه به دنبال جواب برای این پرسش‌ها هستیم.

وی افزود: علم چیزی است که به عنوان یک ارث از پدران و اجداد ما به ارث رسیده و باید آن را حفظ کنیم و به فرزندانمان نیز انتقال دهیم. باید به دنبال آشنایی با همه علوم بود حتی اگر به رشته تحصیلی ما ارتباطی نداشته باشد؛ با این ایده فکر انسان بازتر می‌شود و حتی در رشته اصلی تحصیلی خود فرد نیز می‌تواند موجب موفق تر شدن انسان شود.

مبشر گفت: آرزوی من این است که یک روزی به ایران برگردم و معلم باشم ولی اکنون مشغله و کار اجازه نمی‌دهد که فرصت کنم به ایران برگردم. برنامه کاری من خیلی سنگین است و در حال حاضر امکان رسیدن به این آرزو را ندارم.

مبشر متولد ۱۳۳۷ در تهران است و حدود بیست سال در کشور انگلستان تحصیل و زندگی کرده و هم اکنون نیز حدود بیست سال است که در آمریکا مشغول تدریس و تحقیق است.

کد خبر 6099576 حبیب احسنی پور