قفل چالشتری و پشتوانه تاریخی 300 ساله/ ساخت بزرگترین و کوچکترین قفل‌های جهان
تاریخ انتشار: ۲۴ دی ۱۳۹۹ | کد خبر: ۳۰۶۷۱۴۰۲
چالشتر یکی از قدیمی‌ترین نقاط استان چهارمحال و بختیاری و از نواحی شهرکرد است که صنعت قفل‌سازی آن از دوره صفویه رواج یافته و به شهرتی جهانی رسیده است؛ قفل طلای درب کعبه خود گواه شهرت جهانی این قفل است.
به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ به نقل از جهانبین نیوز؛ صنایع دستی هر شهر و دیاری نمادی از تاریخ و فرهنگ کهن آن محله است و همانند آینه‌ای سبک زندگی گذشتگان را به تصویر می‌کشد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
چالشتر یکی از قدیمی‌ترین نقاط استان چهارمحال و بختیاری و از نواحی شهرکرد است، صنعت قفل‌سازی آن از دوره صفویه رواج یافته و به شهرتی جهانی رسیده است و قفل طلای درب کعبه خود گواه شهرت جهانی این قفل است.
بزرگترین و کوچکترین قفل‌های جهان مختص به چالشتر است که نشان اصالت یونسکو هم دارد و برای ساخت آن از آهن، مس، برنج، طلا، نقره، و منبت‌کاری بر روی فلزات استفاده می‌شود.
پیشینه قفل چالشتری به 300 سال پیش یعنی زمان حاج عبدالله ریاحی چالشتری، مبتکر ساخت این نوع از قفل‌ها باز می‌گردد، اما درخصوص قفلی که بر در خانه کعبه نصب شده است، مردم این‌گونه روایت می‌کنند که حاج عبدالله به قصد حج تمتع چالشتر را به مقصد مکه ترک می‌کند اما به مراسم حج آن سال نمی‌رسد و به ناچار به مدت یک سال در عربستان اقامت می‌کند تا حج سال بعد را به جای آورد.
در طی این مدت وی در یک آهنگری مشغول به کار شده و بنا به پیشنهاد صاحب آهنگری به قفل‌سازی که هنر اصلیش بوده نیز می‌پردازد، حاصل آن یک سال تلاش، قفلی بوده که مرحوم حاج عبدالله برای خانه خدا می‌سازد و بر درب کعبه نصب می‌شود.
این استاد بزرگوار بزرگترین استاد قفل‌سازی در چالشتر بوده‌اند، به‌طوری که هنوز بعد از سال‌ها باز هم قفل ابتکاری ایشان بدون هیچ دخل و تصرفی به همان شکل و شیوه ساخته می‌شود.
استاد حاج عبدالله ریاحی مشهورترین قفل‌ساز در چالشتر است
مصیب بهرامی از هنرمندان عرصه قفل‌سازی در چالشتر در گفت‌وگو با جهانبین نیوز؛ اظهار کرد: قفل‌سازی در چالشتر با قدمت 300 ساله است و بنیانگذار آن مرحوم استاد حاج عبدالله ریاحی چالشتری است.
وی افزود: ایشان افتخار ساخت قفل درب خانه کعبه را نیز در کارنامه خود دارند.
بهرامی بیان داشت: در چالشتر دو نمونه قفل وجود دارد، که سایز بزرگ و لوله‌ای آن در بیرون از منزل برای دروازه‌ها و درب مغازه‌ها استفاده می‌شود، سایز کوچک قفل هم تحت عنوان قفل زیره‌دار که برای داخل منزل برای درب گنجه‌ها و درب‌های داخلی استفاده می‌شود.
وی به ساخت سایز بسیار کوچک قفل چالشتری اشاره و بیان داشت: این سایز بیشتر برای تزئینات و در برخی موارد به‌عنوان زیورآلات با روکش طلا کاربرد دارد.
به گزارش جهانبین نیوز؛ قفل چالشتری از ۱۳ قطعه تشکیل شده است که عبارتند از: بدنه (توپه)؛ دو پایه، دسته، میخ، ته قفل، طبلک، دری، فنر، زبانه، مارپیچ، واشر پشت زبانه، ماسوره و دری ماسوره و تمامی این قطعات دست‌ساز هستند.
هر قفل یک کلید مخصوص و با شکل خاص دارد، هر کلید مخصوص یک قفل بوده و با آن نمی‌توان قفل دیگری را باز کرد که اجزای تشکیل دهندۀ آن نیز شامل ۴ قطعه دسته؛ وربند؛ ماسوره و مارپیچ است.
کلیدهای مورد استفاده در قفل چالشتری راست‌پیچ و چپ‌پیچ هستند و برای اینکه قفل‌ها با هر کلیدی باز نشوند دنده‌های کلید را متفاوت می‌سازند که نشان از تفاوت مکانیزم قفل و کلید چالشتری را دیگر قفل‌ها دارد.
قفل سازان چالشتری در گذشته قفل‌های منطقۀ چهارمحال و بختیاری و بخشی از اصفهان را تأمین می‌کردند و صد سال پیش جمعیت قفل‌سازان در این شهر کوچک به ۷۰ نفر میرسید و از این طریق امرار معاش می‌کردند.
قفل‌های چالشتری در دو نمونه ساخته می‌شود، قفل‌های زیره دار که برای جعبه‌ها و گنجه‌ها و وسایل تزئینی استفاده می‌شود و قفل‌های قلوه‌ای یا معمولی که در مقیاس بزرگ برای در‌های مغازه‌ها و... کاربرد دارند.
زیباترین قفل‌هایی که توسط قفل‌سازان چالشتری ساخته می‌شود، قفل‌های فرم‌دار و نقش‌دار است که از پایان دوره ساسانیان تا اواخر قاجاریه ساخته می‌شده است و جزء زیباترین قفل‌ها هستند، درحال حاضر از این نمونه قفل‌ها با وجود رکود و عدم استقبال سازندگان و مشتریان در مقیاس اندک در چالشتر ساخته می‌شود.
نقشی که از گذشته تا به امروز بر روی قفل چالشتر استفاده می‌شود نقش اسلیمی است که بر روی قفل حک شده، علاوه بر نقش اسلیمی بعضاَ از نقوش هندسی چهار گوش و هشت گوش نیز بر روی قفل استفاده می‌کنند. روی دسته قفل، اسلیمی‌های کوچک و روی بدنه به نسبت کل قفل اسلیمی‌های بزرگتر و در گوشه‌های بدنه قفل سراسلیمی حک می‌شود و نقوش تقریباً تمامی بدنه قفل را دربر می‌گیرد.
انتهای پیام/
منبع: دانا
کلیدواژه: استفاده می شود ساخته می شود حاج عبدالله قفل چالشتر قفل سازی بر روی قفل ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.dana.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «دانا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۰۶۷۱۴۰۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
ساخت و ساز در یک شهرک جیرفت با شکایت میراث متوقف شد
سعید شاهرخی گفت: کارشناسان مربوطه به بررسی دقیق موضوع می‌پردازند تا هرگونه تجاوز احتمالی به حریم منطقه تاریخی موجود در آنجا مشخص شود.
وی با بیان اینکه باید کل طرح و نقشه را ارائه کنند و دقیق مشخص شود که در چه قسمتی می‌خواهند کار ساخت انجام دهند افزود: نیاز به هماهنگی اولیه با میراث فرهنگی داشت که اتفاق نیافتاده بود و امیدواریم این همکاری رخ دهد.
شاهرخی در پاسخ به اینکه مکان یابی به چه صورت انجام شده است و چرا تا این حد به محدوده شهر قدیم نزدیک است گفت: بسیاری از محدوده‌های شهر قدیم قبلا تصرف شده و جیرفت سرزمینی است که نقاط زیادی از آن می‌تواند به عنوان محلی تاریخی دیده شود.
وی افزود: البته محدودیت‌هایی در شهرسازی جیرفت وجود دارد از جمله اینکه از نقاط مختلف به رودخانه‌های فصلی می‌خورد.
شاهرخی اضافه کرد: کار‌های قانونی اولیه در این مورد انجام شده بود، کارشناسان میراث هم بررسی کرده بودند و مجوز صادر شده و شورای عالی مسکن و شهرسازی هم آن را تایید کرده است.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کرمان یادآور شد: موافقت هم مشروط به این صورت گرفته که در هر زمان از اجرای کار اگر هر گونه شی تاریخی مشاهده شود یا به محدوده ورود شود از کار جلوگیری می‌شود.
شهر قدیم‌جیرفت آثاری تاریخی از معماری دوران اسلامی است که در سال ۱۳۱۰ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.
باشگاه خبرنگاران جوان کرمان کرمان
حمله به نمازگزاران در گذره هرات افغانستان/ ۶ نفر شهید شدند