مروری بر سنت عزاداری ام‌ابیها(س) در حرم رضوی

بارگاه مطهر امام هشتم(ع) به عنوان مهم‌ترین مرکز مذهبی و دینی و زیارتگاه موجود در ایران از دیرباز همواره مورد توجه شیعیان و مسلمانان برای برپایی مراسم مذهبی و رسوم دینی در راستای تعظیم شعائر اسلامی بوده است و در این میان بزرگداشت ایام شهادت حضرات معصومین(ع) نیز در این بارگاه قدسی همیشه مورد توجه متولیان، خدام و کارکنان این آستان ملکوتی قرار داشته است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

به مناسبت ایام فاطمیه و شهادت صدیقه طاهره حضرت فاطمه زهرا(س) در گفت‌وگو با مسئول بخش ارزشیابی اسناد سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی به‌ بررسی پیشینه عزاداری شهادت حضرت صدیقه کبری(س) در حرم منور شمس‌الشموس امام علی‌بن موسی‌الرضا(ع) پرداختیم. آنچه در ادامه می‌آید برش‌هایی از گفت‌وگوی خبرنگار قدس با «زهرا فاطمی مقدم» است. 

قدیمی‌ترین سند عزاداری ایام فاطمیه

اسناد تاریخی مکتوب موجود در مدیریت امور اسناد و مطبوعات آستان قدس رضوی، چگونگی برگزاری مراسم عزاداری حضرت فاطمه(س) در حرم امام رضا(ع) را در دوران قاجار روایت می‌کند.

به استناد اسناد تاریخی مکتوب به جای مانده از دوره قاجار این مجالس که هزینه آن توسط آستان قدس رضوی تأمین می‌شده، عمدتاً در ایوان طلای صحن عتیق (صحن انقلاب)، مقر کشیک‌خانه خدام و یا در رواق دارالضیافه با حضور زائران و مجاوران برگزار می‌شده است. روضه‏خوانی و ذکرگویی مصیبت حضرت صدیقه کبری(س) از جمله برنامه‌های این مراسم بود.قدیمی‌ترین سند مربوط به عزاداری ایام فاطمیه به سال ۱۳۰۹ هجری قمری برمی‌گردد که مجلس روضه‌خوانی برای ایشان تدارک دیده شده بود. تدارک پذیرایی از سوگواران از دیگر برنامه‌های آستان قدس رضوی در این مجالس بوده است. قند، چایی، گلاب، قهوه، یخ (مخصوص فصل تابستان) و... از جمله موارد پذیرایی از سوگواران بوده است. در پایان مراسم نیز به روضه‌خوانان انعام پرداخت می‌شده است. تعطیلی مکتب‌خانه حرم مطهر امام هشتم(ع) و سایر فعالیت‌های جاری و عادی در روز شهادت از دیگر برنامه‌هایی است که در اسناد به آن اشاره شده است.

قابل ذکر است مطابق اسناد موجود در آستان قدس رضوی سابقه عزاداری ایام فاطمیه در حرم مطهر رضوی تا سال ۱۳۱۴ هجری شمسی و دوره پهلوی اول ادامه داشته اما از این تاریخ به بعد به علت تغییر سیاست‌های مذهبی و رویکرد دین‌ستیزی حکومت ظالمانه رضاخان، متأسفانه عزاداری یگانه بانوی جهان اسلام حضرت فاطمه زهرا(س) در حرم مطهر امام رضا(ع) تعطیل شده و در دوره پهلوی دوم، دوباره به صورت محدود و موردی برگزار می‌شود.

تمامی این مطالب نشان می‌دهد آستان قدس رضوی از ابتدای شکل‌گیری تاکنون اهتمام جدی نسبت به برپایی آیین‌های مذهبی برای پاسداشت یاد و نام ایام منسوب به ولادت و شهادت حضرات معصومین(ع) داشته است؛ امری که امروزه نیز همچنان ادامه دارد.

بازخوانی یک متن تاریخی

هم اکنون حدود ۱۰۰ سند مکتوب از دوره ناصری به بعد در مرکز اسناد آستان قدس رضوی نگهداری می‌شود. این اسناد با خط سیاق و با دستور متولی‌باشی وقت آستانه مقدسه رضویه به صاحب منصبان و دست‌اندرکاران مختلف مانند: تحویلدار کل، رئیس کشیک‌خانه، کشیک‌نویس و... به موضوع پذیرایی از سوگواران حضرت صدیقه طاهره(س) در حرم مطهر حضرت ثامن‌الحجج(ع) به بهترین وجه و در نهایت تکریم اشاره دارد. در ادامه، به متن یک سند از میان اسناد موجود در سازمان کتابخانه‌های آستان قدس رضوی درباره برگزاری عزاداری ایام فاطمیه در این آستان قدسی که توسط مسئول بخش ارزشیابی اسناد سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی بازخوانی شد به شرح ذیل و به عنوان نمونه‌ای از این اسناد گران‌قدر اشاره می‌شود:

*سند شماره ۶/۱۶۸۹۹ مربوط به دستور متولی‌باشی آستان قدس رضوی در سال ۱۳۱۷ هجری قمری به تحویلدار کل آستان مقدس رضویه مبنی بر تدارک مجلس روضه‌خوانی شهادت صدیقه طاهره حضرت فاطمه زهرا(س) در محل رواق دارالضیافه حرم مطهر رضوی. در بخشی از این سند آمده است:

خیرالحاج، «حاجی علی‌اکبر» تحویلدار کل، لیله شهادت حضرت صدیقه طاهره(س) در دارالضیافه مبارکه مجلس روضه‌خوانی و ذکر مصیبت شود.

 از قرار تفصیل ذیل برای صرف چای و شربت، لازم است با اطلاع جناب کشیک‌نویس، لوازم مجلس را به پیش خدمت‌باشی داده و قبض در ظهر همین مرقومه دریافت داشته برای سند خرج خود از دفتر به شرح وقت معین نموده، برات صادر نمایید.

قند برای شربت و چایی(۵۰ من)، چایی(۶سیر)، تنباکو(۲۰ سیر)، قهوه(۵ سیر)، گلاب(۲۰ سیر)، زغال(۱۰ من)، انعام روضه‌خوانان(۳۰ تومان)، سقاء(۱۰۰ دینار)، ناظم مجلس (یک تومان)، شمع و نفت برای مجلس هر چه لازم باشد.

منبع: قدس آنلاین

کلیدواژه: حضرت فاطمه س حرم مطهر رضوی عزاداری ایام فاطمیه آستان قدس رضوی صدیقه طاهره روضه خوانی حضرت صدیقه حضرت فاطمه حرم مطهر

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.qudsonline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «قدس آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۰۶۹۷۳۸۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

نظر فنی آستان مقدس حضرت معصومه (س) برچیدن سازه سردر صحن شرقی است

به گزارش خبرنگار مهر، هادی محمود نژاد ظهر یکشنبه در جمع خبرنگاران بیان کرد: یکی از پروژه های عمرانی حرم مطهر حضرت معصومه سلام الله علیها که در دهه کرامت رونمایی خواهد شد، فاز نخست مقرنس کاری بالای سر رواق است که این پروژه به همت هنرمندان قمی، تذهیب کاری و نقاشی شده است.

معاون اجرایی حرم مطهر حضرت معصومه سلام الله علیها بیان کرد: درب قلمزنی که از چند بخش تشکیل شده و ترکیبی از هنرهای تجسمی است به همت هنرمندان قمی و اصفهانی در حرم قم انجام پذیرفته و در دهه کرامت از این اثر فاخر رونمایی خواهد شد و سپس برای نصب به مشهد ارسال و تقدیم آستان قدس رضوی خواهد شد.

محمود نژاد عنوان کرد: دو تن از خادمان حرم مطهر حضرت معصومه سلام الله علیها هزینه های این پروژه را متقبل شدند.

وی ادامه داد: رونمایی از کاشی کاری صحن جواد الائمه علیه السلام حرم بانوی کرامت، از برنامه هایی است که در دهه کرامت مورد بهره برداری قرار می گیرد.

وی گفت: ساخت ضریحی برای مکان مقدس راس الحسین علیه السلام در کشور سوریه نیز در کارگاه حرم بانوی کرامت انجام شده که در این دهه در حرم مطهر حضرت معصومه سلام الله علیها رونمایی می شود که هزینه های آن نیز از سوی خیرین و خادمان حرم مطهر پرداخت شده است.

معاون اجرایی حرم بانوی کرامت با اشاره به احداث ساختمان چند منظوره موکب حرم مطهر حضرت معصومه سلام الله علیها در عراق بیان کرد: در ایام اربعین این موکب خدمات بسیاری را به زائران حسینی ارائه می دهد که با تکمیل این موکب، امید است کمبودها در بخش اسکان زائران برطرف شود.

محمودنژاد در خصوص ساختمان موکب حرم در عمود ۱۰۸۰ مسیر نجف به کربلا گفت: این ساختمان در ۳ هزار متر مربع و در دو طبقه با بخش های مختلف رفاهی و خدماتی احداث و در حال تکمیل است و در دهه کرامت امسال به بهره برداری می رسد.

وی با بیان اینکه در مجموع ۱۱ پروژه عمرانی در ایام دهه کرامت امسال رونمایی خواهد شد افزود: ضریح مطهر حضرت معصومه سلام الله علیها در حال ساخت است که در سالهای آینده مورد بهره برداری قرار خواهد گرفت.

وی در پاسخ به خبرنگار مهر در خصوص سرانجام احداث سردر ورودی صحن شرقی حرم مطهر حضرت معصومه سلام الله علیها گفت: این سازه نیمه کاره است و ساخت و سازها در بسط شرقی حرم مطهر زیر نظر حرم نبوده و تحت عنوان پروژه ملی از سوی وزارت راه و شهرسازی انجام شده است که نظر فنی آستان مقدس بانوی کرامت برچیدن آن است.

کد خبر 6097435