ادبیات روایی فارسی در آینۀ عناصر داستانی و نمایشی
تاریخ انتشار: ۲ بهمن ۱۳۹۹ | کد خبر: ۳۰۷۵۱۸۷۰
عناصر داستانی و نمایشی میراث ادبیات فارسی عنوان اثر متاخر محمد حنیف پژوهشگر، نویسنده و استاد دانشگاه است که تجربه سال‌ها قلم‌فرسایی در حوزه ادبیات فارسی را در کارنامه دارد.
محمد حنیف (متولد ۱۳۳۹، بروجرد) رمان‌نویس و پژوهشگر ادبیات داستانی، برگزیده جوایزی چون کتاب سال جمهوری اسلامی ایران، جایزه جلال آل‌احمد، کتاب سال شهید غنی پور، جشنواره قلم زرین،کتاب سال دفاع مقدس و جشنواره تجلیل از پژوهشگران و فناوران برتر کشور است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
حنیف که دکتری تخصصی تاریخ دارد تاکنون علاوه بر چندین رمان، مقاله‌هایی با موضوعات نقد ادبی، تاریخی، فولکلور و کتابهایی در حوزه ادبیات داستانی و پژوهشهای تاریخی و ادبیات عامه را به رشته تحریر درآورده است.
اگرچه این نویسنده در ابتدا مقاله‌ها و پژوهش‌هایی در حوزه تاریخ و فرهنگ عامه نوشت، اما سالهاست که روی ادبیات داستانی متمرکز شده و در سال ۱۳۹۱ با عنوان پژوهشگر ارشد از مرکز تحقیقات صدا و سیما بازنشسته شده است.
گل‌های یخی (رمان)، ناشر حوزه هنری،۱۳۷۷، برف‌ها آب می‌شوند (داستان بلند)، ناشر انتشارات مدرسه، ۱۳۹۰، آسایشگاه شماره ۶ (داستان بلند)، ناشر سوره سبز، ۱۳۹۰، کلاه جادویی و مجسمه مسی (رمان)، ناشر انتشارات عصر داستان، ۱۳۹۱، این مرد از همان موقع بوی مرگ می‌داد (رمان)، نشر اسم، ۱۳۹۶، خرمالوها را به گنجشکها بفروش، (رمان) ناشر انتشارات مسجد مقدس جمکران،۱۳۹۷، با اعمال شاقه (رمان)، ناشر انتشارات کتاب نیستان، ۱۳۹۸، چگونه ادبیات داستانی را تحلیل کنیم (به همراه مهرداد ترابی‌نژاد)، ناشر انتشارات زیبا، ۱۳۸۰، قابلیتهای نمایشی شاهنامه، ناشر انتشارات سروش و مرکز تحقیقات صدا و سیما، ۱۳۸۹، هویت ملی در قصه‌های عامه دوره صفوی، ناشر عصر داستان، ۱۳۹۳، از نگاه داستان‌نویس، (به همراه طاهره رضایی)، ناشر سوره مهر، ۱۳۹۵ و بومی‌سازی رئالیسم جادویی در ایران، (به همراه محسن حنیف)، ناشر انتشارات علمی و فرهنگی،۱۳۹۷ (برگزیده دوازدهمین دوره جایزه ادبی جلال آل احمد و سی و هفتمین دوره کتاب سال ایران) برخی از جمله داستان‌ها، رمان‌ها و پژوهش های ادبی حنیف در سه دهۀ گذشته است.
کتاب عناصر داستانی و نمایشی میراث ادبیات فارسی عنوان جدیدترین اثر محمد حنیف است که از سوی انتشارات علمی و فرهنگی در دسترس علاقه‌مندان به ادبیات داستانی و نمایشی قرار گرفته است.
ادبیات در یکی از کلی ترین تقسیمات خود در سه دسته ادبیات حماسی، ادبیات غنایی و ادبیات نمایشی قرار می گیرد. با توجه به اینکه تقسیم بندی کلی ادبیات با در نظر گرفتن ظرفیت های ادبیات ملل مختلف صورت می گیرد، در ادبیات اروپایی، ادبیات نمایشی رکن اساسی این تقسیم بندی را تشکیل می دهد؛ در حالی که در ادبیات فارسی، این گونه نیست. از میان وجوه مختلف ادبیات، قصه ها که می توانند غنایی یا تعلیمی، عرفانی و یا وهمی و جادویی، مربوط به حیوانات و یا قصه های فلسفی، رمزی و یا دینی، تراژیک و یا حماسی باشند، بر اساس قالب، مخاطب، منشأ خلق، موضوع و دورنمایه هایشان قابل تقسیم بندی هستند؛ در کتاب عناصر داستانی و نمایشی میراث ادبیات فارسی انواع ادبی از منظر برخورداری از عناصر داستانی و نمایشی بررسی شده است.
در بخشی از این کتاب ذیل عنوان «کشمکش» می خوانیم:
بسیاری از آثار روایی میراث ادب فارسی از کشمکش آدمی بر ضد سرنوشت و طبیعت استفاده کرده اند. البته این بدان معنا نیست که از کشمکش های دیگر استفاده نشده است. هر اثر داستانی می تواند حامل نمونه هایی از کشمکش ها باشد؛ یعنی احتمال دارد که یک داستان، علاوه بر کشمکش آدمی بر ضد آدمی، از کشمکش آدمی بر ضد خود و جدال آدمی بر ضد طبیعت نیز سود جوید. همینطور، کشمکش آدمی بر ضد آدمی هم می تواند ماهیت جسمانی و ذهنی یا اخلاقی داشته باشد. پس اگر، می گویند نوشته ای مثلا متکی بر کشمکش آدمی بر ضد طبیعت است، بیشتر بدان جهت است که این نوع کشمکش در آن نوشته، بیش از سایر کشمکش ها در اثر مذکور به چشم می خورد (صفحه ۱۵۰).
این کتاب که در ۱۲ فصل تدوین شده، منبعی برای شناخت و آشنایی با زوایای مختلف ادبیات روایی و نمایشی در ادبیات فارسی است؛ فصل اول: عناصر داستانی و قالب‌های ادبی، فصل دوم: تفاوت‌های آثار روایی دیروز و امروز ادبیات فارسی، فصل سوم: پی‌رنگ در ادبیات روایی فارسی، فصل چهارم: قهرمان/ ضدقهرمان و شخصیت‌پردازی در ادبیات روایی فارسی، فصل پنجم: گفتگو در ادبیات روایی گذشتۀ فارسی، فصل ششم: صحنه‌پردازی در ادبیات روایی فارسی، فصل هفتم: پیچیدگی (گره‌افکنی و گره‌گشایی) در میراث روایی فارسی، فصل هشتم: کانون روایت در ادبیات روایی گذشتۀ فارسی، فصل نهم: درون‌مایه در میراث روایی فارسی، فصل دهم: زبان در میراث ادبیات روایی فارسی، فصل یازدهم: مهمترین حکایات میراث ادبیات روایی فارسی و فصل دوازدهم: عناصر نمایشی چند قصه و حکایت فارسی.
غزل‌ها، قصاید، مثنوی‌ها و حتی افسانه‌ها و قصه‌ها شناخته‌شده‌تر و در دسترس‌تر از حکایت هستند. از سویی برخی حکایات در دل کتاب‌های دیگر نهفته شده است. راه بردن به این حکایات کار آسانی نیست. معرفی مهمترین منابع حکایات فارسی می‌تواند قدمی در راه شناسایی و معرفی این گنجینه برای شناخت هرچه بیشتر عناصر داستانی و نمایشی این آثار باشد (صفحه ۲۴۵).
در نهایت باید گفت که در این کتاب، نویسنده با تکیه بر سال‌ها تتبع در عناصر و فنون داستان‌نویسی، قابلیتهای نمایشی ادبیات فارسی، تدریس این درس و درس قصه‌گویی و نمایش خلاق در دانشگاه‌های مختلف، برگزاری کارگاه‌های داستان‌نویسی و تألیف کتابهایی در حوزه ادبیات داستانی و قابلیتهای نمایشی متون گذشته فارسی، ادبیات روایی فارسی را تنها از نظرگاه عناصر داستانی و نمایشی بررسی کرده است.
بازشناسی عناصر داستانی و نمایشی ادب گذشته فارسی می تواند راه را برای اقتباس نویسندگانی که به شیوه رئالیسم جادویی قلم می زنند، باز کند. اعتراف برخی از بزرگان ادبیات جهان غرب به تاثیرپذیری از آثار شرقی نشان دهنده قابلیت والای این آثار برای اقتباس است. از سویی، شناخت عناصر داستانی و نمایشی زمینه ساز اقتباس های نمایشی از آثار ادب فارسی خواهد شد. این امر به ویژه در اقتباس از منظومه های حماسی اهمیت بیشتری دارد. البته در روند اقتباس از این داستان ها ضرورت هایی مطرح است که اقتباس گر باید بدان ها توجه کند (صفحه ۳۸۶).
کتاب عناصر داستانی و نمایشی میراث ادبیات فارسی در ۳۹۹ صفحه و شمارگان هزار نسخه در سال ۱۳۹۹ توسط انتشارات علمی و فرهنگی روانه بازار کتاب شده است.
برچسب‌ها جوایز ادبی نهاد كتابخانه های عمومی کشور کتاب کتابخوانی ادبیات موسسه خانه کتاب و ادبیات ایرانمنبع: ایرنا
کلیدواژه: جوایز ادبی نهاد كتابخانه های عمومی کشور کتاب جوایز ادبی نهاد كتابخانه های عمومی کشور کتاب کتابخوانی ادبیات موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران اخبار کنکور ادبیات روایی ادبیات داستانی ناشر انتشارات کتاب سال قصه ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۰۷۵۱۸۷۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
نویسنده ادبیات نوجوان باید مخاطب را با توانمندی هایش آشنا کند
نیلوفر مالک نویسنده و پژوهشگر ادبیات نوجوان در گفتگو با خبرنگار مهر درباره رمان «صدای تاریکی» که توسط انتشارات سوره مهر در سی و پنجمین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران عرضه می شود، گفت: صدای تاریکی درباره دختر نابینایی است که مادر ندارد و با پدرش زندگی می‌کند، از وقتی که مدرسه‌ها تعطیل شده است، احساس می‌کند یک نفر در خانه رفت و آمد می‌کند و می ترسد، این دختر سعی می‌کند منطقی رفتار کند و بفهمد دلیل این مساله چیست، در ادامه دختر دچار بحرانی می‌شود و حس می‌کند همه او را تنها گذاشته اند، زود خودش را پیدا می‌کند و به جنگ با مشکلاتش می‌رود.
وی افزود: کتاب مورد اشاره به زودی توسط انتشارات سوره مهر چاپ و منتشر خواهد شد. این کتاب مناسب رده سنی نوجوان ۱۷_۱۸ سال است. در سی و پنجمین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران نیز عرضه خواهد شد.
مالک در ادامه سخنان خود گفت: در صدای تاریکی تلاش کردم نوجوانی که توانمند نیست و عضوی از اعضای بدنش دچار مشکل است، بداند که نداشتن یک توانمندی باعث نشود در زندگی روحیه اش را ببازد بلکه توانایی‌های دیگرش را بشناسد و مشکلاتش را حل کند.
این نویسنده ادبیات نوجوان ادامه داد: نوجوان امروز خیلی پخته و آگاه است. نویسنده در کتاب این گروه سنی نباید در پی حل مشکلات نوجوانان باشد، بلکه باید این مخاطب را با استعداد و توانمندی هایش آشنا کند تا کنش داشته باشد و بتواند حل مساله کند.
وی گفت: سرقت در میدان صد و یکم، رؤیای بعدازظهر، جایی آن طرف پرچین و دخترخاله‌ها که پیش از این چاپ و روانه بازار نشر شده اند نیز در نمایشگاه سی و پنجم عرضه خواهد شد. از بین کتابهایی که برای نوجوان نوشته ام رؤیای بعدازظهر و سرقت در میدان صد و یکم با استقبال بیشتری مواجه شد. هنوز هم که بچه‌ها می‌خوانند دوستش دارند.
کد خبر 6096086
امام جمعه بلوک براثر سانحه تصادف درگذشت