به نقل از «باشگاه خبرنگاران»

تسویه معاملات چیست و چگونه انجام می‌شود؟

تاریخ انتشار: ۹ بهمن ۱۳۹۹ | کد خبر: ۳۰۸۲۶۶۰۵

به گزارش خبرنگار بورس گروه اقتصادی باشگاه خبرنگاران جوان، سهامداران بازار سرمایه همچون سایر سرمایه گذاران پیش از سرمایه گذاری باید مجموعه ای از آموزش ها را فرا بگیرند. این روزها فعالیت در بورس بیش از هر زمان دیگری به دغدغه گروهی از افراد تبدیل شده است، به همین دلیل  قصد داریم شما را با یکی از مفاهیم بازار سرمایه آشنا کنیم.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

خرید و فروش سهام در بورس تهران به واسطه‌ کارگزاری‌ها انجام می‌گیرد، در نتیجه، هر فرد برای انجام معامله باید حساب مخصوصی در کارگزاری داشته باشد. هر معامله دو طرف مستقیم و غیر مستقیم دارد؛ طرف‌های مستقیم همان خریدار و فروشنده سهام در یک نماد خاص هستند که در ساعات معاملاتی بازار بورس اقدام به خرید یا فروش سهام می‌کنند.

طرف‌های غیر مستقیم هم کارگزاری‌هایی هستند که واسطه‌ معاملاتی بین خریداران و فروشندگان سهام یک نماد معین به شمار می‌روند. پس از انجام معامله، وجه خرید و فروش سهام مورد معامله بین کارگزاری خریدار و فروشنده جا‌به‌جا می‌شود که به این کار «تسویه معاملات» می‌گویند. در یک تعریف ساده‌تر می‌توان گفت که تسویه معاملات به معنی جا‌به‌جایی پول و اوراق بهادار بین خریدار و فروشنده در یک سیستم معاملاتی است.

تعداد معاملات و کارگزاری‌های موجود در بازار بورس بسیار زیاد هستند. در نتیجه، باید یک نهاد مرکزی واسطه بین کارگزاری‌های وجود داشته باشد تا تسویه معاملات به آسانی انجام شود. این نهاد مرکزی، «شرکت سپرده گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه» نام دارد. در واقع می‌توان گفت که شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه، نقش اتاق پایاپای را بر عهده دارد و امین هر دو طرف معامله محسوب می‌شود. 

ساز و کار تسویه معاملات را می‌توان بدین صورت تشریح کرد؛ پس از انجام معامله بین خریدار و فروشنده، وجه خریدار از کارگزار خریدار وارد سیستم مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه شده و پس از آن وارد حساب کارگزار فروشنده می‌شود. شخص فروشنده می‌تواند وجه حاصل از فروش سهامش را حداقل بعد از یک روز کاری پس از انجام معامله از کارگزاری خود درخواست کرده و پس از حداقل دو روز کاری از حساب خود برداشت کند. روند تسویه معاملات، دو روز کاری به طول می‌انجامد، به همین علت است که برداشت وجه توسط فروشنده به دو روز زمان نیاز دارد.

بیشتر بخوانید

برنامه‌‌های دهقان دهنوی برای سکان‌داری سازمان بورس تسویه معاملات در بورس کالا

در بورس کالا، اتاق پایاپای نقش مهمی در فرآیند تسویه معاملات ایفا می‌کند. اهمیت اتاق پایاپای در قبل و بعد از معاملات بر کسی پوشیده نیست. در فرآیند قبل­ از معامله، اتاق پایاپای موظف است فرآیندهای پیش عرضه را کنترل کند و جهت عرضه کالاها، مستندات و تضامین لازم را حداکثر تا ساعت ۱۵:۳۰ روز کاری قبل از عرضه، دریافت و موافقت یا مخالفت خود را به بورس و کارگزار عرضه‌کننده اعلام کند.

ارائه وثیقه و تضمین در تسویه معاملات

یکی از کلیدی‌ترین بخش‌های این فرآیند، کنترل تضامین و وثایق ارائه‌شده عرضه‌کننده است. اتاق پایاپای با کنترل این اسناد، استاندارد  محصولات و شرط لازم برای عرضه آن‌ها را فراهم می‌کند.

بنابراین، طی شدن این مرحله برای عرضه‌کنندگان بسیار حساس است، عرضه‌کنندگان، با انجام اقداماتی نظیر، تسویه تعهدات قبلی یا سپردن وجه نقد به اتاق پایاپای ، اعتماد و اطمینان آن‌ها را جلب می‌کنند. رویه فعلی عرضه در بورس کالای کشور ایران طبق مصوبه هیئت‌مدیره تأمین صددرصدی تضامین عرضه است، پس از آنکه عرضه محصول صورت گرفت و معامله در تالار کالاها جریان یافت، طبق مقررات ، قراردادهای جداگانه با اجزای مشخص به اتاق پایاپای ارسال می شود.

فرآیند تسویه معاملات

تسویه در اتاق پایاپای، فارغ از اینکه چه نوع قراردادی باشد(نقدی- سلف – نسیه) طبق دستورالعمل فقط به دو صورت نقدی و اعتباری امکان­پذیر است. در تسویه نقدی، خریدار باید ظرف مهلت مقرر (حداکثر سه روز کاری)، وجه قرارداد را با احتساب کارمزد دو طرف به‌حساب تسویه واریز کند ولی در تسویه اعتباری، خریدار باید سند تسویه اعتباری طبق فرمت شرکت تهیه کند و به همراه سایر مدارک و مستندات به اتاق پایاپای ارائه دهد. گفتنی است این سند اعتباری باید به تأیید دو طرف معامله برسد.

در این سند، فروشنده باید کتبی اعلام کند که وجه معامله را دریافت کرده است. مهلت تسویه، سه روز کاری بعد از انجام معامله است که زمان بندی انجام امور تسویه طی این مدت بر اساس مصوبه هیئت‌مدیره بورس کالای ایران تعیین می شود در حال حاضر به‌موجب این مصوبه، آخرین ساعت واریز وجه برای قراردادها، ساعت ۱۳ روز سوم است.

درعین‌حال تمام فیش‌های واریزی و مدارک قراردادها، قبل از ساعت ۱۵ هرروز می‌­بایست از طریق سامانه جهت تسویه توسط کارگزاری ذی‌ربط به اتاق پایاپای ارسال شود ، حساب بانکی که جهت تسویه طبق ضوابط توسط اتاق پایاپای مورداستفاده قرار می‌گیرد، حساب عملیاتی نامیده می‌شود.

جریمه تأخیر تسویه معاملات

اگر قراردادها ظرف مهلت تسویه (سه روز کاری) تسویه نشوند، مشتری تا حداکثر ۷ روز تقویمی پس از مهلت تسویه، فرصت دارد وجه موردنظر را پرداخت و تسویه کند. البته به دلیل تأخیر در پرداخت وجه، باید به ازای هرروز تقویمی تأخیر، ۲۵/۰ درصد ارزش معامله را به‌عنوان جریمه پرداخت کند. این جریمه به‌حساب فروشنده واریز می‌شود اگر وی اعلام کند که از دریافت جریمه انصراف داده، اتاق پایاپای تأیید کرده و فرآیند تسویه انجام می‌شود.

فسخ معامله

اگر خریدار بعد از ۷ روز تقویمی نیز وجه موردنظر را تسویه نکند، معامله فسخ می‌شود و لازم است ۵% ارزش معامله را به‌عنوان خسارت فسخ قرارداد به‌اضافه کارمزد طرفین قرارداد، واریز کند. این مبلغ به‌حساب عملیاتی واریز می‌شد. گفتنی است ملاک تسویه فقط پرداخت وجه توسط خریدار نیست، بلکه انتقال وجه و اخذ تأیید نهائی توسط کارگزار از طریق سیستم کارگزاری به‌منزله تسویه قرارداد تلقی می‌شود.

فرآیند تحویل کالا

پس از اینکه قرارداد تسویه شد، فروشنده موظف است کالا را طبق زمان‌بندی که در اطلاعیه عرضه مشخص‌شده به خریدار تحویل دهد.

انتهای پیام/

منبع: باشگاه خبرنگاران

کلیدواژه: بورس نگار بازار سرمایه بورس کالا خریدار و فروشنده اتاق پایاپای انجام معامله تسویه معاملات اوراق بهادار کارگزاری ها فروش سهام بورس کالا روز کاری دو طرف

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.yjc.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «باشگاه خبرنگاران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۰۸۲۶۶۰۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

ربات انسان نمای تسلا در آستانه عرضه به بازار

تین نیوز

در حالی که به نظر می رسد جهان بیش از هر وقت دیگری به بکارگیری ربات های مستخدم انسان نما در خانه ها نزدیک شده است، ایلان ماسک در جدیدترین اظهار نظر خود اعلام کرده است که ربات انسان نمای اپتیموس شرکت تسلا احتمالا از سال ۲۰۲۵ فروش خود را آغاز می کند.

به گزارش ایسنا، ربات های انسان نما نسل جدید و مورد انتظاری از ربات ها هستند که با استقبال خوبی از جانب مردم و تولیدکنندگان و توسعه دهندگان مواجه شده اند. در حالی که شاید در گذشته این نوع ربات ها فقط در داستان ها و فیلم های علمی تخیلی حضور داشتند و کسی فکرش را نمی کرد که به همین شکل به زندگی روزمره ما وارد شوند، اما به نظر می رسد این امر در حال وقوع است.

اکنون از آنجایی که به نظر می رسد شرکت تسلا در توسعه ربات انسان نمای اپتیموس(Optimus) پیشرفت جدیدی داشته است، طبق اعلام ایلان ماسک، این ربات می تواند تا سال ۲۰۲۵ فروش خود را آغاز کند.

ایلان ماسک مدیرعامل تسلا پیش بینی جسورانه ای در مورد ربات های انسان نما کرده است. وی ضمن افشای تاریخ احتمالی عرضه اپتیموس ادعا کرد که این ربات ها می توانند به ارزشمندترین دارایی شرکت تسلا تبدیل شوند.

ماسک با تاکید بر جنبه مالی همه چیز گفت: من فکر می کنم اپتیموس از هر چیز دیگر ارزشمندتر خواهد بود.

ربات اپتیموس در حال حاضر کارهای ساده ای را در کارخانه های این شرکت انجام می دهد. همچنین خبری که چند ماه پیش منتشر شد نشان داد که ربات های اپتیموس به کارخانه های بزرگ در سراسر ایالات متحده ارسال شده یا خواهند شد.

ایلان ماسک به تازگی گفته است: ما قادریم کارهای ساده کارخانه ای یا حداقل اینطور بگویم، کارهای کارخانه ای را در آزمایشگاه انجام دهیم. ما فکر می کنیم اپتیموس را در تولید محدود در کارخانه خود خواهیم داشت و تا قبل از پایان سال جاری خواهد توانست وظایف مفیدی را انجام دهد. سپس فکر می کنم ممکن است بتوانیم آن را تا پایان سال آینده به فروش برسانیم. اینها فقط حدس و گمان است.

وی افزود: اگر یک ربات انسان نما دارید که قادر به حرکت در واقعیت و انجام وظایف در صورت درخواست است، هیچ محدودیت معناداری برای اندازه اقتصادی آن وجود ندارد.

شواهد حاکی از آن است که شرکت تسلا به طور کامل توسعه هوش مصنوعی را به عنوان بخشی جدایی ناپذیر از هویت خود پذیرفته است، اما ایلان ماسک می گوید من فکر می کنم ما باید یا به عنوان یک شرکت هوش مصنوعی یا یک شرکت رباتیک شناخته شویم.

ماسک می گوید: اگر شرکت تسلا را یک شرکت خودروسازی صرف می دانید، اساساً این اشتباه است و اگر سؤال اشتباهی بپرسید، پاسخ درست به آن غیرممکن است. بنابراین منظورم این است که اگر کسی باور ندارد که تسلا می خواهد خودمختاری را حل کند، فکر می کنم نباید در شرکت سرمایه گذاری کند.

ماسک مطمئن است که تسلا مسئله فناوری خودران خودروها را با یا بدون او حل خواهد کرد. با این حال، توسعه ربات انسان نمای اپتیموس موضوع دیگری است، زیرا خطرات خاص خود را دارد.

در اوایل سال جاری ایلان ماسک گفت که می خواهد ۲۵ درصد کنترل رای را در تسلا به دست آورد تا ببیند آیا توسعه اپتیموس ایمن است و به درستی انجام می شود؟

خبر جدید ماسک در زمانی اعلام شده است که تعداد زیادی از شرکت ها روی توسعه ربات های انسان نما سرمایه گذاری کرده اند. چندین شرکت از جمله هوندا، هیوندای، بوستون داینامیکس و فیگور به طور فعال در حال توسعه انواع ربات های انسان نمای خود هستند.

با این حال ماسک بر این باور است که تسلا به طور منحصر به فردی در جایگاه رهبری تولید تجاری چنین ربات هایی قرار دارد. همانطور که گفته شد به گفته ماسک، نمونه اولیه اپتیموس در حال حاضر وظایف ساده ای را در کارخانه های تسلا انجام می دهد.

با توجه به کاهش فروش خودروهای برقی تسلا، این اطلاعیه در مورد ربات اپتیموس اهمیت بیشتری پیدا می کند.

چشم انداز بزرگ تر برای تسلا

این شرکت اخیراً کاهش ۹ درصدی سالانه درآمد سه ماهه را گزارش کرده است که بزرگترین کاهش آن از سال ۲۰۱۲ است. علاوه بر این، فروش خودروهای تسلا در سه ماهه اول سال ۲۰۲۴ بیش از ۲۰ درصد نسبت به سه ماهه قبل کاهش یافته است.

شاید به همین دلیل است که ایلان ماسک در مورد برنامه جاه طلبانه رباتیک خود برای اطمینان بخشیدن به سرمایه گذاران چنین خبرهایی را اعلام می کند. تاکید او بر ربات های انسان نما نشان دهنده تلاش حساب شده برای تغییر موقعیت تسلا در بازار است.

او تصور می کند که فروش ربات ها در نهایت به بخش بزرگی از تجارت تسلا تبدیل می شود.

در عین حال، ربات اپتیموس به شکل غیر قابل انکاری با سرعتی ثابت در حال پیشرفت است. یک ویدیوی اخیر نسخه جدیدی از آن را نشان داد که وظایفی مانند تا کردن یک لباس را در تاسیسات تسلا انجام می دهد.

این شرکت اولین نسل ربات های خود را با نام بامبل بی(Bumblebee) در سپتامبر ۲۰۲۲ رونمایی کرد.

با این حال، اظهارات ماسک را باید کمی خوشبینانه تلقی کرد، زیرا او در گذشته نیز چندین بار وعده های پیش از موعد داده است. به عنوان مثال در سال ۲۰۱۹ ادعا کرد که تسلا تا سال ۲۰۲۰ یک میلیون ربوتاکسی در جاده ها خواهد داشت، اتفاقی که هنوز در سال ۲۰۲۴ رخ نداده است.

یک رقابت شدید

تسلا در این زمینه رو به رشد با رقابت شدیدی روبرو است. شرکت فیگور که توسط شرکت های بزرگ مایکروسافت و انویدیا پشتیبانی می شود، اخیراً همکاری خود با خودروساز آلمانی ب ام و را برای استقرار ربات های انسان نما در تاسیسات این شرکت در آمریکا اعلام کرده است.

ویدیویی که توسط فیگور در ماه فوریه منتشر شد، ربات آن موسوم به «فیگور ۰۱» را نشان می دهد که وظایفی مانند درست کردن قهوه را انجام می دهد.

به طور مشابه، شرکت بوستون دانامیکس هفته گذشته از ربات انسان نمای اطلس(Atlas) خود در یک ویدیو رونمایی کرد که در آن مشاهده می شود که در حال انجام مانورهای آکروباتیک، از حالت دراز کش به ایستادنه و راه رفتن است.

رقابت برای دستیابی به ربات های انسان نمای تجاری با دوام در حال داغ شدن است. ورود تسلا با آخرین پیش بینی های جسورانه ایلان ماسک، بُعد جدیدی به این چشم انداز فناوری که به سرعت در حال تحول است، داده است.

در حالی که سال ۲۰۲۵ برای ورود اپتیموس به بازار ممکن است خیلی بلندپروازانه به نظر برسد، تأثیر آنها در آینده نزدیک برای متحول کردن نحوه کار و زندگی انسان ها برجسته خواهد بود.

آخرین اخبار حمل و نقل را در پربیننده ترین شبکه خبری این حوزه بخوانید