تبدیل ایران به قدرت اقتصادی در گرو تنش‌زدایی با جهان است/ فعلاً جایگزین مناسبی برای برجام وجود ندارد/توافق چین و ایرانِ درگیر تنش، به نفع کشور نخواهد بود/ هیچ جایگزینی برای مذاکره نیست
تاریخ انتشار: ۱۱ بهمن ۱۳۹۹ | کد خبر: ۳۰۸۴۱۲۳۹
مهمترین موضوعی که این روزها پس از بحث در مورد برجام به شدت مورد نظر قرار می‌گیرد، اقتصاد است. عوام و خواص از ابتدای امر تاکنون به دنبال آن بوده‌اند که ببینند تکلیفِ اقتصاد کشور بعد از برجام چه می‌شود و دلیل آن هم فشار بی‌امانِ تیم ترامپ طی چهار سال گذشته بر ایران بود. بسیاری معتقدند وضعیت اقتصاد کشورمان پس از ورود دموکرات‌ها به رهبری «جو بایدن» به کاخ‌سفید تا حدودی بهبود پیدا می‌کند و دسته‌ای دیگر معتقدند که ترمیم و بهبود اقتصاد ایران، مولفه‌های دیگری هم غیر از برجام دارد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
مشروح این گفت‌وگو به شرح زیر از نظر می‌گذرد:
این روزها و با انتخاب آقای بایدن به عنوان رئیس‌جمهوری ایالات متحده، بحث احتمال بازگشت آمریکا به برجام مطرح شده است. به نظر شما برجام چه منافع اقتصادی برای ایران به همراه داشت که حال باید منتظر برگشت آمریکا به برجام بود؛ چون رقبای سیاسی دولت ایران در زمان اجرای برجام هم مدعی بودند که این توافقنامه، ثمره چندانی برای اقتصاد ایران به همراه نداشت.
مسلماً با آمدن جو بایدن، ایالات متحده سیاست‌های دیگری را دنبال می‌کند و اگر واشنگتن به برجام برگردد، منافع زیادی برای دو طرف حاصل خواهد شد اما باید توجه داشت که اقتصاد مانند سلامت یک بدن نیست. زمانی که بدن شما به یک ویروس مبتلا می‌شود با مصرف دارو و ویتامین مشکل حل می‌شود و انسان دوباره سلامتی را کسب می‌کند اما اگر بدن شخص بیماری‌های گوناگون داشته باشد و توانایی‌های جسمی را از دست داده باشد، هر دارویی حتی اگر بتواند یک بیماری را شفا دهد (که در بسیاری از اوقات این هم میسر نیست) آثار جانبی فراوانی خواهد داشت و می‌تواند بیماری‌های دیگر را تشدید کند.
یک اقتصاد سالم نیازمند امنیت، آزادی و قبول دانش و فناوری اقتصاد در تدوین سیاست‌هاست. افزون بر این اقتصاد نیازمند روابط درست با دیگر کشورهاست. متأسفانه در چند دهه گذشته در ایران، سیاست‌های درست اقتصادی در کشور اتخاذ نشده است. ایران ظرفیت و دارایی‌های بی‌حد و نصاب از حیث منابع دارد، مردمانی بسیار خوب داشته و موقعیت جغرافیایی آن بسیار عالی‌ست. ایران می‌تواند به یک کشور بسیار قدرتمند از منظر اقتصادی در نظام بین‌الملل تبدیل شود اما درگیری با آمریکا یا هر کشور دیگر، بدون تردید بر روند تبدیل شدن ایران به یک قدرت اقتصادی و سیاسی در جامعه ملل تاثیرگذار خواهد بود.
به نظر من تا سال ۱۹۸۰ میلادی، روابط ایران با ایالات متحده، منافع فراوانی را برای هر دو کشور به همراه داشت ولی تمام این روابط بعد از گروگان‌گیری در سفارت آمریکا یک‌باره ۱۸۰ درجه به ضرر کشور تمام شد. بر این اساس معتقدم با آمدن جو بایدن، اگر بحث بازگشت به برجام مطرح شود و این اقدام صورت بگیرد، منافع خوبی برای کشور خواهد داشت اما نکته بسیار مهمتر این است که سیاست‌ها در داخل ایران هم باید تغییر کند. صرف اینکه حل و فصل تمام مشکلات کشور را به بازگشت بایدن گره بزنیم، درست نیست بلکه باید سیاست خارجی و همچنین سیاست‌های اقتصادی درستی در پیش گرفته شود. اگر غیر از این باشد، حتی اگر اوباما هم به کاخ سفید بازگردد، اتفاقی نخواهد افتاد.
برخی اقتصاددانان از امتناع توسعه در ایران سخن می‌گویند. به‌زعم این عده، حضور یا عدم حضور ایران در اقتصاد بین‌الملل، توفیر چندانی برای اقتصاد به همراه نخواهد داشت. بر اساس این باور، روند سال‌های قبل به خصوص از اواسط دهه ۸۰ شمسی به بعد تا امروز نشان داده که اقتصاد ایران به سمت پاکستانیزه شدن میل می‌کند؛ کشوری که با وجود ارتباط نسبتاً مناسب با جامعه جهانی و قدرت‌هایی نظیر آمریکا و چین، در حوزه اقتصادی با مشکلات متعددی دست و پنجه نرم می‌کند. به نظر شما، وضعیت فعلی اقتصاد ایران، قابل حرکت به سمت توسعه است یا اینکه واقعاً ایران دچار درجازدگی شده است؟
در درجه نخست، اقتصاد ایران با پاکستان قابل مقایسه نیست. ایران دارای منابع بسیار و امکانات فراوان است و می‌تواند یکی از برجسته‌ترین و موفق‌ترین اقتصادهای دنیا باشد. از آن سو پاکستان، مشکلات بسیاری دارد و هنوز درگیر مبارزه با فقر و گرسنگی است. اما برگردیم به پرسش شما. طی دهه‌های گذشته اقتصاد ایران نه تنها پیشرفت چندانی نکرده بلکه پسرفت زیادی داشته است که این مسأله ناشی از سیاست‌های نادرست دولتی بوده است. رابطه درست با کشورهای دنیا می‌توانست برای اقتصاد ایران سودمند باشد اما وقتی رابطه ایران با آمریکا قطع شد، کشورهای دیگر اجازه سوءاستفاده به خود دادند و در طول این مدت چنین اتفاقی به کرات رخ داده است.
رابطه ایران و آمریکا در سال‌های پیش از حمله به سفارت آمریکا، به نفع ایران بود و برجام، گامی مثبت برای اقتصاد ایران به حساب می‌آمد. اگر سیاست‌های ایران در زمان عقد برجام درست بود، برجام می‌توانست بسیار مفیدتر باشد ولی وقتی ایران وارد تقابل با آمریکا می‌شود، بدون تردید کشورهای دیگر هم سوءاستفاده می‌کنند. در مورد چین بد نیست ببینیم که این دولت چگونه با مسلمانان اویغور رفتار می‌کند. همین‌طور به یاد آوریم زمانی که «مائو» بر سر کار بود، سیاست گام بزرگ به پیش را اجرا کرد و در نتیجه این سیاست، حداقل پنج میلیون چینی از گرسنگی مردند. دولتی که با مردم خود چنین رفتار می‌کند، به نظر شما ممکن است غم رفاه ایرانیان را داشته باشد؟
قرارداد ۲۵ ساله ایران و چین که در ماه‌های گذشته از آن سخن گفته شد، به‌زعم عده‌ای واکنش ایران به خروج آمریکا از برجام و بی‌عملی اروپایی‌ها در اجرای مفاد برجام بود. به نظر شما با روی کار آمدن بایدن و احتمال کاهش تنش‌های اقتصادی بین چین و آمریکا، چین تمایلی به انعقاد چنین قراردادی در صورت ادامه درگیری و تنش بین ایران و آمریکا خواهد داشت؟ اصلاً به نظر شما، این قرارداد می‌تواند بدیلی برای برجام و موتور محرکه‌ای برای اقتصاد ایران باشد؟
اگر روابط چین و آمریکا با آمدن جو بایدن به سمت تنش‌زدایی پیش برود و رابطه این دو با هم حسنه شود، بدون تردید پکن سمت واشنگتن خواهد رفت و اگر هم این اقدام صورت نگیرد، مطمئن باشید که چین به دنبال منافع خودش خواهد بود، نه منافع ایران. بر این اساس اگر چینی‌ها با آمدن بایدن بخواهند در قرارداد ۲۵ ساله با ایران بازی دربیاورند، تهران باید وارد مذاکره با سایر کشورها شود. یعنی اگر سیاست کشور درست باشد و چین پای کار نیامد با کشورهای دیگر می‌توان وارد مذاکره شد اما لازمه این موضوع، رابطه حسنه با دنیاست. حتی رابطه با کشورهای نفت‌خیز منطقه هم باید درست شود. اگر روابطی که به آن اشاره می‌کنم، وجود نداشته باشد، بدون تردید سیاست‌گذاری‌ها هم با عیب و ایراد همراه خواهد شد. ایران را نمی‌توان با افغانستان یا پاکستان مقایسه کرد چرا که ظرفیت‌های ایران به حدی است که می‌تواند جایگاه خوبی در اقتصاد بین‌الملل به دست بیاورد اما باز هم تاکید می‌کنم که این مسأله به ارتباط کشور با جهان بستگی دارد.
در وضعیت کنونی، هیچ جایگزین مناسبی برای برجام وجود ندارد و از همه مهمتر این است که هیچ‌چیز نمی‌تواند جای رابطه با کشورها و سیاست درست اقتصادی را پر کند. هیچ کشوری با سینه زدن پشت چین به جایی نرسیده است که نمونه آن کره‌شمالی است. بر این اساس ایران باید با اهرم‌های خود و براساس رابطه با دنیا، تصمیم بگیرد و سیاست‌های خود را شکل دهد.
با توجه به وضعیت فعلی اقتصاد ایران و کاهش چشمگیر ارزش پول ملی کشور، اساساً اقتصاد توانایی تاب‌آوری بیشتر در برابر تحریم‌های وضع شده در دوره ترامپ را دارد؟ در حال حاضر برخی معتقدند که در صورت تمایل بایدن به برگشت به برجام هم، مذاکرات جدی و رفع تحریم‌ها حداقل تا استقرار دولت بعدی ایران در سال ۱۴۰۰ به طول خواهد انجامید. اقتصاد فعلی ایران، تاب تحمل این مدت فشار را خواهد داشت یا خیر؟
در اینکه اقتصاد ایران زیان زیادی دیده است، تردیدی نیست اما در بحث اقتصادی باید توجه کنیم که صحبت از مرگ در میان نیست که از تاب‌آوری سخن بگوییم. آنچه مهم است اینکه امکانات و توانایی‌های یک کشور چه بوده و در عمل به کجا رسیده است.
امکانات و توانایی‌های اقتصاد و مردم ایران بسیار زیاد است ولی در عمل به دلیل سیاست‌های نادرست، امروز اقتصاد ایران در وضع بسیار بدی است. توجه کنید که گسترده شدن فقر و گرسنگی منجر به آزار بیشتر مردم به خصوص طبقه کارگر و فقرا خواهد شد و کسانی که سرمایه‌دار و مرفه هستند، اصطلاحاً ککشان هم گزیده نمی‌شود. البته برخی سخن از پیروی از سیاست‌های اقتصادی چین و روسیه می‌گویند. سوالی که در اینجا مطرح می‌شود این است که کدامیک از فرزندان مسئولان کشور برای تحصیل یا زندگی به چین و روسیه رفته‌اند که حالا می‌خواهند کشور را در ریل اقتصاد و سیاست دو کشور چین و روسیه قرار دهند.
بنابراین دولت ایران باید نخست سیاست‌های اقتصادی را اصلاح کند، رابطه کشور با آمریکا و دیگر کشورها را بهبود ببخشد و با مذاکره با دولت بایدن، برجام را زنده کند. اتخاذ سیاست‌های درست این امکان را به ایران می‌دهد که مذاکره با آمریکا را به درستی پیش ببرد و مشکلات کوتاه‌مدت دوران مذاکره را کم‌آسیب کند. درست است که در دوران مذاکره (به ویژه اگر طولانی باشد) اقتصاد ایران تحت فشار خواهد بود، ولی آلترناتیو مذاکره نکردن چیزی جز ادامه مشکلات اقتصادی و فشار بر مردم نیست.
گزارش شرکت‌های فعال ایران در بورس نشان می‌دهد که با تشدید تحریم‌ها علیه ایران، کاهش واردات، روند تولید در این شرکت‌ها بهبود داشته است. دلایل این امر چیست؟ صرف کاهش ارزش پول ملی دلیل این موضوع است یا اینکه خروج رقبای تولیدکنندگان از بازار ایران، این فرصت را در اختیار تولیدکنندگان داخلی گذاشته است. آیا می‌توان کاهش وابستگی کشور به درآمدهای نفتی که ناچارا دچار آن شده‌ایم را موهبتی برای تقویت بنیان‌های تولید داخلی بدانیم؟
وقتی ارزش پول ملی کم می‌شود (یعنی نرخ ارز بالا می‌رود) بدون تردید کالاهای خارجی با افزایش قیمت روبه‌رو می‌شوند و در نتیجه مردم به سمت استفاده از کالاهای داخلی می‌روند. این کاری‌ست که سال‌هاست چین به آن مشغول است. بنابراین نباید گذاشت که درآمد نفت، موجب پایین آمدن نرخ ارز خارجی یعنی بالا رفتن ارزش پول ملی شود چون چنین چیزی به زیان تراز بازرگانی خارجی غیرنفتی خواهد بود ولی آیا باید نتیجه گرفت که ایران باید صادرات نفت را کنار بگذارد (سیاستی که برخی نیمه‌دیوانه‌هایی که ادعای ملی‌گرایی داشتند، تبلیغ می‌کردند)؟ خیر! ایران باید نفت خود را تا آنجا که می‌تواند صادر کند ولی مصرف دلارهای نفتی باید به‌گونه‌ای درست انجام شود. بخش از این دلارها باید برای واردات ماشین‌آلات سرمایه‌ای و تکنولوژی روز صرف شود، بخش دیگری در حساب‌های بلندمدت نگهداری شود و میزان کم و معینی هم در بازار داخلی عرضه شود ولی هر روزی که قیمت دلار بیش از نیم درصد کاهش یابد، عرضه آن روز دلار نفتی هم قطع شود. بازار داخلی باید بر پایه عرضه و تقاضا باشد. اینکه در حال حاضر، دولت پول ارز را به ثمن بخس می‌فروشد، جنبه یارانه‌پردازی به قدرتمندان و پولدارها دارد.
به عنوان یک اقتصاددان، چه تدابیری را در صورت احیای برجام و چه سازوکارهایی را برای سامان‌بخشی به اقتصاد در صورت تداوم تحریم‌ها پیشنهاد می‌کنید؟
چنانکه پیش از این گفتم، برجام و برداشته شدن تحریم‌ها زمینه بسیار خوبی برای سلامت، شکوفایی و پیشرفت اقتصادی ایران فراهم می‌کنند اما همه این آثار نیازمند درست کردن ساختار اقتصاد ایران، اتخاذ سیاست‌های درست، آزادی اقتصادی و رابطه خوب با همسایگان و دیگر کشورهاست. اگر برجام احیا نشود و تحریم‌ها برداشته نشوند، بدون تردید اقتصاد ایران هر روز بدتر و فشار بر مردم به ویژه کارگران و طبقه کم‌درآمد بیشتر خواهد شد. در چنین وضعی هم ساختار و سیاست‌های درست مفید خواهند بود ولی در مجموع وضع اقتصاد ایران بسیار ناگوار خواهد بود و کشورهای بسیاری از این موقعیت سوءاستفاده کرده و منافع خود را به قیمت زیان اقتصاد ایران پیش خواهند برد.
منبع: ایلنا
کلیدواژه: توافق هسته ای جو بایدن دونالد ترامپ برجام قرارداد ۲۵ ساله ایران و چین برای اقتصاد ایران سیاست های درست ایالات متحده کشورهای دیگر ارزش پول ملی بدون تردید نظر شما جو بایدن خواهد شد سیاست ها تحریم ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.ilna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایلنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۰۸۴۱۲۳۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
رئیسی: ایران پیشرفته و فناور می‌تواند برای جهان نوآوری داشته باشد
به گزارش گروه سیاست خبرگزاری علم و فناوری آنا، حجت‌الاسلام سید ابراهیم رئیسی شنبه ۸ اردیبهشت ۱۴۰۳ در مراسم افتتاحیه ششمین نمایشگاه توانمندی‌های صادراتی ایران با بیان اینکه «این نمایشگاه فضای رقابتی و یک کنش جمعی ایجاد می‌کند تا برای رفاه اجتماعی از مسیر توسعه تجارت، صادرات و گسترش تعاملات اقتصادی عمل شود»، اظهار کرد: این نمایشگاه موجب ارتقای اقتصادی در کشور، منطقه و برای همه جهان است. این نمایشگاه نشان‌دهنده آن است که جمهوری اسلامی تحریم‌ناپذیر است و هرگز تحریم‌ها در این کشور به نتیجه نرسیده و بعد از این هم به نتیجه نخواهد رسید.
وی تاکید کرد: این نمایشگاه نشان‌دهنده این است طرح‌های شیطانی منزوی کردن ایران تاکنون به نتیجه نرسیده و بعد از این هم به نتیجه نمی‌رسد.
رئیس‌جمهور با بیان اینکه «ایران در عرصه‌های مختلف می‌تواند برای جهان نوآوری داشته باشد»، تاکید کرد: این نمایشگاه دستاوردهای جوانان ما را نشان می‌دهد که تهدید و تحریم را به فرصت بدل کرده‌اند. ترجمان این نمایشگاه و رویداد بزرگ اقتصادی، تجاری و صادراتی آن است که ما توانسته‌ایم و بازهم می‌توانیم.
رئیسی یادآور شد: امکانات و ظرفیت‌های بسیاری در اقلیم‌های مختلف وجود دارد. خداوند این امکان را فراهم کرده و او عادل است. او به عدالت نیاز بشر را تامین کرده و در دسترس او قرار داده و اگر آحاد بشر به دلیل زیاده‌خواهی و سلطه‌طلبی اقداماتی برای محرومیت کشورها از منابع و ظرفیت‌ها انجام ندهند و به طبیعت، جهان و بشریت ظلم نکنند، امکانات در اختیار همه قرار دارد و می‌توان نیاز بشر را مرتفع کرد و او را به نقطه کمال و رفاه رساند.
رئیس دولت سیزدهم تاکید کرد: جریان تحریم یکی از نمادهای ظلم نه تنها به دولت‌ها که به ملت‌هاست. اگر ملتی را با ایجاد تنگنا و تحریم از رسیدن به اهداف خود برای توسعه و پیشرفت بازداشت، این هم یک جنگ است اما نه جنگ نظامی بلکه جنگ اراده‌هاست و ملت ایران در این جنگ اراده کرده با اتکا بر توانمندی ملی تحریم‌ها را پشت سر بگذارد تا نه ما، بلکه سخنگوی کاخ سفید اعلام کند سیاست تحریم‌ها علیه ایران مفتضحانه شکست خورده است. این امر مدیون کار مهندسان، کارگران و تولیدکنندگان ماست که افسران و سربازان خط مقدم شکست دادن دشمنان ایران در زمینه اقتصاد، تولید و فناوری هستند.
وی با بیان اینکه «ایران پیشرفته و فناور است»، تصریح کرد: تولیدات صنعتی و کشاورزی نیاز به نقشه راه دارد. در این نمایشگاه انواع توانایی‌هایی ایران در صنایع دارویی، شیمیایی، شیلات و صنایع دستی و گردشگری را رونمایی کردیم. این نمایشگاه دیدن یک محصول نیست بلکه مذاکره و تنظیم قراردادها و پیگیری تجارت و صادرات هم در آن پیش‌بینی شده است.
رئیس‌جمهور ادامه داد: ما امکان و ظرفیت بسیار داریم و باید آن‌ها را از قوه به فعلیت درآورد. اینکه تصور شود علم و دانش و نوآوری و فناوری در اختیار کسانی است که فکر می‌کنند آنان می‌توانند نگاه نادرستی است و کامل نیست. امروز گرچه غرب تلاش می‌کند در منطقه ما به فناوری‌های نو دسترسی ایجاد نشود و اگر ایجاد شد آن نکته اساسی در اختیار خودش بماند تا سلطه خود را بر منطقه حاکم کند اما در ایران این دانش‌ها بومی شده و حتی با ترور دانشمندان و تحت فشار قرار دادن متخصصان ما، نمی‌توانند مانع از دسترسی ایران به فناوری‌های نو شود.
رئیسی تاکید کرد: هرجا فشار بیشتری به ما در این زمینه وارد شده است ما در آنجا بیشترین توفیق را داشته‌ایم. از جمله در صنایع هسته‌ای و دفاعی که البته در دکترین ما به هیچ عنوان دسترسی به سلاح هسته‌ای وجود ندارد. این فتوای مرجع ما و رهبری انقلاب اسلامی است. ما از این فناوری در صنایع مختلف اقتصادی استفاده می‌کنیم.
رئیس دولت سیزدهم یادآور شد: برخلاف خواست نظام سلطه امروز توانایی بسیاری وجود دارد و کشورهای جهان می‌توانند روی پای خود بایستند و برای ملت خود و کشورهای جهان موثر باشند. نظام سلطه با همه توطئه‌ها نمی‌تواند کشورهای مصمم و دولت‌های مستقل را از رسیدن به توسعه و پیشرفت اقتصادی باز دارد.
وی گفت: قدرت تولید و صادرات کمتر از قدرت نظامی نیست. در کنار تولید قدرت نظامی یک کشور با قدرت تولید و اقتصاد و توانایی صادراتی هم نیرومند می‌شود. امروز صادرکنندگان و تولیدکنندگان ما در جایگاه تولید قدرت برای ایران قرار دارند.
ششمین نمایشگاه توانمندی‌های صادراتی (ایران اکسپو ۲۰۲۴) در روزهای ۸ تا ۱۲ اردیبهشت ۱۴۰۳ در مرکز نمایشگاه‌های بین‌المللی تهران برگزار می‌شود.
این نمایشگاه به‌طور ویژه بر ۶ حوزه شامل «صنایع غذایی، کشاورزی و شیلات»، «صنعت»، «فرش دستباف، صنایع دستی و گردشگری»، «دارو و تجهیزات پزشکی، تجهیزات آزمایشگاهی و محصولات شیمیایی»، «صنعت ساختمان و خدمات فنی - مهندسی» و «گروه پتروشیمی» متمرکز است.
ادامه دارد ...
انتهای پیام/
خودکشی از رزیدنتها به پزشکان رسیده؛ چرا دکتر سمیرا آلسعیدی خودکشی کرد؟/ «خودکشی پزشکان بهمثابه یک انتحار اجتماعی است»