به نقل از «دانا»

نقش ریس بر عریض؛ دست‌آفریده مشهور کرمانی/ شگفتی مارکوپولو از هنر ۸ هزار ساله ایرانی

تاریخ انتشار: ۱۱ بهمن ۱۳۹۹ | کد خبر: ۳۰۸۴۲۲۱۰

محمد علی گلاب زاده با تأکید بر اینکه پته، دست آفریده مشهور کرمانی است، گفت: پته دوزی در کرمان سابقه‌ای کهن داشته و امروز نیز از جمله صنایع دستی فعال و پر رونق به شمار می‌رود، شغلی که صددرصد ویژه زنان کرمانی بوده و است.

به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ سید محمد علی گلاب زاده در گفتگو با راه آرمان؛ با بیان اینکه کرمان نامی آشنا در تاریخ است، گفت: چه در زمینه معلومات، که به منزله آگاهی از این سرزمین و مردمان آن و چه به عنوان صاحبان دانش و آگاهی، کرمان از هر دو نظر شاخص و نمایان است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

مدیر مرکز کرمان شناسی با اشاره به گفته ژابن وابن که عنوان کرده است "کسی که تاریخ کرمان را به درستی بخواند، مانند این است که تاریخ همه جهان را خوانده است"، عنوان کرد: بر اساس ارائه مستندات شاید بتوان چنین گفت که کرمان را به عنوان یکی از خاستگاه های تمدن تاریخ به حساب آورد.

این تاریخ شناس کرمان با بیان اینکه کرمان همواره یک شهر بین المللی بوده و ارتباط آن با چین، هند و پاکستان در طول تاریخ همیشه برقرار بوده است، ابراز کرد: زمانی از صنعت دیروز سخن به میان می آوریم، بی گمان تفاوت آن را با آنچه که به عنوان صنعت امروز مطرح می شود در نظر خواهیم داشت.

خشوع پژوهشگران داخلی و غربی با افزایش کشفیات کرمان

وی با اشاره به اینکه به نظر می رسد که صنایع دیروز ایران و کرمان، مانند بسیاری دیگر از ارزش های این سرزمین، ناشناس باقی مانده اند، اظهار کرد: هر چند بر دامنه کشفیات کرمان افزوده شد، خشوع پژوهشگران داخلی و غربی در برابر بزرگی مردم این دیار و اثر گذاری آنها بر صنایع روزگاران گذشته فزونی یافت.

گلاب زاده بیان کرد: صنایع دستی استان کرمان شهرت جهانی داشته و به دو صنعت خانگی و کارگاهی تقسیم می شود که صنایع دستی خانگی این استان شامل پته دوزی، شال بافی، ترمه بافی، حصیر بافی بوده که بانوان خانه دار ضمن رهبری خانواده، گوشه ای از مخارج زندگی را با ساخت و تولید مصنوعات دستی خود تأمین می سازند.

مدیر مرکز کرمان شناسی افزود: صنایع دستی کارگاهی شامل قالی بافی، تابلو فرش، گلیم شیریکی پیچ بافی، خورجین بافی، سفره بافی، مسگری، ساخت مصنوعات فلزی است که در گذشته ای نه چندان دور 50 رشته از رشته های صنایع دستی در این استان فعال بوده است و هم اکنون با توجه به مشکلات و معضلات موجود از قبیل بالا بودن قیمت مواد اولیه، عدم دسترسی به بازارهای خارجی و آگاهی سلیقه خریداران این رشته ها به 25 رشته رسیده است.

تابلوی ورود ممنوع برای مردان در حریم هنر پته دوزی

این تاریخ شناس کرمان تصریح کرد: پته دوزی در کرمان سابقه ای کهن داشته و امروز نیز از جمله صنایع دستی فعال و پر رونق به شمار می‌رود، شغلی که صددرصد ویژه زنان کرمانی بوده و است.

وی گفت: اصرار بر اختصاص این حرفه زنان کرمانی از آن جهت است که در مشاغل دیگر مانند قالی بافی مردها نیز کم و بیش حضور دارند و یا در سایر شهرهای ایران وضع به همین ترتیب است؛ اما پته در انحصار زنان کرمانی بوده و در هیچ جای دیگر سابقه نداشته و مردان را در حریم این هنر خانمانه راهی نیست.

گلاب زاده ادامه داد: زنان کرمانی روی پارچه‌ای معمولاً به رنگ سفید که به صورت کج راه بافته شده و به آن «عریض» می گویند با نخ‌های الوانی که «ریس» نامیده می‌شود نقوش زیبا و چشم نوازی می دوزند که به آن پته می‌گویند و شاید وجه تسمیه پته این باشد که پت به پشم نرمی گفته می‌شود که با شانه از بین موی بز به دست می‌آید و در گذشته از آن نخ درست کرده و طرح های زیبا و چشم نواز را با آن روی پارچه ای که به عریض شهرت داشت می دوختند.

هنری ۸ هزار ساله که مارکوپولو از آن یاد کرد

مدیر مرکز کرمان شناسی با تأکید بر اینکه پته، دست آفریده مشهور کرمانی است، اظهار کرد: اگرچه تاریخچه دوخت پته را به درستی نمی دانیم، اما از آنجا که این اثر هنری نوعی سوزن دوزی است و این صنعت سابقه ای کهن دارد و همچنین مارکوپولو از این صنعت دستی در قرن سیزدهم میلادی در کرمان خبر می دهد؛  لذا می‌توان حداقل همین سابقه را برای پته کرمان ذکر کرد.

این کرمان شناس کرمانی ادامه داد: لازم به یادآوری است که بر اساس مندرجات کتاب سوزن دوزی سابقه این هنر اصیل به ۸ هزار سال پیش از این می‌رسد اوج رونق پرده دوزی بین سالهای ۱۳۱۵ تا ۱۳۳۰ هجری قمری یعنی بین حکومت آصف الدوله و امیر اعظم بوده است.

وی افزود: البته در این سال ها اوج التهاب سیاسی کرمان و حضور زنان در عرصه آزادی خواهی را شاهد هستیم به عبارت دیگر زنان کرمانی هم در عرصه هنری و فعالیت‌های اقتصادی کمر همت بسته بودند و هم در زمینه سیاسی و دفاع از آزادی و دموکراسی.

نگهداری معروف ترین پته کرمانی در موزه آستانه شاه نعمت الله

گلاب زاده عنوان کرد: قدیمی‌ترین پته موجود از قرن ۱۲ هجری قمری بر جای مانده است که به صورت سوزن دوزی بوده و زمینه آن با استفاده از گل های ریز افشان و از نخ های ابریشمی رنگی روی عریض ابریشمی دوخته شده است است؛ همچنین پته دیگری نیز در سال ۱۲۷۸ و بیش از یکصد و پنجاه سال قبل دوخته و در موزه هنرهای تزئینی نگهداری می‌شود.

مدیر مرکز کرمان شناسی ابراز کرد: در این میان معروف‌ترین پته هم اکنون در موزه آستانه شاه نعمت الله ولی نگهداری می‌شود دوخت این پته به حدود سال ۱۲۸۵ هجری قمری باز می‌گردد طول آن ۴0۵ و عرض آن 265 سانتیمتر است که ۱۶ نفر از دختران و زنان کرمانی به مدت دو سال، آن را دوخته اند.

این تاریخ شناس کرمانی ادامه داد: برخی روایات نیز از تلاش چهل دختر و زن کرمانی در طول سه سال حکایت دارد دوخت این شاهکار زیبای زنان کرمان در زمان شهاب الملک آغاز و در عهد وکیل الملک ثانی 1296-1285 هجری قمری به پایان رسید.

رنگ بندی عریض ها جهت دوخت پته

وی اظهار کرد: مورد نیاز برای دوخت پته، عریض است که به رنگ های سبز، سفید، نارنجی، قرمز، آبی و مشکی در بازار عرضه می‌شود، رنگ قرمز پرمصرف ترین نوع عریض است هرچند که عده‌ای رنگ سفید را نیز می پسندند. در گذشته با ریسیدن کرک بز، نخ مورد نیاز برای دوخت پته را فراهم می‌کردند؛ اما امروز نخ های ماشینی و پشمی جایگزین آن شده است.

گلاب زاده با اشاره به اینکه پته در طرح‌های مختلفی مانند پته جقه ای، پته شاه گوزنی، پته بادامی، پته سروی، پته پشمی،  کتیبه ای و بته جقه لباسی عرضه می‌شود، بیان کرد: مرغوبترین پته دارای زمینه عریض سفید نخاعی با رنگ ثابت، ریز دوخت و پرکار است به طوری که متن کار زیر هجوم نخ های رنگی، کمتر به چشم خورد دلیل گرانی و مرغوبیت پته سفید این است که چون رنگ سفید نور را منعکس می کند.

مدیر مرکز کرمان شناسی با اشاره به مطلب فوق افزود: استفاده از رنگ سفید باعث خستگی چشم پته دوز شده و پیشرفت کار را کند می‌کند؛ همچنین در دوخت عرض سفید حتماً باید از نخ های دارای رنگ ثابت استفاده شود.

آسیب به هنر اصیل کرمانی با دوخت بانوان افغانی

این تاریخ شناس کرمانی تأکید کرد: با کمال تأسف در شرایطی قرار گرفته ایم که وضعیت پته کرمان دچار وضعیتی همانند ضربه ای که به قالی کرمان وارد و موجب از رده خارج شدن ارزش های تاریخی این صنایع دستی شد، قرار گرفته است.

وی با تأکید بر اینکه در 100 سال گذشته قالی کرمان شاه بیت غزل هنر جهان بوده اما در چند سال آینده فاتحه اعتبار و ارزش قالی کرمان باید خوانده شود، ابراز کرد: پته کرمانی اواخر دوره قاجار و زندیه را می توانستیم ساعت ها به تماشای آن بپردازیم و آن پته ها دنیایی از اشتیاق بودند.

گلاب زاده ادامه داد: پته های کنونی دوخته شده به دست بانوان افغانی است که آنان دلی برای هنر کشور ما نمی سوزانند و ما ایرانی ها باید به فکر ارزش فرهنگی و هنری کشور خود باشیم.

مدیر مرکز کرمان شناسی با تأکید بر اینکه هم اکنون وضعیت به گونه ای شده است که بازار پته کرمان به شدت آسیب می بیند و در این راستا با مسئولان آستین همت بیرون آورند و این هنر را نجات دهند و راه نجات این است که همان گونه که بر قاچاق کالا و ارز نظارت داریم بر دوخت این هنر اصیل  کرمان نیز نظارت داشته باشیم و نسبت به مغازه هایی که پته غیر استاندارد به فروش می رسانند، اقدام کنند؛ چرا که آبروی کرمان با دوخت پته غیر استاندارد می رود.

این تاریخ شناس کرمان در پایان خاطر نشان کرد: متأسفانه در بازار کرمان، تعداد قابل توجهی مغازه فروش پته فعالیت می کنند که باید به آنها عنوان کنیم که اگر م یخواهند پته بدوزند بر اساس استاندارهای لازم این کار را انجام دهند.

انتهای پیام/

منبع: دانا

کلیدواژه: زنان کرمانی صنایع دستی زنان کرمان پته کرمان هجری قمری گلاب زاده پته دوزی رنگ سفید سابقه ای دوخت پته ترین پته

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.dana.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «دانا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۰۸۴۲۲۱۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

تاریخ سازی دونده ایرانی در آسیا

به گزارش خبرنگار گروه ورزشی خبرگزاری صدا و سیما، عیدیان با ثبت این زمان حدنصاب ملی رده سنی جوانان را که با ۵۹.۴۸ ثانیه در اختیار خودش بود، بهبود بخشید.

کد ویدیو دانلود فیلم اصلی