تهدیدها و فرصتهای ترانزیت برق
تاریخ انتشار: ۱۴ بهمن ۱۳۹۹ | کد خبر: ۳۰۸۸۲۷۸۸
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از دنیای اقتصاد؛ این خبر در حالی روز گذشته از سوی مدیرعامل شرکت تولید نیروی برق حرارتی اعلام شد که ارزیابیها نشان میدهد از سال ۹۳-۹۲ تنها ۳۷ مجوز صادرات از سوی وزارت نیرو صادر شده که بسیاری از آنها هم در حال حاضر فاقد اعتبار هستند. انحصار در صادرات برق یکی از انتقاداتی بوده که همواره از سوی فعالان بخش خصوصی صنعت برق مطرح شده است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
از جمله مهمترین چالشها، عدمامکان فعالیت بخش خصوصی در زمینه صادرات برق در شرایط فعلی است. ارزیابیها نشان میدهد بهرغم اینکه حدود ۶۰ درصد تولید برق ایران در دست بخش خصوصی است اما هنوز بسترهای لازم درخصوص توسعه صادرات برق فراهم نشده است. چالش دوم که پیش روی صادرات برق ایران قرار دارد، موانع حقوقی و فنی مبادلات برق با مراکز هدف است. با وجود بیش از یک دهه سابقه صادرات و تبادل برق در ایران هنوز هیچ برنامه و مدل خاصی برای آن طراحی نشده و در شرایط فعلی نیز برنامه اجرایی و عملیاتی مشخصی برای ارتقای صادرات و تبدیل شدن به هاب انرژی منطقه آنطور که در قانون برنامه ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور آمده، تدوین نشده است. این در حالی است که وضعیت مالی صنعت برق به گونهای است که تامین نقدینگی از طریق صادرات را در حال حاضر به یکی از ضرورتهای این صنعت تبدیل کرده است. طبق ارزیابیها کشورهای همسایه و اوراسیا برای صادرات برق دارای یک بازار ۱۴۰۰ میلیارد دلاری هستند.
مزایای صادرات برقصادرات برق مزایای بسیاری در ابعاد متفاوت اقتصادی، سیاسی، امنیتی و فنی دارد. از جمله مهمترین این مزیتها میتوان به «افزایش درآمدهای ارزی، رونق تولید ملی و اشتغالزایی بیشتر»، «ایجاد پیامدهای خارجی مثبت ناشی از صادرات انرژیبرق برای پیمانکاران و سازندگان تجهیزات»، «افزایش وابستگی کشورهای منطقه و تقویت ثبات و امنیت»، «استفاده حداکثری از ظرفیتهای نصب شده و کمک به هموار شدن منحنی بار»، «تقویت انگیزههای سرمایهگذاری در صنعت برق به دلیل اطمینان از وجود بازار فروش»، «افزایش نقدینگی صنعت برق و کاهش نیاز به دولت و سایر منابع تامین مالی مبتنی بر بدهی» و «افزایش راندمان و بهرهوری در اثر وجود بازار فروش خارجی حتی در فصول کممصرف در داخل» اشاره کرد.
در این میان پرداختن به صادرات برق در شرایط فعلی که تحریمهای بینالمللی دستیابی به درآمدهای ارزی ناشی از صادرات نفت را دشوار ساخته به مراتب حائز اهمیت بیشتری است. با این وجود عملکرد ایران در سالهای گذشته نشاندهنده نبود استراتژی مشخص برای صادرات برق بوده است. بهرغم اینکه بر این امر در برنامههای پنجم و ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی و سیاستهای اقتصاد مقاومتی تاکیده شده است. درحالیکه طی سالیان گذشته از سال ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۷، ظرفیت نصبشده تولید در کشور ۲۳ درصد رشد مثبت داشته (۶۵ هزار و ۲۱۲ مگاوات در سال ۱۳۹۰ به ۸۰ هزار و ۶۰۵ مگاوات در سال ۱۳۹۷ رسیده است)، اما رشد صادرات برق در بازه زمانی مورد بررسی منفی ۲۷ درصد بوده است (۸هزار و ۶۶۸ میلیون کیلووات ساعت در سال ۱۳۹۰ به ۶ هزار و ۳۲۴ میلیون کیلووات ساعت در سال ۱۳۹۷ رسیده است). حتی اگر سال ۱۳۹۷ را به دلیل بحران کمبود برق در تابستان مستثنی کنیم و به آمار سال ۱۳۹۶ استناد کنیم، به نرخ منفی ۷/ ۵ درصد خواهیم رسید. در تحلیل این آمارها باید این نکته را نیز افزود که بازارهای عمده صادراتی برق ایران یعنی عراق، افغانستان و پاکستان در تمامی این سالها نیاز به واردات برق داشتهاند و بنابراین ظرفیت بالقوه صادرات وجود داشته است.
تهدیدهاطبق ارزیابیها نخستین محدودیتی که بر سر استفاده از این ظرفیت ارزشمند وجود دارد از تفکر حاکم بر فضای سیاستگذاری بخش انرژی ناشی میشود که همچنان نیز به نظر مصداق دارد. چنانچه اهمیت صادرات برق و ظرفیتهای بخشی و ملی گسترده ناشی از این فرصت در اولویت برنامهها قرار گیرد، به استراتژی دستیابی به این هدف نیز پرداخته خواهد شد. تحلیلگران معتقدند مساله توسعه صادرات برق هدفی ساده نیست که تنها با تغییر پارادایم فکری حاکم قابل دستیابی باشد. برق برخلاف عموم کالاها امکان ذخیرهسازی در مقیاس گسترده ندارد، تولید و مصرف آن باید بهصورت همزمان صورت گیرد، انتقال آن نیازمند احداث خطوط انتقال و در نظر گرفتن ملاحظات فنی آن است و تقاضای آن به شدت تحتتاثیر نوسانات فصلی متغیر است. بنابراین توسعه صادرات برق نیازمند در نظرگرفتن ملاحظات متعددی است که عدمتوجه به آنها با احتمال بروز آسیبهای مختلفی در سطح بخشی و ملی همراه خواهد بود.
در ایران پیچیدگی دیگری نیز در این بحث وارد است و آن فعالیت همزمان بخش دولتی و خصوصی در تولید برق است. درحالیکه طبق قانون مالکیت شبکه انتقال دولتی بوده و در انحصار دولت قرار دارد. بخش خصوصی با سهمی نزدیک به ۶۰ درصد از تولید ویژه برق کشور همواره متقاضی دریافت اجازه ورود به بحث صادرات برق بوده، امری که تاکنون محقق نشده است. این مساله خصوصا در شرایطی که قیمت پایین خرید برق از نیروگاههای خصوصی همواره از چالشهای این بخش بوده و هرگونه فروش برق به خارج و دریافت درآمد ارزی دارای تاثیر بسزا بر تامین نقدینگی این بخش است، حساسیتهای بیشتری به خود گرفته است.
مسیر باز صادرات با ۴ کشورروز گذشته مدیرعامل شرکت تولید نیروی برق حرارتی از امکان صدور برق کشور به چهار کشور افغانستان، پاکستان، عراق و ترکیه خبر داد و در شرایط مطلوب اعلام کرد که میتوان ۱۴۰۰ مگاوات به این کشورها صادر کرد. محسن طرزطلب با بیان اینکه با به مدار آمدن بخش بخار نیروگاه شیروان با ظرفیت ۱۶۰ مگاوات امکان انتقال برق به سایر استانهای همجوار و همچنین صادرات از مرزهای شرقی به وجود آمده است، اظهار کرد: از این طریق میتوانیم شاهد درآمد ارزی برای کشور باشیم. وی با تاکید بر اینکه درآمد حاصل از صادرات به چهار کشور افغانستان، پاکستان، عراق و ترکیه متفاوت خواهد بود گفت: خالص درآمد صادرات حدود ۸۰۰ میلیون دلار است با این توضیح که ما واردات هم داریم، بهطور متوسط سالانه خالص پس از کسر هزینه صادرات حدود ۵۵۰ میلیون دلار تخمین زده میشود، بنابراین خالص صادرات پس از کسر واردات حدود ۵۵۰ میلیون دلار است.
به گفته طرزطلب در مناطق شمالی، شمال شرق کشور و استانهای همجوار تبدیل واحدهای گازی به سیکل ترکیبی در حال انجام است، بدون مصرف سوختی دیگر، با همان سوختی که در اختیار ما قرار گرفته است توان جدیدی به توان شبکه اضافه میکنیم. تولید برق سه واحد بخار سیکل ترکیبی شیروان نیز در فصول پاییز و زمستان بسیار حائز اهمیت است چون با همین سوختی که واحدهای گازی مصرف میکنند ۴۸۰ مگاوات ظرفیت جدید در آن ایجاد شده و راندمان تولید از ۳۴ درصد به ۵۰ درصد ارتقا پیدا کرده است.
مدیرعامل شرکت تولید نیروی برق حرارتی با بیان اینکه نیروگاه سیکل ترکیبی شیروان توسط دولت سرمایهگذاری شده و به لحاظ بالانس شبکه و همچنین واقع شدن در مرز، استراتژیک است همچنین به لحاظ پایداری شبکه بسیار اهمیت دارد، اظهار کرد: تمام نیروگاههای
کلاسF جدید همزمان گازی و بخاری خواهند بود، عمده پروژههای ما، سرمایهگذاری روی نیروگاههای سیکل ترکیبی و تبدیل به واحدهای بخار است تا راندمان بهتری داشته باشیم.
در همین راستا دو روز پیش نیز در نشست «تجارت منطقهای برق؛ الزامات و اولویتها»، با حضور جمعی از اساتید و صاحبنظران و فعالان این حوزه در پژوهشکده مطالعات فناوری به اهمیت، الزامات و سازوکارهای استفاده از فرصت جغرافیایی استراتژیک ایران در تجارت منطقهای برق، متولی این حوزه و وضعیت کنونی تجارت برق کشور مورد بررسی قرار گرفت. در این نشست حبیب قراگزلو، معاون بازار برق شرکت مدیریت شبکه برق ایران با بیان اینکه یکی از مهمترین الزامات تجارت منطقهای برق افزایش نقاط اتصال و ارتباط شبکه برق کشورهای منطقه است، گفت: اتصالمان با برخی کشورهای منطقه خوب و با برخی ضعیف است.
باید ارتباطمان را با کشورهای مختلف قوی کنیم. باید سعی کنیم مزیت نسبی خود برای تولید برق در منطقه را حفظ کنیم. اگر در منطقه بازارها گسترش پیدا کند و ما کاری نکنیم سهم ایران از بازارها کم خواهد شد. وی تصریح کرد: برخی از کشورهای اطراف شبکههای برق ضعیفی دارند. این کشورها متاسفانه خیلی بازارپذیر نیستند. اگر بخواهیم بازار منطقهای راهاندازی کنیم باید روی زیرساختهای این کشورها نیز کار شود. میتوان سرمایهگذاری خوبی از جهت صادرات خدمات انجام داد و وقتی آنها قوی شدند میتوان بازار منطقهای را ایجاد کرد. ما اتصالات با کشورهای همسایه داریم اما نه برای حجمهای بالای برق صادراتی. برای تبدیل شدن به هاب منطقه باید ظرفیتها افزایش یابد. قراگزلو افزود: اولین و مهمترین اولویت شاید توسعه ارتباطات فیزیکی به معنای بسترهای انتقال انرژی با کشورهای منطقه است.
ارتباطات را باید قوی کنیم اما نه فقط برای صادرات. بحث ترانزیت برق خیلی مهم است. اگر شبکه قوی داشته باشیم میتوانیم برق را بین کشورها توزیع کنیم و از منافع و درآمد آن استفاده کنیم. وی با اشاره به اینکه وزارت نیرو با محوریت توانیر مهمترین وظیفه را در بحث تجارت منطقهای برق دارد، گفت: مجوزهای صادرات و واردات دست وزارت نیرو است اما متاسفانه از سال ۹۳-۹۲ حدود ۳۷ مجوز صادرات صادر شده، اما بسیاری از آنها الان فاقد اعتبار است و عملا صادرات انجام نمیشود. بخش خصوصی ما نسبت به بحث صادرات بدبین شده و خودش هم خیلی پیگیر نیست. در بخش تحویل و نرخگذاری سوخت، وزارت نفت مرجع اصلی است اما با همکاری نهادهای دیگر مانند وزارت نیرو. اینجا باید نهادی بالادستی ورود کند تا نهادهای مختلف بهطور مناسب و به دور از تعارض منافع این کار را انجام دهند.
معاون بازار برق شرکت مدیریت شبکه برق ادامه داد: بازارهای منطقهای در ایران سابقه زیادی دارد و متولیان اصلی هم شرکت توانیر و شرکت مدیریت شبکه است که با همکاری با سازمان منطقهای اکو پیگیر این مساله بودیم. ابتدا قرار شد ایران و ترکیه پایلوت راهاندازی بازار منطقهای برق شوند. ولی اخیرا در نشست rpc آخری که در اکو داشتیم قرار شد همه کشورهای متمایل به این کار وارد این مساله شوند و زیرساختها و لوازم این کار فراهم شود.
وی با اشاره به لزوم داشتن مکانیزمی برای حذف یارانه انرژی در کشور، گفت: اگر بخواهیم بازار بین بخشهای مختلف رقابتی باشد، باید مکانیزمی را طراحی کنیم که یارانههای کشورهای مختلف در بخش انرژی در بازارهای بینالمللی به نحوی مدیریت شود. باید سعی کنیم مزیت نسبی خود را برای تولید برق در منطقه حفظ کنیم. اگر در منطقه بازارها گسترش پیدا کند و ما کاری نکنیم سهم ایران از بازارها کم خواهد شد.
قراگزلو با اشاره به رقابت مخرب بین بخش برق و گاز در داخل کشور برای صادرات، اظهار کرد: باید استراتژی مشترکی بین وزارت نفت و نیرو تدوین شود تا از چنین مسائلی جلوگیری کند. مثلا در بحث صادرات برق، نفت و گاز نیاز به چنین استراتژی کاملا احساس میشود.
قراگزلو افزود: بعضا به نیروگاهها میگویند اگر میخواهید برق را صادر کنید قیمت سوخت فرق میکند و این قیمت تا حدی بالاست که دیگر صادرات صرفه اقتصادی ندارد. قرار نیست کل سهم پول صادرات برای یک نفر باشد. میتوان بخشی را به نیروگاه و بخشی را به بقیه اختصاص داد. باید منافع صادرات را باهم تقسیم کنیم. مثلا نیروگاه گاز یارانهای را میسوزاند، بخشی از پول برای گاز صرف شود و بخشی برای نیروگاه. وی در پایان گفت: یکی دیگر از اولویتها داشتن قراردادهای محکم و خوب با کشورهاست.
این قراردادها میتواند یا توسط دولت بسته شود و به بخش خصوصی انتقال یابد یا با بلوغ بخش خصوصی، خود بخش خصوصی این کار را انجام دهد. ما از لحاظ تجارت برق به بلوغ خوبی نرسیدهایم. قراردادها بلندمدت است اما نکته اینجاست که باید به قرارداد پایبند باشیم. در غیراین صورت مزیت ما در تامین برق از بین میرود. من مطمئنم تا چند سال آینده مزیت نسبی صادرات را داریم. ما تا ۵،۴ سال آینده میتوانیم برق صادر کنیم و بستر را تقویت کنیم تا در آینده روی ترانزیت کار کنیم.
پربیننده ترین سخن امام درباره آب و برق مجانی محقق شد/ سالانه ۲۵۰۰مگاوات برق جدید به مدار وارد شد روحانی: دولت ما آب و برق را مجانی کرد خاموشی خیابانها از امشب تمام شد قیمت نفت با وجود چشمانداز تاریک تقاضا افزایش یافت/ امید به واکسیناسیون عامل بازدارنده سقوط بازار طلای سیاه استانهای نفتخیز بهرهای از درآمد نفت نمیبرندمنبع: اقتصاد آنلاین
کلیدواژه: مصرف برق تجارت منطقه ای برق کشورهای منطقه سرمایه گذاری سیکل ترکیبی برای صادرات ارزیابی ها وزارت نیرو صادرات برق بحث صادرات نیروگاه ها برق ایران بخش خصوصی تولید برق صنعت برق مهم ترین برق کشور
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.eghtesadonline.com دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «اقتصاد آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۰۸۸۲۷۸۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
تاکسی های برقی وارد شد/ افزایش ۲۰ درصدی تولید خودرو
به گزارش خبرگزاری مهر، عباس علیآبادی وزیر صمت در گفتوگویی رادیویی گفت: اجلاس آفریقا را داشتیم، آفریقا، اقیانوس فرصتها برای بازرگانان و تجار ماست، از جمله مهمترین این فرصت توسعهنیافتگی کامل آفریقا است. البته آفریقاییها بهصورت جامع برنامههایی را برای توسعه پیگیری میکنند و در این برنامه فرصتهای برای تجار ما وجود دارد.
وزیر صمت در ادامه تاکید کرد: بزرگترین نمایشگاه دستاوردهای کشور برای معرفی به بیش از ۲ هزار بازرگان و تاجر بینالمللی برگزار خواهد شد و میتواند تبعات خوبی داشته باشد. اجلاس آفریقا با تعداد زیادی از مقامات ارشد سیاسی آفریقا بهخوبی برگزار شد که میتواند تأثیرات خوبی در رفاه و اقتصاد کشور داشته باشد. برای تحقق جهش تولید باید دروازه صادرات باز شود. خیلی از کالاهایی که تولید میکنیم بهجهت اینکه بازار صادراتی ندارد، مجبور هستیم تولید را محدود کنیم، بهعنوان مثال در لوازم خانگی رشد خوبی در کیفیت و کمّیت داشتیم، اما همچنان در تهدید کالاهای قاچاق هستیم.
وی عنوان کرد: از جمله چالشهایی که در آفریقا داریم، نبود زیرساخت است که البته این موضوع با توجه به ظرفیتهای خوبی که در توسعه زیرساخت حوزههای انرژی و حملونقل داریم یک فرصت محسوب میشود. نرخ رشد اقتصادی در آفریقا از متوسط جهانی بیشتر است و این بهمعنای فرصت است و ما باید از آن استفاده کنیم. تلاش میکنیم تا پایان امسال در تمام یا حداقل بخشی از کشورهای آفریقایی که محوریت دارند، نمایشگاههای دائمی برای کالاهای ایرانی را فراهم کنیم و همچنین به آفریقاییها فرصت دهیم که در کشور ما پایگاه معرفی خود را داشته باشند. تراز تجاری ما با آفریقا کاملاً مثبت است و رویکرد ما این است که واردات خود را نیز از آفریقا افزایش دهیم. تا پایان امسال تعداد رایزنهای بازرگانی ما در آفریقا به ۱۲ مورد میرسد و تعداد مراکز بازرگانی به ۱۵ مرکز خواهد رسید.
این مقام مسؤول در خصوص چالشهای توسعه تجارت با آفریقا، گفت: مهمترین چالشها رقبا هستند که تلاش میکنند پس از حضور ما در آفریقا با ابزارهای مختلفی مانند تحریم جلوی این موضوع را بگیرند. برنامه وزارت صمت این است که میزان تجارت ایران اعم از صادرات و واردات نسبت به شرایط فعلی دو برابر شود.
عضو کابینه دولت سیزدهم ادامه داد: باید ظرفیتهای مالی و اقتصادی خود را بهنفع صادرات بسیج کنیم و هر مانعی را که در مسیر صادرات است، برداریم. ما به شرکتهایی اولویت میدهیم که صادراتمحور و دانشبنیان هستند، شرکتهایی که حداقل ارزبری و بیشترین میزان ارزآوری را دارند. مشارکت مردم زمانی رخ میدهد که بتوانیم از سرمایههای خرد مردم استفاده کنیم.
وی گفت: در حال تعریف پروژههایی هستیم که بر اساس آنها بتوانیم صندوقهای پروژه را تأسیس کنیم که مردم با سرمایههای خرد خود در پروژههای ملی مشارکت کنند، بهزودی اطلاعیهها دراینباره منتشر خواهد شد، اگر بتوانیم این هدف را محقق کنیم، بخش مشارکت مردم در شعار سال را بهمعنای واقعی و الگوی تازه محقق میکنیم.
علیآبادی موضوع مزاحمت رقیبان ایران را در تجارت عنوان کرد و گفت: رقبای ایران حتماً برای ایران مزاحمت ایجاد خواهند کرد. یکی از کارهای مهمی که باید انجام دهیم ابزار تجارت را فراهم کنیم که مهمترین آن حملونقل است. برای شرق و شمال آفریقا نسبت خوبی داریم و طبق دستور رئیسجمهور برای غرب و جنوب آفریقا هم از لحاظ حملونقل پوشش دهیم که کارهای سختی است و حتماً انجام خواهیم داد.
وزیر صمت افزود: آفریقا فرصت خوبی برای صنایع دانشبنیان ایران است و کشورهای آفریقایی هم در حوزه آموزش هدفگذاری کردهاند و ایران باید از این فرصت استفاده کند، همچنین شرکتهای مهندسی و زیرساخت ایران هم میتوانند پروژههای بزرگی در آفریقا اجرا کنند. کشورهای آفریقایی علاقهمند هستند از خودروهای روز استفاده کنند و این فرصتی برای ایران است؛ تلاش خواهیم کرد به کسانی در اولویت ارز، ارز بدهیم که بهسمت تجارت و صادرات بروند بهویژه بهمقاصد صادراتی ایران از جمله آفریقا.
علیآبادی همچنین درباره برنامههای وزارت صمت در خصوص صنعت خودرو گفت: ما برنامهای گسترده داریم و امسال تلاش خواهیم کرد که ظرفیت تولید را افزایش دهیم. ما به ظرفیت تولید ۵ هزار خودرو در روز رسیدیم و تلاش داریم که این را حدود ۲۰ درصد افزایش دهیم که خیلی جهش بسیار بزرگی است.
وی افزود: در بحث واردات خودرو باید گفت این موضوع را در دستور کار داریم تا به این وسیله تعادل بهتری در تأمین تقاضای بازار و بحث ناترازی به وجود بیاوریم و اخبار خیلی خوبی در این زمینه داریم. تاکسیهای برقی را وارد کردهایم و مردم میتوانند ثبتنام کنند و بخرند.
کد خبر 6089705