هوش مصنوعی و نقش آن در تحلیل و تفسیر قرآن
تاریخ انتشار: ۲۸ بهمن ۱۳۹۹ | کد خبر: ۳۱۰۲۹۴۲۳
ایسنا/خراسان رضوی استادیار الهیات و معارف اسلامی دانشگاه فردوسی گفت: به نظر می‌رسد ما در آینده با هوش مصنوعی روبه‌رو خواهیم شد که دقیق‌تر از انسان‌ها تحلیل معنا و تفسیر قرآن خواهد کرد.
علیرضا آزاد در کانال خود در فضای مجازی با اشاره به کاربردهای هوش مصنوعی در علوم قرآنی درخصوص تفسیر آیه دوم سوره لقمان، اظهار کرد: امروزه با ورود هوش مصنوعی به فضای قرآنی، محاسبات و مسائل ریاضی، در قرآن وجه متفاوتی پیدا کرده‌اند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
وی ادامه داد: زمینه‌های بسیار زیادی در بکارگیری هوش مصنوعی در مطالعات قرآنی وجود دارد. به نظر می‌رسد ما در آینده با هوش مصنوعی مواجه و روبه‌رو خواهیم شد که دقیق‌تر از انسان‌ها تحلیل معنا و تفسیر قرآن خواهد کرد، به شکلی که بتوان به تفسیر و یا ترجمه قرآن متناسب با شرایط افراد دسترسی پیدا کرد؛ به عنون مثال می‌توان تفسیری متناسب با دختر ۸ ساله، پسری ۱۵ ساله، دانشجوی مهندسی، طلبه حوزه علمیه و ... در این نرم‌افزارها یافت.
استادیار الهیات و معارف اسلامی دانشگاه فردوسی با بیان این که این کارها و اقدامات تا حدی در فضاهای غیر الهیاتی انجام شده‌است؛ بیان کرد: من فهرستی از ۵۰ پروژه انجام شده هوش مصنوعی در حوزه علوم قرآن و حدیث در اختیار دارم که این کارها به صورت جدی در حال پیگیری و انجام هستند. اولین همایش ملی هوش مصنوعی و علوم اسلامی برگزار شده است و فکر می‌کنم باید دوستان فعال در این حوزه و فضای دانشگاهی در رشته‌های گوناگون دست به دست یکدیگر دهیم و به سمت استفاده بهینه از این امکانات در راستای اهداف انسانی و الهی پیش رویم.
هوش مصنوعی در آینده کمک خواهد کرد پلیدی‌ها را بزداییم
آزاد تصریح کرد: برخلاف تصورات عده‌ای که مانند فیلم‌های هالیوودی فکر می‌کنند ربات‌ها می‌آیند و انسان‌ها را نابود می‌کنند، به نظر من کاربست هوش مصنوعی در حوزه علوم قرآنی در آینده به ما کمک خواهد کرد تا پلیدی‌ها را بزداییم و با سرعت بیشتری به سمت انسانیت و اهداف متعالی حرکت کنیم. به این ترتیب یکی از زمینه‌های بسیار ناب پژوهش و فعالیت در حوزه قرآن و هوش مصنوعی، مسائل مربوط به حروف مقطعه است.
وی اضافه کرد: «الم» در ابتدای سوره لقمان آیه‌ای مستقل است و «تِلْکَ آیَاتُ الْکِتَابِ الْحَکِیمِ» دومین آیه از این سوره است. «تلک» اسم اشاره دور مؤنث است و به دلیل دلالت بر کلمه آیات، مؤنث بیان شده است. مفسران اغلب اسم اشاره دور را دلالت بر علو شأن بیان می‌کنند به عنوان مثال در بیت «چون من گدایی بی‌نشان، مشکل بود یاری چنان/ سلطان کجا عیش نهان با رند بازاری کند» از یک سو نوعی از تواضع و از سویی دیگر علو شأن بیان می‌شود.
استادیار الهیات و معارف اسلامی دانشگاه فردوسی با بیان این که واژه «آیه» نکاتی در بردارد و تقریبا در همه استعمالات قرآن از واژه آیه معنای نشانه نهفته است، خاطرنشان کرد: به عنوان مثال در داستان حضرت صالح عبارت «هذه ناقة‌الله لکم آیة» داریم، به این معنی که این شتر خدا برای شما نشانه‌ای است و یا در داستان حضرت یوسف عبارت « لقد کان فی یوسف و اخوته آیات للسائلین» می‌توان از کلمه آیات معنی نشانه‌ها را بیان کرد.
آزاد تشریح کرد: درخصوص نکات کاربستی آن می‌توان این گونه بیان کرد که نشانه به معنی دال است. این آیات مانند نشانه‌ها و علائم راهنمایی و رانندگی هستند که قصد دارند مسیری را به ما نشان دهند، اما این نشانه‌ها مقصد ما نبوده و مقصد جای دیگری است، در حالی که متأسفانه برخی گمان می‌کنند این نشانه‌ها مقصود هستند. این مفهوم در بیت «کعبه یک سنگ نشانی است که ره گم نشود/ حاجی احرام دگر بند ببین یار کجاست» نیز بیان شده است.
وی افزود: بنابراین باید با توجه به این نشانه‌ها به سوی مقصدی که نشان می‌دهند حرکت کنیم و با فهم آیات قرآن باید به مسائل دیگری دست پیدا کنیم. حقیقت قرآن فراتر از واژه، آیه، سوره و لفظ است که در ادامه از دیدگاه علامه طباطبائی مفصل‌تر به آنها خواهیم پرداخت.
استادیار الهیات و معارف اسلامی دانشگاه فردوسی درخصوص واژه کتاب در آیه «تِلْکَ آیَاتُ الْکِتَابِ الْحَکِیمِ» از سوره لقمان گفت: در تفسیر واژه «کتاب» در آیه دوم سوره لقمان اغلب بیان کرده‌اند که منظور امری مکتوب بوده، همان واژه‌ای که کلمه مکتوب از آن گرفته شده است؛ اما در تفسیر حکیم نیز این گونه بیان شده است «کتاب» به معنی چیزی است که از خلل و لغزش مبرا است. افساری که به اسب و شتر می‌بندند را حکمه می‌نامند به این معنی که باعث می‌شود حرکت‌های اضافی و لغزش حیوان مهار شود.
کتاب حکیم، کتابی است که در آن لغزش و سستی وجود ندارد
آزاد اظهار کرد: کتاب حکیم یعنی کتابی که در آن لغزش، سستی و خلل وجود ندارد. چه زیبا که این واژه از جمله معدود صفاتی است که هم درخصوص باری تعالی و هم درخصوص کلام‌الله به کار رفته است. هانطور که بیان کردیم ساختار این سوره نشان‌دهنده آن است که اساسا این سوره در راستای بیان حکمت و شرایط آن بیان شده است. به طوری که با بیان کلمه حکیم در یک برائت استهلال در ابتداء سوره به کلیت هدف و محتوای این سوره اشاره می‌شود.
وی ادامه داد: همانطور که وضعیت کتابت و نوشتار در زمان نزول قرآن را می‌دانیم، (در مکه هفت نفر خواندن و نوشتن می‌دانستند و ۱۰ نفر تنها می‌توانستند بخوانند)، هیچ‌گاه ذکر نشده است که قبل از اسلام کتاب و یا مجموعه مکتوبی در میان عرب وجود داشته باشد. به همین دلیل پس از رحلت پیامبر اکرم(ص) درخصوص عنوان و نام متنی که در حضور پیامبر و در مجموع توسط ۴۳ نفر از کاتبان نوشته شده است، بحثی شکل می‌گیرد.
استادیار الهیات و معارف اسلامی دانشگاه فردوسی خاطرنشان کرد: توجه کنید باوجود اینکه واژه قرآن در متن قرآن و روایات نیز بیان شده است، اما این واژه به عنوان اسم علم برای قرآن در نظر گرفته نمی‌شد؛ به همین دلیل اصحاب تصمیم گرفتند این مجموعه را مصحف بنامند و تا قرن‌ها بعد مشهورترین نام قرآن مصحف بوده و بعدها واژه قرآن که در متن قرآن نیز به کارفته است به عنوان اسم علم ذکر شد؛ به طوری که به تدریج و اسم قرآن شهرت یافت.
آزاد بیان کرد: در حالی که در متون گذشته و در قرن اول عمدتا واژه مصحف مورد استفاده قرار می‌گرفته است. به شکلی که اصطلاحات مختلف علوم قرآنی مانند تعدد مصاحف، مصاحف صحابه و ... به کار می‌رود. نکته جالب دیگری که در این خصوص وجود دارد این است که در آن زمان قرآن را کتاب در نظر نگرفته بودند و در قرن دوم زمانی که «سیبویه» کتاب نحوی خود را می‌نویسد، اسم کتاب را «الکتاب» بیان می‌کند؛ برخی دلیل این نامگذاری را شروع قرآن با واژه کتاب می‌دانند و برخی نیز می‌گویند به این دلیل بوده است که قبل از قرآن کتابی وجود نداشته است.
وی تشریح کرد: فکر نکنید که در صدر اسلام صراحتا از امری مکتوب با عنوان کتاب تعبیر می‌شده است و واژه کتاب با این معانی کاربرد داشته است. بلکه کلمه «کتب» بر اساس آنچه علما لغت گفته‌اند به معنای «جمع» بیان شده است. کتاب به معنی مجموعه‌ای مدون است حتی اگر در ذهن انسان‌ها و جامعه باشد.
استادیار الهیات و معارف اسلامی دانشگاه فردوسی افزود: اهل کتاب نیز به معنی کسانی است که پایبند به تعدادی قواعد هستند و در واقع اصول و مرام‌نامه‌ای برای زندگی دارند. لذا به سبب آن که معمولا این قواعد اجتماعی، فردی، حزبی، مذهبی نوشته می‌شده‌اند به تدریج به امری نوشتاری واژه «کتب»، «کتاب» و «مکتوب» اطلاق شده است.
آزاد با اشاره به گفته افرادی مانند «نویورت» که می‌گویند «واژه کتاب به مرور زمان در سوره‌های مدنی توسعه پیدا کرد و بیشتر تکرار شد»، تاکید کرد: این واژه در سوره‌های مکی نیز وجود دارد اما چون در مکه هنوز تعداد افراد باسواد زیاد نبوده است، واژه کتاب برای قرآن کمتر مورد استفاده قرار گرفت و به دلیل آن که در مدینه کتابت خیلی زیاد شد، واژه کتاب به تدریج بیشتر بیان شده است.
وی اضافه کرد: به این ترتیب واژه «اهل کتاب» نیز به این معنا نیست که افراد اهل نوشتن بوده‌اند. استفاده از واژه کتاب‌های آسمانی نیز به این معنا نیست که این کتب به طور کامل نوشته شده باشند، به طوری که قدیمی‌ترین انجیل، ۴۰ سال پس از عروج حضرت عیسی نوشته شده است. به علاوه تنها بخش‌های ۱۰ فرمان و ... از کتاب تورات در زمان حضرت موسی به نگارش درآمده و بخش‌های بسیاری از آن بعدها نوشته شده است، بنابراین تعبیر کتاب آسمانی به معنی مجموعه‌ای از قوانین الهی است.
استادیار الهیات و معارف اسلامی دانشگاه فردوسی گفت: به مرور زمان واژه کتاب برای نوشتار استفاده شد که این اتفاقات در تاریخ لغت به وفور رخ میدهد، به این ترتیب و به مرور زمان واژه کتاب به عنوان اسمی برای قرآن در نظر گرفته شد، بنابراین منظور از واژه کتاب در آیه «تلک آیات الکتاب الحکیم» الزاما صورت مکتوب آن نیست و صورت شفاهی و برداشت‌هایی از آن وحی نیز جزء کتاب محسوب می‌شود.
انتهای پیام
منبع: ایسنا
کلیدواژه: استانی فرهنگی قرآن کريم علیرضا آزاد دانشکده الهیات و معارف اسلامی تفسیر قرآن گفتمان های دینی تفسیر کاربردی هوش مصنوعی علوم قرآنی سوره لقمان واژه کتاب علوم قرآن نشانه ها انسان ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۱۰۲۹۴۲۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
تحلیل وضعیت نشر کتاب‌های حوزه پزشکی
به گزارش گروه پژوهش خبرگزاری علم و فناوری آنا، پدیده نشر کتاب، یکی از دغدغه‌های اصلی سیاست‌گذاران نظام‌ها و کشور‌های مختلف دنیا بوده و به‌عنوان مهمترین شاخص پیشرفت و توسعه‌یافتگی در نظر گرفته شده است.
در رابطه با این موضوع پژوهشگران مطالعه‌ای انجام داده‌اند که این صنعت مانند هر صنعت دیگر نیازمند برنامه‌ریزی، سیاست‌گذاری، سرمایه‌گذاری و تامین زیرساخت‌هایی است تا بتواند به یک اهرم فرهنگی و اقتصادی موثر تبدیل شود. برخورد سطحی، سنتی و تجربی با مساله نشر جوابگوی نیاز‌های جامعه کنونی نیست؛ زیرا نشر پیوندی عمیق با تاریخ، اقلیم، فرهنگ، اقتصاد و آموزش دارد و نیازمند حرکتی همه جانبه و در تمام ابعاد است. روشن است که این حرکت‌ها بازخورد سریع ندارند، اما در درازمدت تغییرات اساسی ایجاد می‌کنند.
* وضعیت نشر در ایران
در این پژوهش آمده است که نشر در ایران طی عمر کوتاه خود همواره با مشکلات عدید‌ه‌ای روبرو بوده و با فراز و نشیب‌های گوناگون برخاسته از تحولات اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و پیشرفت‌های فنی مواجه بوده است.
این پژوهش به این مهم اشاره می‌کند که منابع پزشکی با سلامت جامعه ارتباط مستقیم داشته و کتاب به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین منابع، از اهمیت بالایی برخوردار است. پژوهش حاضر با هدف آسیب‌شناسی وضعیت نشر کتاب‌های علوم پزشکی و همچنین شناسایی مشکلات تولید محتوا، تولید فرهنگی و تولید فنی در ایران از دیدگاه ناشران انجام شده است.
بسیاری از مشکلات نشر در ایران ریشه در سیاست‌ها، قوانین و فرهنگ حاکم بر جامعه دارداین پژوهش توضیح میدهد وجود نوسان و نابسامانی در مواردی مانند تعداد عناوین سالانه، نوبت چاپ، تالیف و ترجمه، شمارگان و قیمت در هر سال نشان از عدم برنامه‌ریزی صحیح و اصولی در امر نشر دارد.
* ارتباط سطح سلامت جامعه با نشر پزشکی
یافته‌های این پژوهش نشان میدهد که نشر پزشکی به‌دلیل تاثیر مستقیم آن بر سلامت بشر، از اهمیت بالایی برخوردار است و نمی‌توان آن را نادیده گرفت؛ بنابراین با بررسی چالش‌های پیشروی این صنعت و تلاش در جهت برطرف‌کردن آنها، می‌توان بر پویایی و بازدهی آن و در نتیجه بالارفتن سطح سلامت جامعه افزود با توجه به اینکه پژوهش‌های مختلف صورت‌گرفته در این حوزه بر اساس دیدگاه متخصصان و ناشران در تمامی حوزه‌های موضوعی نشر می‌باشد.می‌توان نتیجه گرفت که بسیاری از مشکلات نشر در ایران ریشه در سیاست‌ها، قوانین و فرهنگ حاکم بر جامعه دارد.
* عوامل موثر بر آسیب‌های نشر کتاب پزشکی در ایران
این پژوهش مطرح می‌کند که مهمترین آسیب‌های نشر کتاب پزشکی در ایران را می‌توان ضعف در سیاست‌گذاری‌ها و قوانین و چارچوب‌ها در نظر گرفت. از بعد دیگر، نبود نیروی متخصص فنی در قسمت‌های مختلف نشر پزشکی به تنهایی آسیب زیادی را به این حوزه وارد کرده است. مخاطبان کتاب نیز به دنبال کتاب‌های کم‌حجم و منابع امتحانی به جهت قبولی در آزمون‌ها و امتحانات هستند و این مساله ناشر را نیز با چالش تولید محتوای علمی مواجه می‌کند.
این پژوهش مطرح می‌کند که مسایل سیاسی و اقتصادی حاکم برکشور بر نشر نیز تاثیر گذاشته است که نمود آن را بیشتر درحوزه تولید فنی و خرید و نگهداری مواد اولیه چاپ می‌توان مشاهده کرد. درنهایت متکی بودن بر طب غیرایرانی و استفاده فراوان از منابع ترجمه‌ای و تولید محتوا‌های غیرمفید و عدم رغبت دانشجویان به مطالعه، ماحصل کاستی‌های ریشه‌ای در حوزه‌ی نشر است.
متکی بودن بر طب غیرایرانی و استفاده فراوان از منابع ترجمه‌ای و تولید محتوا‌های غیرمفید و عدم رغبت دانشجویان به مطالعه، ماحصل کاستی‌های ریشه‌ای در حوزه‌ی نشر استپیشنهادهای برگرفته از پژوهش حاضر، عبارتند از:
در نظر گرفتن تخصص ناشر هنگام اخذ مجوز نشر، برگزاری جلسات ارتباط مستقیم بین ناشران و سیاست‌گذاران نشر، نیازسنجی مشکلات سلامت کشور و سفارش تولید محتوای متناسب با آن، تجدیدنظر در معیار‌های ارزیابی ناشران و اتخاذ فرایند تشویق و تنبیه بر اساس آن، اصلاح قوانین ارزشیابی در فرایند ارتقای هیات‌علمی.
از دیدگاه نویسندگان این پژوهش؛ توجه جدی‌تر به نشر تخصصی پزشکی از سوی دولت، می‌تواند بسیاری از مشکلاتی را که ناشران حوزه‌ی تخصصی نشر پزشکی و به‌ویژه ناشران خصوصی با آن دست به گریبان هستند، مرتفع سازد و کتاب، این کالای فرهنگی پراهمیت، در استانداردترین حالت‌ممکن و در کوتاهترین زمان به دست مخاطب برسد.
* بیشترین مشکلات و آسیب‌ها در حوزه تولید محتوا
از نظر این پژوهش بیشترین آسیب‌ها در حوضه تولید محتوا در نشر کتاب به شرح زیر است:
نبود سیاست‌گذاری تولید محتوا ترجمه‌ای بودن درصد بالای آثار نشر پزشکی و تخصص نداشتن ناشران پزشکی بیشترین مشکلات و آسیب‌ها در حوزه‌ی تولید محتوا را در برمی‌گیرد.در ادامه این پژوهش آمده است که مشکلات تولید فرهنگی شامل تخصصی و هزینه‌بر بودن ویراستاری کتاب، حرفه‌ای نبودن داوران و نبود قوانین ساختارمند داوری با آسیب‌ها بیان شده است و مسایل بخش تولید فنی که مشکلات مواد اولیه چاپ و نشر، مشکلات فناوری چاپ و نشر و کمبود نیروی متخصص فنی سه آسیب اصلی در تولید فنی از دیدگاه ناشران برشمرده شده‌اند.
لیکن بر اساس یافته‌های این مطالعه، باتوجه به یافته‌های حاصل از این پژوهش درباره آسیب‌های موجود در صنعت نشر پزشکی، می‌توان نتیجه گرفت که بسیاری از مشکلات نشر در ایران ریشه در سیاست‌های کلی و قوانین و فرهنگ حاکم دارد.
بنابراین توجه جدی‌تر به حوزه تخصصی نشر پزشکی از سوی دولت و سیاست‌گذاری کاملاً بی‌طرفانه در جهت برطرف‌کردن دغدغه‌های ناشران می‌تواند موانع و مشکلات زیادی را برطرف سازد.
گفتنی است، این یافته‌ها، به صورت یک مقاله علمی پژوهشی باعنوان «تحلیل وضعیت نشر کتاب‌های حوزه‌ی پزشکی با رویکرد پدیدارشناسی» تهیه شده که در دوماهنامه «پیاورد سلامت» منتشر شده است. این نشریه متعلق به دانشگاه علوم پزشکی تهران است.
انتهای پیام/
مدیررسانهای پرسپولیس: سپاهان به جای شکایت بیجا، عذرخواهی کند