استاد دانشگاه: علت بن‌بست در برجام زیاده‌خواهی آمریکاست
تاریخ انتشار: ۷ اسفند ۱۳۹۹ | کد خبر: ۳۱۱۳۳۷۹۶
«سید جلال دهقانی فیروزآبادی» روز پنجشنبه در گفت و گو با خبرنگار سیاسی ایرنا با اشاره به تحولات هفته های اخیر پیرامون توافق هسته‌ای گفت: غلیرغم خوش‌بینی‌هایی که درباره بازگشت بدون قید و شرط بایدن به برجام شکل گرفته بود، شرایط برخلاف انتظارات پیش رفت و این موضوع وضعیت پیچیده‌ای را ایجاد کرده است.
وی افزود: خیلی از کارشناسان در آمریکا پیش از شروع به کار بایدن، به وی توصیه می‌کردند که اهرم‌هایی که ترامپ ایجاد کرده را ارزان به ایران نفروشد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
عضو هیات علمی گروه روابط بین‌الملل دانشگاه علامه طباطبایی با بیان اینکه آمریکایی‌ها به زعم خود می‌خواهند مطالبات ایران را کاهش دهند، گفت: علت بخشی از این رویکرد هم مربوط به شکافی است که الان در خود آمریکا وجود دارد. جمهوری‌خواهان موافق بازگشت بایدن به برجام بدون اخذ امتیازات حداکثری نیستند و می‌خواهند سیاست فشار حداکثری تداوم داشته باشد.
دهقانی فیروزآبادی، با اشاره به مخالفت‌های عربستان و اسرائیل با برجام خاطرنشان کرد: واقعیت این است که این مخالفت‌ها فرایند بازگشت بایدن به برجام را کند کرده و اساسا شرط گذاری آمریکایی‌ها برای بازگشت ایران به تعهدات، قبل از آمریکا موضوع جدیدی نیست و اعضای تیم سیاست خارجی بایدن قبل از شروع به کار هم آن را مطرح می‌کردند.
وی درباره دلایل درخواست ایران و آمریکا برای بازگشت طرف مقابل به تعهدات در مرحله نخست، نیز گفت: در شرایط نظام بین الملل اصطلاحاً آنارشیک یعنی نظامی که فاقد حکومت مرکزی است، بی اعتمادی متقابل وجود دارد و کشورها بر اساس خود تضمینی عمل می کنند نه اینکه دیگری تضمین کند و بدقولی و بدعهدی آمریکا در گذشته به فضای بی اعتمادی میان دو کشور دامن زده است.
نویسنده کتاب «سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران» یادآور شد: چه قبل از ترامپ و چه بعد از آن، آمریکایی‌ها به تعهداتشان عمل نکردند اما جمهوری اسلامی در چارچوب برجام به همه تعهداتش عمل کرد و طبیعی است که نگران بدعهدی مجدد واشنگتن باشد و خواهان تضمین عینی از سوی آمریکایی‌ها پیش از برگشت به تعهدات برجامی شود.
بن‌بست در برجام ناشی از زیاده‌خواهی آمریکاست
دهقانی فیروزآبادی، علت بن‌بست به وجود آمده در برجام را زیاده‌خواهی و باج‌گیری آمریکا از ایران عنوان کرد و درباره نقش اروپا در میانجیگری بین تهران و واشنگتن گفت: سابقه و تجربه‌ای که از مذاکرات هسته ای ایران با اروپا از سال ۸۲ تاکنون وجود دارد، چه زمانی که سه کشور اروپایی مستقیماً با ایران طرف بودند و چه بعدها در جریان برجام، اروپا نقش بازیگر مکمل آمریکا را دارد و براساس راهبرد احاله مسئولیت از سوی آمریکا عمل می‌کند.
وی اضافه کرد: اروپا میانجی بی‌طرف نیست و به نفع آمریکا کار می‌کند با این وجود ما می‌توانیم از اروپا استفاده کنیم و امتیازاتی که آمریکا مستقیماً در این بازی اعتبار نمی‌خواهد به ما بدهد از طریق اروپا بگیریم.
بایدن دیپلماسی را به اجبار دوران ترامپ اضافه کرده است
این استاد دانشگاه به انتقادات دموکرات‌ها از ترامپ برای کنار گذاشتن دیپلماسی و استفاده از اجبار علیه ایران اشاره کرد و گفت: ایران و آمریکا به یک بن‌بست دیپلماتیک رسیده‌اند و با ابتکارات پیشین نمی‌توان از آن خارج شد. واقعیت این است که بایدن اکنون به سیاست اجبار دوران ترامپ، دیپلماسی را نیز اضافه کرده است.
دهقانی فیروزآبادی تصریح کرد: طبیعتاً دیپلماسی اجبار راه مقابله با دیپلماسی اجبار است و جمهوری اسلامی ایران هم از ابزارها و اهرم‌های قدرتی که در اختیار دارد استفاده می‌کند و راهبرد تهران، اهرم‌سازی در مقابل اهرم‌های آمریکاست و باید یک دیپلماسی فعال و حداکثری همه‌جانبه را در کنار اهرم‌سازی در پیش بگیریم.
وی درباره کاهش تعهدات برجامی ایران نیز گفت: برخی معتقدند کاهش تعهدات از سوی ایران بازگشت آمریکا را سخت‌تر و برجام را تضعیف می‌کند و ممکن است به یک اجماع بین المللی علیه ایران منجر شود اما من معتقدم این کار می‌تواند موجب بازگشت آمریکا به تعهداتش شود یا حداقل واسطه‌هایی را برای میانجیگیری بین طرفین فعال کند.
رییس دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبایی، درخواست‌های اروپا برای میانجیگیری و پذیرش این موضوع توسط بایدن در کنار سفر رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی به تهران را نتیجه سیاست درست کاهش تعهدات برجامی از سوی ایران دانست و افزود: کاهش تعهدات برجامی اهرم‌های چانه زنی ایران را تقویت خواهد کرد و سبب تحرک دیپلماتیک طرف‌های دیگر می‌شود اما در عین حال باید مراقب بود منجر به فروپاشی برجام نشود.
«اقدام در برابر اقدام» سناریوی احتمالی برای حفظ برجام است
دهقانی فیروزآبادی گفت: پیش بینی من این است که برجام حفظ می شود زیرا همه طرف‌ها نفعشان در حفظ برجام است و کند پیش رفتن امور ناشی از این است که هرکدام درصدد هستند که بیشترین امتیاز را بگیرند و کمترین امتیاز را بدهند.
وی، بازگشت آمریکا به برجام را به معنای رفع کامل تحریم‌ها ندانست و افزود: آمریکایی‌ها هم قبلا گفته بودند و هم الان گفتند که با بازگشت به برجام همه تحریم‌ها را لغو نمی‌کنند؛ بنابراین سناریوی محتمل بازگشت تدریجی متقابل طرفین به تعهدات پیش روست یعنی لغو تدریجی و رفع تحریم‌ها و بازگشت متقابل و تدریجی ایران به تعهدات که از آن تحت عنوان «اقدام در مقابل اقدام» هم تعبیر می شود.
دیپلماسی منطقه‌ای ایران به صورت موازی دنبال شود
این تحلیلگر ارشد مسائل بین المللی درباره موضوعات مطرح شده از سوی برخی کشورهای اروپایی درباره حضور کشورهای منطقه در مذاکرات احتمالی برجام گفت: ایران نمی پذیرد بازیگران منطقه ای در مذاکرات مشخصی که در حوزه هسته‌ای انجام گرفته ورود کنند و این کار به معنای توسعه برجام به سایر موضوعات است و این موضوع از خطوط قرمز ایران است و به نظر می‌رسد هدف دولت‌های غربی مثل دولت فرانسه از طرح چنین موضوعاتی جلب نظر کشورهای عربی و نفوذ به این کشورهاست.
دهقانی فیروزآبادی در عین حال مذاکرات منطقه‌ای به صورت مستقل و خارج از مذاکرات هسته‌ای را سیاست معقول ارزیابی کرد و گفت: سیاست اصولی ایران گفت‌وگوهای منطقه‌ای بوده و طرح صلح هرمز و طرح گفت‌وگوهای خلیج فارس در همین راستا از سوی ایران مطرح شدند و لازم است دیپلماسی فعال منطقه ای مبتنی بر تنش‌زدایی و اعتمادسازی با همسایگان به صورت موازی توسط ایران دنبال شود.
وی در مورد برداشته شدن برخی محدودیت‌های دیپلمات‌های ایران در مقر سازمان ملل و پس گرفتن مکانیسم ماشه از سوی آمریکا نیز گفت: پیش‌بینی شده بود که محدودیت‌های دیپلمات‌های ایران، ویزای کشورهای مسلمان و حتی بعضی از تحریم‌های دارویی به ویژه داروهای مقابله با کرونا بعد از روی کار آمدن بایدن برداشته شود اما اینها در واقع زمینه‌سازی برای ندادن امتیازات اصلی است.
این استاد روابط بین الملل، هدف آمریکا از این اقدامات نمادین را تأثیرگذاری بر افکار عمومی عنوان کرد و گفت: آمریکاوانمود می کند که در حال دادن امتیاز به ایران است در صورتی که اینها اصلاً برای جمهوری اسلامی ایران در مقابل تعهدات اصلی ایالات متحده امتیاز محسوب نمی‌شود و هدف این اقدامات در دست گرفتن ابتکار عمل دیپلماتیک و منفعل کردن دیپلماسی جمهوری اسلامی است و ارزشی ندارد.
بازگشت آمریکا به برجام باید مشروط شود
دهقانی فیروزآبادی درباره احتمال رفتن ایران ذیل فصل هفت منشور ملل متحد در صورت بازگشت آمریکا به برجام نیز گفت: بازگشت بایدن به برجام بدون لغو تحریم‌ها به ضرر ماست زیرا به لحاظ حقوقی برجام پیمانی بین‌المللی نیست و یک پیمان چند جانبه سیاسی غیرالزام آور است بنابراین می‌تواند از سوی آمریکا مورد سوءاستفاده قرار گیرد.
وی، مخالفت اعضای شورای امنیت سازمان ملل متحد با فعال کردن مکانیسم ماشه از سوی ترامپ به خاطر حضور نداشتن آمریکا در برجام را یادآور شد و افزود: دموکرات‌ها به ترامپ این نقد را داشتند که با خروج از برجام، اهرم‌های موجود برای مهار ایران را از بین برده است بنابراین اگر همان ابتدا، ایران نتواند امتیازات اصلی را که لغو تحریم هاست از آمریکا بگیرد و بایدن به راحتی بتواند به برجام برگردد، احتمال گرفتن امتیاز برای تهران سخت می‌شود و حتی می تواند به فعال شدن مکانیسم ماشه از سوی واشنگتن منجر شود.
این استاد دانشگاه معتقد است: آمریکا باید با شرایط خاصی به برجام برگردد و بازگشتش توسط ایران و دیگر اعضای برجام مشروط شود و توانایی این کشور برای استفاده از مکانیسم ماشه در صورت بازگشت نیز مهار شود و این موضوعات باید قبل از بازگشت بایدن به برجام حل و فصل شود و به بعد از بازگشت آمریکا موکول نشود.
برچسب‌ها سید جلال دهقانی فیروز آبادی برجام تحریم واشنگتن ایالات متحده آمریکا جو بایدن امارات متحده عربی ترامپ آژانس بین المللی انرژی اتمی پروندهٔ خبری آغاز دولت بایدن ، راستی آزمایی رویکردها و سیاست هامنبع: ایرنا
کلیدواژه: برجام تحریم برجام تحریم واشنگتن ایالات متحده آمریکا جو بایدن امارات متحده عربی ترامپ آژانس بین المللی انرژی اتمی اخبار کنکور بازگشت بایدن به برجام دهقانی فیروزآبادی بازگشت آمریکا جمهوری اسلامی تعهدات برجامی سوی آمریکا مکانیسم ماشه آمریکایی ها کاهش تعهدات بین المللی تحریم ها منطقه ای نیز گفت هسته ای بن بست
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۱۱۳۳۷۹۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
بایدن هم مثل ترامپ عربستان را قربانی می‌کند؟
آیا دولت بایدن برای نجات رژیم صهیونیستی از انزوا و شکست بین‌المللی، عربستان را پیش پای اسرائیل قربانی می‌کند؟
به گزارش مشرق، روزنامه کیهان در ستون خبر ویژه خود نوشت: در حالی که پایتخت‌ها، شهرها و دانشگاه‌های بسیاری از کشورهای جهان شاهد گسترده‌ترین اعتراضات ضد صهیونیستی است، وزیر خارجه آمریکا پس از دیدار با همتای سعودی در ریاض مدعی شد: «روابط عربستان و اسرائیل به زودی عادی می‌شود. اقدام دوطرفه عربستان و آمریکا در رابطه با پرونده عادی‌سازی روابط با اسرائیل در مراحل پایانی است. آمریکا و عربستان سعودی طی یک ماه گذشته درباره عادی‌سازی روابط میان ریاض و اسرائیل اقداماتی انجام دادند».
فیصل بن‌فرحان وزیر خارجه عربستان هم گفته است: «به مراحل نهائی توافق امنیتی با آمریکا نزدیک شده‌ایم». این در حالی است که بلینکن با وقاحت گفته است: اسرائیل برنامه‌ای برای حفاظت از غیرنظامیان در حمله به «رفح» در جنوب غزه ندارد.
بلینکن در نشست با وزیران شورای همکاری خلیج‌فارس هم، خواستار سیستم دفاعی یکپارچه در مقابل ایران شد و ادعا کرد: رویارویی ایران با اسرائیل، نیاز به یکپارچگی دفاعی بیشتر را نشان می‌دهد. این حمله، تهدید حاد و فزاینده ایران را نشان می‌دهد، اما همچنین ضرورت همکاری ما در زمینه دفاع یکپارچه را نشان می‌دهد.
اظهارات بلینکن مبنی بر این که آمریکا و عربستان طی یک ماه گذشته درباره عادی‌سازی روابط میان ریاض و اسرائیل اقداماتی انجام دادند، در حالی است که تشدید جنایت‌های اسرائیل در ماه‌های اخیر، موجب برانگیختگی گسترده جهانی و همچنین آماده شدن محاکم بین‌المللی برای صدور حکم تعقیب و بازداشت مقامات جنایتکار صهیونیست شده است. در میدان نظامی نیز تحلیلگران، از قطعیت شکست اسرائیل خبر می‌دهند و این علاوه‌بر ضربت راهبردی تحقیرآمیزی بود که اسرائیل از ایران خورد.
در چنین شرایطی به نظر می‌رسد دولت بایدن و نتانیاهو اصرار دارند دولت‌هایی مانند سعودی، اردن و امارات را قربانی کنند تا هر طور که شده اسرائیل را از باتلاقی که در آن دست‌وپا می‌زند، بیرون بکشند.
پیش از این، دیوید هرست، سردبیر وبسایت آمریکایی میدل‌ایست‌آی با اشاره به نقش‌آفرینی اردن، هنگام حمله ایران به اسرائیل هشدار داده بود: «در حالی که مردم اردن، شلیک موشک‌های ایرانی به اهداف خود در اسرائیل را تشویق می‌کردند، ارتش اردن آنها را از طرف اسرائیل سرنگون می‌کرد. اسرائیل ممکن است این واقعیت که متحدان واقعی دارد را جشن بگیرد، اما با این کار، مشروعیت دوستان خود را به طرز مُهلکی تضعیف می‌کند».
البته ایران در آن حمله، پایگاه‌های جاسوسی و نظامی اسرائیل از جمله پایگاه نواتیم را که حفاظت‌شده‌ترین پایگاه نظامی دنیا توصیف می‌شود، درهم کوبید و فقط ذلت و خفّت ماجرا برای شاه خائن اردن بماند.
بیگاری کشیدن اخیر از عربستان و واداشتن او به انتحار با باقی‌مانده حیثیت خود نزد ملت‌های مسلمان، در حالی است که میدل‌ایست مانیتور، آبان ۱۴۰۰ با اشاره به «گاو شیرده» توصیف‌شدن سعودی از سوی ترامپ نوشت: «زمانی که ترامپ، عربستان را گاو شیرده توصیف کرد، بن‌سلمان احساس توهین نکرد. او چرا در مقابل توهین‌های مداوم رهبران غربی سکوت می‌کند، اما در لبنان تنش ایجاد می‌کند؟».
دونالد ترامپ سال ۱۳۹۵ در حالی که هنوز رئیس‌جمهور نشده بود، گفته بود: «عربستان برای ما مانند گاوی شیرده است که هر وقت دیگر نتواند دلار و طلا بدهد، دستور ذبح آن را صادر می‌کنیم و این واقعیتی است که همه دوستان و دشمنان آمریکا به ویژه خود مقامات سعودی از آن آگاهند. عربستان، باید سه‌چهارم ثروتش را به آمریکا بابت حمایت‌های ما بپردازد».
او پس از ریاست‌جمهوری هم در جریان نشست خبری مشترک با سران لتونی، لیتوانی و استونی گفته بود: «می‌خواهم از سوریه خارج شویم و به کشورمان بازگردیم، می‌خواهم کشور خود را بازسازی کنم، هفت تریلیون دلار صرف کردیم اما هیچ چیزی نگرفتیم. ما در این مورد خیلی جدی فکر می‌کنیم و به‌زودی در این مورد تصمیم قطعی خواهیم گرفت. من به ریاض گفتم اگر می‌خواهید در اینجا بمانیم، پس هزینه‌اش را بپردازید». ترامپ، اردیبهشت ۱۳۹۷ هم در دیدار با محمد بن‌سلمان گفت: «عربستان سعودی جزو خریداران بزرگ ما بوده است. [خطاب به بن‌سلمان] یکی از سرمایه‌گذاری‌های بزرگ شما خرید سهام و اقلام مختلف و تولید شغل برای آمریکایی‌ها است. من در ماه می در ریاض بودم. صدها میلیارد دلار به ایالات‌متحده بازگرداندیم. ما این را می‌دانیم و آنها هم می‌دانند». ترامپ سپس با نشان دادن چند لوح درباره خریدهای سعودی گفت: «اینها بعضی از چیزهایی هستند که از ما خریده‌اند. این یکی سه میلیارد دلار است، آن ۵۳۳میلیون دلار و آن یکی ۵۲۵میلیون دلار. این پول‌ها برای شما چیزی نیست؛ بیشتر بخرید این ۸۸۰میلیون دلار، این ۶۴۵میلیون دلار، این یکی ۶میلیارد دلار...».
اما بیش از صد میلیارد خرید نظامی از آمریکا- فقط ظرف یکی دو سال- نتوانست عربستان را به هنگام حمله متجاوزانه به یمن و تلافی‌شدن از سوی انصارالله، از گرداب نجات دهد و مانع از فرود آمدن موشک‌های در مناطق نفتی و نظامی شود. حالا هم به نظر می‌رسد اگر پای عربستان بیش از گذشته به بازی جنایتکارانه اسرائیل و آمریکا سُر بخورد، طرفی که بیش از همه زیان خواهد کرد، دولت سعودی است. مقاومت یمن نشان داده که کمترین ملاحظه‌ای درباره حامیان جنایات رژیم صهیونیستی ندارد.
مدیررسانهای پرسپولیس: سپاهان به جای شکایت بیجا، عذرخواهی کند