استادان مدعی اما کمسواد، بلای جان آموزش عالی/ پیدایش اساتید کمسواد در دانشگاهها چه عواملی دارد؟
تاریخ انتشار: ۱۱ اسفند ۱۳۹۹ | کد خبر: ۳۱۱۶۶۷۴۱
به گزارش خبرنگار حوزه دانشگاهی گروه علمی پزشکی باشگاه خبرنگاران جوان، کارشناسان معتقدند که نداشتن مدیریت و سنجشهای دورهای نسبت به علم، دانش و معلومات استادان و اعضای هیئت علمی دانشگاهها در کنار چالشهای دیگر آموزش عالی، این روزها باعث بروز پدیدهای با عنوان «متخصصان کم سواد» شده است.
متخصصان کم سواد کسانی هستند که تا درجات عالی در یک رشته تحصیلی مدرک دریافت میکنند، اما فاقد علم لازم هستند و چه بسا در این میان کسانی هم هستند که هیچ درکی از رشته مطالعاتی خود ندارند و وقتی به عنوان استاد یا عضو هیئت علمی در موسسات علمی به خصوص دانشگاههای سطح بالای کشور به تدریس روی میآورند نمیتوانند آنطور که باید و شاید به افزایش سطح علمی دانشجویان کمک کنند؛ بنابراین تنها به ارائه مطالب پراکنده و ساده بسنده میکنند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
با توجه به مطالب فوق در اینجا چند سوال مطرح میشود؛ نخست اینکه آیا علم همه مدرسان دانشگاهی در یک رتبه علمی قرار دارند؟ دلیل اینکه همه مدرسان در یک سطح علمی قرار نگرفتهاند، چیست؟ چرا برخی استادان از پاسخ به سوال دانشجویان طفره میروند؟ برای این سوالات میتوان پاسخهای متعددی را پیشبینی کرد. برخی از مسئولان آموزش عالی به کمسوادی علمی اعضای هیئت علمی اعتقادی ندارند، اما در مقابل هستند کسانی که معتقدند به روز نبودن سطح علمی استادان میتواند بلای جان جامعه علمی باشد.
دلیل پیدایش استادان کمسواد در دانشگاهها چیست؟عوامل متعددی میتواند در پیدایش استادان کم سواد در دانشگاهها موثر باشد؛ از جمله اینکه برخی از این افراد طی چند سال گذشته صرفاً بُعد مادی را در نظر گرفتهاند و با دریافت حقالزحمههای قابل توجه جذب دانشگاه شدهاند و به این ترتیب آنها نیز در افزایش تعداد دانشجویان و فارغ التحصیلانی که از سواد کافی برخوردار نیستند تاثیر دارند.
دلیل دیگر میتواند افزایش بیرویه دانشگاهها باشد، با گذشت زمان و افزایش تعداد موسسات آموزش عالی نیاز به مدرس و استاد در زمینههای مختلف بیشتر احساس میشود و همین نیاز سبب شده است تا جذب افراد برای تدریس در دانشگاهها بیشتر شود. این موضوع به نوعی بر پیدایش و افزایش دانشگاههای بیکیفیت دامن زده است. در این میان برخی از سودجویان هم هستند که با بیتوجهی به قواعد آموزشی اقدام به جعل مدارک علمی برای تدریس و در ازای دریافت مبلغی در روانه کردن استادان کمسواد به جامعه دانشگاهی کمک کردهاند و باید گفت که تزریق بورسیههای سفارشی به عنوان استاد به بدنه آموزش عالی از دیگر عوامل اُفت کیفی دانش تدریسکنندگان است.
یکی دیگر از دلایل کاهش سطح سواد علمی دانشجویان این است که برخی استادان از انجام فعالیتهای پژوهشی کنار کشیدهاند و همین نبود ارتباط میان جامعه و صنعت با دانشگاهها باعث میشود تا نیازهای کشور نادیده گرفته شود و دانشجویان اطلاعات کافی و مناسبی از خارج از دانشگاهها نداشته باشند تا بتوانند با سطح سواد علمی و مدرک دانشگاهیشان مشکلات کشور را رفع کنند و آنها را بهبود ببخشند.
در کشورهای پیشرفته تمامی بخشهای جامعه از قبیل صنایع، خدمات، نهادهای اجتماعی نقشی پویا و رقابتی دارند و تشنه تحول و نوآوری هستند. از این رو مشوق پژوهشها و علوم روز هستند و در چنین فضایی استادان دانشگاهی با رقابت در جذب منابع مالی از صنعت و جامعه، پژوهش را پیش خواهند برد، در حالی که این موضوع در کشور ما به شدت مغفول واقع شده است.
منزوی شدن استادان برجسته دانشگاهی با افزایش نفوذ دلالان علمیاسماعیل امینی، استاد دانشگاه تهران در گفتوگو با باشگاه خبرنگاران جوان درباره معضل تدریس استادان کمسواد در دانشگاهها، اظهار کرد: صلاحیت جذب استادان در گذشته برعهده گروههای علمی دانشگاهها بوده است.
او افزود: طی ۲ دهه گذشته تلاش شده است تا اعضای دانشگاهها، استادان، هیئت علمیها و دانشجویان مطیع نظام اداری شوند؛ در حالی که نظام اداری بوروکراسی باید پشتیبان فعالیتهای علمی و پژوهشی باشد، اما همین عامل باعث شده است انتخاب استادان یک روند علمی نداشته باشد بلکه تبدیل به روال عادی و امتیاز از طریق نامه و ارتباطات شده است.
امینی تصریح کرد: چند سال گذشته یک فرد سودجو با سمت کارگاه از مدارک علمی استادی که به منظور کپی مدارک علمی خود به مغازه مراجعه کرده بود دو عدد کپی رنگی میگیرد و با فتوشاپ تمامی مدارک را به نام خود منتشر میکند و به مدت ۵ سال جذب یک دانشگاه برای تدریس میشود و به صورت تصادفی جعل این اسناد مشخص و فرد مجرم شناسایی شد.
مقالاتِ گزارشی برای آمارسازی خوب است، اما برای ساختن علم و محقق پسندیده نیستاو ادامه داد: از آن جایی که هیچ ارزیابی کیفی و علمی برای سطح علمی استادان وجود ندارد، مجموعه زیادی از مقالات ساختگی و جعلی و کپی شده و شریکی رایج میشود.
استاد دانشگاه تهران بیان کرد: استادان برجستهای که از گذشته تا امروز در دانشگاهها تدریس کردهاند هیچ مقاله علمی و پژوهشی ناکارآمدی از خود به یادگار نگذاشتهاند و رواج این چنینی مقالات گزارشی از کارهای تحقیقاتی است که در حوزه علوم انسانی کاربرد خاصی ندارند.
امینی گفت: این چنین مقالات علمی پژوهشی که نظام اداری بر نظام علمی دانشگاهها تحمیل کرده است برای آمارسازی خوب است، اما برای ساختن علم و پژوهشگر و محقق به هیچ عنوان پسندیده نیست و راه را برای دلالان و کسانی که دادوستد میکنند باز میکند.
او اضافه کرد: فعالانی که به انجام کارهای جعلی میپردازند جایگاهی در دانشگاهها ندارند، اما امروزه تمامی نظام دانشگاهی ما تحت سیطره این افراد قرار گرفته است و استادان خوب، برجسته و اهل علم و پژوهشگران به تدریج در حال منزوی شدن هستند.
جوانان بیکار، نتیجه افزایش دانشگاههای سطح پایینمحمدمهدی فرقانی، رئیس دانشکده ارتباطات علامه طباطبایی در گفتوگو با باشگاه خبرنگاران جوان اظهار کرد: چند عامل را در همهگیر شدن این پدیده میتوان موثر دانست، اولین عامل گرایش به مدرکگرایی که قدمتی حدود سه دهه در ایران دارد، علاقهای است که در خانوادهها به تحصیل فرزندان به وجود آورده است.
او ادامه داد: این علاقه شاید در جهان منحصر به فرد باشد، خانوادههای ایرانی حاضر هستند در حد ایثار، از رفاه خود بگذرند و خرج تحصیل فرزندشان را بدهند. البته این پدیده به تنهایی مثبت است، زیرا دانش عمومی ارتقا پیدا میکند و موجب اصلاح رفتارهای اجتماعی و مناسبات اجتماعی میشود.
فرقانی بیان کرد: اما نکته قابل تامل افزایش بیرویه توسعه مراکز آموزش عالی در کشور طی ۲ دهه اخیر است، به نحوی که کیفیت فدای کمیت شده است. طبق آمار حدود ۲۷۰۰ مرکز آموزش عالی در کشور وجود دارد که تعداد محدودی از آنها دانشگاههای معتبر و دارای کیفیت هستند و بسیاری از این مراکز آموزشی فاقد کیفیت لازم هستند. تا جایی که دیده میشود در برخی از مراکز، شهری کوچک و دورافتاده که دبیر کارآزموده ندارد، دانشگاه تاسیس و رشتههای تخصصی که در تهران هم به اندازه کافی استاد با تجربه برای تدریس ندارد ارائه میشود. در نتیجه این مراکز آموزشی به هر قیمتی به جذب جوانان برای تحصیل اقدام میکنند.
رئیس دانشکده ارتباطات دانشگاه علامه طباطبایی تصریح کرد: توسعه بیرویه مراکز آموزش عالی نه با ظرفیتسازیهای کادر علمی صورت گرفته است نه با نیازهای جامعه تناسبی دارد. امروز شاهد تعداد زیادی فارغ التحصیل بیکار و سرگردان هستیم که این خود نوعی توزیع نامتناسب دانشگاهی را تداعی میکند، در حالی که اگر این توزیع متناسب و همه بخشهای اجتماعی در پیوند با هم براساس یک طرح آمایش توسط آموزش عالی باشد شاهد این حجم از بیکاری نخواهیم بود.
او اظهار کرد: دلیل دیگر مدرکگرایی را میتوان نارساییهایی مانند عدم وجود شغل، مشکل در ازدواج، مسکن و سربازی جوانان دانست. در واقع جوانان با روی آوردن به تحصیل، زمان ورود به این بحرانها را به تاخیر میاندازند.
به عقیده برخی کارشناسان تنها ۵۰ تا ۶۰ درصد اساتید در ۳۰ دانشگاه درجه یک کشور دارای سطح علمی قابل قبول هستند. برخی کارشناسان هم بهروز نبودن سطح علمی استادان را نمیپذیرند و مدعی هستند که سطح علمی همه استادان یکی است و در این باره مشکلی وجود ندارد، اما مطابق پرسشنامههایی که دانشگاهها هر ترم در آن ارزیابی استادان را از دانشجویان جویا میشوند، میتوان به این نتیجه دست یافت که میزان رضایت محصلان از این موضوع کم است.
کاهش دانش استادان دانشگاهی و به تبع آن افت کیفی تحصیلی به ویژه در دانشگاههایی که از نظر رتبهبندی در سطح پایینتر علمی قرار گرفتهاند موضوع قابل انکاری نیست و همه دانشجویان حداقل یک بار با این دست استادانی که از دانش و علم کافی برخوردار نیستند مواجه بودهاند. مسئولان آموزش عالی یا وزارت علوم باید با معضلاتی مانند علمفروشی یا مدرکگرایی مقابله کنند تا شاهد افت کیفی دانشگاهها و به تبع آن فارغالتحصیلان کمسواد نباشیم و دانشگاهها هر ساله باید برای جذب استادان ارزیابیهای منحصر به فرد خود را داشته باشند.
بیشتر بخوانید
دانشجویان سواد دارند یا توهم سواد دارند؟در آخر ادامه یافتن معضل حضور استادان کم سواد در دانشگاهها به صورت قطعی منجر به خروج تعداد زیادی از فارغ التحصیلان کم سواد از دانشگاهها و همین موضوع باعث آسیب جدی به نیروی انسانی متخصص و ماهر میشود.
انتهای پیام/
منبع: باشگاه خبرنگاران
کلیدواژه: اعضای هیئت علمی مدرک تحصیلی کم سوادی مراکز آموزش آموزش عالی برای تدریس هیئت علمی سطح علمی
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.yjc.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «باشگاه خبرنگاران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۱۱۶۶۷۴۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
استاد مرموز در دانشگاه معروف تهران؛ ترک تحصیل دانشجویان در مقطع دکترا/ «استاد ایمیل زد و فرصت مطالعاتی را از بین برد»
به گزارش خبرآنلاین، چرا مهاجرت دانشجویان به خارج کشور گسترش یافته است؟ امروز کشور با بحران مهاجرت روبهروست و این بحران دلایل گوناگونی را در داخل ایران دارد. از همه دلائل سیاسی و اجتماعی بیرونی که بگذریم، بخشی از این دلائل به داخل دانشگاه و مدیریت آن باز می گردد. ناکارآمدی در ساختار مدیریت و شیوههای رفتاری استادان دانشگاه میتواند نقش به سزایی در ترک تحصیل و دلزدگی و نهایتا مهاجرت دانشجویان به خارج شود.
نمونه یکی از دانشگاههای مهم کشور
دانشکده شیمی دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی، از جمله نقاط مهم آکادمیک کشور است که در توسعه علمی حوزههای مختلف مرتبط با شیمی، نقشی بالایی دارد. دانشکدهای که پس از انقلاب اسلامی روییدن گرفت. از سال ۱۳۶۹ رشته شیمی کاربردی آن در مقطع کارشناسی شروع شد. در سال۱۳۷۱ در مقطع کارشناسی ارشد، دانشجو پذیرفت و از سال ۱۳۸۰ به تربیت دانشجو در مقطع دکتری اقدام کرد. در سال ۱۳۹۲ گروه شیمی دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی به دانشکده شیمی ارتقا یافت.
امروز مقطع دکتری دانشکده شیمی دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی، نقش حساسی را در تربیت دانشجویان برای امروز و فردای توسعه علمی کشور دارد. در این میان نقش استادان و اعضای هیات علمی این دانشگاه، در این راستا بسیار حساس است چه بسا اگر استادانی، به هر دلیل راه منطقی دانش اندوختن را بر دانشجویان ببندند، بی شک راه علمی کشور را سد کرده اند.
ماجرای یک استاد ناهنجار
در سال های اخیر دانشجویان مختلفی در رشته شیمی دانشگاه خواجه نصیر ترک تحصیل یا مهاجرت کردهاند. علت این ترک تحصیل یا مهاجرت اما جالب است و گفته شده که ریشههای رفتاری در درون دانشگاه دارد. عموم دانشجویان نخبه پسر و دختر در مقطع دکتری شیمی طی تماس و ارتباط با خبرآنلاین بیان کردهاند که به دلیل روشهای نادرست اخلاقی و فشارهای روانی و رفتاری داخل دانشگاه، از ادامه تحصیل انصراف داده اند.
مشاهدات عینی دانشجویان
گذشته از مشاهدات عینی و روایت های گوناگون دانشجویان، تحقیق و بررسیهای میدانی تایید میکند که کارمندان اداری و حتی برخی از اساتید این دانشکده نیز بر وجود یک عامل نابهنجار در حوزه آموزشی دانشگاه اقرار دارند.
یکی از دختران دانشجوی نخبه علمی کشور که از این دانشگاه ترک تحصیل کرده، درباره برخی رفتارهای یکی از استادان دانشگاه می گوید: «از جمله کارهایی که به ما تحمیل می شد این بود که در کلاس شیمی، روی دست بچهها هزینههای گزافی میگذاشتند. یکی از استادان دانشجویان را مجبور میکرد که برای او وسیلههای آزمایشگاهی بخرند و اگر نمیخریدند به آنها توهین می کرد و از طرفی هم این وسایل را به بچه ها نمی داد و در کمدش پنهان میکرد. یا مثلا ما برای دفاع، به کریستال احتیاج داشتیم. این استاد، یک هزینه هنگفتی را به ما تحمیل می کرد که باید کریستال های ما به خارج از کشور ارسال شود. از ما یک میلیون پول پست می گرفت که کریستال ها را به لهستان بفرستد. در حالی که این کار در داخل کشور بدون هزینه یا با کمترین هزینه انجام می شد و هیچ نیازی برای ارسال به خارج کشور نبود.»
از دانشجویان خواسته شد تا برای اثاث کشی خانه استاد کمک کنند
یکی از دانشجویان نخبه علمی که در چند دانشگاه کشور با رتبه بالا قبول شده، درباره ناهنجاریهای رفتاری این استادان دانشگاه خواجه نصیر گفت: « آنچه دریافتم یک وضعیت آزار دهنده بود. ما با استادی روبرو بودیم که حتی خارج از زمان دانشگاه، طی تماسهایی با ما برخوردهای تحقیرآمیز می کرد. استادی از تحقیر دانشجویان لذت می برد. دانشجویان را به بالا شهری و پایین شهری تقسیم می کرد و بچه های پایین شهری را با زشتترین بیانها خطاب میکرد. استادی وارد مسائل خصوصی و شخصی دانشجویان می شد و این مسائل را بین دانشجوها ترویج می کرد. حتی به دانشجویان تهمت دزدی از آزمایشگاه زده شد. حتی یک بار از دانشجویان خواسته شد تا برای اثاث کشی خانه یکی از استادان کمک کنند!»
دانشجویان دکتری که به دلیل فشارهای روانی انصراف دادند
یکی دیگر از دانشجویانی که شش ترم درس خوانده و آماده دفاع پایان نامه بوده به دلیل فشارهای روانی یکی از استادان از به پایان رساندن تحصیلش انصراف داده و می گوید: «آنچه ما میگوییم ناشی از سختگیری یک استاد نیست. سختگیری با آزار دادن تفاوت دارد. این مثلا استاد، یک شخصیت صد در صد منفی دارد که هدفش آزار دادن دانشجوست. از اینکه به دانشجویان توهین کند و تهمت بزند تا اینکه وسایل و ابزار و مواد آزمایشگاه را به دانشجویان ندهد. اینها رفتارهایی بود که کاری کردند که من با شش ترم درس خواندن، این رشته را به پایان نرسانم و فقط به دلیل رفتارهای زشت استاد انصراف دادم.»
استاد ایمیل زد و فرصت مطالعاتی را از بین برد
یکی از دانشجویان فارغ التحصیل و نخبه علمی کشور که دانشجوی خواجه نصیر بوده، از نمونه آزارهای روانی میگوید: «استاد راهنما باید حامی دانشجو باشد اما استادی داشتیم که دشمن دانشجوست. او از تحقیر و فشار به بچه ها خوشحال می شود. ایشان حتی از رشد علمی دانشجویان ناراحت می شد. وقتی شنید که من فرصت مطالعاتی در دوره خارج از کشور گرفته ام به شدت مخالفت کرد و گفت اگر تو بروی چه چیزی به من می رسد. باید برای این رفتن به من پولی بدهی. حتی بعد هم ناراحت شد. من دعوت نامه و ویزا برای یک فرصت مطالعاتی گرفته بودم و این زن به سوپروایزر آن دانشگاه خارج از کشور ایمیل زد و چنان از من بد گفت که آن دانشگاه دوره مرا حذف کرد. او شخصیتش به گونه ای است که از رشد علمی دانشجویانش ناراحت می شود. توهین و تهمت و تحقیر دانشجویان روش عمومی اوست و اینها فشارهای روانی بسیاری بر دانشجویان می آورد.»
تخریب شخصیت دانشجویان
یکی دیگر از دانشجویان دکتری، درباره وضعیت نابسامان آزمایشگاه این استاد می گوید: « از ما می خواستند بیش از زمان معمول در آزمایشگاه باشیم و ما را مجبور به نظافت های محل آزمایشگاه می کردند. یکی از مسائل مهم این بود که مواد آزمایشگاهی را به دانشجویان نمی دادند و استاد مواد را در کمد خودش نگه می داشت. بعد وقت و زمان ما را با حرف های شخصی و خصوصی معطل می کرد و مسائل شخصی دانشجویان را پنهانی از یکدیگر می پرسید. حتی استاد سر کلاس برنامه ریزی می کرد تا آبروی دانشجویان را با همان موضوعات خصوصی و شخصی ببرد. او در جمع، شخصیت افراد را تخریب و به آنان توهینهای بدی می کرد.»
آیا مسئولان اقدامی خواهند کرد؟
آنچه در این گزارش از نمونه رفتاری رخ داده در دانشکده شیمی دانشگاه خواجه نصیر عنوان شد، تنها نمونه های اندکی است. چنانکه موجب شده برخی از دانشجویان در مقطع دکتری انصراف دهند یا برای ادامه تحصیل به خارج از کشور بروند.
* اطلاعات، هویت و صدای ضبط شده افرادی که در این گزارش صحبت کردهاند، در خبرآنلاین محفوظ است.
۲۳۳۲۳۳
برای دسترسی سریع به تازهترین اخبار و تحلیل رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید. کد خبر 1903180