انسان متوکل خود را مسئول ارتقای زندگی مادی و معنوی جامعه می‌داند
تاریخ انتشار: ۱۱ اسفند ۱۳۹۹ | کد خبر: ۳۱۱۶۷۶۳۹
به گزارش خبرنگار مهر، علی روشن در یادداشتی که در اختیار خبرگزاری مهر قرار داده است به معنا و مفهوم توکل پرداخته و نسبت آن را با دنیای امروز بررسی کرده است:
توکل به خدا از کلیدی‌ترین آموزه‌های دینی است. خداوند در قرآن کریم تأکید فراوانی بر مقوله توکل داشته است. آیه شریفه «و علی الله فلیتوکل المومنون »[۱] برای همه ما آشنا و پرکاربرد است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
رابطه توکل و ایمان
بسیاری گمان می‌کنند توکل صرفاً مفهومی اخلاقی است. اما حقیقت آن است که توکل بیشتر از آنکه به اخلاقیات مربوط باشد، ریشه در اعتقاد صحیح و راسخ به خالق هستی دارد. خداوند در آیه‌ای از قرآن فرموده است:
«وَ عَلَی اللَّهِ فَتَوَکَّلُوا إِنْ کُنْتُمْ مُؤْمِنین »[۲] «اگر مؤمن هستید بر خدا توکل کنید»
این آیه به روشنی نشان می‌دهد ریشه توکل در ایمان به خداست. تا انسان شناخت حقیقی و درک عینی از خداوند نداشته باشد، توکل هیچ مفهومی نخواهد داشت. در واقع توکل به نوعی رشته میان اعتقادات شخص و اخلاق و رفتار اوست. کسی که واقعاً به خدا اعتقاد دارد، توکلش نیز بر خدا خواهد بود.
اهمیت توکل
روزی جبرئیل نزد رسول الله آمد و گفت: خداوند برای تو هدیه‌ای فرستاده که پیش از تو به کسی نداده است. پیامبر فرمود: آن هدیه چیست؟ جبرئیل گفت: صبر و رضا و زهد و اخلاص و یقین و هنوز یک چیز باقی مانده است که از همه اینها بهتر و بلکه اساس آنهاست و آن توکل است .[۳]
بر اساس این روایت بهترین چیزی که خداوند به بهترین بنده اش هدیه داده، توکل است و همین مقدار کافی است که انسان ارزش توکل را بفهمد. توکل در واقع ریشه و اساس همه اوصاف پسندیده اخلاقی است.
معنای توکل
در ادامه حدیث قبل پیامبر از جبرئیل پرسید: معنای توکل چیست؟ او گفت: توکل یعنی اینکه چهار چیز را بدانی:
۱. هیچ مخلوق نمی‌تواند هیچ ضرری به تو برساند.
۲. هیچ مخلوقی نمی‌تواند هیچ منفعتی به تو برساند.
۳. هیچکس نمی‌تواند چیزی را به تو بدهد.
۴. هیچکس نمی‌تواند چیزی را از تو منع کند. پس توکل یعنی به طور کامل از مخلوقات ناامید باشی و همه اعتمادت به خدا باشد.
همانگونه که از این روایت پیداست توکل به این معناست که انسان از اعماق قلب، خدا را سرچشمه همه خیرات و برکات بداند و هیچ چشم طمعی به مخلوق نداشته باشد. در روایت دیگری توکل چنین معنا شده است:
«توکل، دوری جستن و چشم پوشیدن از حول و قوه غیر خدا و انتظار کشیدن برای پیش آمدهای مقرر است ».[۴]
آثار فردی و اجتماعی توکل به خدا
توکل بر خدا آثار فراوانی در زندگی انسان‌ها دارد. نتیجه توکل این است که انسان علم و قدرت بسیار محدود خود را با علم مطلق و قدرت بی نهایت خداوند تضمین کند. در ادامه حدیث قبل جبرئیل می‌گوید:
«کسی که بر خدا توکل دارد چند ویژگی دارد:
۱. تنها برای رضای خدا کار می‌کند نه رضای مخلوقات خدا.
۲. هیچ امیدی به خلق ندارد و همه امیدش به خداست.
۳. از کسی غیر از خدا نمی ترسد.
۴. هیچ چشم نظری به مخلوقین ندارد.
تلاش و کوشش
یکی از مهم‌ترین آثار توکل بر خدا تلاش و کوشش است. توکل نه تنها عاملی برای نفی مسئولیت و تلاش نیست، که برعکس با گشودن چشم اندازی از امید و پیروزی با اتکا به قدرت بیکران الهی، به مؤمنین استواری و اراده پولادین می بخشد. انسان مؤمن اهل خستگی و تن پروری نیست، همانگونه که خداوند فرموده است:
«یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَ ابْتَغُوا إِلَیْهِ الْوَسیلَةَ وَ جاهِدُوا فی سَبیلِهِ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُون »[۵]
ای اهل ایمان! از خدا پروا کنید و دستآویز و وسیلهای برای تقرّب به سوی او بجویید؛ و در راه او جهاد کنید تا رستگار شوید.
آرامش روانی
اثر دیگر توکل برای انسان، ایجاد آرامش خاطر است. توکل سهم بسزایی در زدودن غم و غصه از انسان دارد. اگر نگاهی به زندگی امروزی بشر بیاندازیم می‌بینیم در بسیاری موارد اضطراب‌ها و استرس‌ها با توکل ازبین می‌رود. توکل به انسان قدرت تصمیم گیری و اقدام و شهامت مقابله با سختی‌ها می‌دهد و بیم از شکست و ناکامی را از دل می زداید. در روایتی آمده زمانی که تصمیم گرفتند حضرت ابراهیم را با منجنیق در آتش بیاندازند، جبرئیل نزد او آمد و گفت:
«آیا کمک می‌خواهی؟ ابراهیم فرمود: از تو نه. جبرئیل گفت: پس از خدا بخواه. ابراهیم فرمود: علم خدا به حال من کافی است .»[۶]
مسئولیت پذیری و تعهد اجتماعی
انسان متوکل تنها در برابر خدا احساس مسئولیت می‌کند، اما در اسلام، عبادت و تقرب به خدا، در عبادات فردی خلاصه نمی‌شود، بلکه انجام مسئولیت‌های اجتماعی از جمله احسان و خدمت به بندگان خدا از بهترین عبادت‌ها محسوب می‌شود. امام صادق علیه السلام می‌فرماید:
«اگر تلاش کنم حاجت برادر دینی خودم را بر آورم نزد من محبوب‌تر از این است که هزار بنده آزاد کنم و هزار اسب را با زین و لگام در راه خدا به جبهه جنگ روانه نمایم .»[۷]
انسان متوکل در جهت ارتقا زندگی مادی و معنوی جامعه و پیشرفت اخلاق و معنویت و کاهش ناهنجاری‌ها و معضلات اجتماعی خود را مسئول می‌داند.
پی نوشت:
[۱] توبه، آیه: ۵۱.
[۲] مائده، آیه: ۲۳.
[۳] معانی الأخبار، شیخ صدوق، ص: ۲۶۱.
[۴] مختصرالبصائر، حسن بن سلیمان حلی، صفحه ۳۶۳.
[۵] مائده، آیه: ۳۵.
[۶] بحارالانوار، ج ۶۸، ص ۱۵۵.
[۷] الکافی، ج ۲، ص: ۱۹۲.
کد خبر 5156943منبع: مهر
کلیدواژه: شیخ صدوق قرآن علی روشن جامعه تقوا اخلاق اسلامی قرآن کریم سیره اهل بیت ع احادیث قرآن قرآن کریم حوزه علمیه سازمان تبلیغات اسلامی ماه رجب ایام البیض نهج البلاغه ولادت حضرت علی ع حجت الاسلام محمد قمی اعمال ام داوود کربلا امام علی ع سازمان دارالقرآن الکریم مسجد بر خدا
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.mehrnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «مهر» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۱۱۶۷۶۳۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
معلمی سنگین‌ترین مسئولیت عالم است
به گزارش خبرنگار مهر، حجت‌الاسلام حبیب الله غفوری بعد از ظهر یکشنبه در دیدار با مدیرکل آموزش‌وپرورش استان و اعضای ستاد بزرگداشت مقام معلم، ضمن گرامی‌داشتن یاد معلم شهید آیت‌الله مطهری و تبریک هفته بزرگداشت مقام معلم و استاد، اظهار کرد: اهمیت کار معلم و استاد به‌حدی است که اگر بخواهیم شرایط آینده کشور را بدانیم، باید به شرایط و تلاش امروز اساتید نگاه کنیم.
وی با بیان اینکه در هر دوره‌ای نسلی که منشأ تحول و پیشرفت می‌شود، ریشه آن در تلاش معلم‌های نسل قبل است، گفت: نسل امروزی که در حال تحصیل است، در آینده نزدیک عهده‌دار مدیریت کشور در همه جهات خواهد شد.
نماینده ولی‌فقیه در استان و امام جمعه کرمانشاه با اشاره به اینکه اهمیت کار تعلیم و تربیت در این است که معلم با انسان، به‌عنوان پیچیده‌ترین موجودات، عالم سروکار دارد؛ تصریح کرد: انسان اشرف مخلوقات است و خداوند او را به‌دست معلمان بشریت سپرده است تا او را رشد بدهند و به کمال برسانند. در رأس معلمان عالم انبیای الهی بوده‌اند که وظیفه داشتند انسان‌ها را از رذائل اخلاقی پاک کنند و به آنها حکمت بیاموزند؛ تا هم خودشان عالم بشوند و هم نسل‌های بعد را آموزش دهند.
امام‌جمعه کرمانشاه با تصریح اینکه اسلام و قرآن جهل را در مقابل عقل قرار داده‌اند، عنوان کرد: عقل و جهل هر دو جنودی دارند که جنود عقل انسان را به اعلا علیین انسانیت می‌رساند و جنود جهل او را تا پایین‌ترین درجات، تنزل می‌دهد. هنر معلم این است که شاگردان را با کتاب وحی الهی که منشأ همه علوم است آشنا کند و عقل و تدبیر را در او تقویت نماید.
وی افزود: جایگاه تعلیم‌وتربیت معنوی و آسمانی است و این وظیفه در امتداد مسیر انبیا و اولیای الهی به معلمان سپرده شده است.
حجت‌الاسلام غفوری با یادآوری اینکه قلوب به‌دست خداوند است، اضافه کرد: کار تربیتی با عالم معنا پیوند دارد و معلم باید در این مسیر از خداوند منان استمداد کند؛ زیرا توفیق در تعلیم‌وتربیت باید از سمت حضرت حق عطا بشود.
نماینده ولی‌فقیه در استان با ذکر این نکته که به‌همان اندازه که تعلیم‌وتربیت عظیم است؛ مسئولیت آن نیز بسیار سنگین است، خاطرنشان کرد: می‌شود گفت که معلمی سنگین‌ترین مسئولیت عالم است؛ زیرا امانت‌هایی که به‌دست معلم سپرده می‌شود در عالم هستی بی‌نظیر و بسیار حساس هستند. ما که عهده‌دار این عنوان شده‌ایم در پیشگاه خدا از ما سوال خواهد شد.
وی با ذکر این نکته که معلم باید با توکل و توسل در کلاس درس حاضر بشود و ضمن به‌کارگیری تمام همت خود اساس کار را از خدا بداند، بیان کرد: حق معلم قابل اداکردن نیست؛ چرا که جنس کار، معنویت محض است. آنچه که حکومت‌ها می‌پردازند صرفاً حق‌القدم معلم است و ارزش آموزه‌های معلم به‌هیچ‌عنوان قابل قیمت‌گذاری نیست.
کد خبر 6091332
علت فوت پزشک متخصص در استان فارس در دست بررسی است